Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi

Mehmet Cihat ALÇİÇEK, (Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Denizli, Türkiye)
Nizamettin KAZANCI, (Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)
Mehmet ÖZKUL, (Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Denizli, Türkiye)
Şevket ŞEN (Lab. de Paleontologie du Museum National d'Histoire Naturelle, Paris, France)
Maden Tetkik ve Arama Dergisi
28 0
Yıl: 2004 Cilt: 0 Sayı: 128 Sayfa Aralığı: 99 - 123 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi

Öz:
Çameli havzası, Batı Anadolu'nun Neotektonik döneminde oluşmuş grabenlerinden biridir. Havza, konumu ve içerdiği tortullarının zaman içindeki istiflenme düzeni ile bölgenin Neotektonik dönemine ışık tutabilecek veriler içerir. Havza dolgusunun özellikleri tortul fasiyes analizi yöntemi ile belirlenmiş, yaşlandırmasında memeli fosil toplulukları kullanılarak, oluştuğu döneme ilişkin anahtar veriler elde edilmiştir. Çameli havzası Geç Miyosen'de (10.8-8.5 My) doğuda Dirmil fayı batıda ise Bozdağ fayı denetiminde K/D-GB uzanımında bir graben olarak açılmaya başlar. Alüvyon yelpazesi, akarsu ve gölsel tortullardan oluşan, havzanın ilk ürünleri içinde yaygın olarak görülen büyüme fayları, etkin bir genişlemeyi işaret eder. Bu dönemden sonra havza büyük bir faylanma ile Erken-Orta Pliyosen'de (3.8-3.2 My) ikiye bölünür. Bunun ardından genişleme tektoniğinin etkinliği nispeten azalır ve havza büyük bir göl ortamına dönüşür. Gölsel tortullar havza kenar fayları dahil, havzayı sonradan ikiye bölen fayı da aşar ve bu dönem Orta-Geç Pliyosen'e (3.5-2.5 My) kadar sürer. Bu göl ortamı,kenarlardan yelpaze ve akarsu deltalarının ilerlemesi ile doldurularak sığlaşır ve ayrnı zamanda havzanın merkez kesimlerinde gölsel karbonatlar depolanır. Havza bu dönemden sonra kenar faylarına paralel olmak üzere ve bir traverten seviyesi ile belirgin olan iki ayrı fay sistemi ile Geç Pliyosen'de (2.6-1.8 My) yeniden kırılır. Havzanın en son ürünleri, bu faylanma evresinin neden olduğu alüvyon çökelleridir. Bu kırılma evresinden sonra depolanan tortullar içinde görülen büyüme faylarına göre genişleme yeniden etkinlik kazanmış; Çameli havzası az çok bugünkü şeklini kazanmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Jeoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyüz, H.S. ve Altunel, E. 2001. Geological and archaeological evidence for post-Roman earthquake surface faulting at Cibyra, SW Turkey. Geodinamica Acta, 14, 95-101.
  • Alçiçek, M.C. 2001. Çameli Havzasfnin Sediman-tolojik İncelemesi (Geç Miyosen-Geç Pliyosen, Denizli, GB Anadoiu). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 101 s. (yayımlanmamış).
  • Alçiçek, M.C.; Kazancı, N. ve Özkul, M. 2005. Multiple rifting pulses and sedimentation pattern in the Çameli Basin, southwestern Anatolia, Turkey. Kelling, G., Robertson, A.H.F. ve Van Buchem, F. (ed). Sedimentary Basins of South Central Turkey. Sedimentary Geology, Special Publication. 173, 409-431.
  • Allen, J.R.L. 1963. The classification of cross-stratified units, with notes on their origin. Sedimentology, 2, 93-144.
  • Allen, J.R.L., 1983. Studies in fluviatile sedimentation:bars, bar-complexes and sandstone sheets (low-sinuosity braided streams) in the Brownstones (Lower Devonian), Welsh Borders. Sedimentary Geology, 33, 237-293.
  • Altınlı, E. 1954. Denizli güneyinin jeolojik incelenmesi; Maden Tetkik Arama Enstitüsü Rap. No: 2794, (yayımlanmamış), Ankara.
  • Anadön, P.; Cabrera, L.I.; Julia, R.; Roca, E. ve Rosell, L. 1989. Lacustrine oil-shale basins in Tertiary grabens from NE Spain (Western European Rift Systems). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 70, 7-28.
  • Balcı, M.; Sarıkaya, A. ve Yıldız, M. 1976. Denizli-Acıpayam peridotit masifinin Çatak-Mevlütler çevresinin jeolojisi. MTA Rap. no. 6447, (yayımlanmamış) Ankara.
  • Becker-Platen, J.D. 1970. Lithostratigraphische Un-terschungen im Kanozoikum Südwest Ana-toliens (Türkei)-(Kanozoikum und Braun-kohlen der Turkei)-Beihefte zum Geologis-chen Jahrbuch, 97, 244p. Hannover.
  • Cant, D.J. 1982. Fluvial facies models. Secholle, P.A. ve Spearing, D. (ed). Sandstone Depo-sitional Environments. American Association of Petroleum Geologists, Special Publication, 31, 115-137.
  • Colella, A. ve Prior, D.B. (ed) 1990. Coarse-grained deltas. International Association of Sedimentologists Special Publication, 10, 357p.
  • Collinson, J.D. 1996. Alluvial sediments. Reading, H.G. (ed). Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy. Blackwell Science, Oxford, 37-82.
  • Dewey, J.F. ve Şengör, A.M.C. 1979. Aegean and surrounding regions: complex multiplate and continuum tectonics in a convergent zone. Geological Society of America Bulletin, 190, 84-92.
  • Dumont, J.F.; Uysal, S.; Şimşek, Ş.; Karamanderesi, İ.H. ve Letouzey, J. 1979. Güneybatı Anadolu'daki grabenlerin oluşumu. MTA Derg., 97, 7-18.
  • Eastwood, W.J. ve Pearce, N.J.G. 1998. Recognition of Santorini (Minoan) tephra in lake sediments from Gölhisar Gölü, southwest Turkey by laser ablation ICP-MS. Journal of Archaeological Sciences, 25, 677-687.
  • Erakman, B.; Meşhur, M.; Gül, M.A.; Alkan, H.; Oztaş, Y. ve Akpınar, M. 1982. Toros projesine bağlı Kalkan-Köyceğiz-Çameli-Tefenni arasında kalan alanın jeolojisi ve hidrokarbon olanakları raporu. TPAO Rap. no:1732, (yayımlanmamış) Ankara.
  • Erten, H. 2002. Acıpayam-Çameli karasal Neojen istifinin stratigrafisi ve mikromemeliler yönünden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 44s. (yayımlanmamış), Denizli.
  • Fielding, C.R. 1984. Upper delta plain lacustrine and fluviolacustrine facies from the Wesphalian of the Durham coalfield, NE England. Sedimentology, 31, 547-567.
  • Ford, T.D. ve Pedley, H.M. 1996. A review of tufa and travertine deposits of the world. Earth Science Reviews, 41, 117-175.
  • Ghosh, S.K. 1987. Cyclicity and facies characteristics of alluvial sediments in the Upper Paleozoic Monongahela-Dunkard Groups, Central West Virginia. Ethridge, F.G., Flores, R.M. ve Harvey, M.D. (ed). Recent Developments In Fluvial Sedimentology. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Publication, 39, 229-239.
  • Gibling, M.; Nanson, G.C. ve Maroulis, J.C. 1998. Anastomosing river sedimentation in the Channel Country of central Australia. Sedimentology, 45, 595-619.
  • Göktaş, F. 1990. Denizli M22-b1, b2, b3, paftalarının jeolojisi; MTA Rap. no. 9114, (yayımlanmamış) Ankara.
  • Hardie, L.A.; Smooth, J.P. ve Eugster, H.P. 1978. Saline lakes and their deposits: A sedimentological approach. Matter, A. ve Tucker, M.E. (ed). Modern and Ancient Lake Sediments. International Association of Sedimentologists Special Publication, 2, 7-41.
  • Hayward, A.B. 1984. Sedimentation and basin formation related to ophiolite emplacement, Miocene, SW Turkey. Sedimentary Geology, 40, 105-129.
  • Heiman, A. ve Sass, E. 1989. Travertines in the northern Hula Valley, Israel. Sedimentology, 36,95-108.
  • Kara, H. 1976. Acıpayam (Denizli) ovasının ve civarındaki Neojen havzalarınn jeolojik etüdü. MTA Rap. no: 6153, (yayımlanmamış) Ankara.
  • Kazancı, N.; Şen, Ş.; Özkul, M.; Karadenizli, L.; Alçiçek, M.C. ve Erten, H. 2003. Çameli havzasının sedimantolojik incelemesi (Geç Miyosen-Geç Pliyosen, Denizli, GB Anadolu), YDABÇAG 100Y004 nolu TÜBİTAK Rap., 86 s. (yayımlanmamış) Ankara.
  • Kissel, C.; Averbunch, O.; Frizon De Lamotte, D.; Monod, O. ve Allerton, S. 1993. First paleomagnetic evidence for a post-Eocene clockwise rotation of western Taurides thrust belt east of the İsparta re-entrant (Southwestern, Turkey). Earth and Planetary Science Letters, 117,1-14.
  • Le Pichon, X. ve Angelier, J. 1979. The Hellenic arc and trench systems: a key to the neotectonic evolution of the Eastern Mediterranean area. Tectonophysics, 60, 1-42.
  • McCabe, P.J. 1984. Depositional environments of coal and coal-bearing strata. Rahmani, R.A. ve Flores, R.M. (ed). Sedimentology of Coal and Coal-bearing Sequences. International Association of Sedimentologists Special Publication, 7, 13-42.
  • Meşhur, M. ve Yoldemir, O. 1983. Köyceğiz (Muğla)-Datça (Muğla)-Yatağan (Muğla)-Kale (Denizli) arasında kalan alanın jeolojisi ve petrol olanakları. TPAO Rap. no. 1847, (yayımlanmamış) Ankara.
  • Meşhur, M. ve Yoldemir, O. ve Akpınar, M. 1984. Yatağan-Milas- Bodrum-Karacasu-Kale-Acıpayam-Tavas civarının jeolojisi ve petrol olanakları. TPAO Rap. no: 1963, (yayımlanmamış) Ankara.
  • Miall, A.D. 1977. A review of the braided river depositional environment. Earth Science Review, 13, 1-62.
  • Miall, A.D., 1978. Lithofacies types and vertical profile models in bradied river deposits: A summary. Miall, A.D. (ed). Fluvial Sedimentology. Canadanian Society of Petroleum Geologists Memoir 5, 597-604.
  • Miall, A.D., 1996. The Geology of Fluvial Deposits.Springer, 582p.
  • Morison, S.R. ve Hein, F.J. 1987. Sedimentology of the Whie Channel gravels, Klondike area, Yukon Territory: Fluvial deposits of a confined valley. Ethridge, F.G., Flores, R.M. ve Harley, M.D. (ed). Recent Development in Fluvial Sedimentology. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Publication, 39, 205-216.
  • Nemec, W. ve Muszynski, A. 1982. Volcaniclastic alluvial aprons in the Tertiary of Sofia district (Bulgaria). Annates Societatis Geologorum Poloniae, 52, 239-303.
  • Nemec, W. ve Muszynski, A. ve Steel, R.J. 1988. What is a fan delta and how do we recognize it? Nemec, W. ve Steel, R.J. (ed). Fan Deltas-Sedimentology and Tectonic Settings. Blackie, London, 3-13.
  • Nemec, W. ve Muszynski, A. ve Postma, G. 1993. Quaternary alluvial fans in southwestern Crete: Sedimentation processes and geomorphic evolution. Marzo, M. ve Puigdefabregas, C. (ed). Alluvial sedimentation. International Association of Sedimentologists Special Publication, 17, 235-276.
  • Plint, A.G. 1983. Sandy fluvial point bar sediments from the Middle Eocene of Dorset England. Collinson, J.D. ve Lewin, J. (ed). Modern and ancient fluvial systems. International Association of Sedimentologists Special Publication, 6, 355-368.
  • Rust, B.R. 1972. Structures and process in a braided river. Sedimentology, 18, 221-248.
  • Rust, B.R. 1978. Depositional models for braided alluvium. Miall, A.D. (ed). Fluvial sedimentology, Canadanian Society of Petroleum Geologists Memoir 5, 605-625.
  • Rust, B.R. 1979. Facies Models 2. Coarse alluvial deposits. Walker, R.G. (ed). Facies Models. Geoscience Canada Reprint Series No. 1, 9-21
  • Seyitoğlu, G. ve Scott, B.C. 1991. Late Cenozoic crustal extension and basin formation in west Turkey. Geological Magazine, 128, 155-166.
  • Steininger, F.F.; Berggren, W.B.; Kent, D.V.; Bernor, R.L.; Şen, Ş. ve Agusti, J. 1996. Circum Mediterranean Neogene (Miocene and Pliocene) marine-continental chronologic correlations of European mammal units and zones. Bernor, R., Fahlbusch, V. ve Mittmann, W. (ed). The Evolution of Western Eurasian Neogene Mammal Faunas. Columbia University Press, 7-46.
  • Şenel, M. 1997a. 1:100 000 ölçekli Türkiye jeoloji haritası Fethiye L8 paftası, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
  • Şenel, M. 1997b. 1:100 000 ölçekli Türkiye jeoloji haritası Fethiye M8 paftası, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
  • Şenel, M. 1997c. 1:100 000 ölçekli Türkiye jeoloji haritası Denizli K9 paftası, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
  • Şengör, A.M.C. 1979. The North Anatolian Transform Fault: its age, offset and tectonic significance. Journal of Geological Society 13, 268-282. London,
  • Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y. 1981. Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181-241.
  • Şengör, A.M.C. Görür, N. ve Şaroğlu, F. 1985. Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: as a case study. Biddle, K.T. ve Christie-Blick, N. (ed). Strike-Slip Faulting and Basin Formation. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Special Publication, 37, 227-264.
  • Todd, S.P. 1996. Process deduction from fluvial sedimentary structures. Carling, P.A. ve Dawson, M.R. (ed). Advances in Fluvial Dynamics and Stratigraphy, Wiley, Chichester, 299-350.
APA Alçiçek M, kazancı N, ÖZKUL M, ŞEN Ş (2004). Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. , 99 - 123.
Chicago Alçiçek Mehmet Cihat,kazancı Nizamettin,ÖZKUL Mehmet,ŞEN Şevket Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. (2004): 99 - 123.
MLA Alçiçek Mehmet Cihat,kazancı Nizamettin,ÖZKUL Mehmet,ŞEN Şevket Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. , 2004, ss.99 - 123.
AMA Alçiçek M,kazancı N,ÖZKUL M,ŞEN Ş Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. . 2004; 99 - 123.
Vancouver Alçiçek M,kazancı N,ÖZKUL M,ŞEN Ş Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. . 2004; 99 - 123.
IEEE Alçiçek M,kazancı N,ÖZKUL M,ŞEN Ş "Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi." , ss.99 - 123, 2004.
ISNAD Alçiçek, Mehmet Cihat vd. "Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi". (2004), 99-123.
APA Alçiçek M, kazancı N, ÖZKUL M, ŞEN Ş (2004). Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 0(128), 99 - 123.
Chicago Alçiçek Mehmet Cihat,kazancı Nizamettin,ÖZKUL Mehmet,ŞEN Şevket Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 0, no.128 (2004): 99 - 123.
MLA Alçiçek Mehmet Cihat,kazancı Nizamettin,ÖZKUL Mehmet,ŞEN Şevket Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, vol.0, no.128, 2004, ss.99 - 123.
AMA Alçiçek M,kazancı N,ÖZKUL M,ŞEN Ş Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 2004; 0(128): 99 - 123.
Vancouver Alçiçek M,kazancı N,ÖZKUL M,ŞEN Ş Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 2004; 0(128): 99 - 123.
IEEE Alçiçek M,kazancı N,ÖZKUL M,ŞEN Ş "Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi." Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 0, ss.99 - 123, 2004.
ISNAD Alçiçek, Mehmet Cihat vd. "Çameli (Denizli) neojen havzasının tortul dolgusu ve jeolojik evrimi". Maden Tetkik ve Arama Dergisi 128 (2004), 99-123.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 11:16

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları