Yıl: 2020 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 577 - 590 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30783/nevsosbilen.762334 İndeks Tarihi: 07-12-2021

DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI

Öz:
Nevşehir, Osmanlı Devleti’nin Lale Devri’nden Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarına kadar bir ilçe konumunda olmuştur. İdari taksimatta Niğde vilayetine bağlı kaza olarak anılan Nevşehir, cumhuriyetin ilanıyla birlikte tek parti iktidarı döneminde bu statüsünü devam ettirmiştir. 1950 yılında Demokrat Parti’nin iktidarı Cumhuriyet Halk Partisi’nden devralarak iktidar olması Nevşehir tarihi için bir dönüm noktası olmuştur. Demokrat Parti’nin söylemleri arasında en dikkat çekici olan “Demokrasi” ifadesi halkın bu partiden isteklerini de rahatlıkla dile getirmelerine ortam hazırlamıştır. Türkiye’de birçok bölgenin ve şehrin olduğu gibi Nevşehir’in de Demokrat Parti’den beklentisi çok olmuştur. Bu isteklerden en önemlisi Nevşehir’in kaza olmaktan çıkarılıp il statüsü kazandırılmasıydı. Demokrat Parti’nin iktidar olduğu 1950’li yılların başlarından itibaren il olma taleplerini çeşitli yollarla iletmeye çalışan Nevşehir’in bu isteği 1954 seçimlerinin hemen sonrasında gerçekleşmiştir. 2 Mayıs 1954 yılında yapılan seçimlerden sonra Kırşehir’de seçimleri Osman Bölükbaşı önderliğinde Demokrat Parti’nin içinden çıkan Cumhuriyetçi Millet Partisi’nin kazanması bu sürecin hızlanmasına yol açmıştır. Seçimlerden kısa süre sonra meclise sunulan kanun tasarısı ile başlayan Nevşehir’in il olma süreci Kırşehir’in kaza olarak Nevşehir’e bağlanmasıyla ülke gündeminde oldukça yer almıştır. Bu çalışmada, Demokrat Parti dönemi iktidar-muhalefet çekişmesi ekseninde bu süreçte yaşanan olaylar ve Nevşehir’in il oluşu ele alınmıştır.
Anahtar Kelime:

AS A RESULT OF THE CONFLICT BETWEEN THE GOVERNMENT AND THE OPPOSITION IN THE DEMOCRAT PARTY PERIOD: NEVŞEHİR BECOMING A PROVINCE AND KIRŞEHİR BECOMING A DISTRICT

Öz:
Nevşehir was a county in the Ottoman Empire from the Tulip Age until the early years of the Republican Turkey. Nevşehir, which was referred to as a county of Niğde Province in administrative order, continued this status during the period of one-party rule with the declaration of the Republic. The Democrat Party took power from the Republican People’s Party in 1950. This was a historical turning point for Nevşehir. The term “Democracy”, which was the most prominent of the Democrat Party’s rhetoric, prepared the setting for the public to express their wishes from this party in a comfortable way. Nevşehir also had a lot of expectations from the Democrat Party in Turkey, like many other regions and cities. The most important of these requests was that Nevşehir was not called as a county, and the provincial status was granted. As soon as the Democrat Party came to power, Nevşehir’s request to be a province was made immediately after the 1954 elections in various ways. After the elections on May 2, 1954, the Republican National Party, which came from the Democrat Party, led by Osman Bölükbaşı, won the elections in Kırşehir. This led to the acceleration of this process. The process of becoming a province of Nevşehir, which began with the draft law given to the parliament shortly after the elections, was on the agenda of the country after Kırşehir was placed under Nevşehir as county. In the present study of ours, the events experienced in this process and Nevşehir’s becoming a province was discussed on the axis of conflict between the government and the opposition during the Democrat Party period.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • BCA, 490-1-0-0-1452-16-5.
  • BCA, 30-18-1-1-21-68-07.
  • BCA, 30-10-0-0-66-441-20.
  • Ayın Tarihi, 20 Temmuz 1954.
  • T.C. Resmi Gazete, 7 Temmuz 1954, Sayı: 8448, Kanun No: 6429, Kabul Tarihi: 30.06.1954.
  • TBMM Tutanak Dergisi, Dönem IX, Cilt.5, Toplantı 1, Birleşim 47, 21.02.1951.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre X, Cilt 1, İçtima F, Birleşim:15, 30.06.1954.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre XI, Cilt 20.
  • Yassıada Yüksek Adalet Divanı Tutanakları, Anayasayı İhlal Davası, Cilt:3, Oturum:15.
  • Akşam, 10 Haziran 1954, Sayı: 12818.
  • Akşam, 18 Haziran 1954, Sayı: 12826.
  • Akşam, 22 Temmuz 1954, Sayı: 12860.
  • Demokrat Nevşehir, 11 Eylül 1954, Sayı:5.
  • Demokrat Nevşehir, 18 Eylül 1954, Sayı:6.
  • Demokrat Nevşehir, 22 Haziran 1957, Sayı: 149.
  • Milliyet, 31 Mayıs 1954, Sayı: 1461.
  • Milliyet, 24 Haziran 1954, Sayı: 1483.
  • Milliyet, 1 Temmuz 1954, Sayı: 1490.
  • Niğdenin Sesi, 22 Temmuz 1954, Sayı: 15.
  • Yeni Kırşehir, 7 Mart 1954, Sayı: 80.
  • Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • Alkan, M. Ö. (2003). Türkiye’de Seçim Sistemi Tercihi’nin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime Etkileri, Anayasa Yargısı Dergisi, 6, 133-165.
  • (Altınay), A. R. (1924). Anadolu Şehirleri: Damat İbrahim Paşa Zamanında Ürgüp ve Nevşehir, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, 3, 156-185.
  • Ayhan, E. (2006). Osman Bölükbaşı’nın Siyasi Faaliyetleri (1913-2002), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Bolat, M. (2020). İllikten İlçeliğe İlçelikten İlliğe Giden Süreç ve Kırşehir’in Yeniden İl Olması Kutlamaları (1957), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(69), 259-268.
  • Doğan, H. (2012). Milli Mücadele’de Nevşehir ve Çevresi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 49, 57-73.
  • Erdoğan, H. (2016). Nevşehir’in TBMM’de İlk Temsili, II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri Kitabı İçinde, (s. 632-671), Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yayınları.
  • Özçelik, P. K. (2010). Demokrat Parti’nin Demokrasi Söylemi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65 (3), 163- 187.
  • Öztürk, İ. (2008). Niğde Sancağı, Konya: Kömen Yayınları.
  • Özüçetin, Y. (2009)a. Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Kırşehir (2), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 518-541.
  • Özüçetin, Y. (2009)b. Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Kırşehir (3), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 323-339.
  • Sevük, İ.H. (1987). Yurttan Yazılar, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Şahin, İ. (2007). Nevşehir, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.33, Diyanet Vakfı Neşriyat Pazarlama ve Ticaret A.Ş., 64-67.
  • Toker, M. (1991). Demokrasiden Darbeye 1957-1960 (Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973), Bilgi Yayınevi.
  • Toker, M. (1991). DP Yokuş Aşağı, 1954-1957 (Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973), Bilgi Yayınevi.
APA ERDOGAN H, PİŞKİN Ç (2020). DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. , 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
Chicago ERDOGAN HASIM,PİŞKİN ÇAĞRI DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. (2020): 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
MLA ERDOGAN HASIM,PİŞKİN ÇAĞRI DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. , 2020, ss.577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
AMA ERDOGAN H,PİŞKİN Ç DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. . 2020; 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
Vancouver ERDOGAN H,PİŞKİN Ç DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. . 2020; 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
IEEE ERDOGAN H,PİŞKİN Ç "DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI." , ss.577 - 590, 2020. 10.30783/nevsosbilen.762334
ISNAD ERDOGAN, HASIM - PİŞKİN, ÇAĞRI. "DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI". (2020), 577-590. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.762334
APA ERDOGAN H, PİŞKİN Ç (2020). DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
Chicago ERDOGAN HASIM,PİŞKİN ÇAĞRI DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 10, no.2 (2020): 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
MLA ERDOGAN HASIM,PİŞKİN ÇAĞRI DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.10, no.2, 2020, ss.577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
AMA ERDOGAN H,PİŞKİN Ç DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2020; 10(2): 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
Vancouver ERDOGAN H,PİŞKİN Ç DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2020; 10(2): 577 - 590. 10.30783/nevsosbilen.762334
IEEE ERDOGAN H,PİŞKİN Ç "DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10, ss.577 - 590, 2020. 10.30783/nevsosbilen.762334
ISNAD ERDOGAN, HASIM - PİŞKİN, ÇAĞRI. "DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ İKTİDAR-MUHALEFET ÇEKİŞMESİNİN BİR ÜRÜNÜ: NEVŞEHİR’İN İL, KIRŞEHİR’İN İLÇE OLMASI". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 10/2 (2020), 577-590. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.762334