Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi

Yıl: 2021 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 353 - 379 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24955/ilef.1023089 İndeks Tarihi: 25-12-2021

Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi

Öz:
Bu çalışma, özellikle 1980’li yıllardan itibaren düşünsel alanda etkisini arttıran ve enformasyon teknolojilerinin artan önemini odak noktasına alan teorilerdeki fetişizm sorununu incelemektedir. Enformasyon toplumuyla simgeleşen bu teoriler, yalnızca düşünsel dünyada etkili olmamış, 1980’li yıllardan itibaren uygulamaya konan ve küresel ölçekte neo-liberal politikalar olarak da bilinen politikalar zincirine de kaynaklık etmiştir. Enformasyon toplumu teorileri, genel olarak, teknolojiyi toplumsal bağlamından kopuk ve topluma dışsal bir şey statüsünde değerlendirmiştir; emek-değer teorisine karşı, insan emeğine dışsal bir bilgi-değer teorisini ileri sürmüştür ve bu yolla, aklın bölünmesini derinleştirerek aklı teknokrasinin kullanımıyla sınırlandırmıştır. Tüm bunlar, fikirsel düzeyde, teknolojinin, enformasyonun ve aklın birer fetiş unsura dönüştürülmesinin ifadeleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anahtar Kelime:

Three Contradictions of Theories of Information Society Fetishism of Technology, Information, and Intellect

Öz:
This study examines the problem of fetishism in theories that increase their influence in the intellectual field and focus on the increasing importance of information technologies, especially since the 1980s. These theories, symbolized by the concept of information society, which have not only been influential in the intellectual world but have also been the source of a chain of policies that have been implemented since the 1980s, also known as neo-liberal policies on a global scale. Theories of information society, generally, have evaluated technology as an external thing to society and as if a force which is disconnected from the social context; against the labor-value theory, proposed a knowledge-value theory which is external human labor and finally narrowed down general intellect to the use of technocracy. All this emerges at the intellectual level as expressions of transforming technology, information, and intellect into objects of fetishism.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adorno, Theodor W. 2009. Kültür Endüstrisi. (Çev. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel, Elçin Gen). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aronowitz, Stanley. 2005. Technology and the Future of Work. Reading Digital Culture. (Ed. David Trend). Oxford: Blackwell Publishing.
  • Baran, Paul A. ve Sweezy, Paul. M. 2014. “Tekelci Kapitalist Toplumun Niteliği: Kültür ve İletişim.” Monthly Review Türkçe, (Çev. Barış Baysal, Salim Özen), (16), 39-66.
  • Barthes, Roland. 1990. Çağdaş Söylenler. (Çev. Tahsin Yücel). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
  • Basalla, George. 2013. Teknolojinin Evrimi. (Çev. Cem Soydemir). Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
  • Başaran, Funda. 2010. İletişim ve Teknolojileri ve Toplumsal Gelişme. Ankara: Ütopya Yayınları.
  • Bell, Daniel. 1973. The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting. New York: Basic Books.
  • Beniger, James R. 1986. The Control Revolution: Technological and Economic Origins of the Information Society. London: Harvard University Press.
  • Berman, Marshal. 2012. Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. (Çev. Ümit Altuğ, Bülent Peker). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bewes, Timothy. 2008. Şeyleşme. (Çev. Deniz Soysal.) İstanbul: Metis Yayınları.
  • Bimber, Bruce. 1990. “Karl Marx and the Three Faces of Technological Determinism.” Social Studies of Science. 20(2), 333-351.
  • Brzezinski, Zbigniew. 1970. Between Two Ages: America’s Role in the Technetrotic Era. New York: The Viking Press.
  • Castells, Manuel. 2008. Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum Kültür. Ağ Toplumunun Yükselişi (Cilt I). (Çev. Ebru Kılıç.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Dant, Tim. 1996. “Fetishism and the Social Value of Objects.” The Sociological Review, 44(3), 495–516.
  • van Dijk, Jan. 2006. The Network Society. London: Sage Publications.
  • Dusek, Val. 2006. Philosophy of Technology. Malden: Blackwell Publishing.
  • Dyer-Witheford, Nick. 2004. Siber-Marx: Yüksek Teknoloji Çağında Sınıf Mücadelesi. İstanbul: Aykırı Yayınları.
  • Dyer-Witheford, Nick. 2019. Siber Proletarya: Dijital Girdapta Küresel Emek. İstanbul: Z Yayınları.
  • Fine, Ben. 2015. Sömürü ve Artık Değer. Marksist İktisat Klavuzu. (Ed. Ben Fine, veAlfredo Saad-Filho). Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Fuchs, Christian. 2013. “Capitalism or information society? The fundamental question of the present structure of society.” European Journal of Social Theory, 16(4), 413–434.
  • Fukuyama, Francis. 1989. “The End of History?” The National Interest, (16), 3-18.
  • Foster, John. B. ve McChasney, Robert. 2011. “İnternetin Kapitalizmle Uğursuz Evliliği.” (Çev. Kıvanç Nazım, Onur Gayretli.) Monthly Review Türkçe, (28), 57-89.
  • de Gaulejac, Vincent. 2013. İşletme Hastalığına Tutulmuş Toplum. (Çev. Özge Erbek.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Garfield, Eugene. 1979. “2001: An information society?” Journal of Information Science, 1(4), 209–215.
  • Geray, Haluk. 2003. İletişim ve Teknoloji Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları. Ankara: Ütopya Yayınları.
  • Geray, Haluk. 2006. Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Siyasal Yayınları.
  • Habermas, Jürgen. 2010. Technical Progress and the Social Life-World. Technology and Values. (Ed. Craig Hanks). Oxford: Blackwell Publishing.
  • Habermas, Jürgen. 2019. “İdeoloji” Olarak Teknik ve Bilim. (Çev. Mustafa Tüzel.) İstanbul: Yapı ve Kredi Yayınları.
  • Harvey, David. 2012. Sermayenin Sınırları. (Çev. Esin Soğancılar). İstanbul: Sel Yayınları.
  • Hobsbawn, Eric. 2012. Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı. (Çev. Yavuz Alogan). İstanbul: Everest Yayınları.
  • Jeon, Heesang. 2015. “Bilgi Ekonomisi.” Marksist İktisat Klavuzu. (Ed. Ben Fine ve Alfredo Saad-Filho). Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Kumar, Krishan. 2004. Sanayi Sonrası Toplumdan Post Modern Topluma. (Çev. Mehmet Küçük). Ankara: Dost Yayınları.
  • Lukács, György. 2014. Tarih ve Sınıf Bilinci. (Çev. Yılmaz Öner). İstanbul: Belge Yayınları.
  • Machlup, Fritz. 1967. The Production and Distribution of Knowledge in the United States. New Jersey: Princeton Publications.
  • Marcuse, Herbert. 1975. Tek Boyutlu İnsan. (Çev. Afşar Timuçin ve Teoman Tunçdoğan). İstanbul: May Yayınları.
  • Marinova, Detelina, Ko de Ruyter, Ming-Hui Huang, Matthew L. Meuter, Goutam Challagalla. 2017. Getting Smart: Learning From Technology-Empowered Frontline Interactions. Journal of Service Research, 20(1), 29–42.
  • Marx, Karl. 2011. Kapital (Cilt I). (Çev., Mehmet Selik ve Nail Satlıgan). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Marx, Karl. 2013a. Grundrisse (Cilt I). (Çev. Arif Gelen). Ankara: Sol Yayınları.
  • Marx, Karl. 2013b. Grundrisse (Cilt II). (Çev. Arif Gelen). Ankara: Sol Yayınları.
  • Marx, Karl. 2015. Kapital (Cilt III). (Çev. Mehmet Selik ve Erkin Özalp). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Marx, Karl. 2019. Ücret, Fiyat ve Kar. (Çev. Erkin Özalp). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Marx, Leo. 1998. “The Idea of ‘Technology’ and Postmodern Pessimism.” Does Technology Drive Histrory? The Dilemma of Technological Determinism. (Ed. Merritt Roe Smith, Leo Marx) Cambridge: The Massachutsetts Institue of Technology Press.
  • Masuda, Joneji. 1990. Managing In the Information Society. Releasing Synergy Japanese Style. Cambridge: Blackwell Publishing.
  • Mitcham, Carl. 2010. Philosophy of Information Technology. Technology and Values. (Ed. Craig Hanks) Oxford: Blackwell Publishing.
  • Mosco, Vincent. 2004. The Digital Sublime. Myth, Power and Cyberspace. Cambridge: The Massachutsetts Institue of Technology Press.
  • Ngai, Pun ve Jenny Chan. 2012. “Global Capital, the State, and Chinese Workers: The Foxconn Experience.” Modern China, 38(4), 383–410.
  • Ollman, Bertell. 2006. Diyalektiğin Dansı. (Çev. Cenk Saraçoğlu). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Preston, Pascal. 2001. Reshaping Communications: Technology. Information and Social Change. London: Sage Publications.
  • Porat, Marc U. 1977. The Information Economy: Definitions and Measurement. Office and Telecommunications. Washington: US Department of Commerce.
  • Postman, Neil. 2016. Teknopoli: Kültürün Teknolojiye Teslim Oluşu. İstanbul: Sentez Yayınları.
  • Ritzer, George. 2016. Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. Tüketim Katedrallerinde Süreklilik ve Değişim. (Çev. Funda Payzın). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Rose, Andrew. 2001. “The New Smartness.” Reading Digital Culture. (Ed. David Trend). Oxford: Blackwell Publishing.
  • Sayer, Derek. 2012. Soyutlamanın Şiddeti. (Çev. Gül Çağalı Güven). İstanbul: Habitus Yayınları.
  • Smith, Tony. 2010. Technological Change in Capitalism: Some Marxian Themes. Cambridge Journal of Economics, 34(1), 203-212. Şenel, Alaaddin. 2014. İnsanlık tarihi: Kemirgenlerden Sömürgenlere. Ankara: İmge Yayınları.
  • Terranova, Tiziana. 2006. “The Concept of Information.” Theory, Culture & Society, 23(2-3), 286-288.
  • Toffler, Alvin ve Heidi Toffler. 1996. Yeni Bir Uygarlık Yaratmak: Üçüncü Dalganın Politikası. (Çev. Zülfü Dicleli). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Toffler, Alvin. 1970. Future Shock. London: The Bodley Head Publications.
  • Törenli, Nurcan. 2003. “EİT Dolayımında Kapitalist Üretim İlişkilerinin Yeniden Yapılandırılması: Enformasyon Toplumu ve Düşündürdükleri.” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 58(2), 191-219.
  • Törenli, Nurcan. 2004. Enformasyon Toplumu ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Üşür, İşaya. 2014. “Teknoloji Felsefesi Üzerine ya da Tarihin Tanrısı Teknoloji Midir?” Mülkiye Dergisi, 25 (230) , 7-26.
  • Webster, Frank. 2002. Theories of Information Society. London: Routledge Publications.
  • Williams, Raymond. 1989. İkibin’e Doğru. (Çev. Esen Tarım). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Wilson, Charles. 1970. “Technology and Industrial Organization”. A History of Technology. (Cilt V). (Ed. Charles Singer, E. J. Holmyard, A.R. Hall ve Trevor I. Williams). Oxford: Oxford University Press.
  • Zuboff, Shoshana. 2005. Dilemmas of Transformation in the Age of smart Machine. Reading Digital Culture. (Ed. David Trend). Oxford: Blackwell Publishing.
APA Canpolat E (2021). Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. , 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
Chicago Canpolat Emre Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. (2021): 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
MLA Canpolat Emre Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. , 2021, ss.353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
AMA Canpolat E Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. . 2021; 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
Vancouver Canpolat E Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. . 2021; 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
IEEE Canpolat E "Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi." , ss.353 - 379, 2021. 10.24955/ilef.1023089
ISNAD Canpolat, Emre. "Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi". (2021), 353-379. https://doi.org/10.24955/ilef.1023089
APA Canpolat E (2021). Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi, 8(2), 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
Chicago Canpolat Emre Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi 8, no.2 (2021): 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
MLA Canpolat Emre Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi, vol.8, no.2, 2021, ss.353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
AMA Canpolat E Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi. 2021; 8(2): 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
Vancouver Canpolat E Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi. 2021; 8(2): 353 - 379. 10.24955/ilef.1023089
IEEE Canpolat E "Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi." Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi, 8, ss.353 - 379, 2021. 10.24955/ilef.1023089
ISNAD Canpolat, Emre. "Enformasyon Toplumu Teorilerinin Üç Çelişkisi Teknoloji, Enformasyon ve Akıl Fetişizmi". Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi 8/2 (2021), 353-379. https://doi.org/10.24955/ilef.1023089