SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Yıl: 2020 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 41 - 58 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.11611/yead.607838 İndeks Tarihi: 25-11-2021
SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Öz: Sosyoekonomik durum; öğrenci, okul veya okul sisteminin birçok farklı yönünü özetleyen geniş bir kavramdır. Sosyoekonomik altyapının öğrencilerin başarısı üzerindeki etkisi, eğitim politikasına ilişkin araştırmaların sıklıkla ele aldığı konulardan biridir. Bu alanda yapılan çok sayıda çalışma, ailenin sosyoekonomik statüsü ve öğrencinin öğrenme çıktıları arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ayrıca, akademik performansı düşük olan öğrencilerin, daha düşük sosyoekonomik altyapıdan gelme ihtimallerinin daha yüksek olduğu bulgulanmaktadır. Uluslararası Öğrenci Başarılarını Değerlendirme Projesi (PISA)'da bir öğrencinin sosyoekonomik statüsü PISA ekonomik, sosyal ve kültürel durum endeksi (ESCS) ile tahmin edilmektedir. Bu endeks, ailenin eğitimi, mesleği, zenginlik olarak görülen bir dizi ev eşyası ve evdeki kitap sayısı ve diğer eğitim kaynakları gibi öğrencilerin aile geçmişleri hakkında bilgi veren çeşitli değişkenlerden türetilmiştir. Bu endeks ile PISA sonuçları arasındaki ilişki incelendiğinde, Türkiye bu ilişkinin 2006 PISA’dan itibaren yıllar içerisinde azaldığı ülkelerden biridir. 2015 PISA sonuçlarında ise sosyoekonomik kültürel endeks ve öğrenci başarısı arasındaki ilişki en küçük ve pozitif olarak elde edilmiştir. Sosyoekonomik statü değişkeninin Türkiye’nin başarısı üzerindeki etkisinin azalmasına rağmen Türkiye’nin başarı performansında ciddi düşüş yaşaması başarıyı etkileyen faktörleri detaylı bir şekilde incelemeyi zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada OECD tarafından uygulanan PISA araştırmasının 2015 yılı verileri kullanılarak Türkiye’de eğitimdeki başarı farklılıklarına neden olan faktörler incelenmiştir. Sonuç olarak, OECD tarafından ölçülen sosyal ve kültürel durum endeksinin öğrencilerin başarı performansı üzerindeki etkisinin küçük olduğu elde edilmiştir. Bu durumun nedenini anlamak için 2015 PISA verileri çok düzeyli bir model olan hiyerarşik lineer model yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonucunda, sosyoekonomik statü faktörünün başarı üzerinde eğitim sistemindeki eşitsizlikten kaynaklandığı ve sosyoekonomik statü değişkeninin etkisinin öğrencilerin yaşadıkları farklı bölgeler ve okul türleri ile temsil edildiği sonucu elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: IMPACT OF SOCIO-ECONOMIC FACTORS ON EDUCATIONAL PERFORMANCE: PISA 2015 TURKEY CASE
Öz: Socioeconomic status; It is a broad concept that summarizes many different aspects of a student, school or school system. The relationship between socioeconomic background and student achievement is one of the most frequently addressed issues of research on educational policy. Numerous studies in this area show that there is a strong relationship between the socioeconomic status of the family and the student's learning outcomes. In addition, students with lower academic performance are more likely to come from lower socioeconomic background. In the International Student Achievement Assessment Project (PISA), a student's socioeconomic status is estimated by the PISA economic, social and cultural status index (ESCS). This index is derived from a variety of variables that provide information about family backgrounds of students, such as family education, occupation, a range of household items considered as wealth, and the number of books at home and other educational resources. When the relationship between the PISA results with this index, Turkey is one of the country decreased over the years from PISA 2006 for this. In the 2015 PISA results, the relationship between socioeconomic cultural index and student achievement was the smallest and the least positive. Despite the reduction of the impact on Turkey's success of socioeconomic status variable factors affecting the success of Turkey's success had a serious decline in performance necessitates a detailed examination of the way. In this study, success factors that cause differences in education in Turkey using data from the 2015 PISA survey implemented by the OECD were examined. As a result, it was found that social and cultural status index measured by OECD had a limited effect on students' achievement performance. 2015 PISA data were analyzed using a hierarchical linear model which is a multi-level model. As a result of the analysis, it was concluded that the socioeconomic status factor was caused by inequality in the education system on achievement and the socioeconomic status variable was indicated by the regions where the students live and the types of schools they go to.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Anderson, D. (2012). Hierarchical Linear Modeling (HLM): An Introduction to Key Concepts within Cross-Sectional and Growth Modeling Frameworks. Technical Report# 1308. Behavioral Research and Teaching.
- Akintola, O. A. (2016). Mothers’ employment, marital status and educational level on students’ academic achievement in business studies. Asia Pacific Journal of Multidisciplinary Research, 4(2).
- Arı, A. (2007). Öğrencilerin okul başarılarını etkileyen çeşitli faktörlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 176, 169-179.
- Burcu, A. T. A. R. (2010). Basit doğrusal regresyon analizi ile hiyerarşik doğrusal modeller analizinin karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 78-84.
- Aydın, A., Erdağ, C., & Taş, N. (2011). 2003-2006 Pisa okuma becerileri sonuçlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi: En başarılı beş ülke ve Türkiye.
- Bahadır, E. (2012). Uluslararası öğrenci değerlendirme programına (PISA 2009) göre Türkiye’deki öğrencilerin okuma becerilerini etkileyen değişkenlerin bölgelere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Baker, D. P., Goesling, B., & LeTendre, G. K. (2002). Socioeconomic status, school quality, and national economic development: A cross-national analysis of the “Heyneman-Loxley effect” on mathematics and science achievement. Comparative education review, 46(3), 291-312.
- Bouhlila, D. S. (2017). Parents' education and literacy skills: Evidence on inequality of socioeconomic status in Arab countries. World Development Perspectives, 5, 34-43.
- Coleman, J. S. (1966). Equality of educational opportunity [summary report (Vol. 2). US Department of Health, Education, and Welfare, Office of Education.
- Erdoğan, E., & GÜVENDİR, M. A. (2019). Uluslararası öğrenci değerlendirme programında öğrencilerin sosyoekonomik özellikleri ile okuma becerileri arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 493-523.
- Fuller, B. (1987). What school factors raise achievement in the third world?. Review of educational research, 57(3), 255-292.
- Giambona, F., & Porcu, M. (2015). Student background determinants of reading achievement in Italy. A quantile regression analysis. International Journal of Educational Development, 44, 95-107.
- Gujarati, D. (2016). Örneklerle ekonometri. N. Bolatoğlu. Çev.). Ankara: BB101 Yayınları.
- Gürsakal, S. (2012). PISA 2009 Öğrenci Başarı Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 17(1).
- Güner, H., Çelebi, N., Kaya, G. T., & Korumaz, M. (2014). Neoliberal eğitim politikaları ve eğitimde fırsat eşitliği bağlamında uluslararası sınavların (PISA, TIMSS ve PIRLS) analizi. Journal of
- History Culture and Art Research, 3(3), 33-75.
- Hox, J. J. (1995). Applied multilevel analysis. TT-publikaties.
- Hox, J. J. (2002). The basic two-level regression model: introduction. Multilevel Analysis: Techniques and applications, Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah, New Jersey, 10-33.
- Heyneman, S. P., & Loxley, W. A. (1983). The distribution of primary school quality within high-and low-income countries. Comparative Education Review, 27(1), 108-118.
- Hill, H. C. (2017). The Coleman Report, 50 years on: What do we know about the role of schools in academic inequality?. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 674(1), 9-26.
- Kotte, D., Lietz, P., & Lopez, M. M. (2005). Factors Influencing Reading Achievement in Germany and Spain: Evidence from PISA 2000. International Education Journal, 6(1), 113-124.
- Magnuson, K. (2007). Maternal education and children's academic achievement during middle childhood. Developmental psychology, 43(6), 1497.
- Mihail, R. (2009). National Testing of Pupils in Europe: Objectives, Organisation and Use of Results. Romania 2009. Eurydice.
- Organisation for Economic Co-operation and Development. (2011). Against the odds: Disadvantaged students who succeed in school. OECD Publishing.
- OECD, O. (2012). Equity and quality in education: Supporting disadvantaged students and schools.
- OECD, (2016). PISA 2015 Results Excellence and Equility In Education (Volume 1), OECD Publishing.
- Polat, S. (2014, June). Türkiye’nin 2023 vizyonu ve eğitimde “orta kalite tuzağı”. SETA.
- Raudenbush, S. W., & Bryk, A. S. (2002). Hierarchical linear models: Applications and data analysis methods (Vol. 1). sage.
- Sarier, Y. (2010). Ortaöğretime Giriş Sınavları (OKS-SBS) ve PISA Sonuçları Işığında Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Değerlendirilmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 11(3).
- Schütz, G., Ursprung, H. W., & Wößmann, L. (2008). Education policy and equality of opportunity. Kyklos, 61(2), 279-308.
- Shala, A., & Grajcevci, A. (2018). Kosovo’s low performance in PISA 2015: An explanation from a socioeconomic perspective. Educational Process: International Journal, 7(1), 48.
- Türkan, A., Üner, S. S., & Bülent, A. L. C. I. (2015). 2012 PISA Matematik Testi Puanlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 358-372.
- Valenzuela, J. P., Vera, G. G., & Sotomayor, C. (2015). The role of reading engagement in improving national achievement: An analysis of Chile's 2000–2009 PISA results. International Journal of Educational Development, 40, 28-39.
- Van Ewijk, R., & Sleegers, P. (2010). The effect of peer socioeconomic status on student achievement: A meta-analysis. Educational Research Review, 5(2), 134-150.
- Zasacka, Z., & Bulkowski, K. (2017). Reading engagement and school achievement of lower secondary school students.
- MEB, Eğitim İstatistikleri, (çevrimiçi) http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
- OECD, PISA Data, web sayfası, (çevrimiçi) http://www.oecd.org/pisa/data/
- Özdemir, C., Araştırma notları. (çevrimiçi) https://ozdemircaner.wordpress.com/2016/12/13/pisa-2015- sonuclari-uzerine-notlar-iii/
| APA | Dolu A (2020). SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| Chicago | Dolu Aslı SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. (2020): 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| MLA | Dolu Aslı SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 2020, ss.41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| AMA | Dolu A SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2020; 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| Vancouver | Dolu A SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2020; 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| IEEE | Dolu A "SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ." , ss.41 - 58, 2020. 10.11611/yead.607838 |
| ISNAD | Dolu, Aslı. "SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ". (2020), 41-58. https://doi.org/10.11611/yead.607838 |
| APA | Dolu A (2020). SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(2), 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| Chicago | Dolu Aslı SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 18, no.2 (2020): 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| MLA | Dolu Aslı SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, vol.18, no.2, 2020, ss.41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| AMA | Dolu A SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020; 18(2): 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| Vancouver | Dolu A SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020; 18(2): 41 - 58. 10.11611/yead.607838 |
| IEEE | Dolu A "SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ." Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18, ss.41 - 58, 2020. 10.11611/yead.607838 |
| ISNAD | Dolu, Aslı. "SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ". Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 18/2 (2020), 41-58. https://doi.org/10.11611/yead.607838 |
