Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği

AKDEDE, Binnur Berna; Cimilli, Hasan Can; ARKAR, Haluk; AKVARDAR, YILDIZ; SORIAS, Oya; TUNCA, Zeliha; Alkın, Tunç; OZERDEM, AYSEGUL; SARI, Özden; Şahin, Seda; ŞAFAK ÖZTÜRK, CENNET

Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği

Haluk ARKAR, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Oya SORIAS, (Ege Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, İzmir, Türkiye)

Zeliha TUNCA, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

CENNET ŞAFAK ÖZTÜRK, (Konak Ekrem Hayri Üstündağ Doğum Hastanesi, İzmir, Türkiye)

Tunç ALKIN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Binnur Berna AKDEDE, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Seda ŞAHİN, (Alsancak Özel Eğitim Merkezi, İzmir, Türkiye)

Yıldız AKVARDAR, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Özden SARI, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Ayşegül ÖZERDEM, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Can CİMİLLİ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Diğer Yazarlar

Türk Psikiyatri Dergisi

196 18

Yıl: 2005 Cilt: 16 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 190 - 204 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği

Öz:

Amaç: Cloninger, kişiliğin yapısını ve gelişimini tanımlamak için, genel bir psikobiyolojik kuram geliştirmiştir. Bu model, dört mizaç boyutu (yenilik arayışı, zarardan kaçınma, ödül bağımlılığı ve sebat etme) ve üç karakter boyutunu (kendini yönetme, iş birliği yapma ve kendini aşma) içermektedir. Kişinin kendi doldurduğu bir ölçek olan TCI (Temperament and Character Inventory) mizaç ve karakter boyutlarını ve bunların 25 altboyutunu ölçmek üzere geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, TCI’nin psikometrik özelliklerini bir Türk örnekleminde sınamaktı.Yöntem: Çalışmanın örneklemi, hayatlarının hiç bir döneminde herhangi bir psikolojik/psikiyatrik tedavi almamış 470 sağlıklı gönüllü ve 544 psikiyatri hastasından oluştu.Bulgular: Ayrı ayrı olarak araştırılan, mizaç ve karakter boyutlarının faktör yapıları, keşfetmekten heyecan duyma (NS1), sebat etme ve kendini kabullenme (SD4) hariç, öngörülen kuramsal yapı ile uyuşmaktaydı. Ölçeklerin iç tutarlılığı genel olarak kabul edilebilir düzeydeydi, ancak, ödül bağımlılığı (0.55) ve sebat etme’de (0.56) zayıftı. Korelasyonlar ve grup karşılaştırmaları TCI’nin yapı geçerliğine katkıda bulunmaktadır.Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, TCI’nin Türkçe versiyonunun tatmin edici psikometrik özelliklere sahip olduğunu doğrulamaktadır. TCI, hem klinik uygulamalarda hem de araştırmalarda kişiliği değerlendirmek için kullanılabilecek yararlı bir araç olarak görünmektedir.

Anahtar Kelime: Kişilik envanteri Mizaç Anketler Sonuçların tekrarlanabilirliği

Konular: Psikoloji

Factorial structure, validity, and reliability of the Turkish temperament and character inventory

Öz:

Objective: To assess the factorial structure, reliability and validity of the Turkish version of the Temperament and Character Inventory (TCI), a 240-item, self-report, paper-and-pencil test, and true-false format inventory based on Cloninger’s psychobiological model of personality. It measures the four higher-order temperament dimensions and three character dimensions.Method: Using samples consisting of 470 healthy volunteers and 544 psychiatric patients, psychometric features were explored. Results: The internal consistency of the scales was good (Cronbach alpha coefficients between 0.68 and 0.84), but weak for Reward dependence (0.55) and Persistence (0.56). The factor structures of the temperament and character dimensions, explored separately, were in agreement with the hypothesized constructs, except for the scales NS1(Novelty Seeking 1 = exploratory excitability) and SD4 (Self-directedness 4 - self-acceptance). The present study also confirmed that the TCI scales were weakly related among themselves. On the whole, psychiatric patients had higher harm avoidance and lower self-directedness, persistence, cooperativeness, and self-transcendence scores than the normal subjects. Gender differences were also found for different dimensions.Conclusion: The findings of this study suggest that the TCI can be applied in the investigation of psychiatric and normal populations.

Anahtar Kelime: Questionnaires Reproducibility of Results Personality Inventory Temperament

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ball S, Smolin J, Shekhar A (2002) A psychobiological approach to personality: examination within anxious outpatients. J Psychiatr Res, 36: 97-103.
Basiaux P, Le Bon O, Dramaix M ve ark. (2001) Temperament and character inventory (TCI) personality profile and sub-typing in alcoholic patients: a controlled study. Alcohol Alcohol, 36: 584-587.
Branstrom S, Schlette P, Pryzbeck TR ve ark. (1998) Swedish normative data on personality using the Temperament and Character Inventory (TCI). Compr Psychiatry, 39: 122-128.
Bulik CM, Sullivan PF, Joyce PR ve ark. (1995) Temperament, character, and personality disorder in bulimia nervosa. J Nerv Mental Disease, 183: 593-598.
Cloninger CR (1986) A unified biosocial theory of personality and its role in the development of anxiety states. Psychiatr Dev, 3: 167-226.
Cloninger CR (1987) A systematic method for clinical description and classification of personality variants. Arch Gen Psychiatry, 44, 573-588.
Cloninger CR, Przybeck TR, Svrakic DM (1991) The Tridimensional Personality Questionnaire: US normative data. Psychol Rep, 69: 1047-1057.
Cloninger CR, Svrakic DM (2000) Personality disorders. In B. J. Sadock and V. A. Sadock (Eds.), Comprehensive Textbook of Psychiatry, 7th. edn., Baltimore: Williams &Williams.
Cloninger CR, Svrakic DM, Przybeck TR (1993) A psychobiological model of temperament and character. Arch Gen Psychiatry, 50: 975-990.
Cloninger CR, Przybeck TR, Svrakic DM, Wetzel RD (1994) The Temperament and Character Inventory (TCI): a guide to its development and use. St Louis, Missouri, USA: Center for Psychobiology of Personality.
Duijsens IJ, Spinhoven P, Goekoop JG ve ark. (2000) The Dutch temperament and character inventory (TCI): dimensional structure, reliability and validity in a normal and psychiatric outpatient sample. Personality and Individual Differences, 28: 487-499.
Fassino S, Abbate-Daga G, Amianto F ve ark. (2002) Temperament and character profile of eating disorders: a controlled study with the temperament and character inventory. Int J Eat Disord, 32: 412-425.
Fassino S, Svrakic D, Abbate-Daga G ve ark. (2002) Anorectic family dynamics: temperament and character data. Compr Psychiatry, 43: 114-120.
Guillem F, Bicu M, Semkovska M ve ark. (2002) The dimensional symptom structure of schizophrenia and its association with temperament and character. Schizophr Res, 56: 137-147.
Gutierrez F, Torrens M, Boget T ve ark. (2001) Psychometric properties of the temperament and character inventory (TCI) questionnaire in a Spanish psychiatric population. Acta Psychiatr Scand, 103: 143-147.
Hansenne M, Le Bon O, Gauthier A ve ark. (2001) Belgian normative data of the temperament and character inventory. Eur J of Psychol Assess, 17: 56-62.
Kijima N, Saito R, Takeuchi M ve ark. (1996) Cloninger’s seven-factor model of temperament and character and Japanese version of Temperament and Character Inventory (TCI). Jpn J Psychiatr Diagnoses, 7: 379-399.
Kozeny J, Höschl C (1999) The temperament and character inventory: psychometric integrity of the Czech version. Studia Psychologica, 41: 123-132.
Köse S, Sayar K, Ak İ ve ark. (2004) Mizaç ve Karakter Envanteri (Türkçe TCI): Geçerlik, güvenirliği ve faktör yapısı. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 14: 107-131.
Kusunoki K, Sato T, Taga C ve ark. (2000) Low novelty-seeking differentiates obsessive-compulsive disorder from major depression. Acta Psychiatr Scand, 101: 403-405.
Mendlowicz MV, Jean-Louis G, Gillin JC ve ark. (2000) Sociodemographic predictors of temperament and character. J Psychiatr Res, 34: 221-226.
Naito M, Kijima N, Kitamura T (2000) Temperament and character inventory (TCI) as predictors of depression among Japanese college students. J Clin Psychol, 56: 1579-1585.
Otter C, Huber J, Bonner A (1995) Cloninger’s Tridimensional Personality Questinnaire: reliability in an English sample. Personality and Individual Differences, 18: 471-480.
Peirson AR, Heuchert JW (2001) The relationship between personality and mood: comparison of the BDI and the TCI. Personality and Individual Differences, 30: 391-399.
Pelissolo A, Lepine JP (2000) Normative data and factor structure of the Temperament and Character Inventory (TCI) in the French version. Psychiatry Res, 94: 67-76.
Pelissolo A, Andre C, Pujol H ve ark. (2002) Personality dimensions in social phobics with or without depression. Acta Psychiatr Scand, 105: 94-103.
Richter J, Brandström S, Przybeck T (1999) Assessing personality: the temperament and character inventory in a cross-cultural comparison between Germany, Sweden, and the USA. Psychol Rep, 84: 1315-1330.
Richter J, Eisemann M, Richter G (2000) Temperament and character during the course of unipolar depression among inpatients. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 250: 40-47.
Somer O (1998) Beş-faktör kişilik modeli. Türk Psikoloji Yazıları, 1: 35-62.
Starcevic V, Uhlenhuth EH, Fallon S ve ark. (1996) Personality dimensions in panic disorder and generalized anxiety disorder. J Affect Disord, 37: 75-79.
Sung SM, Kim JH, Yang E ve ark. (2002) Reliability and validity of the Korean version of the temperament and character inventory. Compr Psychiatry, 43: 235-243.
Svrakic DM, Przybeck TR, Cloninger CR (1992) Mood states and personality traits. J Affect Disord, 24: 217-220.
Svrakic DM, Whitehead C, Przybeck TR ve ark. (1993) Differential diagnosis of personality disorders by the seven factor model of temperament and character. Arch Gen Psychiatry, 50: 991-999.
Tanaka E, Kijima N, Kitamura T (1997) Correlations between the the temperament and character inventory and the self-rating depression scale among Japanese students. Psychol Rep, 80: 251-254.
Waller N, Lillienfeld SO, Tellegen A ve ark. (1991) The Tridimensional Personality Questionnaire: structural validity and comparison with the Multidimensional Personality Questionnaire. Multivariate Behav Res, 26: 1-23.
Weyers P, Krebs H, Janke W (1995) Reliability and construct validity of the German version of Cloninger’s Tridimensional Personality Questionnaire. Personality and Individual Differences, 19: 853-861.

APA	ARKAR H, SORIAS O, TUNCA Z, ŞAFAK ÖZTÜRK C, Alkın T, AKDEDE B, Şahin S, AKVARDAR Y, SARI Ö, OZERDEM A, Cimilli H (2005). Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. , 190 - 204.
Chicago	ARKAR Haluk,SORIAS Oya,TUNCA Zeliha,ŞAFAK ÖZTÜRK CENNET,Alkın Tunç,AKDEDE Binnur Berna,Şahin Seda,AKVARDAR YILDIZ,SARI Özden,OZERDEM AYSEGUL,Cimilli Hasan Can Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. (2005): 190 - 204.
MLA	ARKAR Haluk,SORIAS Oya,TUNCA Zeliha,ŞAFAK ÖZTÜRK CENNET,Alkın Tunç,AKDEDE Binnur Berna,Şahin Seda,AKVARDAR YILDIZ,SARI Özden,OZERDEM AYSEGUL,Cimilli Hasan Can Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. , 2005, ss.190 - 204.
AMA	ARKAR H,SORIAS O,TUNCA Z,ŞAFAK ÖZTÜRK C,Alkın T,AKDEDE B,Şahin S,AKVARDAR Y,SARI Ö,OZERDEM A,Cimilli H Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. . 2005; 190 - 204.
Vancouver	ARKAR H,SORIAS O,TUNCA Z,ŞAFAK ÖZTÜRK C,Alkın T,AKDEDE B,Şahin S,AKVARDAR Y,SARI Ö,OZERDEM A,Cimilli H Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. . 2005; 190 - 204.
IEEE	ARKAR H,SORIAS O,TUNCA Z,ŞAFAK ÖZTÜRK C,Alkın T,AKDEDE B,Şahin S,AKVARDAR Y,SARI Ö,OZERDEM A,Cimilli H "Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği." , ss.190 - 204, 2005.
ISNAD	ARKAR, Haluk vd. "Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği". (2005), 190-204.

APA	ARKAR H, SORIAS O, TUNCA Z, ŞAFAK ÖZTÜRK C, Alkın T, AKDEDE B, Şahin S, AKVARDAR Y, SARI Ö, OZERDEM A, Cimilli H (2005). Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(3), 190 - 204.
Chicago	ARKAR Haluk,SORIAS Oya,TUNCA Zeliha,ŞAFAK ÖZTÜRK CENNET,Alkın Tunç,AKDEDE Binnur Berna,Şahin Seda,AKVARDAR YILDIZ,SARI Özden,OZERDEM AYSEGUL,Cimilli Hasan Can Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 16, no.3 (2005): 190 - 204.
MLA	ARKAR Haluk,SORIAS Oya,TUNCA Zeliha,ŞAFAK ÖZTÜRK CENNET,Alkın Tunç,AKDEDE Binnur Berna,Şahin Seda,AKVARDAR YILDIZ,SARI Özden,OZERDEM AYSEGUL,Cimilli Hasan Can Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.16, no.3, 2005, ss.190 - 204.
AMA	ARKAR H,SORIAS O,TUNCA Z,ŞAFAK ÖZTÜRK C,Alkın T,AKDEDE B,Şahin S,AKVARDAR Y,SARI Ö,OZERDEM A,Cimilli H Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2005; 16(3): 190 - 204.
Vancouver	ARKAR H,SORIAS O,TUNCA Z,ŞAFAK ÖZTÜRK C,Alkın T,AKDEDE B,Şahin S,AKVARDAR Y,SARI Ö,OZERDEM A,Cimilli H Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2005; 16(3): 190 - 204.
IEEE	ARKAR H,SORIAS O,TUNCA Z,ŞAFAK ÖZTÜRK C,Alkın T,AKDEDE B,Şahin S,AKVARDAR Y,SARI Ö,OZERDEM A,Cimilli H "Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği." Türk Psikiyatri Dergisi, 16, ss.190 - 204, 2005.
ISNAD	ARKAR, Haluk vd. "Mizaç ve karakter envanteri'nin Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenilirliği". Türk Psikiyatri Dergisi 16/3 (2005), 190-204.