Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması

KILIÇ, BIRIM GÜNAY; şener, şahnur

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması

Birim Günay KILIÇ, (Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Şahnur ŞENER (Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

63 9

Yıl: 2005 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 21 - 28 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması

Öz:

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ye DEHB ile birlikte Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu ve/veya Davranış Bozukluğu (KGB/DB) olan çocukların doğum, gebelik, yenidoğan dönemiyle ilgili özellikleri, gelişimleri, zeka bölümleri ve davranışsal sorun alanlarıyla ağababalarının şimdiki zamana ilişkin psikopatolojilerinin, aile işlevlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: DSM- IV tanı ölçütlerine göre DEHB ve DEHB ile birlikte KGB ve/veya DB tanısı alan, 6-11 yaş aralığında 92 çocuk çalışmanın örneklemini. oluşturmuştur. Anababalara 4—18 Yaş Çocuk ve Gençler için Davranış Değerlendirme Ölçeği (ÇGDÖ) ve Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) uygu-lanmış ve halen psikiyatrik bir sağaltım alıp almadıkları ve eşlerinin alkol kullanım özellikleri sorulmuştur. Bulgular: Olguların % 69,6'sında DEHB, % 30,4'ünde DEHB ile birlikte KGB ve/veya DB saptanmıştır. Gruplar arasında yaş, zeka düzeyi, yenidoğan dönemi özellikleri, yürüme ve konuşma yaşları açısından farklılık saptanmamıştır. Eş hastalık olarak KGB ve/veya DB tanısı alan DEHB'li çocukların ÇGDÖ alt ölçek puanlarının sosyal içe dönüklük ve cinsel sorunlar alt ölçeği dışında yüksek olduğu belirlenmiştir. DEHB ile birlikte KGB ve/veya DB. grubunda annelerde depresyon, babalarda sorunlu alkol kulla-nımı yüksek bulunmuştur. ADÖ'nün Roller ve Davranış kontrolü alt ölçeklerinde DEHB ile birlikte KGB ve/veya DB grubu 'sağlıksız işlevi' gösterir tarzda yüksek puanlar almıştır. Sonuç: DEHB ile birlikte KGB ve/yeya DB olguları değerlendirilirken, sağaltım girişimlerinin çocuk yanı sıra, ana-babaların sağaltımı ve anababalık becerilerini artırıcı eğitim programlarıyla destekleyici tarzda olması gerektiği düşünülmüştür.

Anahtar Kelime: Hiperaktiviteyle beraber dikkat eksikliği bozukluğu Psikopatoloji Davranım bozukluğu Çocuk Dikkat eksikliği ve yıkıcı davranış bozuklukları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Achenbach TM, Edelbrock C (1983) Manual for the Child Behavior Checklist/ 4-18 and Revised Child Behavior Profile. University of Vermont, Department of Psychiatry, Burlington VT. Akçakın M (1985) Çocukların Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği'nin tanıtımı ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 5: 3-6. Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, dördüncü baskı (DSM-IV) (Çev. ed: E. Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995. Biederman J, Milberger S, Faraone SV ve ark. (1995) Family environment risk factors for attention-deficit hyperactivity disorder: a test of Rutter's indicators of adversity. Arch Gen Psychiatry, 52: 464-470. Biederman J, Faraone SV, Taylor A (1998) Diagnostic continuity between child and adolescent ADHD: finding from a longitudinal clinical sample. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 37: 305-313. Bulut I (1990) Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) Elkitabı. Ankara, Özgüzeliş Matbaası. Burke JD, Loeber R, Birmaher B (2002) Oppositional defiant disorder and conduct disorder: a review of the past 10 years, Part II. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 41: 1275- 1293. Cantwell DP (1996) Attention deficit disorder a review of the past 10 years. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 35: 978-987. Chronis A, Lahey BB, Pelham WE ve ark. (2003) Psychopathology and substance abuse in parents of young children with attention-deficit/hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 42: 1424-1432. Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy İF ve ark. (1997) Conners öğretmen derecelendirme ölçeği Türkçe uyarlaması-2. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 4: 10-18. Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş ve ark. (1998) Conners anababa derecelendirme ölçeği uyarlama çalışması. X. Ulusal Psikoloji Kongresi Özet Kitabı, Ankara, s. 42. Epstein NB, Bolwin LM, Bishop DS (1983) The McMaster Family Assessment Device. Marital and Family Therapy, 9: 171-180. Erol N, Arslan BL, Akçakın M (1995) The adaptation and standardization of the Child Behavior Checklist among 6-18 year-old Turkish children. Eunethydis: European Approaches to Hyperkinetic Disorder, içinde Sergeant J (ed) Zürih, Fotoratar, s. 97-113. Erol N, Şimşek Z (1998) Türkiye Ruh Sağlığı Profili: Çocuk ve Gençlerde Ruh Sağlığı: yeterlik alanları, davranış ve duygusal sorunların dağılımı. Birinci baskı. Erol N, Kılıç C, Ulusoy M, Keçeci M, Şimşek Z (Eds) Eksen Tanıtım Ltd. Şti., Ankara, s. 25- 75. Faraone SV, Biederman J (1999) The neurobiology of attention deficit hyperactivity disorder. Neurobiology of Mental Illness, 1. baskı. DS Charney, EJ Nestler, BS Bunney (Eds) Oxford University Press, s. 788-801. Hoza B, Owens JS, Pelham WE ve ark. (2000) Effect of parent cognitions on child treatment response in attention-deficit/hyperactivity disorder. J Abnorm Child Psychol, 28: 569-583. Johnston C (1996) Parent characteristics and parent-child interactions in families of nonproblem children and ADHD children with higher and lower levels of oppositional-defiant behavior. J Abnorm Child Psychol, 24: 85-104. Lahey BB, Waldman ID, McBurnett K (1999) The development of antisocial behavior: an integrative causal model. J Child Psychol Psychiatry, 40: 669-682. Loeber RL, Burke JD, Lahey BB ve ark. (2000) Oppositional defiant and conduct disorder: a review of the past 10 years, Part I. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 39: 1468-1484. Ozcan C, Oflaz F, Türkbay T (2003) Dikkat eksikliği aşırı hareketlilik bozukluğu ve binişik karşıt olma-karşı gelme bozukluğu olan çocukların anne-babalarının empati düzeylerinin karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 10: 108-114. Pekcanlar A, Turgay A, Miral S ve ark. (1999) Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda aile işlevleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 6: 99-107. Satake H, Yamashita H, Yoshida K (2004) The family psychosocial characteristics of children with attention deficit hyperactivity disorder with or without oppositional or conduct problems in Japan. Child Psychiatry Hum Dev, 34: 219-235. Şener Ş, Dereboy Ç, Dereboy İF, Sertcan Y (1995) Conners öğretmen derecelendirme ölçeği Türkçe uyarlaması- I. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2: 131-141. Turgay A (1997) Gençlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB): sınıflandırma, tanı ve tedavide yenilikler. Ergenlikte Ruhsal Sorunlara Yaklaşım-I, Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları, 2: 413-451. Weiss G (1996) Attention deficit hyperactivity disorder. Child and Adolescent Psychiatry. A Comprehensive Textbook, 2. baskı. M Lewis (Ed), Williams and Wilkins, Baltimore, s. 544-563

APA	KILIÇ B, şener ş (2005). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. , 21 - 28.
Chicago	KILIÇ BIRIM GÜNAY,şener şahnur Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. (2005): 21 - 28.
MLA	KILIÇ BIRIM GÜNAY,şener şahnur Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. , 2005, ss.21 - 28.
AMA	KILIÇ B,şener ş Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. . 2005; 21 - 28.
Vancouver	KILIÇ B,şener ş Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. . 2005; 21 - 28.
IEEE	KILIÇ B,şener ş "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması." , ss.21 - 28, 2005.
ISNAD	KILIÇ, BIRIM GÜNAY - şener, şahnur. "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması". (2005), 21-28.

APA	KILIÇ B, şener ş (2005). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(1), 21 - 28.
Chicago	KILIÇ BIRIM GÜNAY,şener şahnur Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi 16, no.1 (2005): 21 - 28.
MLA	KILIÇ BIRIM GÜNAY,şener şahnur Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.16, no.1, 2005, ss.21 - 28.
AMA	KILIÇ B,şener ş Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2005; 16(1): 21 - 28.
Vancouver	KILIÇ B,şener ş Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2005; 16(1): 21 - 28.
IEEE	KILIÇ B,şener ş "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması." Türk Psikiyatri Dergisi, 16, ss.21 - 28, 2005.
ISNAD	KILIÇ, BIRIM GÜNAY - şener, şahnur. "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda karşıt olma-karşı gelme bozukluğu/davranış bozukluğu eş hastalanımında aile işlevleri ve psikososyal değişkenlerin karşılaştırılması". Türk Psikiyatri Dergisi 16/1 (2005), 21-28.