Yıl: 2021 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 563 - 577 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-01-2022

BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ

Öz:
Yunus Emre, Anadolu Türk tasavvuf edebiyatının kurucusu ve güçlü bir temsilcisidir. Ortaya koyduğu coşkulu şiirleri ile 13. yüzyıldan günümüze Anadolu’da yaşayan mutasavvıfların büyük çoğunluğunu etkilemiştir. Dinîtasavvufi konuları kendine has üslûbu ile ortaya koyan bu büyük şairin şiirleri sade bir dil ile kaleme alındığı için tekkelerde ilahi olarak okunmuş ve tasavvuf yolcularına ilham kaynağı olmuştur. Yunus Emre’nin şiirleri incelendiğinde bazı tasavvufi kavramları sıklıkla zikrettiği görülür. Bunlardan biri de tasavvuf yolcusu anlamında kullanılan “derviş” kelimesidir. Talip, salik ve mürit kelimeleriyle aynı anlama gelse de o, derviş kelimesini tercih etmektedir. Bunun nedeni derviş kelimesi ile ilahî aşk kavramlarını özdeşleştirmesidir. Dervişlerin niteliklerini onun üzerinde şiirde dile getiren Yunus Emre, okuyucularına ayrıntılı bir derviş portresi çizmekte ve bu kişilerin özelliklerini tasavvuf yolunun ilkeleri bağlamında ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin dervişlerin niteliklerini dile getirdiği bir şiiri tasavvuf yolcularının temel özellikleri ve şairin bakış açısı bağlamında değerlendirilmiştir. Bazı kavramların daha iyi anlaşılması için diğer şiirlerinden örnekler de verilmiştir.
Anahtar Kelime:

AN EXPLANATION OF POET: DERVIS IDENTITY IN YUNUS'S WORLD

Öz:
Yunus Emre is the founder and a powerful representative of Anatolian Turkish Sufi literature. His enthusiastic poems have influenced the majority of Sufis living in Anatolia since the 13th century. The poems of this great poet who put forward religious-mystical issues in his unique style were written in a plain language and were read as hymns in Tekke and inspired travelers of Sufism. When Yunus Emre's poems are examined, it is seen that he frequently mentions some mystical concepts. One of them is the word "dervish", which is used to mean a traveler of Sufism. Even though it means the same as talip, salik and mürit, he prefers the word dervish. The reason for this is that he identifies the word dervish with the concepts of divine love. Expressing the qualities of dervishes in his poem, Yunus Emre draws a detailed dervish portrait for his readers and reveals the characteristics of these people in the context of the principles of the Sufism. In this study, a poem by Yunus Emre, expressing the qualities of dervishes, was evaluated in the context of the basic characteristics of travelers of Sufism and the poet's point of view. Examples from other poems were also given to understand some concepts better.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Artun, E. (2011). Dinî-tasavvufî halk edebiyatı. Adana: Karahan Kitabevi.
  • Başgöz, İ. (2012). Yunus Emre, Türk folkloru ve halk edebiyatı. Yunus Emre. (Editör Ahmet Yaşar Ocak). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Bursalı, M. N. (2003). Yunus emre / hayatı ve bütün şiirleri. İstanbul: Sentez Neşriyat.
  • Filiz, L. (2010). Noktanın sonsuzluğu. Dördüncü Kitap. İstanbul: Pan Yayıncılık.
  • Giritli Aziz Efendi, (2011). Vâridât. (Haz. M. Nedim Tan). İstanbul: Pan Yayıncılık.
  • Gölpınarlı, A. (1985). 100 soruda tasavvuf. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • Gölpınarlı, A. (1992). Yunus Emre ve tasavvuf. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
  • İbn Arabî. (2011). Nefsin terbiyesi. (Çev. Selahaddin Alpay). İstanbul: Kırkambar Kitaplığı.
  • İbn Arabî. (2001). İlâhî aşk. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • İbn-i Haldun. (tarihsiz). Mukaddime. (Çev. Halil Kendir). C 2. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
  • Kaplan, M. (1994). Yunus Emre’ye göre zaman-hayat ve varoluşun mânası. Yunus Emre ile İlgili Makalelerden Seçmeler. (Haz. Hüseyin Özbay, Mustafa Tatcı), İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Kemikli, B. (2000). Sun’ullâh-ı gaybî dîvânı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Köprülü, M. F. (2003). Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Kur’an-ı Kerim. Diyanet İşleri Başkanlığı (https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/T%C3%AEnsuresi/6099/1-4-ayet-tefsiri erişim: 22.02.2021).
  • Kuşeyrî. (1978). Tasavvuf’un ilkeleri (Çev. Tahsin Yazıcı). C I, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
  • Özler, M. (2012). Tevhid. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C 41, s. 18-20.
  • Schimmel, A. (2012). İslamın mistik boyutları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Seyyid Muhammed Nûr. (tarihsiz). Mısrî niyazî dîvânı şerhi. (Haz. Mahmut Sadettin Bilginer, H. Mustafa Varlı). İstanbul: Esma Yayınları.
  • Türkçe sözlük. (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Yunus Emre. (2008). Yunus Emre, Dîvân, Risâletü’n-nushiyye. (Haz. Mustafa Tatcı), İstanbul: H Yayınları.
APA ÖZDEMİR C (2021). BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. , 563 - 577.
Chicago ÖZDEMİR Cafer BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. (2021): 563 - 577.
MLA ÖZDEMİR Cafer BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. , 2021, ss.563 - 577.
AMA ÖZDEMİR C BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. . 2021; 563 - 577.
Vancouver ÖZDEMİR C BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. . 2021; 563 - 577.
IEEE ÖZDEMİR C "BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ." , ss.563 - 577, 2021.
ISNAD ÖZDEMİR, Cafer. "BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ". (2021), 563-577.
APA ÖZDEMİR C (2021). BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(2), 563 - 577.
Chicago ÖZDEMİR Cafer BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 10, no.2 (2021): 563 - 577.
MLA ÖZDEMİR Cafer BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.10, no.2, 2021, ss.563 - 577.
AMA ÖZDEMİR C BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2021; 10(2): 563 - 577.
Vancouver ÖZDEMİR C BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2021; 10(2): 563 - 577.
IEEE ÖZDEMİR C "BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10, ss.563 - 577, 2021.
ISNAD ÖZDEMİR, Cafer. "BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 10/2 (2021), 563-577.