Yıl: 2020 Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 96 - 110 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29050/harranziraat.581874 İndeks Tarihi: 18-11-2021

Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi

Öz:
Bu çalışmanın amacı Burdur Gölü’nün eski ve güncel göl tabanlarında zamansal ve mekansal farklılıkların toprakların pedogenetik gelişimi ve özellikleri üzerine etkilerini belirlemektir. Araştırma kapsamında eski ve güncel göl tabanları üzerinde gelişen kuvaterner yaşlı 8 pedon tanımlanmıştır. Kuvaterner dönemi boyunca devam etmekte toprak oluşum faktörlerinin araştırma alanı içerisindeki profillerde B horizonunun oluşabilmesi için yeterli olmadığı, fakat toprak oluşum faktörlerinin profillerde zamansal ve mekansal farklılıklara bağlı olarak toprakların morfolojik, fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerinde önemli farklılıklar oluşturmuştur. Bu farklılıklar toprak profillerinde; pH değerlerini 7.54-9.53, tuz içeriklerinin 0.31-18.11 dSm-1 , kireç içeriklerinin %12.06-48.20, organik madde miktarlarının %0.32-4.40, kil içeriklerinin %7.60-83.09, suda çözünebilir anyonlardan; CO3 -2 ’ın 0.12-2.96 meq l-1 , HCO3 - ’ın 0.52-8.68 meq l-1 , Cl-‘un 1.10-70.30 meq l-1 , SO4 -2 ’ın 0.34-275.93 meq l-1 , değişebilir Na+ ’un 0.14-34.72 meq 100g-1 , değişebilir K+ ’un 0.07-1.02 meq 100g-1 , değişebilir Ca+++Mg++’un 9.12- 49.67 meq 100g-1 , katyon değişim kapasitesinin (KDK); 13.69-60.52 meq 100g-1 , değişebilir sodyum yüzdesinin (ESP) ise 0.80-71.36 arasında değişmesine sebep olmuştur. Toprakların morfolojik, fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki zamansal ve mekansal farklılıklar Burdur Gölü’nün güncel göl sınırlarına yaklaştıkça pedogenetik ayrışma-değişim-dönüşüm süreçlerinin oldukça azalmasına neden olmuştur. Elde edilen bu veriler alandaki arazilerin planlanmasında kullanılarak günümüzde dramatik bir şekilde yok oluşa doğru giden Burdur Gölü’nün ve çevresinin korunması ile ekolojik devamlılığının sağlanmasına katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelime:

Temporal and spatial changes in old lake bottom effect on soil formation, development and morphology

Öz:
The aim of this study is to determine the effects of temporal and spatial differences on the pedogenetic development and properties of soils in the old and current lake bottom of Burdur Lake. Within the scope of the research, 8 quaternary pedons developed on old and current lake bottom were identified. soil formation factors during the Quaternary period were’nt sufficient for the formation of the B horizon in the profiles in the study area, but the soil formation factors caused significant differences in the morphological, physical and chemical properties of soils due to the temporal and spatial differences in the profiles. These differences in soil profiles; pH 7.54-9.53, salinity 0.31-18.11 dS m-1 , lime 12.06-48.20%, organic matter content 0.32-4.40%, clay content 7.60-83.09%, water soluble anions; CO3 -2 0.12-2.96 meq l-1 , HCO3 - 0.52-8.68 meq l-1 , Cl-1.10-70.30 meq l-1 , SO4 -2 0.34-275.93 meq l-1 , exchangeable; Na+ content 0.14-34.72 meq 100g-1 , K+ content 0.07-1.02 meq 100g-1 , Ca+++Mg++ content 9.12-49.67 meq 100g-1 , cation exchange capacity (KDK); 13.69-60.52 meq 100g-1 , exchangeable sodium percentage (ESP); 0.80-71.36 caused the change. The temporal and spatial differences in the morphological, physical and chemical properties of the soils have led to a significant reduction in pedogenetic decomposition-change-transformation as it approaches the current lake boundaries of Burdur Lake. These data will be used in the planning of the lands in the area and will contribute to the conservation and ecological sustainability of the Burdur Lake and its environment, which is now dramatically disappearing.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA GÖZÜKARA G, ALTUNBAŞ S, SARI M (2020). Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. , 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
Chicago GÖZÜKARA Gafur,ALTUNBAŞ Sevda,SARI Mustafa Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. (2020): 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
MLA GÖZÜKARA Gafur,ALTUNBAŞ Sevda,SARI Mustafa Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. , 2020, ss.96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
AMA GÖZÜKARA G,ALTUNBAŞ S,SARI M Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. . 2020; 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
Vancouver GÖZÜKARA G,ALTUNBAŞ S,SARI M Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. . 2020; 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
IEEE GÖZÜKARA G,ALTUNBAŞ S,SARI M "Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi." , ss.96 - 110, 2020. 10.29050/harranziraat.581874
ISNAD GÖZÜKARA, Gafur vd. "Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi". (2020), 96-110. https://doi.org/10.29050/harranziraat.581874
APA GÖZÜKARA G, ALTUNBAŞ S, SARI M (2020). Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(1), 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
Chicago GÖZÜKARA Gafur,ALTUNBAŞ Sevda,SARI Mustafa Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 24, no.1 (2020): 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
MLA GÖZÜKARA Gafur,ALTUNBAŞ Sevda,SARI Mustafa Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, vol.24, no.1, 2020, ss.96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
AMA GÖZÜKARA G,ALTUNBAŞ S,SARI M Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 2020; 24(1): 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
Vancouver GÖZÜKARA G,ALTUNBAŞ S,SARI M Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 2020; 24(1): 96 - 110. 10.29050/harranziraat.581874
IEEE GÖZÜKARA G,ALTUNBAŞ S,SARI M "Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi." Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24, ss.96 - 110, 2020. 10.29050/harranziraat.581874
ISNAD GÖZÜKARA, Gafur vd. "Zamansal ve mekansal değişimlerin eski göl tabanlarındaki toprak oluşumu, gelişimi ve morfolojisi üzerine etkisi". Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 24/1 (2020), 96-110. https://doi.org/10.29050/harranziraat.581874