Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme
Yıl: 2021 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 157 - 189 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26513/tocd.770416 İndeks Tarihi: 14-01-2022
Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme
Öz: Amerika Birleşik Devletleri liderliğindeki uluslararası koalisyon güçlerinin Irak’a 2003 yılındaki müdahalesi, Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle beraber meşruiyetleri hatta varlıkları tartışılır hale gelen birçok Orta Doğu rejiminin çöküşünü hızlandırdı. 2011’de başlayan isyanların temelini oluşturan toplumsal taleplere cevap veremeyen devletler çözünmeye hatta Suriye’de olduğu gibi iflas etmeye başladı. Bu süreci anlamlandırmaya yardımcı olacak pek çok unsuru Orta Doğu’da modern devletin temellerinin atıldığı, ulus-devlet inşasının somutlaştığı manda yönetimleri döneminde bulmak mümkündür. Bu çalışmanın amacı, Orta Doğu’da günümüzde yaşanan etnik ve/veya dinsel çatışmanın ya da merkezi otoritenin reddine bağlı olarak ortaya çıkan siyasi istikrarsızlığın ana kaynağının bölgedeki devlet inşası süreciyle ilgili olduğunu ortaya koymaktır. Çalışma, modern devlete ilişkin kuramsal tartışmaları hatırlatarak, Orta Doğu’daki devlet krizini Irak ve Suriye örnekleri üzerinden incelemektedir.
Anahtar Kelime: Building the Modern State in the Middle East: A Case Study on Iraq and Syria
Öz: Many regimes in the Middle East have entered a disintegration process by the end of the Cold War which has been exacerbated following the intervention of the US led international coalition in Iraq in 2003. These regimes were unable to comply with the social change and demands that have been voiced since the 2011 Uprisings, and some states have weakened or collapsed like in Syria. To make sense of this process, one has to take a look back at the mandate period when the foundation of the modern state in the Middle East was laid and the incarnation of the nation state began. This article aims to reveal that the main source of the political instability linked to the ethnic and religious conflict and the denial of the central authority could be essentially found in the state building process in the region. By recalling the definition of the modern state as well as the theoretical debate on the modern state, the article analyzes the crisis of the state in the Middle East trough the Iraqi and Syrian cases.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Anderson, Lisa. “The State in the Middle East and North Africa.” Comparative Politics 20, no. 1 (Ekim 1987): 1-18.
- Atlıoğlu, Yasin. “Suriye İç Savaşı ve Müzmin Toplumsal Çatışma.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 73, no. 1 (2018): 129-156.
- Ayubi, Nazih. Over-stating the Arab State: Politics and Society in the Middle East. Londra: I.B. Tauris, 1995.
- Badie, Bertrand L’Etat importé. Paris: Fayard, 1992.
- Badie, Bertrand ve Pierre Birnbaum. Sociologie de l’Etat. Paris: Domont, Hachette-Pluriel, 2009.
- Badie, Bertrand ve Marie-Claude Smouts. Le Retournement du monde: Sociologie de la scène international. Paris: Presse des Sciences Politiques & Dalloz, 1995.
- Balanche, Fabrice. “Clientélisme, communautarisme, fragmentation territoriale en Syrie.” A contrario, no. 11 (2009): 122-150.
- Barnett, Michael N. “Sovereignty, “Nationalism, and Regional Order in the Arab State System.” International Organization 49, no. 3 (Yaz 1995): 479-510.
- Belhadj, Souhaïl. La Syrie de Bashar al-Asad. Anatomie d’un régime autoritaire. Paris: Belin, 2013.
- Bokova, Lenka. La Confrontation franco-syrienne à l’époque du mandat1925-1927. Paris: L’Harmattan, 1990.
- Bozarslan, Hamit. “Etats, communautés et marges dissidentes en Irak.” Critique Internationale 1, no. 34 (2007): 17-27.
- Corm, Georges. Histoire du Moyen-Orient. De l’Antiquité a nos jours. Paris: La Découverte, 2007.
- Dakhli, Leyla. “II. Révoltes et emprise coloniale (1916-1936).” içinde Histoire du Proche-Orient contemporain, Editör: Leyla Dakhli,17-36. Paris: La Découverte, 2015.
- Dawood, Hosham. “Etatiser la tribu et tribaliser l’Etat.” Esprit, no. 2 (2002): 21-40.
- Dodge, Toby. “International Obligation, Domestic Pressure and Colonial Nationalism: The Birth of the Iraqi State Under The Mandate System.” içinde The British and French Mandates in Comparative Perspectives, Editörler: Nadine Méouchy ve Peter Sluglett, 143-164. Leiden: Brill, 2004.
- Dodge, Toby. “Iraq: The contradictions of exogenous State-Building in historical perspective.” Third World Quarterly 27, no.1 (2006): 187- 200.
- Droz-Vincent, Philippe. “Le temps des régimes: la stabilisation des autoritarismes.” içinde Moyen-Orient: pouvoirs autoritaires, sociétés bloquées. Editör: Philippe Droz-Vincent, 148-191. Paris: Presses Universitaires de France, 2004.
- Fieldhouse, David K. Western Imperialism in the Middle East 1914-58. Oxford: Oxford University Press, 2006.
- Fromkin, David. A Peace to End All Peace The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East. New York: Henry Holt and Company, 1989.
- Halliday, Fred. The Middle East in International Relations. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
- Hourani, Albert. Arap Halkları Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
- Kamrava, Mehran. The Modern Middle East. A Political History since the First World War. Berkeley, Los Angeles: University of California Press, 2005.
- Keohane, Robert ve Joseph Nye. Transnational Relations and World Politics. Cambridge: Harvard University Press, 1972.
- Khoury, Gérard D. Une tutelle coloniale, le mandat français en Syrie et au Liban: écrits politiques de Robert de Caix. Paris: Belin, 2006.
- Khoury, Philip S. Syria and the French Mandate. The Politics of Arap Nationalism 1920-1945. Londra: I.B.Tauris, 1987.
- Laurens, Henry. “Le Mandat Français sur la Syrie et le Liban, in France, Syrie et Liban 1918-1946.” içinde Les ambiguités et les dynamiques de la relation mandataire, Editör: Nadine Méouchy, 409-415. Şam: Presses de l’IFPO, 2002.
- Lesch, David W., “Militaires et politique étrangère en Syrie (1946-1970) De l’indépendance à la dictature.” Vingtième Siècle, no. 124 (2014): 73-86.
- Longrigg, Stephen Hemsley. Syria and Lebanon Under French Mandate. Beyrut: Oxford University Press, 1972.
- Luizard, Jean- Pierre. “La communauté chiite, première victime de l’implosion de la société irakienne.” Hérodote 1, no. 124 (2007): 118- 154.
- Majid, Majid A. L’Emergence d’un Etat à l’ombre d’un Empire: Irak/ Grande-Bretagne. Paris: Publication de la Sorbonne, 1996.
- Migdal, Joel. Strong Societies and Weak States: State-Society Relations and State Capabilities in the Third World. Princeton: Princeton University Press, 1988.
- Mizrahi, Jean-David. “La France et sa politique de mandat en Syrie et au Liban (1920-1939).” içinde France, Syrie et Liban 1918-1946, Les ambiguités et les dynamiques de la relation mandataire, Editör: Nadine Méouchy, 35-71. Şam: Presses de l’IFPO, 2002.
- Muslih, Muhammad. “The Rise of Local Nationalism.” içinde The Origins of Arab Nationalism”, Editörler: Rashid Kalidi, Lisa Anderson, Muhammad Muslih ve Reeva S. Simon, 167-185. New York: Columbia University Press, 1991.
- Okur, Mehmet Akif. “Emperyalizmin Ortadoğu Tecrübesinden Bir Kesit: Suriye’de Fransız Mandası,” Bilig, no. 48 (2009): 137-156.
- Oran, Baskın. Türk Dış Politikası cilt I. İstanbul: İletişim Yayınları, 2008.
- Picard, Elisabeth. La politique dans le monde arabe. Paris: Armand Colin, 2006.
- Pierson, Christopher. The Modern State. Londra, New York: Routledge, 1996.
- Polk, William R. Understanding Iraq, A Whistlestop Tour from ancient Babylon to Occupied Badghdad. Londra: I.B. Tauris, 2006.
- Rabbath, Edmond. “L’insurrection Syrienne De 1925-1927.” Revue Historique 267, no. 2 (542) (1982): 405-47.
- Risse-Kappen, Thomas. Bringing Transnational Relations Back in: NonState Actors, Domestic Structures and International Institutions. Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
- Russel, Malcolm B. The First Modern Arab State Syria under Faysal, 1918-1920. Minneapolis: Bibliotheca Islamica, 1985.
- Saint-Prot, Charles. L’Histoire de l’Irak: De Sumer à Saddam Hussein. Paris: Ellipses, 1996.
- Sedel-Lemonnier, Catherine. Le Proche et le Moyen-Orient, foyer de conflits. De 1890 à nos jours. Paris: Ellipses, 2012.
- Sluglett, Peter. Britain in Iraq: Contriving King and Country. Londra: I. B. Tauris, 2007.
- Smith, Anthony D. “State-Making and Nation-Building.” içinde The State Critical Concepts vol. II, Editör: John A. Hall, 59-90. Londra: Routledge, 1994.
- Stivers, William. Supremacy and Oil: Iraq, Turkey, and the Anglo-American World Order 1918-1930. Londra: Cornell University Press, 1982.
- Strange, Susan. The Retreat of the State: The Diffusion of Power in the World Economy. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
- Talentino, Andrea Kathryn. “The Two Faces of Nation-Building: Developing Function and Identity.” Cambridge Review of International Affairs 17, no. 3 (October 2004): 557-575.
- Thobie, Jacques. “L’emprunt ottoman 4% 1901-1905: le triptyque financeindustrie-diplomatie.” Relations Internationales, no. 1 (1974): 71-85.
- Tilly, Charles. “War Making and State Making as Organized Crime.” içinde Bringing the State Back In, Editörler: P.B. Evans, D. Rueschmeyer ve T. Skocpol, 169-191. Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
- Tilly, Charles. “Western State Making and Theories of Political Transformation.”İçinde The Formation of National States in Western Europe, Editör: Charles Tilly, 601-638. Princeton: Princeton University Press, 1975.
- Tilly, Charles. Coercion, Capital, and European States, AD 990-1992. Cambridge MA: Blackwell, 1992.
- Weber, Max. Sosyoloji Yazıları, Çeviren: Taha Parla. İstanbul: İ letişim Yayınları, 2006.
- Willard-Ireland, Philip. Iraq: A Study in Political Development. Londra: Routledge, 2005.
- Williams, Ann. Britain and France in the Middle East and North Africa, 1914–1967. New York: Macmillan, 1968.
- Yerasimos, Stefanos. Milliyetler ve Sınırlar Balkanlar, Kafkasya ve OrtaDoğu. İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
- Zeine N. Zeine, The Struggle for Arab Independence. Western Diplomacy and the Rise and Fall of Faisal’s Kingdom in Syria. New York: Caravan Books, 1977.
| APA | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M (2021). Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. , 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| Chicago | OZDEMIRKIRAN-EMBEL Merve Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. (2021): 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| MLA | OZDEMIRKIRAN-EMBEL Merve Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. , 2021, ss.157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| AMA | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. . 2021; 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| Vancouver | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. . 2021; 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| IEEE | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M "Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme." , ss.157 - 189, 2021. 10.26513/tocd.770416 |
| ISNAD | OZDEMIRKIRAN-EMBEL, Merve. "Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme". (2021), 157-189. https://doi.org/10.26513/tocd.770416 |
| APA | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M (2021). Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 8(1), 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| Chicago | OZDEMIRKIRAN-EMBEL Merve Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi 8, no.1 (2021): 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| MLA | OZDEMIRKIRAN-EMBEL Merve Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, vol.8, no.1, 2021, ss.157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| AMA | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi. 2021; 8(1): 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| Vancouver | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi. 2021; 8(1): 157 - 189. 10.26513/tocd.770416 |
| IEEE | OZDEMIRKIRAN-EMBEL M "Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme." Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 8, ss.157 - 189, 2021. 10.26513/tocd.770416 |
| ISNAD | OZDEMIRKIRAN-EMBEL, Merve. "Orta Doğu’da Modern Devletin İnşası: Irak ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme". Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi 8/1 (2021), 157-189. https://doi.org/10.26513/tocd.770416 |
