Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi

OKAY, Tuncer; BAYAM, Göksel; TEMEL, Adil; ŞENGÜL, Cem; DİLBAZ, Nesrin

Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi

Adil TEMEL, (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Kliniği, Ankara, Türkiye)

Nesrin DİLBAZ, (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye)

Göksel BAYAM, (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye)

Tuncer OKAY, (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye)

Cem ŞENGÜL (Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye)

Bağımlılık Dergisi

5 1

Yıl: 2004 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 16 - 22 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi

Öz:

Amaç: Sigara içme alışkanlığı, günümüzde insan sağlığı üzerinde oluşturduğu olumsuz etkileri nedeniyle acil ve etkin önlemler alınmasını gerektiren önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünyada her yıl üç milyon insan sigaranın neden olduğu hastalıklar nedeniyle ölmektedir. Ülkemizde genel populasyon ve sağlık personelinde sigara içme yaygınlığı gelişmiş ülkelerdekinden yüksektir. Sigara içme oranlarını azaltmak ve içenlere iyi bir örnek olmaları için sağlık personeli sigara, zararları ve bırakma yöntemleri konusunda daha çok eğitilmelidir. Bir hastanede çalışan sağlık personelinin sigara içme alışkanlığı, bırakma sıklığını saptamak ve bağımlı kişilik özellikleriyle ilişkisini belirlemek için bu çalışma planlanmıştır. Yöntem Ankara Numune Eğitim ve Araştırma hastanesinde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 270 sağlık personeline sigara içme, bırakma ve alışkanlığın şiddetini değerlendirmek için Cage, Four C’s, Fagerstrom Tolerans ölçekleri ile birlikte; bağımlı kişilik özelliğini ölçmek için 57 soruluk MMPI-Dy bağımlılık alt ölçeğini de içeren bir anket uygulanmıştır. Çalışmamıza sağlık personelinden %50’si halen sigara içerken; %8,9’u bırakmış ve %41,1’i ise hiç sigara içmeyenlerden oluşuyordu. Sigara içme oranı erkeklerde %57,4, kadınlarda % 43,3 idi. Sigara içme durumu ile, bağımlı kişilik özellikleri karşılaştırıldığında, sigara içmeyenlerin ve sigara içenlerin ortalama MMPI-Dy puanı yakınlık gösterirken; sigarayı bırakmış olanların ortalama MMPIDy puanı bu iki gruptan daha düşük olarak bulundu. Sonuç olarak, sağlık personeli içinde sigara içen veya içmeyen grubun bağımlı kişilik özellikleri açısından farklılık göstermediği buna karşın daha önce sigara içen ama çalışma sırasında bırakmış olan grupta bu özelliklerin daha az olduğu saptanmıştır. Bu sonuca göre sigara bırakma programlarının bağımlı kişilik özelliklerine de odaklanmasının bu programları daha başarılı kılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelime: Sağlık personeli Bağımlı kişilik bozuklukları Sigarayı bırakma Sigara içme Tütün kullanım bozukluğu

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1- Doğan YB. Bağımlılık Kavramı ve Model Anlayış. Dilbaz, HN ( ed. ) Alkol ve Alkol Dışı Madde Bağımlılığı. Ankara, 1. Baskı 1998; s: 1-8.
2- Doğan YB. Bağımlılık: Kavram ve Model Sorunu. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ders Kitabı. Ankara Üniversitesi Tıp Fak. Bilimsel Yayınlar Serisi 1996; 12 :115-121.
3- Mackay, J., Eriksen M. The Tobacco Atlas. World Health Organization, 2002.
4- Aşut Ö. Hekim ve Sigara. I. Baskı, TTB Yayınları 1993.
5- Lynn J. Smoking Cessation. Beers MH, Berkow R (ed.) The Merck Manual. XVII. Baskı 1999; 2486- 2490.
6- Shafey O, Dolwick S, Guindon GE. Tobacco control Country Profiles. The 12th World Conference on Tobacco or Health, American Cancer Society, WHO, IUAC., 2nd Ed 2003.
7- Emri S, Bagci T, Karakoca Y, Baris E. Ever cigarette smoking in Ankara;. Recognition of cigarette brand names and logos by primary schoolchildren in Ankara, Turkey. Tob Control 1998; 7:386-392.
8- Sarp N., Önder ÖR. “Ankara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Sıklığı; Sigara Sağlık İlişkisi Konusunda Bilgi ve Tutumları”, Uluslararası Katımlı Sigara ve Sağlık Tutumları” Ulusal Kongresi. (29-31 Mayıs 1999). Program ve Özet Kitabı. S.48. İstanbul, 1999.
9- Öncel S. İzmir Metropolünde Çalışan Sağlık Personelinin Sigara Konusundaki Tutum ve davranışları (Uzmanlık Tezi), T.C. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir 1984.
10- Dilbaz N, Apaydın L. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşireler arasında sigara içme, bırakma sıklığı ve sigara içme davranışının özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2002; 3: 73-83.
11- Uysal H, Özyurda F. ”Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde Çalışan Hemşirelerde Sigara İçme Durumu ve Sigaraya Başlama Nedenlerinin Tespiti” (Uzmanlık Tezi), Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara 1991.
12- Sezer RE, Açık Y, Bilgin N, ve ark. Elazığ ilinde Görev Yapan Hemşire ve Ebelerin Sigara Konusundaki Tutum ve Davranışları. Sigara Alarmı, 1992; 2: 9.
13- Fagerstrom K. New perspectives in the treatment of tobacco dependence. Monaldi Arch Chest Dis.2003; 60(3):179-83.
14- Michalsen A, Richarz B, Reichart H, et al. Smoking cessation for hospital staff. A controlled intervention study. Dtsch Med Wochenschr, 2002; 23:127 (34-35): 1742-7
15- Alaoui Yazidi A, Bartal M, Mahmal A, et al. Smoking in Casablanca hospitals: knowledge, attitudes and practices. Rev Mal Respir. 2002; 19(4): 405-8.
16- Kocabaş A. Türkiye’de Sigara İçme Alışkanlığının Yaygınlığı ve Bazı Özellikleri. Solunum Hastalıkları Dergisi 1994; 5(1): 133-147.
17- Dedeoglu N. Daily smoking among physicians in Antalya Province; Tobacco use among health personnel (physicians and nurses) in Antalya. Turkish Journal of Smoking and Health 1994; 1:7- 11.
18- Özkan H, Uçan S. Ankara Toplumunun Çeşitli Kesimlerinde Sigara İçme Sıklığı ve Sigara İçenlerde Dispepsi. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi 1992; 12(3):258-262.
19- Black DW, Zimmerman M, Coryell WH. Cigarette smoking and psychiatric disorder in a community sample. Ann Clin Psychiatry 1999; 11(3):129-36.
20- Serman N, Johnson JG, Geller PA, et al. Personality disorders associated with substance use among American and Greek adolescents. Adolescence 2002; 37(148):841-54.
21- Lawn SJ, Pols RG, Barber JG. Smoking and quitting: a qualitative study with community-living psychiatric clients. Soc Sci Med. 2002 ; 54(1):93- 104.

APA	TEMEL A, DİLBAZ N, BAYAM G, OKAY T, ŞENGÜL C (2004). Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. , 16 - 22.
Chicago	TEMEL Adil,DİLBAZ Nesrin,BAYAM Göksel,OKAY Tuncer,ŞENGÜL Cem Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. (2004): 16 - 22.
MLA	TEMEL Adil,DİLBAZ Nesrin,BAYAM Göksel,OKAY Tuncer,ŞENGÜL Cem Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. , 2004, ss.16 - 22.
AMA	TEMEL A,DİLBAZ N,BAYAM G,OKAY T,ŞENGÜL C Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. . 2004; 16 - 22.
Vancouver	TEMEL A,DİLBAZ N,BAYAM G,OKAY T,ŞENGÜL C Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. . 2004; 16 - 22.
IEEE	TEMEL A,DİLBAZ N,BAYAM G,OKAY T,ŞENGÜL C "Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi." , ss.16 - 22, 2004.
ISNAD	TEMEL, Adil vd. "Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi". (2004), 16-22.

APA	TEMEL A, DİLBAZ N, BAYAM G, OKAY T, ŞENGÜL C (2004). Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 5(2), 16 - 22.
Chicago	TEMEL Adil,DİLBAZ Nesrin,BAYAM Göksel,OKAY Tuncer,ŞENGÜL Cem Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. Bağımlılık Dergisi 5, no.2 (2004): 16 - 22.
MLA	TEMEL Adil,DİLBAZ Nesrin,BAYAM Göksel,OKAY Tuncer,ŞENGÜL Cem Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, vol.5, no.2, 2004, ss.16 - 22.
AMA	TEMEL A,DİLBAZ N,BAYAM G,OKAY T,ŞENGÜL C Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. Bağımlılık Dergisi. 2004; 5(2): 16 - 22.
Vancouver	TEMEL A,DİLBAZ N,BAYAM G,OKAY T,ŞENGÜL C Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi. Bağımlılık Dergisi. 2004; 5(2): 16 - 22.
IEEE	TEMEL A,DİLBAZ N,BAYAM G,OKAY T,ŞENGÜL C "Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi." Bağımlılık Dergisi, 5, ss.16 - 22, 2004.
ISNAD	TEMEL, Adil vd. "Bir eğitim hastanesinin sağlık personelinde sigara alışkanlığı, bırakma sıklığı ve bağımlı kişilik özelliklerinin ilişkisi". Bağımlılık Dergisi 5/2 (2004), 16-22.