Yıl: 2005 Cilt: 0 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 17 - 28 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı

Öz:
Heyelanlar, ülkemizde yaygın olarak meydana gelen doğal tehlikelerdir. Kanal aşındırması, sismik aktivite, aşırı yağışlar ve insan etkileri heyelanları tetikleyen başlıca faktörlerdir. Ancak, 17 Mart 2005 günü Sivas il sınırları içinde, Kuzulu heyelanı olarak isimlendirilen ve kar erimesi sonucu tetiklenen, ayrıca herhangi bir ön belirti olmaksızın büyük boyutlu katastrofik bir heyelan meydana gelmiştir. Bu çalışmanın başlıca amacı, Kuzulu heyelanının meydana gelmesinde etkili olan faktörleri tanımlamak ve bunun çevresel etkilerini ortaya koymaktır. Kuzulu heyelanı başlangıçta dairesel kayma şeklinde gelişmiştir. Dairesel kaymayı takiben, birikme zonundaki malzeme dik topografya ve yüksek su içeriği nedeniyle hızlı akma şeklinde bir hareket sergilemiştir. İçinde Kuzulu mahallesinin de yer aldığı Agnus Deresi vadisi akan malzeme tarafından doldurulmuş ve bu derenin üst kotlarında yüzey alanı 6900 m2 olan bir heyelan gölü oluşmuştur. Dairesel kaymanın topuğuyla akmanın topuğu arasındaki mesafe 1800 m olarak ölçülmüş ve yaklaşık 12.5 milyon metreküp malzeme bu mesafeyi katetmiştir. Kuzulu heyelanının hızı 6 m/s civarında olup, aşırı hızlı bir harekete karşılık gelmektedir. Kuzulu heyelanı boyunca, heyelanların çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin hemen tamamı meydana gelmiştir. Heyelanın aşırı hızlı olması nedeniyle 15 kişi toprak altında kalarak yaşamlarını yitirmiştir. Toplam 34 ev ve bir cami tamamiyle yıkılmış, ayrıca önemli miktarda tarım alanı ve 47000 m2 orman alanı tahrip olmuştur. Agnus Deresi, Türkiye'nin önemli akarsularından birisi olan Kelkit Nehri'ne boşalmaktadır. 4 gün boyunca yaklaşık 5.3 milyon m3 toprak malzeme, Agnus Deresi tarafından Kelkit Nehri'ne taşınmıştır. Bu malzemenin Kelkit Nehri'ne karışması, su kalitesinin azalmasına ve yatak sediman yükünün artmasına neden olmuştur. Saha gözlemleri dikkate alındığında, heyelanın geriye doğru sıçramasının beklendiği ve Kuzulu mahallesinin diğer bölümlerinin de heyelan tehlikesi tehdidi altında olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1.Alacantara - Ayala, I., 2002. Geomorphology, natural hazards, vulnerability and prevention of natural disasters in developing countries. Geomorphology, 47 (2-4), 107-124.
  • 2.Ayonghe, S.N., Ntasin, E.B., Samalang, P., and Suh, C.E., 2004. The June 27,2001 landslide on volcanic cones in Limbe, Mount Cameroon, West Africa. Journal of African Earth Sciences, 39,435-439.
  • 3.Azzoni, A., Chiesa, S., Frassoni, A., and Govi, M., 1992. The Valpola landslide. Engineering Geology, 33,59-70.
  • 4.Calcaterra, D., and Santo, A., 2004. The January 10,1997 Pozzano landslide, Sorrento Peninsula, Italy. Engineering Geology, 75, 181-200.
  • 5.Casson, B., Delacourt, C., Baratoux, D., and Allemand, P., 2003. Seventeen years of the La Clapiere landslide evolution analysed from ortho-rectified aerial photographs. Engineering Geology, 68,123-139.
  • 6.Corsini, A., Pasuto, A., Soldati, M., and Zannoni, A., 2005. Field monitoring of the Corvara landslide(Dolomites, Italy) and its relevance for hazard assessment. Geomorphology, 66, 149-165.
  • 7.Crosta, G.B., 2001. Failure and development of a complex slide: the 1993 Sesa landslide. Engineering Geology,59,173-199.
  • 8.Hurlimann, M., Marti, J., and Ledesma, A., 2004. Morpholgical and geological aspects related to large slope failures on oceanic islands: The huge La Orotava landslides on Tenerife, Canary Islands. Geomorphology, 62, 143-158.
  • 9.Ildır,A., 1995. Türkiyede heyelanların dağılımı ve afetler yasası ile ilgili uygulamalar. 2. Ulusal Heyelan Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Sapanca,1-9.
  • 10.Kilburn, C.R.J., and Petley, D.N., 2003. Forecasting giant, catastrophic slope collapse: lessons from Vajont, Northern Italy. Geomorphology, 54, 21-32.
  • 11.Malet, J.P., Laigle, D., Remaitre, A., and Maquaire, O., 2005. Triggering conditions and mobility of debris flows associated to complex earthflow. Geomorphology, 66, 215-235.
  • 12.Mikos, M., Cetina, M., and Brilly, M., 2004. Hydrologic conditions responsible for triggering the Stoze landslide, Slovenia. Engineering Geology, 73, 193-213.
  • 13.Montovani, F., Pasuto, A., Silvano, S., and Zannoni, A., 2000. Collecting data to define future hazard scenarios of the Tessina landslide. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 2, 33-40.
  • 14.Moore, I.D., Grayson, R.B., and Ladson, A.R. 1991. Digital terrain modelling: a review of hydrological, geomorphological, and biological applications. Hydrological Processes, 5, 3-30.
  • 15.Ocakoğlu, F., Gökçeoğlu, C., and Ercanoğlu, M., 2002. Dynamics of a complex mass movement triggered by heavy rainfall: a case study from NW Turkey. Geomorphology, 42, 329-341.
  • 16.Paul, S.K., Bartarya, S.K., Rautela, P., and Mahajan, A.K., 2000. Catastrophic mass movement of 1998 monsoons at Malpa in Kali Valley, Kumaun Himalaya (India). Geomorphology, 35, 169-180.
  • 17.Schuster, R.L., and Fleming, R.W., 1986. Economic losses and fatalities due to landslides. Bulletin of the Association of Engineering Geologists, XXIII, 11-28.
  • 18.Sorenson, S.A., and Bauer, B., 2003. On the dynamics of the Kofels sturzstrom. Geomorphology, 54, 11-19.
  • 19.Squarzoni, C., Delacourt, C., and Allemand, A., 2003. Nine years of spatial and temporal evolution of the La Valette landslide observed by SAR interferometry. Engineering Geology, 68, 53-66.
  • 20.Squarzoni, C, Delacourt, C, and Allemand, A., 2005. Differential single-frequency GPS monitoring of the La Valetta landslide (French Alps). Engineering Geology (In press).
  • 21.Tatar, O., Gürsoy, H., Sönmez, H., Gökçeoğlu, C., Koçbulut, F., Duman, T.Y., Kök, S., Süllü, H., Şenyurt, A., İleri, N., Ozatay, S. ve Osman, P., 2005. 17 Mart 2005 Sivas ili Koyulhisar ilçesi Sugözü Köyü Kuzulu Mahallesi heyelanı 2. değerlendirme raporu, http://www.koyulhisar.gov.tr /bulten3.doc.
  • 22.van Westen, C.J., and Getahun, F.L., 2003. Analyzing the evolution of the Tessina landslide using aerial photographs and digital elevation models. Geomorphology, 54, 77-89.
  • 23.Varnes, D. J., 1978. Landslides Types and Processes. In: Landslides and Engineering Practice. E.B. Eckel, (ed.), Highway Research Board Special Report, 29, 20-47.
APA GÖKÇEOĞLU C, DUMAN T, SÖNMEZ H, Nefeslioğlu H (2005). 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. , 17 - 28.
Chicago GÖKÇEOĞLU Candan,DUMAN Tamer,SÖNMEZ Harun,Nefeslioğlu Hakan Ahmet 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. (2005): 17 - 28.
MLA GÖKÇEOĞLU Candan,DUMAN Tamer,SÖNMEZ Harun,Nefeslioğlu Hakan Ahmet 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. , 2005, ss.17 - 28.
AMA GÖKÇEOĞLU C,DUMAN T,SÖNMEZ H,Nefeslioğlu H 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. . 2005; 17 - 28.
Vancouver GÖKÇEOĞLU C,DUMAN T,SÖNMEZ H,Nefeslioğlu H 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. . 2005; 17 - 28.
IEEE GÖKÇEOĞLU C,DUMAN T,SÖNMEZ H,Nefeslioğlu H "17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı." , ss.17 - 28, 2005.
ISNAD GÖKÇEOĞLU, Candan vd. "17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı". (2005), 17-28.
APA GÖKÇEOĞLU C, DUMAN T, SÖNMEZ H, Nefeslioğlu H (2005). 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. Mühendislik Jeolojisi Bülteni, 0(20), 17 - 28.
Chicago GÖKÇEOĞLU Candan,DUMAN Tamer,SÖNMEZ Harun,Nefeslioğlu Hakan Ahmet 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. Mühendislik Jeolojisi Bülteni 0, no.20 (2005): 17 - 28.
MLA GÖKÇEOĞLU Candan,DUMAN Tamer,SÖNMEZ Harun,Nefeslioğlu Hakan Ahmet 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. Mühendislik Jeolojisi Bülteni, vol.0, no.20, 2005, ss.17 - 28.
AMA GÖKÇEOĞLU C,DUMAN T,SÖNMEZ H,Nefeslioğlu H 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. Mühendislik Jeolojisi Bülteni. 2005; 0(20): 17 - 28.
Vancouver GÖKÇEOĞLU C,DUMAN T,SÖNMEZ H,Nefeslioğlu H 17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı. Mühendislik Jeolojisi Bülteni. 2005; 0(20): 17 - 28.
IEEE GÖKÇEOĞLU C,DUMAN T,SÖNMEZ H,Nefeslioğlu H "17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı." Mühendislik Jeolojisi Bülteni, 0, ss.17 - 28, 2005.
ISNAD GÖKÇEOĞLU, Candan vd. "17 Mart 2005 Kuzulu (Koyulhisar, Sivas) heyelanı". Mühendislik Jeolojisi Bülteni 20 (2005), 17-28.