Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1138 - 1150 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-12-2021

Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi

Öz:
Hastanelerde sunulan sağlık hizmetleri, sağlık sistemlerinin en pahalı ve en önemli parçasıdır. Önemli maliyet girdileri oluşturmaktadır. Bu nedenle kıt olan kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, atıl durumdaki kaynakların tespit edilmesi ve performans değerlendirmesinin yapılması önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, yoğun bakım ünitelerinin yatak kullanım verimliliği Pabon Lasso modeli (PLM) ile incelenmesidir. Araştırma retrospektif ve kesitsel olarak 2017 ve 2018 yılını kapsamaktadır. Araştırmaya bir eğitim araştırma hastanesinde hizmet veren tüm yoğun bakım üniteleri (YBÜ) dâhil edilmiştir. Araştırmada yoğun bakım ünitelerinin yatak kullanımı etkinliğini tespit edebilmek için yatak doluluk oranı (YDO), yatak devir hızı (YDH) ve ortalama kalış süresi (OKS) değişken olarak kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan iki yıllık veriler Temel Sağlık İstatistikler Modülünden (TSİM) elde edilmiştir. Verilerin analizinde Macromedia ve MS Excel yazılımlarından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulguları sonucunda yoğun bakım ünitelerinin yatak doluluk oranı, yatak devir hızı ve ortalama kalış sürelerinde 2017 yılına kıyasla 2018 yılında artış olduğu tespit edilmiştir. 2017 yılında yoğun bakımların %30’u verimli bölgede iken, 2018 yılında %20’sinin verimli bölgede olduğu saptanmıştır. 2017 yılında; düşük YDO ve YDH, uzun OKS’nin verimsiz olarak nitelendirilen 1. bölgede YBÜ’nin %30, 2018 yılında ise bu bölgedeki YBÜ’sinin %20’nin yer aldığı tespit edilmiştir. Hem 2017 hem de 2018 yılında bazı yoğun bakım ünitelerinin modelde değişken olarak kullanılan YDO, YDH ve OKS performans göstergeleri incelendiğinde; az biri açısında düşük performans gösterdiği saptanmıştır. Pabon Lasso modeli, yatak kullanım performansı hakkında hızlı ve anlamlı bilgiler vermektedir. Bu modelin yatak kullanım etkinliğinin ölçülmesinde diğer performans ölçüm yöntemlerinin yanı sıra kullanılması tavsiye edilmektedir.
Anahtar Kelime:

Evaluation of Intensive Care Bed Utilization Efficiency with Pabon Lasso Model

Öz:
The health services provided in hospitals are the most expensive and the most important part of the health systems. It has significant cost inputs. Therefore, effective and efficient use of scarce public resources, identification of dormant resources and performance evaluation are important. The aim of this study is to investigate the efficiency of intensive care bed use with Pabon Lasso model (PLM). The study includes retrospective and cross-sectional studies in 2017 and 2018. This study includes all intensive care units (ICUs) in a training and research hospital. In order to determine the effectiveness of bed use in intensive care units, bed occupancy rate (BOR), bed turnover rate (BTR) and average length of stay (ALS) were used as variables. The two-year data used in the study is obtained from the Basic Health Statistics Module (TSIM). The data is analyzed applying Macromedia and MS Excel software. As a result of the findings obtained from the research, it is found that the bed occupancy rate, bed turnover rate and average length of stay of the intensive care units increased in 2018 compared to 2017. In 2017, low BOR and BTR, long ALS were found to be inefficient in the 1st region, 30% of the ICU and 20% of the ICU in this region in 2018. When the performance indicators of BOR, BTR and ALS used as variables in the model of some intensive care units in both 2017 and 2018 are examined; it has been found that it shows poor performance in terms of less than one. When the performance indicators used in some intensive care units as variables in the model were examined in both years, it was found that they showed poor performance in terms of at least one. The Pabon Lasso model provides fast and meaningful information about bearing performance. It is recommended that this model can be applied in addition to other performance measurement methods in measuring bed use efficiency.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aeenparast, A., Farzadi, F., Maftoon, F., Zandian, H. ve Yazdeli, M. R. (2015). Quality of hospital bed performance studies based on pabon lasso model. International Journal of Hospital Research, 4(3), 143-148.
  • Ağırbaş, İ. (2019). Hastane yönetimi ve organizasyon. Ankara: Siyasal Kitapevi.
  • Aksaraylı, M., Kıdak, L. B. ve Güneş, M. (2009). Sağlık İşletmelerinde yatak kullanım etkinliğinin benzetim yoluyla optimizasyonu: Bir eğitim ve araştırma hastanesi uygulaması. Gazi Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(11), 1-22.
  • Anushiravani, A. ve Masoompour, S M. (2017). Assessing the Performance of a medical ıntensive care unit: A 5 Year single-center experience. Indian Journal of Critical Care Medicine, 21(3), 163-166.
  • Arslan, E., Önder, N. T., Kayalı, S., Keskin, Z. ve Yiğit, Ö. (2015). Kamu hastanelerinde branş bazında hasta başı maliyet analizi ( İstanbul Eğitim ve araştırma hastanesi örneği). Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(1, 40-52.
  • Azreena, E., Juni, M. H. ve Rosliza, A. M. (2018). A systematic review of hospital ınputs and outputs in measuring technical efficiency using data envelopment analysis. International Journal of Health and Clinical Sciences, 5(1), 17-35.
  • Bahadori, M., Sadeghifar, J. M., Hamouzadeh, Hakimzadeh, P. ve Nejati, S. M. (2011). Combining multiple ındicators to assess hospital performance in Iran using the pabon lasso model. Australasian Medical Journal, 4(4), 175-179.
  • Beylik, U. ve Pekcan, Y. A. (2008). Eğitim araştırma hastanelerinde etkinlik analizleri ve değerlendirilmesi. Sağlıkta Performns ve Kalite Dergisi, 3, 119–156.
  • Boz, C., Yılmaz, F. ve Şenel, İ. K. (2018). Effective Factors on bed operating performance of public hospitals association. Ombudsman Akademik, 5(9), 203-221.
  • Caballer-tarazona, M., Moya-clemente, I., Vivas-consuelo, D. ve Barrachina-martínez, I. (2010). A model to Measure the efficiency of hospital performance. Mathematical and Computer Modelling, 52(7-8), 1095-1102.
  • Çakmak, M., Öktem, M. K. ve Ömürgönülşen, U. (2009). Türk kamu hastanelerinde teknik verimlilik sorunu: Veri zarflama analizi tekniği ile sağlık bakanlığı’na bağlı kadın doğum hastanelerinin teknik verimliliklerinin ölçülmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(1), 1-36.
  • Çalışkan, Z. (2016). Kamu Hasta birlikleri performansının Pabón Lasso Modeli ile analizi. Sosyal Guvenlik Uzmanları Derneği Sosyal Güvence Dergisi, 5(10), 1-24.
  • Çetin, E. S., Aynalı, A., Demirci, S., Aşçı, S. ve Arıdoğan, B. C. (2009). Nöroloji yoğun bakım ünitesinde yatan hastalardan izole edilen hastane infeksiyonu etkenleri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 62(1), 13-17.
  • Choi, N. H. ve Jung, K. (2017). Measuring Efficiency and effectiveness of highway management in sustainability. Sustainability (Switzerland), 9(8), 1-15.
  • Cooper, G. S., Sirio, C. A., Rotondi, A. J., Shepardson, L. B. ve Rosenthal, G. E. (2016). Are readmissions to the Intensive care unit a useful measure of hospital performance? Medical Care, 37(4), 399-408.
  • Davoud, A., Mohammad, P., Issac, B., Hossein, A., Sadeghi, G. ve Salarikhah, E. (2014). Contemporary use of hospital efficiency indicators to evaluate hospital performance using the pabon lasso model. European Journal of Business and Social Sciences, 3(2), 1-8.
  • Efe, S. (2018). Üçüncü basamak karma bir yoğun bakım ünitesinde kalite göstergelerinin retrospektif değerlendirilmesi. Yoğun Bakım Dergisi, 9(1), 1-6.
  • Ekiyor, A. (2015). Evaluating Performance of chest diseases departments using hospital efficiency ındicators in Turkey. British Journal of Economics, Management Trade, 6(2), 145-150.
  • Emamgholipour, S., Afkar A., Eskandari M. ve Tavakkoli, M. (2015). Performance evaluation of the effect of additive metformin to progesterone on patients a 5-year assessment with endometrial. International Journal of Hospital Research, 4(4), 177-188.
  • Evans, D. B., Edejer, T. T. T. J., Lauer, J., Frenk, J. ve Murray, C. J. L. (2001). Measuring quality: From the system to the provider. International Journal for Quality in Health Care, 13(6), 439-446.
  • Gollhofer, R. E. (2015). Measuring the impact of process ımprovement programs on the performance of hospitals ın mid-atlantic region using data envelopment analysis (Doktora Tezi). Capella University, İşletme Yönetimi.
  • Gree, L.V. (2002). How Many hospital beds? Sage Publications, 39(4), 400-412.
  • Güzel, A. (1996). Kapasite kullanım oranları: Ankara rehabilitasyon merkezinde kapasite kullanım oranlarının analizi ve etki eden faktörlerin tespitine yönelik bir model (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniveristesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Harper, P. R. ve Shahani, A. K. (2002). Modelling for the planning and management of bed capacities in hospitals. Journal of the Operational Research Society, 53(1), 11-18.
  • Keegan, A. D. (2010). Hospital bed occupancy: More than queuing for a bed. MJA, 193(5), 291-293.
  • Khalifa, M. ve Khalid, P. (2015). Developing strategic health care key performance ındicators: a case study on a tertiary care hospital. Procedia Computer Science, 63(Icth), 459-466.
  • Lasso, H. P. (1986). Evaluating hospital performance through simultaneous application of several ındicators. Bulletin Of The Pan American Health Organization, 20(4), 341-357.
  • Leblebici, Y., Çerçi, S., Bülbül, A., Uslu, H. S., Al, E. S. ve Selamaz, M. (2019). Yenidoğan yoğun bakım kliniğinde hizmet süreçlerinin değerlendirilmesi: Pabon Lasso metodu. 7. Çocuk Dostları Kongresi. In, İstanbul, 351.
  • Linna, M., Häkkinen, U. ve Magnussen, J. (2006). Comparing hospital cost efficiency between Norway and Finland. Health Policy, 77, 268-278.
  • Özcan, Y. A. (2009). Quantitative methods in health care management: Techniques and applications.San Francisco: Jossey-Bas.
  • Özkan, B., Başlıgil, H. ve Şahin, N. (2011). Supplier selection using analytic hierarchy process: An application from Turkey.” Proceedings of the World Congress on Engineering, II, 4-9. https://pdfs.semanticscholar.org/1655/3d5616899bcdae525e9f443d167047e25a9f.pdf
  • Rahman, H., Tumpa, T. J., Ali, S. M. ve Kumar, S. (2018). A grey approach to predicting healthcare performance. Measurement, 1-48. https://doi.org/10.1016/j.measurement.2018.10.055.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). (2015). Yoğun bakım üniteleri araştırması istatistik, analiz ve raporlama daire başkanlığı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). SAS. (2015). Sağlıkta akreditasyon standartları. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). (2016). Sağlık istatistikleri yıllığı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
  • Kamu Hastaneleri İstatistik Raporu. (2017). Hastaneleri genel müdürlüğü, istatistik, analiz, raporlama ve stratejik yönetim dairesi başkanlığı. Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). (2019). “yhgm.Saglik.Gov.Tr/TR,50846/Sozlesmeli-Yonetici-Performans-DegerlendirmeKriterleri-Gosterge-Kartlari.Html.”
  • Sümbüloğlu, K. (1990). Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler. 3. Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
  • Tengilimoğlu, D., Işık, O. ve Akbolat, M. (2012). Sağlık işletmeleri yönetimi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
  • Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK). (2016). Verimlilik Karne Uygulaması Gösterge Kartları RV-05-2. İzleme, Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcılığı Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı.
  • Toptas, M., Samanci, N. S., Akkoc, Yucetas, E., Cebeci, E., Sen, O., Can, M M. ve Ozturk, S. (2018). Factors affecting the length of stay in the ıntensive care unit: Our clinical experience. BioMed Research International, 1-4.
  • Tripathi, C. B., Kumar, R., Sharma, R. C. ve Agarwal, R. (2016). Assessment of performance of services in a tertiary care neuropsychiatric ınstitute using Pabon Lasso model. Asian Journal of Medical, 7(6), 69-74.
  • TUİK (2017). TUİK Sağlık Harcamaları.” http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084 (April 20, 2019).
  • Veer, S van der., Vos, MLG de., Jager, KJ., Voort, PHJvan der., Peek, N., Westert, GP., Graafmans,
  • Vella, V., Aylin, P. P., Moore, L. K., Alice, N., Nichola, R. B, Gabriel, J. C. B., Lishman, H. ve Holmes, A. (2017). Bed utilisation and increased risk of clostridium difficile infections in acute hospitals in England in 2013/2014. BMJ Quality & Safety, 26(6), 460-465.
  • Yiğit, V. ve Ağırbaş, İ. (2004). Hastane işletmelerinde kapasite kullanım oranının maliyetlere etkisi: Sağlık bakanlığı tokat doğum ve çocuk bakımevi hastanesinde bir uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 7(2), 141-162.
  • Yiğit, V. ve Esen, H. (2017). Pabon Lasso modeli ve veri zarflama analizi ıle hastanelerde performans ölçümü. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2), 26-32.
  • Yiğit, P. ve Kumru, S. (2016). Türkiye’de hastane verimliliğinin pabon lasso modeli yöntemi ile incelenmesi. 10. Sağlık Ve Hastane İdaresi Kongresi Sözel Bildiri Kitabı, Ankara, 206–7.
  • Yiğit, A. (2019). Türkiye’de hastane verimliliğinin meta analiz yöntemiyle tespit edilmesine yönelik bir araştırma. 2. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yaşam Kongresi, Bildiri Sunum Notları, 24-27 Nisan, Burdur. 2. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yaşam Kongresi, Bildiri Sunum Notları, 24-27 Nisan,.
  • Yiğit, V. (2017). Türkiye’de üniversite hastanelerinde performansa dayalı ek ödeme sistemi. Journal of Contemporary Medicine, 7(2), 1-1.
  • Yıldız, M. S. (2017). Hastane yatak kullanım verimliliğinin değerlendirmesinde pabon lasso metodu: Literatür taraması. Uluslararası Sağlık Yönetetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(1), 152-163.
APA ESEN H, YİĞİT V (2021). Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. , 1138 - 1150.
Chicago ESEN Hatice,YİĞİT Vahit Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. (2021): 1138 - 1150.
MLA ESEN Hatice,YİĞİT Vahit Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. , 2021, ss.1138 - 1150.
AMA ESEN H,YİĞİT V Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. . 2021; 1138 - 1150.
Vancouver ESEN H,YİĞİT V Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. . 2021; 1138 - 1150.
IEEE ESEN H,YİĞİT V "Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi." , ss.1138 - 1150, 2021.
ISNAD ESEN, Hatice - YİĞİT, Vahit. "Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi". (2021), 1138-1150.
APA ESEN H, YİĞİT V (2021). Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies, 10(2), 1138 - 1150.
Chicago ESEN Hatice,YİĞİT Vahit Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies 10, no.2 (2021): 1138 - 1150.
MLA ESEN Hatice,YİĞİT Vahit Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies, vol.10, no.2, 2021, ss.1138 - 1150.
AMA ESEN H,YİĞİT V Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies. 2021; 10(2): 1138 - 1150.
Vancouver ESEN H,YİĞİT V Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi. Manas Journal of Social Studies. 2021; 10(2): 1138 - 1150.
IEEE ESEN H,YİĞİT V "Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi." Manas Journal of Social Studies, 10, ss.1138 - 1150, 2021.
ISNAD ESEN, Hatice - YİĞİT, Vahit. "Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi". Manas Journal of Social Studies 10/2 (2021), 1138-1150.