Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1703 - 1715 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33206/mjss.719164 İndeks Tarihi: 23-11-2021

Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi

Öz:
Bu çalışmanın amacı 11 Mart 2020 tarihi itibariyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi yani küresel salgın olarak ilan edilen Yeni Tip Koronavirüs (Covid-19) hastalığına ilişkin Başlıca Gelişmiş Ülkelerin (İtalya, A.B.D., Birleşik Krallık, Japonya, Kanada, Fransa, Almanya) ve bazı Gelişmekte Olan Ülkelerin (Polonya, Türkiye, İran, Arjantin, Brezilya, Rusya, Malezya) kriz yönetim becerilerinin değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda literatür ışığında “Pandemide Kriz Yönetimi Kriterleri” oluşturulmuştur. Bu değerlendirme yöntemine göre ülkelerin krizin başlangıcından itibaren ilk 14 günlük süredeki krize yönelik eylem ve tedbirleri incelenmiş ve IMF ekonomik sınıflandırmasına göre kıyaslanması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada belirlenen kapsama göre alınan kararlar ve erken uygulamalar kriz yönetiminde başarı kriteri olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye pandemide kriz yönetimini en iyi gerçekleştiren ülke olurken; Kanada, Fransa, Rusya ve Malezya ise son sırada yer almıştır. IMF sınıflandırması açısından bakıldığında ise Gelişmekte olan ülkelerin ortalaması Başlıca Gelişmiş Ülkelerden daha yüksek olarak hesaplanmıştır. İnsani Gelişme Endeksi açısından da buna paralel bir durum söz konusudur. İncelenen ülkeler bazında, ortalama olarak, gelişmekte olan ülkelerin başlıca gelişmiş yedi ülkeden daha başarılı kriz yönetimi gerçekleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Evaluation of Crisis Management in the Coronavirus (Covid-19) Pandemic, the Major Advanced Economies and the Emerging and Developing Economies

Öz:
The purpose of this study is to evaluate the crisis management skills of major advanced economies (Italy, the USA, the UK, Japan, Canada, France, Germany) and some emerging and developing economies (Poland, Turkey, Iran, Argentina, Brazil, Russia, Malaysia) during Coronavirus (Covid-19) which was spread around the world and announced pandemic, that is to say a global disease by WHO on 11 March 2020. In line with this objective, “Crisis Management Criteria in Pandemic” was formed in the view of literature. In reference to this evaluation method, countries‟ approaches to crisis in the first 14 days beginning from the outbreak were examined and they were compared according to IMF economic classification. Within the scope of the study, the decisions to be taken and earlier applications are specified as success criterion in crisis management. According to the results, Turkey is the most successful country to practice crisis management in pandemic, while Canada, France, Russia and Malaysia were the least successful. Looking at the viewpoint of IMF classification, average of emerging and developing economies is calculated higher than the average of major advanced economies. A relevant result can be seen with regards to the Human Development Index. On the basis of inspected countries, averagely, it is precipitated that emerging and developing economies implemented more successful crisis management than seven major advanced economies.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksu, A. ve Deveci, S. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin kriz yönetimi becerileri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(2), 448-464.
  • Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Journal of Yasar University, 4(15), 2435-2450.
  • Balboni, A., Battilani, M. ve Prosperi, S. (2012). The SARS-like coronaviruses: The role of bats and evolutionary relationships with SARS coronavirus. New Microbiologica, 35, 1-16.
  • Bulduklu, Y. ve Karacor, S. (2017). Sağlık hizmetlerinde kriz iletişimi ve yeni medya. Atatürk İletişim Dergisi, 14(Sağlık Iletisimi Özel Sayı), 279-296.
  • Can, H. (2002). Organizasyon ve Yönetim (6. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Can, H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Coombs, W. T. (2007). Crisis management and communications. Published by the Institute for Public Relations, December 2007.
  • Cortegiani, A., Ingoglia, G., Ippolito, M., Giarratano, A. ve Einav, S. (2020). A systematic review on the efficacy and
  • safety of chloroquinefor the treatment of COVID-19. Journal of Critical Care, https://doi.org/10.1016/j.jcrc.2020.03.005
  • Demirtaş, H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(23), 353-373.
  • Denis, M., Vandeweerd, V., Verbeke, R. ve Van der Vliet, D., (2020). Overview of information available to support the development of medical countermeasures and interventions against COVID-19. https://rega.kuleuven.be/if/corona_covid-19. Transdisciplinary Insights- Living Paper.
  • Garcia, H. F. (2006). Effective leadership response to crisis. Strategy & Leadership, 34(1), 4-10.
  • Haşit, G. (2000). İşletmelerde kriz yönetimi ve Türkiye’nin büyük sanayi işletmeleri üzerinde yapılan araştırma çalışması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Acık Öğretim Fakültesi Yayınları.
  • Hittle, B. ve Leonard, K. M. (2011). Decision making in advance of a supply chain crisis. Management Decision, 49(7), 1182-1193.
  • http://hdr.undp.org/
  • http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2019
  • http://www.legislation.gov.uk/uksi/2020/289/contents/made
  • http://www.moh.gov.my/index.php/pages/view/2019-ncov-wuhan
  • http://www.president.ir/en
  • http://www.salute.gov.it/nuovocoronavirus
  • https://corona.cbddo.gov.tr/
  • https://coronavirus.jhu.edu/map.html
  • https://covid19.saglik.gov.tr/
  • https://covid19.tubitak.gov.tr/
  • https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/
  • https://france-visas.gouv.fr/en_US/web/france-visas/professional-internship
  • https://google.com/covid19-map/?hl=tr
  • https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19
  • https://konstytucyjny.pl/jerzy-zajadlo-demokracja-deliberatywna-w-pulapce/
  • https://web.archive.org/web/20200316025200/https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/haberler/ncov/2019- nCov_Hastal_Salk_alanlar_Rehberi.pdf
  • https://web.archive.org/web/20200330182328/https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/afisler/COVID- 19_Kitapcik_A6.pdf
  • https://www.argentina.gob.ar/salud/coronavirus-COVID-19
  • https://www.argentina.gob.ar/salud/noticias
  • https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/2019-novel-coronavirus-infection.html
  • https://www.cas.go.jp/jp/influenza/novel_coronavirus.html
  • https://www.deutschland.de/en/news/coronavirus-in-germany-informations
  • https://www.gov.uk/guidance/coronavirus-covid-19-information-for-the-public
  • https://www.grip.gov.tr/depo/saglik-calisanlari/ulusal_pandemi_plani.pdf
  • http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2019_overview_-_english.pdf
  • https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi
  • https://www.mhlw.go.jp/stf/seisakunitsuite/bunya/0000164708_00001.html
  • https://www.pzh.gov.pl/
  • https://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/N/Neuartiges_Coronavirus/Ergaenzung_Pandemieplan_Covid.pdf?__bl ob=publicationFile
  • https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=bffe89ae-3ea2-11ea-a1a2-6d7c2a5a4754
  • https://www.un.org/en/sections/about-un/official-languages/index.html
  • https://www.usa.gov/coronavirus
  • https://www.weforum.org/agenda/2020/03/covid-responsible-businesses-during-the-coronavirus-pandemic/
  • https://www.who.int/china/news/detail https://www.who.int/dg/speeches/detail
  • https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
  • https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
  • https://www.worldometers.info/coronavirus/ https://xn--80aesfpebagmfblc0a.xn--p1ai/
  • Kadıbesegil, S., (2001). Kriz geliyorum der! Kriz Iletisimi ve yönetimi. İstanbul: Mediacat Yayınları.
  • Korkmazyürek, H. ve Basım, N. (2008). İş modeli ve kriz yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Li, X., Zai, J., Wang, X. ve Li, Y. (2020). Potential of large „first generation‟ human-to-human transmission of 2019-nCoV. Journal of Medical Virology, 92, 448-454.
  • Longstaff, P. H. ve Yang, S. (2008). Communication management and trust: Their role in building resilience to “surprises” such as natural disasters, pandemic flu, and terrorism. Ecology and Society, 13(1), 3.
  • Maya, İ. (2014). Kamu ilkokullarında yöneticilerin sergiledikleri kriz yönetimi beceri düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23), 209-235.
  • Men, K., Wang, X., Li, Y., Zhang, G., Hu, J., Gao, Y. ve Han, H. (2020). Estimate the incubation period of coronavirus 2019 (COVID-19). medRxiv preprint doi: https://doi.org/10.1101/2020.02.24.20027474.
  • Mitroff, I. I. (1994). Crisis management and environmentalism: A natural fit. California Management Review, Winter, 101-113.
  • Narbay, M. Ş. (2005). Kriz iletişiminde halkla ilişkilerin rolü (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Nishiura, H., Jung, S. M., Linton, N., Kinoshita, R., Yang, Y., Hayashi, K., Kobayashi, T., Yuan, B. ve Akhmetzhanov, A. R. (2020). The extent of transmission of novel coronavirus in Wuhan, China, 2020. Journal of Clinical Medicine, 9(330), 1-5
  • Panos, E., Dafni, P., Kostas, G. ve Zacharoula, M., (2009). Crisis management in the health sector; Qualities and characteristics of health crisis managers. International Journal of Caring Sciences, 2(3), 105-107.
  • Quah, T. R. ve Hin-Peng, L. (2004). Crisis prevention and management during SARS outbreak. Singapore Emerging Infectious Diseases, 10(2), 364-368.
  • T.C. SAGLIK BAKANLIGI, 2019-Ncov HASTALIGI SAGLIK CALISANLARI REHBERI (Bilim Kurulu Çalışması) OCAK, 2020.
  • Ul Haq, M. (1989). Human Development Report. United Nations Development Programme.
  • Van der Heyden, L. ve Nathanial, P. (2020). A Crisis Management Blueprint for COVID-19. https://knowledge.insead.edu/operations/a-crisis-management-blueprint-for-covid-19-13716, April 3, 2020.
  • Wang, L. F., Shi, Z., Zhang, S., Field, H., Daszak, P. ve Eaton, B. T. (2006). Review of bats and SARS. Emerging Infectious Diseases, 12, 1834.
  • Xu, j., Zhao, S., Teng, T., Abdalla, A. E., Zhu, W., Xie, L., Wang, Y. ve Guo, X., (2020). Systematic comparison of two animal-to-human transmitted human coronaviruses: SARS-CoV-2 and SARS-CoV. Viruses, 12(244), 1-17.
  • Zhu, N., Zhang, D., Wang, W., Li, X., Yang, B., Song, J., Zhao, X., Huang, B., Shi, W., Lu, R., Niu, P., Zhan, F., Ma, X., Wang, D., Xu, W., Wu, G., Gao, G. F., Phil, D. ve Tan, W. (2020). A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019. The New England Journal of Medicine, 382(8), 727-733.
APA GÜL H, ÇELEBİ F (2020). Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. , 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
Chicago GÜL HASAN,ÇELEBİ Furkan Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. (2020): 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
MLA GÜL HASAN,ÇELEBİ Furkan Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. , 2020, ss.1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
AMA GÜL H,ÇELEBİ F Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. . 2020; 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
Vancouver GÜL H,ÇELEBİ F Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. . 2020; 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
IEEE GÜL H,ÇELEBİ F "Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi." , ss.1703 - 1715, 2020. 10.33206/mjss.719164
ISNAD GÜL, HASAN - ÇELEBİ, Furkan. "Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi". (2020), 1703-1715. https://doi.org/10.33206/mjss.719164
APA GÜL H, ÇELEBİ F (2020). Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies, 9(3), 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
Chicago GÜL HASAN,ÇELEBİ Furkan Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies 9, no.3 (2020): 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
MLA GÜL HASAN,ÇELEBİ Furkan Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies, vol.9, no.3, 2020, ss.1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
AMA GÜL H,ÇELEBİ F Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies. 2020; 9(3): 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
Vancouver GÜL H,ÇELEBİ F Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies. 2020; 9(3): 1703 - 1715. 10.33206/mjss.719164
IEEE GÜL H,ÇELEBİ F "Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi." Manas Journal of Social Studies, 9, ss.1703 - 1715, 2020. 10.33206/mjss.719164
ISNAD GÜL, HASAN - ÇELEBİ, Furkan. "Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi". Manas Journal of Social Studies 9/3 (2020), 1703-1715. https://doi.org/10.33206/mjss.719164