Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 64 - 83 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-01-2022

16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE

Öz:
Bu çalışmada, 16. yüzyılda Mısır sahasında ǾAbdu’s-śamed Diyārbekrį tarafından yazılmış olan Nevādirü’t-Tevārįħ adlı tarih kitabının 227-451. varakları arasında tespit edilen deyim söz varlığı incelenecektir. Mısır sahasında yazılmış ilk tarih kitabı olma özelliği taşıyan Nevādirü’t-Tevārįħ’in atasözleri ve deyimler açısından son derece zengin bir eser olması, onun dil tarihi araştırmaları için olan değerini artırmaktadır. Deyimler, dil araştırmalarında olduğu kadar kültür tarihi araştırmalarında da önemli yer tutar. Bir dilin söz varlığı içinde özellikli bir yere sahip olan, dilin ifade gücünün zenginliğini yansıtan deyimler; ait oldukları toplumların hayata bakış açılarını, duygularını, beklentilerini ve daha pek çok özelliklerini yansıtan önemli kültür mirasları arasında yer alır. Bu çalışma, söz konusu eserdeki deyim varlığını ortaya koyarken tespit edilen unsurları yapısal açıdan da incelemeyi ve araştırmacılara zengin bir dil malzemesi sunmayı hedeflemektedir.
Anahtar Kelime:

ABOUT THE IDIOMS IN NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ WRITTEN IN THE 16th CENTURY

Öz:
In this study, the existence of the idiomatic vocabulary determined between the pages 227-451 of the history book named Nevādirü’t-Tevārįħ, written by ǾAbdu’s-śamed Diyārbekrį in the field of Egypt in the 16th century, will be examined. The fact that Nevādirü’t-Tevārįħ is a very rich book in proverbs and idioms, increases its value for language history researches. Idioms are important in cultural historical researches as well as in language researhes. Idioms, which have a special place in the vocabulary of a language and reflect the richness of language's expressive power, are among the important cultural heritages that reflect the perspectives, feelings, expectations and many other characteristics of the communities they belong to. While this study reveals the existence of the idioms in the mentioned work, it aims to examine the determined elements structurally and to provide a rich language material to the researchers.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoy, Ö. A. (1953). Atasözleri ve deyimler hakkında III. Türk Dili, 16, 205-208.
  • Çotuksöken, Y. (2004). Türkçe atasözleri ve deyimler sözlüğü. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
  • Dankoff, R. (1983). Yūsuf Khāśś Ĥājib, Wisdom of royal glory (Kutadgu Bilig) A Turko-Islamic mirror for princes. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Gökdayı, H. (2010). Türkçede kalıp sözler. Bilig, 44, 89-110.
  • Hatipoğlu, V. (1963). Kelime grupları ve kuralları. TDAY Belleten 1963, 11, 203-244.
  • Lellouch, B. (1999). L’Égypte d’un chroniqueur turc du milieu du XVI. siècle: La culture historique d’Abdussamad Diyârbekrî et le tournant de la conquête ottomane. Thèse Pour l’obtention du Grade de Docteur de L’ehess. Marseille: Université de Provence.
  • Önler, Z. (1999). Kutadgu Bilig’de yer alan deyimler. Türk Dilleri Araştırmaları, 9, 119-186.
  • Sinan, A. T. (2015). Türkçenin deyim varlığı. İstanbul: Kesit Yayınları.
  • Subaşı Uzun, L. (1990). Türkçedeki deyim yapılarında biçimbilimsel ve sözdizimsel özellikler. Dilbilim Yazıları. Ankara: USEM Yayınları.
  • Şen, S. (2017). Eski Türkçenin deyim varlığı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Tokay, Y. (2019). Tanıklarıyla Harezm-Kıpçak Türkçesinde atasözleri ve deyimler. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Ullmann, S. (1972). Semantics, an introduction to the science of meaning. London: Oxford Basil Blackwell.
  • Yüceol Özezen, M. (2001). Türkçe deyimler üzerine birkaç söz. Türk Dili, 600, 869-879.
  • İnternet Kaynağı, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 16.03.2020).
APA DÜŞMEZ Ö, ÖZYETGİN A (2021). 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. , 64 - 83.
Chicago DÜŞMEZ ÖMER ANIL,ÖZYETGİN AYŞE MELEK 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. (2021): 64 - 83.
MLA DÜŞMEZ ÖMER ANIL,ÖZYETGİN AYŞE MELEK 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. , 2021, ss.64 - 83.
AMA DÜŞMEZ Ö,ÖZYETGİN A 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. . 2021; 64 - 83.
Vancouver DÜŞMEZ Ö,ÖZYETGİN A 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. . 2021; 64 - 83.
IEEE DÜŞMEZ Ö,ÖZYETGİN A "16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE." , ss.64 - 83, 2021.
ISNAD DÜŞMEZ, ÖMER ANIL - ÖZYETGİN, AYŞE MELEK. "16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE". (2021), 64-83.
APA DÜŞMEZ Ö, ÖZYETGİN A (2021). 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(1), 64 - 83.
Chicago DÜŞMEZ ÖMER ANIL,ÖZYETGİN AYŞE MELEK 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 10, no.1 (2021): 64 - 83.
MLA DÜŞMEZ ÖMER ANIL,ÖZYETGİN AYŞE MELEK 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.10, no.1, 2021, ss.64 - 83.
AMA DÜŞMEZ Ö,ÖZYETGİN A 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2021; 10(1): 64 - 83.
Vancouver DÜŞMEZ Ö,ÖZYETGİN A 16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2021; 10(1): 64 - 83.
IEEE DÜŞMEZ Ö,ÖZYETGİN A "16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10, ss.64 - 83, 2021.
ISNAD DÜŞMEZ, ÖMER ANIL - ÖZYETGİN, AYŞE MELEK. "16. YÜZYILA AİT NEVĀDİRÜ’T-TEVĀRĮĦ’TE GEÇEN DEYİMLER ÜZERİNE". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 10/1 (2021), 64-83.