Yıl: 2020 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 13 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20518/tjph.721921 İndeks Tarihi: 17-11-2021

Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi

Öz:
Amaç: Çalışmanın temel amacı, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkelerindekoronavirüs vaka sayısı, koronavirüs ölüm sayısı, 1,000 vakaya düşen ölüm sayısı ve 1,000,000nüfusa düşen koronavirüs ölüm sayısı üzerinde etkili olan sosyo-ekonomik, demografik ve sağlıkdeğişkenlerini ortaya koymaktır. Yöntem: Çalışma, OECD ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) veritabanlarından elde edilen 20’si bağımsız; 4’ü de bağımlı değişken kullanılarakgerçekleştirilmiştir. Çalışmada koronavirüs salgını üzerinde etkili olan sosyo-ekonomik,demografik ve sağlık belirleyicilerini ortaya koymak için çoklu doğrusal regresyon yöntemikullanılmıştır. Bulgular: Çalışmanın bulguları, OECD ülkelerinde koronavirüs vaka ve ölümsayılarının artışında yurt içi milli hasıla içinde sağlık harcamalarının payının, kilolu ve obezolanların oranının, yüksek kan şekeri bulunanların oranının yüksek olmasının ve ülkelerinkoronavirüs salgınına ilişkin aldıkları tedbirlerin derecesini gösteren sıkılık endeksinin etkiliolduğunu göstermiştir. OECD ülkelerindeki vaka ölüm hızının artışında, sıkılık endeksi yanındayurt içi milli hasıla içinde sağlık harcamalarının payının ve tütün kullananların oranının yüksekolmasının etkili olduğu görülmüştür. Bir milyon nüfus başına düşen ölüm hızının üzerinde ise,sıkılık endeksinin, doğumda yaşam beklentisinin, tütün kullananların oranının ve yurt içi millihasıla içinde sağlık harcamalarının payının yüksek olmasının etkili olduğu gözlenmiştir. Sonuç:Koronavirüs salgınındaki mevcut vaka ve ölüm sayılarını belirleyen faktörlerin demografik,ekonomik, politik ve sağlık gibi farklı alanlara işaret etmesi, bir halk sağlığı sorunu olan salgınınsadece sağlık müdahaleleri ile yok edilemeyeceğini, salgınla başetmek için çok boyutlupolitikalara gereksinim olduğunu işaret etmiştir.
Anahtar Kelime:

Socio-economic, demographic and health determinants of the Coronavirus pandemic: Analysis of data from OECD countries

Öz:
Objective: The main objective of this study was to examine the socio-economic, demographic and health determinants affecting the number of coronavirus cases, the number of coronavirus deaths, case fatality rates per 1,000 cases and coronavirus deaths per 1,000,000 population in OECD countries. Methods: The study was undertaken using 20 different independent variables and 4 different dependent variables, which were all obtained from the OECD and WHO databases. The study utilizes multiple linear regression statistical techniques to reveal the socioeconomic, demographic and health determinants of the coronavirus pandemic. Results: The findings of the study show that higher shares of current expenditure on health in GDP, higher prevalence of obesity among adults, higher percentage of raised blood glucose levels among adults and the stringency index (which indicates the extent of the measures taken by the government related with the coronavirus outbreak) are influential on both the number of coronavirus cases and deaths in OECD countries. Increased case fatality rates seem to be closely related to the stringency index, higher share of current expenditure on health in GDP and higher percentage of tobacco users among adults in OECD countries. On the other hand, factors such as the stringency index, higher life expectancy at birth, higher use of tobacco and higher share of current expenditure on health in GDP are effective on the coronavirus death rate per 1,000,000 population. Conclusions: The demographic, economic, political and health factors that determine the current number of coronavirus cases and deaths indicate that the pandemic as a public health problem cannot be eliminated only with health interventions and that multidimensional policies are needed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. WHO. Coronavirus (Covid-19) Updates [online]. Erişim Adresi: https://covid19.who.int/. Erişim Tarihi: 26.04.2020.
  • 2. Qun L, Xuhua G, Peng W, Xiaoye W, Lei Z, Yeqing T, Ruiqi R, Kathy SM, Leung EHY, Jessica Y, Xuesen X. Early Transmission Dynamics of Novel Coronavirus–Infected Pneumonia in Wuhan, China. N Engl J Med 2020; 382: 1199-1207.
  • 3. Wu JT, Leung K, Leung GM. Nowcasting and forecasting the potential domestic and international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: A modelling study. The Lancet 2020; 395 (10225): 689-697.
  • 4. Marzia L, Giovanni P. COVID-19 in Italy: Momentous decisions and many uncertainties. The Lancet Global Health 2020; 8(5): E641-E642.
  • 5. Reis RF, de Melo Quintela B, de Oliveira Campos J, Gomes JM, Rocha BM, LoboscoM, dos Santos RW. Characterization of the COVID-19 pandemic and the impact of uncertainties, mitigation strategies, and underreporting of cases in South Korea, Italy, and Brazil. Chaos Solitons Fractals 2020; 6: 1-9.
  • 6. Arino J, Portet S. A simple model for COVID-19. Infectious Disease Modelling 2020; 5: 309-315.
  • 7. Chen TM, Rui J, Wang QP, Zhao ZY, Cui JA, Yin L. A mathematical model for simulating the phase-based transmissibility of a novel coronavirus. BMC Infectious Diseases of Poverty 2020; 9(1): 1-8.
  • 8. OECD. Evaluating the initial impact of COVID-19 containment measures on economic activity, Tackling Coronavirus Contributing to Global Effort, OECD [online]. Erişim adresi: http://www.cica.net/wpcontent/uploads/2020/04/200331_OECD_e valuating-initial-impact-of-Covid-19.pdf. Erişim Tarihi: 12.04.2020.
  • 9. Elgin C, Basbug G, Yalaman A. Economic policy responses to a pandemic: Developing the COVID-19 economic stimulus index. Covid Economics 2020; 1(3): 40-53.
  • 10. Noy I, Doan N, Ferrarini B, Park D. Measuring the economic risk of Covid-19 Covid Economics 2020; 1(3): 103-119.
  • 11. Açıkgöz Ö, Günay A. The early impact of the Covid-19 pandemic on the global and Turkish economy. Turk J Med Sci 2020; 50(SI-1): 520-526.
  • 12. Atkeson A. What will be the economic impact of COVID-19 in the US? Rough estimates of disease scenarios. NBER Working Paper 26867 [online]. Erişim adresi: https://www.nber.org/papers/w26867.pdf. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 13. Hale T, Petherick A, Phillips T, Webster S. Variation in government responses to COVID-19. Blavatnik school of government Working Paper 2020/032, Version 6.0 [online]. Erişim Adresi: https://www.bsg.ox.ac.uk/sites/default/files /2020-05/BSG-WP-2020-032-v6.0.pdf. Erişim Tarihi: 20.06.2020.
  • 14. OECD. Policy Responses to Coronavirus (COVID-19): The territorial impact of COVID19: Managing the crisis across levels of government [online]. Erişim adresi: http://www.oecd.org/coronavirus/policyresponses/the-territorial-impact-of-covid19-managing-the-crisis-across-levels-ofgovernment-d3e314e1/s/. Erişim Tarihi: 20.06.2020.
  • 15. Dudel C. Riffe T, Acosta E, van Raalte AA, Myrskyla M. Monitoring trends and differences in COVID-19 case fatality rates using decomposition methods: Contributions of age structure and age-specific fatality. PLoS ONE 2020; 15(9): e0238904.
  • 16. Xie Z, Li D. Health and Demographic impact on COVID-19 infection and mortality in US Counties. medRxiv [online]. Erşim adresi: https://www.medrxiv.org/content/10.1101 /2020.05.06.20093195v1. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 17. Trias-Llimos S, Riffe T, Bilal U. Monitoring life expectancy levels during the COVID-19 pandemic: Example of the unequal impact in Spanish regions. medRxiv [online]. Erişim adresi: https://www.medrxiv.org/content/10.1101 /2020.06.03.20120972v1. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 18. Adjiwanou V, Alam N, Alkema L, Asiki G, Bawah A, Béguy D, Gage A. Measuring excess mortality during the COVID-19 pandemic in low-and lower-middle income countries: the need for mobile phone surveys [online]. Erişim adresi: https://osf.io/preprints/socarxiv/4bu3q/. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 19. Balbo N,Kashnitsky I, Melegaro A, Meslé F, Mills MC, de Valk H, de Vilhena, DV. Demography and the coronavirus pandemic, Max Planck Society for the Advancement of Science on behalf of the collaborative network population Europe. ISSN: 2512- 6164 [online]. Erişim adresi: https://population-europe.eu/policybrief/demography-and-coronaviruspandemic. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 20. Marois G, Muttarak R, Scherbov S. Assessing the potential impact of COVID-19 on life expectancy. IIASA Working Paper No: 20-005 [online]. Erişim adresi: http://pure.iiasa.ac.at/id/eprint/16467/1/ WP-20-005.pdf. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 21. Onder G, Rezza G, Brusaferro S. Casefatality rate and characteristics of patients dying in relation to COVID-19 in Italy. JAMA 2020;323(18):1775-1776.
  • 22. Bignami S, Ghio D. A demographic adjustment to improve measurement of COVID-19 severity at the developing stage of the pandemic. medRxiv [online]. Erişim adresi: https://doi.org/10.1101/2020.03.23.20040 998.Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 23. David B, Xiaolong Q, Karin NS, Didier M, Léo PR, Guillaume F. Real estimates of mortality following COVID-19 infection. The Lancet Infectious Diseases 2020; 20(7): 773.
  • 24. Borjas GJ. Demographic determinants of testing incidence and COVID-19 infections in New York City Neighborhoods. Institute of Labor Economics (IZA), No. 13115, 2020 [online]. Erişim adresi: http://ftp.iza.org/dp13115.pdf. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 25. Abedi V, Olulana O, Avula V, Chaudhary D, Khan A, Shahjouei S, Zand R. Racial, economic and health inequality and COVID19 infection in the United States. J Racial Ethn Health Disparities 2020; Sep 1; 1-11.
  • 26. Xie Z, Li D. Health and demographic impact on COVID-19 infection and mortality in US Counties. medRxiv [online]. Erişim adresi: https://www.medrxiv.org/content/10.1101 /2020.05.06.20093195v1.full.pdf. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 27. Platt L, Warwick R. Are some ethnic groups more vulnerable to COVID-19 than others. Institute for Fiscal Studies, Nuffield Foundation [online]. Erişim adresi: https://www.ifs.org.uk/inequality/aresome-ethnic-groups-more-vulnerable-tocovid-19-than-others/. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 28. Drefahl S, Wallace M, Mussino E, Aradhya S, Kolk M, Brandén M, Andersson G. Socio-demographic risk factors of COVID-19 deaths in Sweden: A nationwide register study [online]. Erişim adresi:https://su.figshare.com/articles/Sociodemographic_risk_factors_of_COVID19_deaths_in_Sweden_A_nationwide_register _study/12420347. Erişim tarihi: 20.06.2020.
  • 29. Jordan RE, Adab P, Cheng KK. Covid-19: risk factors for severe disease and death. BMJ 2020; 368: m1198.
  • 30. Fang L, Karakiulakis G, Roth M. Are patients with hypertension and diabetes mellitus at increased risk for COVID-19 infection?. The Lancet Respiratory Medicine 2020; 8(4): E21.
  • 31. Parohan M, Yaghoubi S, Seraji A, Javanbakht MH, Sarraf P, Djalali M. Risk factors for mortality in patients with Coronavirus disease 2019 (COVID-19) infection: a systematic review and metaanalysis of observational studies. The Aging Male 2020; Jun 8: 1-9.
  • 32. DochertyAB, Harrison EM, Green CA, Hardwick HE, Pius R, Norman L, Merson L. Features of 20,133 UK patients in hospital with covid-19 using the ISARIC WHO Clinical Characterisation Protocol: prospective observational cohort study. BMJ 2020; 369: m1985.
  • 33. Zhang J, Wang X, Jia X, Li J, Hu K, Chen G, Yu M. Risk factors for disease severity, unimprovement, and mortality of COVID-19 patients in Wuhan, China. Clin Microbiol Infect 2020; 26(6): 767–772.
  • 34. OECD. Health Statistics, 2019: Frequently Requested Data [online]. Erişim Adresi: https://www.oecd.org/health/healthstatistics.htm. Erişim Tarihi: 15.04.2020.
  • 35. WHO. The Global Health Observatory: non-Communicable Diseases [online]. Erişim Adresi: https://www.who.int/data/gho/data/indica tors. Erişim Tarihi: 15.04.2020
APA Koç İ, Saraç M (2020). Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. , 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
Chicago Koç İsmet,Saraç Melike Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. (2020): 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
MLA Koç İsmet,Saraç Melike Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. , 2020, ss.1 - 13. 10.20518/tjph.721921
AMA Koç İ,Saraç M Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. . 2020; 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
Vancouver Koç İ,Saraç M Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. . 2020; 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
IEEE Koç İ,Saraç M "Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi." , ss.1 - 13, 2020. 10.20518/tjph.721921
ISNAD Koç, İsmet - Saraç, Melike. "Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi". (2020), 1-13. https://doi.org/10.20518/tjph.721921
APA Koç İ, Saraç M (2020). Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 18(1), 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
Chicago Koç İsmet,Saraç Melike Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 18, no.1 (2020): 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
MLA Koç İsmet,Saraç Melike Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, vol.18, no.1, 2020, ss.1 - 13. 10.20518/tjph.721921
AMA Koç İ,Saraç M Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2020; 18(1): 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
Vancouver Koç İ,Saraç M Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2020; 18(1): 1 - 13. 10.20518/tjph.721921
IEEE Koç İ,Saraç M "Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi." Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 18, ss.1 - 13, 2020. 10.20518/tjph.721921
ISNAD Koç, İsmet - Saraç, Melike. "Koronavirüs salgınının sosyo-ekonomik, demografik ve sağlık belirleyicileri: OECD ülkeleri verilerinin analizi". Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 18/1 (2020), 1-13. https://doi.org/10.20518/tjph.721921