Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri

KARAMUSTAFAOĞLU, Orhan; AKTAS, IDRIS

Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri

İdris AKTAŞ, (Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Amasya, Türkiye)

Orhan KARAMUSTAFAOĞLU (Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Amasya, Türkiye)

Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD)

5 3

Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 374 - 405 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-01-2022

Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri

Öz:

Bu çalışmanın amacı sokratik sorgulama yöntemine dayalı geliştirilen 5, 6, 7 ve 8. sınıf fen etkinliklerinin uygulanabilirliğine yönelik öğretmen görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışma deneyimli fen bilimleri öğretmenlerinin sokratik sorgulama yöntemine dayalı geliştirilen fen etkinliklerinin uygulanabilirliğine yönelik görüşlerini ortaya koyarak öğretmenlerin yöntem hakkındaki düşüncelerini belirlemeyi amaçladığından araçsal durum çalışması desenindedir. Bu çalışma 7 (3 kadın, 4 erkek) fen bilimleri öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri, öğretmenlere yöntemin detayları hakkında bilgi verilip etkinlikleri incelemelerine fırsat verildikten sonra yarı yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizine tabi tutularak çözümlenmiştir. Öğretmenlerin ifadeleri, yöntemin kavram yanılgılarını ve eksikliklerini gidermede etkili olması ve fen programının sorgulama stratejisine vurgu yapmasından dolayı fen bilimleri derslerinde rahatlıkla uygulanabileceğini, öğrencilerin başarı, kalıcılık, motivasyon, aktif katılım, üst düzey düşünme ve iletişim becerisini arttırmada etkili olacağını ortaya koymuştur. Diğer taraftan öğrenci cevapları, öğretmen özellikleri, zaman, sınıf mevcudu gibi etkenlerin güçlüklere neden olabileceği ayrıca basit etkinlik, görseller gibi kavram öğretim araçlarıyla desteklenmesi gerektiğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelime:

Teachers’ Opinions about the Applicability of Science Activities Developed Based on Socratic Questioning Method

Öz:

This study aims to reveal teachers' opinions about the applicability of science activities developed based on Socratic questioning method for 5th, 6th, 7th, and 8th grades. This study is an instrumental case study design because it aims to determine teachers' opinions about the method by revealing the views of experienced science teachers about the applicability of science activities developed based on the Socratic questioning method. This study was carried out with 7 (3 females, 4 males) science teachers. The data of the study were collected through semi-structured interviews after teachers were informed about the method and allowed them to examine the activities. The obtained data were analyzed using the content analysis. Teachers stated that the method can be applied easily in science teaching because it is effective to eliminating misconceptions and confusion and emphasizing the inquiry strategy of science programs. Also, they stated it will be effective to increasing students’ success, permanence, motivation, active participation, high-level thinking, and communication skills. On the other hand, it has been revealed that factors such as student responses, teacher characteristics, time, and classroom size may cause difficulties and it should be supported with concept teaching tools such as simple activity and visual.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aktas, İ. ve Bilgin, İ. (2015). The effect of the 4MAT learning model on the achievement and motivation of 7th grade students on the subject of particulate nature of matter and an examination of student opinions on the model. Research in Science and Technological Education, 33(1), 1–21. doi: 10.1080/02635143.2014.968536
Aktaş, İ. ve Özmen, H. (2020). Investigating the impact of TPACK development course on pre-service science teachers’ performances. Asia Pacific Education Review, 21, 667–682. doi: 10.1007/s12564-020-09653-x
Al-Darwish, S. (2012). The role of teacher questions and the socratic method in efl classrooms in kuwait. World Journal of Education, 4(2), 76-84. doi: 10.5430/wje.v2n4p76
Aydın, M. Z. (2001). Aktif öğretim yöntemlerinden buldurma (Sokrates) yöntemi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(1), 55-80.
Aydoğan, S., Güneş, B. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111-124.
Ayvacı, H. Ş. ve Bakırcı, H. (2018). Farklı öğretim kademelerindeki öğrencilerin ses konusundaki kavramsal gelişimlerinin incelenmesi. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 7(1), 1-17.
Benlikaya, R. (2018). Atom, molekül ve maddenin tanecikli yapısı. G. Dolu (Ed.), Kimyada kavram yanılgıları (s. 19-32) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Bilgin, İ., Aktaş, İ. ve Çetin, A. (2014). Öğrenci takımları başarı bölümleri tekniğinin ilköğretim öğrencilerinin zihinsel yapılarına etkisi. İlköğretim Online, 13(4), 1531-1551. doi: 10.17051/io.2014.29266
Bostan-Sarıoğlan, A. (2016). Conceptual level of understanding about sound concept: Sample of fifth grade students. E-International Journal of Educational Research, 7(1), 87-97. doi: 10.19160/e-ijer.49269
Bozer, E. N. (2014). Ortaöğretim 9-12. Sınıf öğrencilerinde Sokratik sorgulama beceri ölçeği geliştirilmesi çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Chang, K., Lin, M. ve Chen, S. (1998). Application of the Socratic dialogue on corrective learning of subtraction. Computers and Education, 31, 55-68. doi: 10.1016/S0360-1315(98)00017-7
Chorzempa, B. F. ve Lapidus, L. (2009). Using socratic discussions in ınclusive classrooms. Teaching Exaptional Children, 41(3), 54-59.
Coştu, B., Ayas, A. ve Ünal, S. (2007). Kavram yanılgıları ve olası nedenleri: Kaynama kavramı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 123-136
Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches (4. bs.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Çebi, B. (2006). Sokratesçi öğretme yaklaşımının ilköğretim Türkçe eğitim programına yansıması ve uygulamadaki durum. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Çelikler, D. ve Kaya, F. (2016). Ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin “maddenin değişimi” ünitesindeki bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri açısından hazırbulunuşluklarının belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 21-39.
Çoban, O. (2016). Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Delid, H. ve Bedirovid, S. (2016). Socratic method as an approach to teaching. European Researcher. Series A, 111(10), 511-517. doi: 10.13187/er.2016.111.511
Dolu, G. (2018). Elementler, bileşikler ve karışımlar. G. Dolu (Ed.), Kimyada kavram yanılgıları (s. 33-42) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Driver, R., Guesne, E. ve Tibergihen A. (1998). Childrens’ ideas in science. Milton Keynes: Open University Press. Ecevit, T. ve Özdemir-Şimşek, P. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 129-150. doi: 10.17051/io.2017.47449
Emir, S., Hüner, S. B. ve Üzelli, O. (2012, Eylül). Sokratik sorgulama yönteminin akademik başarı, eleştirel düşünme ve üstbilişsel farkındalık düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. 2. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresinde sunulan bildiri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bolu.
Epçaçan, C. (2013). Sokrat Semineri tekniğine dayalı öğretimin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisine ve okumaya ilişkin tutuma etkisi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 58, 93-116.
Ertuğrul, İ. ve İnan, B. (2009). Socratic method: Its role in the cognitive domain of Bloom’s taxonomy and its use in advanced elt literature classes to teach plato’s republic. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 119-125.
Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. ve Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. bs.). New York: McGraw Hill Higher Education.
Gökulu, A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının “ısı, sıcaklık, hal değişimi” kavramlarını anlama seviyelerine ilişkin bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 300-314. doi: 10.17860/efd.56083
Johnson, R. B. ve Christensen, L. B. (2004). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Boston, MA: Allyn and Bacon.
Kırbulut, Z. D. ve Beeth, M. E. (2013). Representations of fundamental chemistry concepts in relate to the particulate nature of matter. International Journal of Education in Mathematics, Science and Tehnology, 1(2), 96-106.
Kırıkkaya, E. B. ve Güllü, D. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin ısı-sıcaklık ve buharlaşma-kaynama konularındaki kavram yanılgıları. İlköğretim Online, 7(1), 15-27.
Knezic, D., Wubbels, T., Elbers, E. ve Hajer, M. (2010). The Socratic Dialogue and teacher education. Teaching and Teacher Education, 26, 1104-1111. doi: 10.1016/j.tate.2009.11.006
Koray, Ö. ve Tatar, N. (2003). İlköğretim öğrencilerinin kütle ve ağırlık ile ilgili kavram yanılgıları ve bu yanılgıların 6., 7. ve 8. sınıf düzeylerine göre dağılımı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 187-198.
Korkmazer, A. (2016). Sokrates yöntemi kullanılarak maddenin hal değiştirmesi konusunun öğretilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Lam, F. (2011). The Socratic Method as an Approach to Learning and Its Benefits. Carnegie Mellon University. Thesis. doi. 10.1184/R1/6686570.v1
Longo, K. J. (2007). Using a Socratic Dialogue to teach the mole concept to adult learners. Journal of Chemical Education, 84(8), 1285-1286. doi: 10.1021/ed084p1285
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. bs.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Milli Eğitim Bakanlığı *MEB+ (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3.-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
Milli Eğitim Bakanlığı *MEB+ (2018). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3.-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
Özmen, H. (2011). Turkish primary students’ conceptions about the particulate nature of matter. International Journal of Environmental and Science Education, 6(1), 99–121.
Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. (Ed.). (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Pabuçcu, A. ve Geban, Ö. (2015). 5E öğrenme döngüsüne göre düzenlenmiş uygulamaların asit-baz konusundaki kavram yanılgılarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 191-206.
Pihlgren, A. S. (2008). Socrates in the classroom: Rationales and effects of philosophizing with children. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Stockholm University.
Sarı-Ay, Ö. ve Aydoğdu, C. (2015). Maddenin halleri ve ısı konusunda kavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değişim metinlerinin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 99-111. Sönmez, V. (2005). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şişman, S. (2009, Ekim). Sokratik yöntem kullanılarak yapılan din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin, öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ve derse karşı tutumları üzerindeki etkileri. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulan bildiri, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İzmir.
Turnbull, W. ve Mullins, P. (2007). Socratic Dialogue as personal reflection. Reflective Practice, 8(1), 93-108. doi: 10.1080/14623940601139012
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yıldız, A. ve Dadi, M. (2019). Buldurma (Sokrates) yönteminin kullanılarak “Avagadro sayısı”nın öğretilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 369-402.
Yılmazlar, M., Takunyacı, M. ve Günaydın, G. (2014). Öğretim programı değişikliği ile birlikte 6. sınıf öğrencilerinin kuvvet ve hareket konusundaki kavram yanılgıları. International Journal of Social Science, 24, 161-81. doi: 10.9761/JASSS2288
Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4. bs.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Zeybek, G. (2019). Sokratik sorgulama yöntemi ile “Ohm kanunu” konusunun öğretimi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 53-63.

APA	AKTAS I, KARAMUSTAFAOĞLU O (2021). Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. , 374 - 405.
Chicago	AKTAS IDRIS,KARAMUSTAFAOĞLU Orhan Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. (2021): 374 - 405.
MLA	AKTAS IDRIS,KARAMUSTAFAOĞLU Orhan Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. , 2021, ss.374 - 405.
AMA	AKTAS I,KARAMUSTAFAOĞLU O Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. . 2021; 374 - 405.
Vancouver	AKTAS I,KARAMUSTAFAOĞLU O Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. . 2021; 374 - 405.
IEEE	AKTAS I,KARAMUSTAFAOĞLU O "Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri." , ss.374 - 405, 2021.
ISNAD	AKTAS, IDRIS - KARAMUSTAFAOĞLU, Orhan. "Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri". (2021), 374-405.

APA	AKTAS I, KARAMUSTAFAOĞLU O (2021). Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD), 12(2), 374 - 405.
Chicago	AKTAS IDRIS,KARAMUSTAFAOĞLU Orhan Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD) 12, no.2 (2021): 374 - 405.
MLA	AKTAS IDRIS,KARAMUSTAFAOĞLU Orhan Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD), vol.12, no.2, 2021, ss.374 - 405.
AMA	AKTAS I,KARAMUSTAFAOĞLU O Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD). 2021; 12(2): 374 - 405.
Vancouver	AKTAS I,KARAMUSTAFAOĞLU O Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD). 2021; 12(2): 374 - 405.
IEEE	AKTAS I,KARAMUSTAFAOĞLU O "Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri." Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD), 12, ss.374 - 405, 2021.
ISNAD	AKTAS, IDRIS - KARAMUSTAFAOĞLU, Orhan. "Sokratik Sorgulama Yöntemine Dayalı Geliştirilen Fen Etkinliklerinin Uygulanabilirliğine Yönelik Öğretmen Görüşleri". Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi(BAEBD) 12/2 (2021), 374-405.