ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME

IRGE ERDOGAN, BURCU

ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME

Burcu İRGE ERDOĞAN (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı, Kocaeli, Türkiye)

Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi

36 0

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 117 - 150 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-11-2021

ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME

Öz:

Türk hukukunda şirketler topluluğu ilk defa 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 195-210. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Çalışmamızda öncelikle çok uluslu şirketler topluluğunda hakim şirket ile bağlışirket arasındaki sorumluluk davalarına yabancılık unsuru veren kriterlerüzerinde durulacak; daha sonra MÖHUK uyarınca bu davalarda hangidevletin hukukunun uygulanacağı ve Türk mahkemelerinin milletlerarasıyetkisi konuları incelenecektir

Anahtar Kelime:

APPLICABLE LAW AND COMPETENT COURT TO DEPENDENT AND CONTROLLING COMPANY BETWEEN LIKELY TO BE RESPONSIBILITY CASES IN INTERNATIONAL CORPORATE GROUP

Öz:

Group of companies is for the first time introduced into Turkish law by Articles 195 to 210 of the Turkish Commercial Code. In this study, the criteria which give foreign element in liability claims between parent and subsidiary companies of multinational corporate groups will firstly be examined. Later, issues regarding applicable law and jurisdiction of the Turkish courts concerning these disputes will be evaluated in accordance with PILA..

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

ACUN MEKENGEÇ, Merve, Ayni Haklardan Doğan Uyuşmazlıklarda Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkeme, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
AKER, Halit, “Türk Şirketler Hukukunda Yeni Bir Kurum: “Hakim Şirketin Güvenden Doğan Sorumluluğu” (TTK Tasarısı m. 209): İsviçre Federal Mahkemesi Kararları Işığında Bir Değerlendirme” AÜHFD Yıl 2 2008, s. 1-97.
AKIN, İrfan, Şirketler Topluluğu Sorumluluk Hukuku, Ankara 2014.
ALANGOYA, Yavuz/YILDIRIM, M.Kamil/DEREN YILDIRIM, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, 8. Baskı, İstanbul 2011.
ANSAY, Tuğrul, Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyeti, Ankara 1970.
ANTUNES, Jase Engracia, Liability of Corporate Groups, Autonomy and Control in Parent-Subsidiary Relationships in US, Germanand EU Law, An International and Comparative Perspective, Deventer/Boston 1994.
ARAT, Tuğrul, Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyeti, Ankara, 1970.
ARPACI, Abdülkadir, Kişiler Hukuku Gerçek Kişiler, 2. Bası, Beta Basım, İstanbul 2000.
AYBAY, Rona/ DARDAĞAN, Esra, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması, 2. Baskı, İstanbul 2008.
AYGÜL, Musa, Milletlerarası Özel Hukukta Şirketlere Uygulanacak Hukukun Tespiti, Ankara 2007.
BAYATA CANYAŞ, Aslı, “5718 Sayılı Yeni MÖHUK Uyarınca Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Özellikle Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları”, Haluk Konuralp Anısına Armağan, C.3, Yetkin Yayınları, Ankara 2009
BAYATA CANYAŞ, Aslı, AB ve Türk Hukuku Uyarınca Sözleşmeye Uygulanacak Hukuka İlişkin Genel Kural, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
BERCUSSON, Brian, The Significance of the Legal Form of the Group Enterprise in the United Kingdom, Regulating Corporate Groups in Europe (Ed. Sugarman, D./Teubner, G.), Baden-Baden 1990.
BLUMBERG, Phillip I. “The Transformation of Modern Corporation Law: The Law of Corporate Groups”, 37 Conn. L. Rev. 605 (2005), s. 605-617.
BONELL, Michael Joachim, Article 1.4 (Mandatory Rules) Revised Comments, UNIDROIT Working Group for the Preparation of Principles of International Commercial Contracts (3rd), Fifth Session, Rome, 24-28 May 2010, s. 2-5 (http://www.unidroit.org/english/documents/ 2010/study50/s-50-115-e.pdf.
BONOMI, Andrea, “Mandatory Rules in Private International Law”, Yearbook of Private International Law, The Netherlands 1999, Vol. I.
BOYACIOĞLU, Cumhur, Konzern Kavramı, Ankara 2006.
ÇAMOĞLU, Ersin, “Şirketler Topluluğunda Hakimiyetin Kötüye Kullanılmasından Doğan Sorumluluk Davaları”, GÜHFD, Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Saygı Sempozyumu, İstanbul 2013, s. 19-34.
ÇELİKEL, Aysel, “Devletler Hususi Hukukunda Bağlama Kaidelerinin Tespitinde Uygulanan Yeni Bir Metod”, İÜHFM, C. 35, S. 1-4, Yıl: 1969.
ÇELİKEL, Aysel/ERDEM, B.Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, 15. Bası, İstanbul 2018.
DOĞAN, İsmail Ünal, “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Şirketler Topluluğu Hükümleri ve 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında “Kontrol” Kavramı ve Hukuki Sonuçları”, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014.
DOĞAN, Vahit, Türk Vatandaşlık Hukuku, 14. Baskı, Ankara 2017.
DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, İstanbul 2016.
EKŞİ, Nuray, Sözleşmeden Doğan Borçlara Uygulanacak Hukuk Hakkında Roma Konvansiyonu, İstanbul 2004.
EKŞİ, Nuray, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Bası, İstanbul 2000.
EKŞİ, Nuray; Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması-Tenfizi, İstanbul 2013.
ELÇİN, Doğa, “Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Sözleşmeyle İrtibatlı Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan, 2011/1.
EMİNNOĞLU, Cafer, “Schutzmechanismen Des Neuen Türkischen Konzernrechts (Yeni Türk Şirketler Topluluğu Hukukunun Koruyucu Mekanizmaları”), Hacettepe Hukuk Fak. Derg., 2(1) 2012, 37–54.
GEÇGEL, Ercan, “Şirketler Topluluğunda Tam Hakimiyet ve Hakim Şirketin Sorumluluğu”, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ocak 2016, Say:13, s. 73-90.
GÜREL, Murat, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Şirketler Topluluğu Hukukunda Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılmasından Doğan Sorumluluk”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2009.
GÜNGÖR, Gülin, Tâbiiyet Hukuku, 5. Bası, Ankara 2017.
GÜVEN, Pelin, Ortaklıkların Merkez Değişikliğinde Birleşme Bölünme Malvarlığının veya İşletmenin Devrinde Uygulanacak Hukuk ve Uyuşmazlıkların Çözümü, 2. Bası, Ankara 2008.
GÜVEN, Pelin, Rekabet Hukuku, Ankara 2008.
GÜVEN, Pelin, Tanıma-Tenfiz (Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi), Ankara 2013.
KARAMAN COŞGUN, “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Teşebbüs Kavramı ve Tacir Sayılmasının Sonuçları”, MÜHF-HAD, C.21, S.1, 2015, s. 107-166.
KARSLI, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, İstanbul 2014.
KENDİGELEN, Abuzer, Yeni Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler, Yenilikler ve Tespitler, İstanbul 2011.
KURU, Baki, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2016.
MOROĞLU, Erdoğan, “Anonim Ortaklıkların Tâbiiyeti ve Tanınması”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, MHB, Yıl: 22, Sayı: 2, 2002.
NOMER, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, 21. Bası, İstanbul 2016.
PULAŞLI, Hasan, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Şirketler Topluluğunun Temel Nitelikleri ve Hakim Şirketin Güven Sorumluluğu” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XI, Sa.1-2, Y.2007, s. 259-277.
SUSUZ, Kağan, “Şirketler Topluluğuna İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı Bakımından Hâkim Teşebbüs Kavramı”,6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nu Beklerken 10-11-12 Mayıs 2012, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Sayı, C. 18, S. 2, 2012, s. 269-279.
SÜZEN, Begüm, Tanıma ve Tenfiz Davalarında Kararı Veren Mahkemenin Yetkisinin Denetimi, İstanbul 2016.
ŞANLI, Cemal/ESEN, Emre/ATAMAN FİGANMEŞE, İnci, Milletleraraı Özel Hukuk, İstanbul 2018, s. 48.
OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku, İstanbul 2016.
OKUTAN NILSSON, Gül, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Şirketler Topluluğu Hukuku, İstanbul 2009.
ÖZDEMİR KOCASAKAL, Hatice, Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Sözleşmeler Üzerindeki Etkileri, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2001.
ÖZDEMİR KOCASAKAL, Hatice, “Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun MÖHUK m. 24 Çerçevesinde Tespiti ve Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları”, MHB Yıl: 30 Sayı 1-2, 2010, s. 27-88. (Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk).
ÖZKAN, Işıl, Devletler Özel Hukukunda İkametgah, Mutad Mesken ve İşyeri Bağlama Noktalarının Yeniden Değerlendirilesi, Ankara 2003.
TEKİNALP, Gülören “Türk Hukukunda Ortaklıkların Vatandaşlığı”, İÜHFD 50. Yıl Armağanı, Cumhuriyet Döneminde Hukuk, İstanbul 1973.
TEKİNALP, Gülören, “Milletlerarası Özel Hukukta Ortaklıkların Merkezi Kriter ve AT Hukuku ve MÖHUK”, Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, İstanbul 2001.
TEKİNALP, Gülören/UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, 12. Bası, İstanbul 2016.
TEKİNALP, Ünal, “Turkish Concepts and Approaches in Corporate Group Law”, Festschrift für Claus- Wilhelm Canaris zum 70. Geburtstag, Verlag C.H. Beck, München, 2007, (s.849-880).
TEKSOY, Barış, “Türk Kanunlar İhtilâfı Hukukunda Tüzel Kişiler ve MÖHUK'un 9. Maddesi”, 10. Yılında MÖHUK Sempozyumu, 7-8 Aralık 2017, Ankara, s. 205-217.
TUNÇOMAĞ, Kenan, “İkametgâh”, Hukuk Fakültesi Mecmuası, C: XXVI, Sayı: 1-4, Y. 1961.
VARDAR HAMAMCIOĞLU, Gülşah, Türk Medeni Kanunu’na Göre Yerleşim Yeri, İstanbul 2009.
YILDIRIM, Ayşe Elif, Avrupa Birliği Müktesebatı ve Türk Hukuku’nda Şirketler Topluluğu İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015.

APA	IRGE ERDOGAN B (2019). ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. , 117 - 150.
Chicago	IRGE ERDOGAN BURCU ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. (2019): 117 - 150.
MLA	IRGE ERDOGAN BURCU ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. , 2019, ss.117 - 150.
AMA	IRGE ERDOGAN B ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. . 2019; 117 - 150.
Vancouver	IRGE ERDOGAN B ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. . 2019; 117 - 150.
IEEE	IRGE ERDOGAN B "ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME." , ss.117 - 150, 2019.
ISNAD	IRGE ERDOGAN, BURCU. "ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME". (2019), 117-150.

APA	IRGE ERDOGAN B (2019). ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, 8(1), 117 - 150.
Chicago	IRGE ERDOGAN BURCU ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi 8, no.1 (2019): 117 - 150.
MLA	IRGE ERDOGAN BURCU ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, vol.8, no.1, 2019, ss.117 - 150.
AMA	IRGE ERDOGAN B ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi. 2019; 8(1): 117 - 150.
Vancouver	IRGE ERDOGAN B ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME. Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi. 2019; 8(1): 117 - 150.
IEEE	IRGE ERDOGAN B "ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME." Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, 8, ss.117 - 150, 2019.
ISNAD	IRGE ERDOGAN, BURCU. "ULUSLARARASI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA HAKİM ŞİRKET İLE BAĞLI ŞİRKET ARASINDA DOĞABİLECEK SORUMLULUK DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ MAHKEME". Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi 8/1 (2019), 117-150.