Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi

ÖZSOY, FİLİZ; KULU, MUBERRA

Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi

Filiz ÖZSOY, (Tokat Devlet Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Tokat, Türkiye)

Müberra KULU (Tokat Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Tokat, Türkiye)

Genel Tıp Dergisi

61 12

Yıl: 2021 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 82 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 09-12-2021

Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın amacı, sağlık çalışanlarında sigara/alkol ve yasa dışı madde kullanım oranları ile internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği-hiperaktivite düzeylerini incelemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini, bir hastanede çalışan hekim, hemşire, hemşirelik bölümü öğrencileri oluşturmuştur. Tüm katılımcılara; sosyodemografik veri formu, Young İnternet Bağımlılığı Ölçeği (İBÖ), Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği (ATBÖ), Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Kendi Bildirim Ölçeği (ASRS), Wender Utah Derecelendirme Ölçeği (WUDÖ), Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) ve CAGE (Cut down, Annoyed, Guilty, Eyeopener) uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya 26 hekim, 79 hemşire/sağlık memuru ve 35 hemşirelik bölümü öğrencisi dahil edilmiştir. Sigara kullanım oranlarının; hekimlerde 11 (%42.3), hemşirelerde 33 (%41.8) ve hemşirelik bölümü öğrencilerinde 3 (%8.6) olduğu görülmüştür. FNBT sonuçlarında 18 kişi (%12.85) 4-6, 11 kişi (%7.85) ≥7 puan almıştır. Alkol kullanımı sıklığı ise, hekimlerde 4 (%15.4), hemşirelerde 7 (%8.9) ve hemşirelik bölümü öğrencilerinde 3 (%8.6) olduğu ve çoğunluğun özel günlerde alkol aldığı saptanmıştır. Katılımcıların çoğunluğunun evinde sınırsız internet erişimi ve en az 1-2 saat/gün internet kullanımlarının olduğu tespit edilmiştir. İBÖ ve ATBÖ skorları ise öğrencilerde diğer iki gruptan yüksek bulunmuştur (Sırası ile p değerleri: <0.01; 0.022 idi). ASRS dikkatle ilişkili bölümde ve ölçeğin toplam puanında hemşirelik bölümü öğrencilerinin aldıkları puanlar hemşirelerden yüksek olarak bulunmuştur (Sırası ile p değerleri:0.005; 0.011 idi). Sonuç: Çalışmamızın sonuçlarında sağlık çalışanlarının sigara, alkol kullanım oranları literatür ile uyumlu, topluma benzer oranlarda tespit edilmiştir. Nikotin bağımlılık skorları da oldukça düşük bir grupta ciddi bağımlılık düzeyinde saptanmıştır. Teknolojik bağımlılık ise öğrencilerde hemşirelere ve hekimlere göre yüksek olarak bulunmuştur. Hemşirelik bölümü öğrencilerinin diğer iki grupla karşılaştırıldığında dikkatlerinin zayıf olduğu tespit edilmiştir. Elde ettiğimiz sonuçlardan yola çıkarak; sağlık çalışanlarının herhangi bir alanda bağımlılıklarının olup olmadığının belirlenmesi, dikkat/konsantrasyon azalması yaşayıp yaşamadıklarının takip edilmesi için sağlık taramalarının daha sık ve kapsamlı yapılması hem kendi sağlıkları hem de muayene ettikleri hastaların sağlıkları için oldukça önemlidir.

Anahtar Kelime:

Addiction in healthcare employees: Examining the smoking, alcohol, internet, smartphone addiction, and attention deficit levels

Öz:

Objective: The purpose of this study was to examine the levels of smoking, alcohol use, Internet and smartphone use, and internet addiction levels, and attention deficit and hyperactivity levels in healthcare employees. Material and Methods: The sampling of the study consisted of doctors, nurses and nursing department students who worked in a hospital. The Sociodemographic Data Form, Young Internet Addiction Scale (IAS), Smartphone Addiction Scale (SAS), Adult Attention Deficit and Hyperactivity Self-Notification Scale (AADHSS), Wender Utah Rating Scale (WURS), Fagerström Nicotine Addiction Test (FNAT) and CAGE (Cut-down, Annoyed, Guilty, Eyeopener) were applied to all participants. Results : A total of 140 people were included in the present study; 26 of whom were doctors, 79 nurses/health officers and 35 nursing students. Frequency of smoking scores were; 11 (42.3%) in doctors, 33 in nurses (41.8%), and 3 (8.6%) in nursing faculty students. FNAT results were 4-6 for 18 people (12.85) and ≥7 for 11 (7.85%). The frequency of alcohol use was 4 (15.4%) in doctors, 7 (8.9%) in nurses, and 3 (8.6%) in nursing students, and the majority drank alcohol on special occasions. The majority of the participants had unlimited Internet access at their homes, and had an Internet use for at least 1-2 hours/day. IAS and SAS of the students were higher than the other two groups (p values, respectively: <0.01; 0.022). AADHSS-The sub-dimensions and total scores regarding the attention were worse in doctors and students than nurses (p values respectively: 0.005; 0.011 respectively). Conclusions: In the results of our study, the rate of smoking, alcohol use of healthcare workers was determined in accordance with the literature and at similar rates to the society. Nicotine addiction scores were also found in a severely addictive level in a relatively low group. On the other hand technological addiction was higher among students than nurses and physicians. It was determined that the students of the nursing department had poor attention when compared with the other two groups. Based on the results we have achieved; It is very important for both their own health and the health of the patients they examine to determine whether the healthcare professionals have dependencies in any area, and to monitor whether they experience a decrease in attention/concentration.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Koç A, Tayaz E, Erdem Ö, Kurt B, Öztaş D. Hemşirelik Öğrencilerinin Bağımlılık ile İlgili Bilgi ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi. J Ankara Med 2018; 18: 508-18.
2. Vardar E. Alkol Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi El Kitabı; 2012: 43-53.
3. Jaffe JH, Anthony JC. Substance-related disorders: introduction and overview. In Kaplan and Sadock’s Comprehensive Texbook of Psychiatry, 8th ed. (Eds HI Sadock, VA Sadock): Philadelphia, Lippincott Williams and Wilkins; 2005:1137- 67.
4. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Arlington: American Psychiatric Publishing; 2013.
5. Griffiths MD, Szabo A. Is excessive online usage a function of medium or activity? An empirical pilot study. J Behav Addict 2014; 3:74-7.
6. Kwon M, Lee JY, Won WY, Park JW, Min JA, Hahn C, Gu X, Choi JH, Kim DJ. Development and validation of a Smartphone Addiction Scale (SAS). PLoS One 2013; 8: 56936.
7. Savcı M, Aysan F. Teknolojik bağımlılıklar ve sosyal bağlılık: internet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı ve akıllı telefon bağımlılığının sosyal bağlılığı yordayıcı etkisi. Düşünen Adam 2017; 30: 202-16.
8. Tahiroğlu AY, Çelik GG, Fettahoğlu C, Yıldırım V, Toros F, Avcı A, Özatalay E, Uzel M. Problematic internet use in the psychiatric sample compared community sample. Archives of Neuropsychiatry 2010; 47:241-6.
9. Uzun Ö, Yıldırım V, Uzun E. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde sosyal medya kullanım alışkanlıkları ve sosyal medya bağımlılığı, benlik saygısı ve algılanan sosyal destek ilişkisi. Turkish J Family Med Prim Care 2016; 10(3).
10. American Academy of Pediatrics, Committee on Quality Improvement, Subcommittee on Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Clinical practice guideline: diagnosis and evaluation of the child with attention-deficit/ hyperactivity disorder. Pediatrics 2000; 105:1158-70.
11. Köse D, Çınar N, Akduran F. Hemşirelik öğrencilerinde internet bağımlılığının kişilik özellikleri ve zaman yönetimi ile ilişkisi. Sakarya University J Sci 2012; 16(3): 227-33.
12. Yılmaz M, Yılmaz A, Sönmez CI, Aşıkhasan İ. Düzce ile aile sağlığı merkezi çalışanlarında internet, sigara, alkol, madde bağımlılığı ile kişilik ilişkisi. Nobel Medi 2019; 15 (1): 19- 24.
13. Açar V. Sağlık Çalışanlarında Sigara ve İnternet Kullanımı ile Sosyal Kaytarma Algısının Değerlendirilmesi (Master's thesis, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli, 2018.
14. Nacar M, Baykan Z, Cetinkaya F, Arslantaş D, Özer A, Çoşkun Ö ve ark. Health Promoting Lifestyle Behaviour in Medical Students: a Multicentre Study from Turkey. Asian Pac J Cancer Prev 2014; 15: 8969-74.
15. Ayoub AC, Sousa MG. Prevalence of smoking in nursing professionals of a cardiovascular hospital. Rev Bras Enfer 2019; 72: 173-80.
16. Khefacha SA, Ghali H, Ben MR, Ben Fredi S, Ben Quanes R, Dhidah L, et al. Smoking attitudes and behavior of the hospital staff Sahloul (Sousse, Tunisia). Rev Mal Respir 2018; 35:256-63.
17. Pingak MS, Miller CL. Smoking Perceptions and Practice among Nursing Students in Kabupaten Kupang, Indonesia. APJCP 2019; 20: 1709-16.
18. Saka G. Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinde Sigara İçme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. Van Tıp Derg 2018; 25: 89-99.
19. Günüç S, Kayri M. Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. HÜEF Derg 2010; 39: 220-32.
20. Kessler RC, Ustun TB. The World Mental Health (WMH) Survey Initative Version of the World Health Organization (WHO) Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Int J Methods Psychiatr Res 2004; 13:93-121.
21. Yargıç İ. Sağlık Çalışanlarında Bağımlılıkla İlgili Sorunlar ve Çözüm Yolları. Klinik Gelişim Derg 2009; 22: 84-7.
22. Akdarvar Y, Türkan A, Çakmak D. Doktorlar arasında madde kötüye kullanımı bir sorun mu? Türk Psikiyatri Derg 2002; 13:238-44.
23. Young KS. Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychol Behav 1998; 1:237-44.
24. Doğan S, Öncü B, Varol Saraçoğlu G, Küçükgöncü S. “Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği (KBÖ-v1.1): Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirliği”, Anadolu Psikiyatri Derg 2009; 10: 77-87.
25. Wierzbicki M. Reliability and validity of the Wender Utah Rating Scale for college students. Psychol Rep 2005; 96:833- 9.
26. Öncü B, Ölmez S, Şentürk V. Validity and reliability of the Turkish version of the Wender Utah Rating Scale for attention-deficit/ hyperactivity disorders in adults. Türk Psikiyatri Derg 2005; 16:252-9.
27. Fagerstrom KO, Kunze M, Schoberberger R, et al. Nicotine dependence versus smoking prevalence: Comparisons among countries and categories of smokers. Tob Control 1996;5:1-3.
28. Uysal MA, Kadakal F, Karşidağ C, Bayram NG, Uysal O, Yilmaz V. Fagerström test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks 2004; 52:115-21.
29. Ewing JA. Detecting alcoholism. The CAGE questionnaire. JAMA 1984; 252:1905-7.
30. Arıkan Z, Özdemir YD, Candansayar S. MAST ve CAGE tarama testlerinin alkolizmin tanısal önemi üzerine bir çalışma. 27. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, 1991.
31. Eroğlu SA. İstanbul’da genel bir devlet hastanesinde çalışanların sigara içme durumu ve etkileyen faktörler. İst Med J 2013; 14: 170-4.
32. Çiğdem E. Hemşirelik öğrencilerinde riskli davranışlar, akran baskısı ve psikolojik dayanıklılık. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, 2017.
33. Üzer F. Devlet hastanesi çalışanlarının sigara kullanma alışkanlıklarına bakış. Türkiye Aile Hekimliği Derg. 2018; 22: 92-9.
34. Alışkın O, Savaş N, İnandı T, Peker E, Erdem M, Yeniçeri A. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi sağlık personelinin sigara içme ve bağımlılık durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Derg 2015; 6:32-42.
35. Okutan O, Taş D, Kaya H, Kartaloğlu Z. Sigara İçen Sağlık Personelinde Nikotin Bağımlılık Düzeyini Etkileyen Faktörler. Tüberküloz ve Toraks Derg 2007; 55: 356-63.
36. Ergin A, Uzun SU, Bozkurt Aİ. Tıp fakültesi öğrencilerinde internet bağımlılığı sıklığı ve etkileyen etmenler. Pamukkale Tıp Derg 2013; 3: 134-42.
37. Kırağ N, Yıldız H, Hayar E, Güdü G, Kandemir E, Çınar H, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin internet bağımlılığı ve ilişkili faktörler. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Derg 2016; 8:15-36.
38. Kaynak S, Duran S, Karadaş A. Hemşirelerde İnternet Bağımlılığı ve Yalnızlık Düzeyi Arasındaki İlişkisinin Belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Derg 2018; 1: 27-35.
39. Yılmaz G, Şar AH, Civan S. Ergenlerde mobil telefon bağımlılığı ile kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. OJTAC 2015; 2: 20-37.
40. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). 2018 Yılı Hane halkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması. Tarih: 08/08/2019 Sayı: 27819 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27819.
41. Tüysüz C, Balaman F, Atalar T. Determining education faculty students’ internet usage purpose (Eğitim fakültesi öğrencilerin internet kullanım amaçlarının belirlenmesi). Batman University J Sci 2012;1:251-60.
42. Ersun A, Şahin Köze B, Muslu G, Beytut D, Başbakkal Z, Conk Z. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde internet kullanımı ile sosyal destek sistemi arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2012;20:86-92.
43. Yiğitbaş C, Deveci SE. Sağlık çalışanlarına yönelik mobbing. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Derg. 2011; 11: 23-8.
44. Güleç H, Güleç YM, Küçükali Cİ. Erişkin DEHB Tanısı Konmuş Erkek Mahkumlarda IOWA Kumar Testi: Türkçe Uyarlamasının Psikometrik Özellikleri. Türkiye'de Psikiyatri, 2007; 9(2).
45. Demirelli G. Hemşirelerdeki dikkat eksikliği ve hiperaktivite düzeyinin MOXO test ile ölçülmesi: İstanbul’da bir özel hastane örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
46. Sağat B. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde görülen internet bağımlılığının benlik algısı ve benlik saygısı üzerine etki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, 2017.

APA	ÖZSOY F, KULU M (2021). Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. , 82 - 90.
Chicago	ÖZSOY FİLİZ,KULU MUBERRA Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. (2021): 82 - 90.
MLA	ÖZSOY FİLİZ,KULU MUBERRA Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. , 2021, ss.82 - 90.
AMA	ÖZSOY F,KULU M Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. . 2021; 82 - 90.
Vancouver	ÖZSOY F,KULU M Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. . 2021; 82 - 90.
IEEE	ÖZSOY F,KULU M "Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi." , ss.82 - 90, 2021.
ISNAD	ÖZSOY, FİLİZ - KULU, MUBERRA. "Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi". (2021), 82-90.

APA	ÖZSOY F, KULU M (2021). Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 31(1), 82 - 90.
Chicago	ÖZSOY FİLİZ,KULU MUBERRA Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi 31, no.1 (2021): 82 - 90.
MLA	ÖZSOY FİLİZ,KULU MUBERRA Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, vol.31, no.1, 2021, ss.82 - 90.
AMA	ÖZSOY F,KULU M Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi. 2021; 31(1): 82 - 90.
Vancouver	ÖZSOY F,KULU M Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi. 2021; 31(1): 82 - 90.
IEEE	ÖZSOY F,KULU M "Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi." Genel Tıp Dergisi, 31, ss.82 - 90, 2021.
ISNAD	ÖZSOY, FİLİZ - KULU, MUBERRA. "Sağlık çalışanlarında bağımlılık: sigara, alkol, internet, akıllı telefon bağımlılığı ve dikkat eksikliği düzeylerinin incelenmesi". Genel Tıp Dergisi 31/1 (2021), 82-90.