Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri
Yıl: 2005 Cilt: 20 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 55 - 63 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri
Öz: Yaşam kalitesi, sağlık durumu ve tedavi etkilerinin değerlendirilmesinde önemli bir sonuç ölçümüdür. Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi esas olarak kişinin sağlığı tarafından belirlenen, klinik girişimlerle etkilenebilen genel yaşam kalitesinin bir bileşenidir. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) Uluslararası Yetersizlik, Özürlülük ve Engellilik Sınıflaması (ICIDH) 2001'de gözden geçirilerek Uluslararası Fonksiyon, Özürlülük ve Sağlık Sınıflaması (ICF) olarak yayınlanmıştır. ICF'de ICIDH'deki nedensel görüş yerine sağlığın bileşenleri veya kavramların etkileşimi söz konusudur. ICF'de kişisel faktörler de göz önüne alındığından yaşam kalitesinin değerlendirmesinde daha kapsamlı bilgi sağlamaktadır. Bu derlemede ICF çerçevesi ile yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarının değerlendirilmesinde sık kullanılan jenerik ve hastalığa spesifik anketler özetlenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Quality of life and health outcome assessment questionnaires
Öz: Quality of Me (QOL) is an important outcome measure for health condition and the evaluation of treatments. Health related quality of life is the component of overall quality of life that is determined primarly by the person's health and which can be influenced by clinical interventions. The International Classification of Impairment, Disability and Handicap (ICIDH) published by World Health Organisation (WHO) was revised in 2001 as International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). In ICF, the view of "components of health" or "interactions between components" was accepted instead of the old causal view. Since the new ICF framework also defines the personal factors, it can be used to obtain more information about QOL.In this review, ICF framework and frequently used generic and disease spesific questionnaires for evaluating QOL and health outcomes are overviewed.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- 1) The WHOQOL Group. The development of the World Health Organisation quality of life assessment instrument (the WHOQOL). In: Orley J, Kuyken W, eds. Quality of Life Assessment: International Perspectives. Heidelberg: Springer Verlag, 1994:41-57. 2) Stucki G, Kroeling P. Principles of rehabilitation. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:517-530. 3) Juniper EF. How important is quality of life in pediatric asthma? Pediatr Pulmonol, 1997; Suppl 15:17-21. 4) Dilþen G. Sakatlýk ve rehabilitasyon süreci. In: Beyazova M, Gökçe-Kutsal Y, eds. Fiziksel Týp ve Rehabilitasyon. Ankara: Güneþ Kitabevi, 2000:18-36. 5) Peker Ö. Fonksiyonel Deðerlendirme. In: Beyazova M, Gökçe-Kutsal Y, eds. Fiziksel Týp ve Rehabilitasyon. Ankara: Güneþ Kitabevi, 2000:642-656. 6) Dahl TH. International Classification of Functioning, Disability and Health: an introduction and discussion of its potential impact on rehabilitation services and research. J Rehabil Med 2002; 34:201-204. 7) World Health Organisation. Eriþim: http:// www.who.int/classification/icf/intros/ICF-Eng-Intro.pdf. 8) Küçükdeveci AA. Spinal kord yaralanmalarýnda deðerlendirme. T Klin FTR 2001; 1(2):67-73. 9) Bradley L. The provision of rheumatologic services. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:37-44. 10) Quality Of Life Instruments Database. Eriþim: http://www.qolid.org. 11) Bellamy N. Principles of outcome assessment. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:21-30. 12) van Riel PLCM, van Gestel AM, Welsing PMJ. Evaluation and outcome of the patient with established rheumatoid arthritis. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:893-905. 13) Ware JE Jr, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection. Med Care 1992; 30 (6):473-83. 14) Ware JE Jr, Kosinski M, Bayliss MS, McHorney CA, Rogers WH, Raczek A. Comparison of methods for the scoring and statistical analysis of SF-36 health profile and summary measures: summary of results from the Medical Outcomes Study. Med Care 1995; 33 (4 Suppl):AS 264- 279. 15) Koçyiðit H, Aydemir Ö, Fisek G ve ark. Kýsa Form-36 (KF- 36)'nýn Türkçe versiyonunun güvenilirliði ve geçerliliði. Ýlaç ve Tedavi Dergisi 1999; 12:102-106. 16) Kucukdeveci AA, McKenna SP, Kutlay S et al. The development and psychometric assessment of the Turkish version of the Nottingham Health Profile. Int J Rehabil Res 2000; 23(1):31-8. 62 17) Horsman J, Furlong W, Feeny D, Torrance G. The Health Utilities Index (HUI): concepts, measurement properties and applications. Health and Quality of Life Outcomes 2003; 1:54. Eriþim: http://www.hqlo.com/ content/1/1/54. 18) Eser E, Fidaner H, Fidaner C et al. WHOQOL-BREF TR: a suitable instrument for the assessment of quality of life for use in the health care settings in Turkey (abstract no 433). Quality of Life Research 1999; 8(7):647. 19) Dündar P, Fidaner C, Fidaner H et al. Comparing the Turkish versions of WHOQOL-BREF and SF-36. Convergent validity of WHOQOL-BREF and SF-36. Hippokratia 2002; 6 Suppl. 1:37-43. 20) Kutlay S, Kucukdeveci AA, Gonul D, Tennant A. Adaptation and validation of the Turkish version of the Rheumatoid Arthritis Quality of Life Scale. Rheumatol Int 2003; 23(1):21-6. 21) Lips P, Cooper C, Agnusdei D et al. Quality of life in patients with vertebral fractures: Validation of the quality of life questionnaire of the European Foundation for Osteoporosis (QUALEFFO). Osteoporosis Int 1999; 10:150-160. 22) Geusens P. Osteoporosis: clinical features. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:2081-2092. 23) Kocyigit H, Gulseren S, Erol A et al. The reliability and validity of the Turkish version of Quality of Life Questionnaire of the European Foundation for Osteoporosis (QUALEFFO). Clin Rheumatol 2003; 22(1):18-23. 24) Kucukdeveci AA, Sahin H, Ataman S et al. Issues in crosscultural validity: example from the adaptation, reliability and validity testing of a Turkish version of the Standford Health Assessment Questionnaire. Arthritis & Rheumatism (Arthritis Care & Research) 2004; 51 (1):14- 19. 25) Ozdogan H, Ruperto N, Kasapcopur O et al; Paediatric Rheumatology International Trials Organisation. The Turkish version of the Childhood Health Assessment Questionnaire (CHAQ) and the Child Health Questionnaire. Clin Exp Rheumatol 2001; 19 (4 Suppl 23):S158-62. 26) Bellamy N. WOMAC: A 20-year experiential review of a patient-centered self-reported health status questionnaire. J Rheumatol 2002; 29 (12):2473-6. 27) Bellamy N, Buchanan WW, Goldsmith CH et al. Validation study of WOMAC: a health status instrument for measuring clinically important patient relevant outcomes to antirheumatic drug therapy in patients with osteoarthritis of the hip or knee. J Rheumatol 1988; 15 (12):1833-40. 28) Bellamy N, Buchanan WW, Goldsmith CH et al. Validation study of WOMAC: a health status instrument for measuring clinically important patient relevant outcomes following total hip or knee arthroplasty in osteoarthritis. J Orthop Rheumatol 1988; 1:95-108. 29) Bellamy N. Clinical assessment in osteoarthritis. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:1847-1851. 30) Haslock I. Ankylosing spondylitis: management. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, eds. Rheumatology. Toronto: Mosby, 2003:1211-1224. 31) Akkoc Y, Karatepe AG, Akar S et al. A Turkish version of the Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index: reliability and validity. Rheumatol Int 2004 Jan 17 [Epub ahead of print] 32) Ozer H, Sarpel T, Gülek B, et al. The Turkish version of the Bath Ankylosing Spondylitis Functional Index: reliability and validity. Clin Rheumatol 2004 (in press) 63 33) Ruof J, Sangha O, Stucki G. Comparative responsiveness of 3 functional indices in ankylosing spondylitis. J Rheumatol 1999; 26:1959-1633. 34) Ward MM, Kuzis S. Validity and sensitivity to change of spondylitis-spesific measures of functional disability. J Rheumatol 1999; 26:121-127. 35) Sarmer S, Ergin S, Yavuzer G. The validity and reliability of the Turkish version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Rheumatol Int 2000; 20(1): 9-12.
| APA | Basaran S, GÜZEL R, SARPEL T (2005). Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. , 55 - 63. |
| Chicago | Basaran Sibel,GÜZEL Rengin,SARPEL TUNAY Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. (2005): 55 - 63. |
| MLA | Basaran Sibel,GÜZEL Rengin,SARPEL TUNAY Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. , 2005, ss.55 - 63. |
| AMA | Basaran S,GÜZEL R,SARPEL T Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. . 2005; 55 - 63. |
| Vancouver | Basaran S,GÜZEL R,SARPEL T Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. . 2005; 55 - 63. |
| IEEE | Basaran S,GÜZEL R,SARPEL T "Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri." , ss.55 - 63, 2005. |
| ISNAD | Basaran, Sibel vd. "Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri". (2005), 55-63. |
| APA | Basaran S, GÜZEL R, SARPEL T (2005). Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma Dergisi , 20(1), 55 - 63. |
| Chicago | Basaran Sibel,GÜZEL Rengin,SARPEL TUNAY Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma Dergisi 20, no.1 (2005): 55 - 63. |
| MLA | Basaran Sibel,GÜZEL Rengin,SARPEL TUNAY Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma Dergisi , vol.20, no.1, 2005, ss.55 - 63. |
| AMA | Basaran S,GÜZEL R,SARPEL T Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma Dergisi . 2005; 20(1): 55 - 63. |
| Vancouver | Basaran S,GÜZEL R,SARPEL T Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma Dergisi . 2005; 20(1): 55 - 63. |
| IEEE | Basaran S,GÜZEL R,SARPEL T "Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri." Romatizma Dergisi , 20, ss.55 - 63, 2005. |
| ISNAD | Basaran, Sibel vd. "Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri". Romatizma Dergisi 20/1 (2005), 55-63. |
