Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi

uslu, uğur; Küçükyağlıoğlu, Abdullah; SENLIK, BAYRAM

doi:10.4274/tpd.galenos.2020.6883

Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi

Uğur USLU, (Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Abdullah KÜÇÜKYAĞLIOĞLU, (Selçuklu Belediyesi, Veteriner Hekim, Konya, Türkiye)

Bayram ŞENLİK (Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye)

Türkiye Parazitoloji Dergisi

2 1

Yıl: 2021 Cilt: 45 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 28 - 33 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/tpd.galenos.2020.6883 İndeks Tarihi: 16-01-2022

Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi

Öz:

Amaç: Bu çalışma, Konya’da özel bir mezbahada kesilen koyunlarda karaciğer hidatidozunun yaygınlığının belirlenmesi ve bu hastalık nedeniyle ortaya çıkan ekonomik kayıpların hesaplanması amacıyla yapılmıştır. Yöntemler: Çalışma 1 Haziran 2018 ile 31 Mayıs 2019 tarihleri arasında, toplam 12 aylık bir sürede gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yalnızca karaciğer hidatidozunun yaygınlığının belirlenmesi hedeflenmiş olduğundan, toplam 41.002 adet koyunun sadece karaciğerleri hidatik kistler yönünden muayene edilmiştir. Bulgular: Çalışma süresi boyunca muayene edilen hayvanların 810’unun (%1,97) karaciğeri hidatik kistlerle enfekte bulunmuştur. Enfeksiyon oranı, bir yaşından büyük hayvanlarda (koyunlarda) %5,34, bir yaşından küçük hayvanlarda ise %1,68 olarak tespit edilmiştir. Yaş grubu dikkate alınmadan en yüksek enfeksiyon oranı sonbahar mevsiminde (%3,34), en düşük enfeksiyon oranı ise ilkbahar mevsiminde (%0,84) saptanmıştır. Koyunlarda en yüksek enfeksiyon oranı Aralık ayında (%17,2) saptanırken, kuzularda ise Haziran ayında (%2,9) tespit edilmiştir. Diğer taraftan koyunlarda en düşük enfeksiyon oranı (%1,8) Kasım ayında görülmüş, kuzularda ise en düşük enfeksiyon oranına (%0,7) Nisan ayında rastlanmıştır. Enfekte bulunan karaciğerler, kist sayısı ve enfeksiyon derecesine bakılmaksızın tamamıyla imha edilmiştir. İmha edilen karaciğerler nedeniyle ortaya çıkan ekonomik kayıplar 2019 yılı sakatat fiyatları dikkate alınarak hesaplanmıştır. İmha edilen 810 adet karaciğer nedeniyle toplam 36.450 TL (6,417 Amerikan doları) maddi kayıp ortaya çıktığı hesaplanmıştır. Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen veriler ışığında hidatidozun Türkiye genelinde olduğu gibi, Konya’da da hala varlığını koruduğunu ve ciddi ekonomik kayıplara neden olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelime:

Prevalence of Liver Hydatidosis and Its Economic Significance in Sheep Slaughtered in a Private Abattoir in Konya

Öz:

Objective: This study aimed to determine the prevalence of liver hydatidosis in sheep slaughtered in a private slaughterhouse in Konya and to estimate the economic loss incurred because of the disease. Methods: The study was conducted over a period of 12 months between 1 June 2018 and 31 May 2019. Given that the aim of this investigation was to determine the prevalence of liver hydatidosis, only the livers of 41,002 sheep were examined for hydatid cysts. Results: The liver of 810 (1.97%) sheep was found to be infected with hydatid cysts during the study period. The infection rate was determined as 5.34% in animals older than one year of age and 1.68% in animals less than one year of age. Regardless of the age group, the highest infection rate was found in autumn (3.34%), while the lowest infection rate was seen in spring (0.84%). In the sheep, the highest infection rate was in December (17.2%), and in lambs, it was in June (2.9%). On the other hand, the lowest infection rate in sheep was observed in November (1.8%), while the lowest infection rate in lambs was found in April (0.7%). The total economic loss incurred due to the annihilated livers was estimated as 36,450 TL (6.417$). Regardless of the number of cysts and degree of infection, the infected livers were completely discarded. The economic loss incurred due to the discarded livers was estimated by considering the 2019 offal prices. Conclusion: Based on the data obtained from this study, it could be concluded that hydatidosis still exists in Konya as well as throughout Turkey and that it causes serious economic loss.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. DAKA (Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı). Küçükbaş Hayvancılık Çalıştay Raporu. 8-9 Haziran, Hakkari; 2012.p. 43.
2. Köseman A, Şeker İ. Currentstatus of cattle, sheep and goat breeding in Turkey: Van Vet J 2015; 26: 111-7.
3. Şenlik B. Koyun ve keçilerde endoparazit mücadelesi. 2. Koyun ve Keçi Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumu, 15-18 Nisan, Grand Yazıcı Turban Hotel, Marmaris. 2015.p.114-31.
4. Steinfeld H, Wassenaar T, Jutzi S. Livestock production systems in developing countries: status, drivers, trends. Rev Sci Tech 2006; 25: 505- 16.
5. Günlü A, Alaşahan S. Türkiye’de keçi yetiştiriciliği ve geleceği üzerine bazı değerlendirmeler.Vet Hekim Der Derg 2010; 81: 15-20.
6. Şenlik B. Koyunlarda Sürü Sağlığı Açısından Önemli Paraziter Hastalıklar. Turkiye Klinikleri J Vet Sci Intern Med-Special Topics 2017; 3: 89-100.
7. Şenlik B. Koyun ve Keçi Sürülerinde İç Parazitlerle Stratejik Mücadelede Kritik Noktalar. 4. Ulusal-1. Uluslararası Koyun-Keçi Sağlığı ve Yönetimi Kongresi. 3-6 Kasım, Girne/Kıbrıs. 2019.p.51-63. Dergisi PARAZITO LOJI Turkiye Parazitol Derg 2021;45(1):5-10
8. Altintas N. Cystic and alveolar echinococcosis in Turkey. Ann Trop Med Parasitol 1998; 92: 637-42.
9. Şenlik B. Bursa yöresi koyunlarında Hidatidoz’un yaygınlığı ve yaş, irk, cinsiyet ile ilişkisi. T ParazitolDerg 2000; 24: 304-8.
10. Umur S. Prevalence and economic importance of cysticechinococcosis in slaughteredruminants in Burdur, Turkey. J VetMed B: Infect Dis Vet Public Health 2003; 50: 247-52.
11. Akyol ÇV. Echinococ türlerinin epidemiyolojisi. In: Altıntaş N, Tınar R, Çoker A, eds. Echinococcosis. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası; 2004.p.259-83.
12. Dakkak A. Echinococcosis/hydatidosis: a severe threat in Mediterranean countries. Vet Parasitol 2010; 174: 2-11.
13. Al-Khayat FAA. Prevalence and Public Health Importance of Hydatidosis in Sheep Slaughtered by Unlicensed Ways. Biomedical & PharmacologyJournal 2019; 12: 399-402.
14. Valieva Z, Sarsembaeva N, Valdovska A, Ussenbayev AE. Impact of echinococcosis on quality of sheep meat in the South eastern Kazakhstan. Asian-Australas J Anim Sci 2014; 27: 391-7.
15. Sariözkan S, Yalçin C. Estimating the production losses due to cystic echinococcosis in ruminants in Turkey. Vet Parasitol 2009; 163: 330-4.
16. Şenlik B. Echinococcosis. TurkiyeKlin J VetSci 2012; 3: 88-96.
17. Cadavid Restrepo AM, Yang YR, McManus DP, Gray DJ, Giraudoux P, Barnes TS, et al. The landscape epidemiology of echinococcoses. Infect Dis Poverty 2016; 5: 13.
18. Almalki E, Al-Quarishy S, Abdel-Baki AS. Assessment of prevalence of hydatidosis in slaughtered Sawakny sheep in Riyadh city, Saudi Arabia. Saudi J Biol Sci 2017; 24: 1534-7.
19. Şenlik B. Echinococcosisde Hayvanlarda Tanı. In: Altıntaş N, Tınar R, Çoker A, eds. Echinococcosis. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası. 2004a.p.295-316.
20. Eckert J, Deplazes P. Biological, epidemiological, and clinical aspects of echinococcosis, a zoonosis of increasing concern. Clin Microbiol Rev 2004; 17: 107-35.
21. Dik B, Cantoray R, Handemir E. Konya Et Balık Kurumu Kombinası’nda kesilen küçük ve büyükbaş hayvanlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. Türkiye Parazitol Derg 1992; 16: 91-9.
22. Anonim. Türkiye İstatistik Kurumu, Veri tabanları, Hayvancılık İstatistikleri. 2019. (https://biruni.tuik.gov.tr/ medas/?kn=101&locale=tr).
23. Minitab Inc. Statistical Software. Minitab 17.1.0., State College, PA, USA, 2013.
24. WHO. Manual on echinococcosis in Humansand Animals: a PublicHealth Problem of Global Concern. World Organization for Animal Health 12, rue de Prony, 75017 Paris, France. 2012.p.286.
25. Jiménez S, Pérez A, Gil H, Schantz P, Ramalle E, Juste R. Progress in control of cystic echinococcosis in La Rioja, Spain: decline in infection prevalences in human and animal hosts and economic costs and benefits. Acta Trop 2002; 83: 213-21.
26. Garippa G. Updates on cystic echinococcosis (CE) in Italy. Parassitologia 2006; 48: 57-9.
27. Sotiraki S, Himonas C, Korkoliakou P. Hydatidosis-echinococcosis in Greece. Acta Trop 2003; 85: 197-201.
28. Haridy FM, Ibrahim BB, Elshazly AM, Awad SE, Sultan DM, El-Sherbini GT, et al. Hydatidosis granulosus in Egyptian slaughtered animals in the years 2000-2005. J Egypt Soc Parasitol 2006; 36: 1087-100.
29. Ibrahem MM, Craig PS. Prevalence of cystic echinococcosis in camels (Camelus dromedarius) in Libya. J Helminthol 1998; 72: 27-31.
30. Lahmar S, Kilani M, Torgerson PR, Gemmell MA. Echinococcus granulosus larvae in the livers of sheep in Tunisia: the effects of host age. Ann Trop Med Parasitol 1999; 93: 75-81.
31. Azlaf R, Dakkak A. Epidemiological study of the cystic echinococcosis in Morocco. Vet Parasitol 2006; 137: 83-93.
32. Ayad A, Benhanifia M, Balla EH, Moussouni L, Ait-Yahia F, Benakhla A. A retrospective survey of fasciolosis and hydatidosis in domestic ruminants based on abattoirs’ data in Bejaiaprovince, Algeria. Veterinaria 2019; 68: 47-51.
33. Khanjari A, Alizadeh A, Zabihi A, Bokaie S, Basti AA, Fallah S, et al. Prevalence of hydatidosis in slaughtered sheep and goats by season, sex, agean dinfected organ at Amolabattoir, MazandaranProvince, Iran. CompClinPathol 2014; 23: 427-30.
34. Yildiz K, Gurcan S. Prevalence of hydatidosis and fertility of hydatid cysts in sheep in Kirikkale, Turkey. Acta Vet Hung 2003; 51: 181-7. 35. Esatgil MU, Tüzer E. Prevalence of hydatidosis in slaughtered animals in Thrace, Turkey. Turkiye Parazitol Derg 2007; 31: 41-5.
36. Oğuz B, Değer S. Van Belediye Mezbahasında Kesilen Sığır ve Koyunlarda Taenia hydatigena Sistiserkozusu ve Kistik ekinokokkozis [Cystic echinococcosis and cysticerci of Taenia hydatigena in cattle and sheep slaughtered in a Van Local Slaughterhouse]. Turkiye Parazitol Derg 2013; 37: 186-9.
37. Gıcık Y, Arslan MÖ, Kara M, Köse M. Kars ilinde kesilen sığır ve koyunlarda kistikekinokokkozisin yaygınlığı. Türkiye Parazitol Derg 2004; 28: 136- 39.
38. Çeliksöz A. Kist hidatiğin yöremiz hayvanlarında ve insanlarında görülme sıklığı. 14. Ulusal Parazitoloji Kongresi, 18-25 Eylül, İzmir. Bildiri Özetleri 2005.p.93.
39. Şenlik B. Echinococcus Türlerinin Gelişmesi, Echinococcosis. Altıntaş, N., Tınar, R., Çoker, A. Eds. Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova, İzmir. 2004b.p.31-44.
40. Azami M, Anvarinejad M, Ezatpour B, Alirezaei M. Prevalence of hydatidosis in slaughtered animals in Iran. Turkiye Parazitol Derg 2013; 37: 102-6.
41. Torgerson PR. Economic effects of echinococcosis. Acta Trop 2003; 85: 113-8.
42. Arslan MÖ, Umur Ş.Erzurum mezbalarında kesilen koyun ve sığırda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. Kafkas Univ Vet Fak Derg 1997; 3: 167-71.
43. Başpınar S, Kaplan M, Keleştemur N. Elazığ’da 2008-2012 yılları arasında kesilen kasaplık hayvanlarda Kistik ekinokokkozis yaygınlığı. F Ü Sağ Bil Vet Derg 2014; 28: 89-92.

APA	uslu u, Küçükyağlıoğlu A, SENLIK B (2021). Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. , 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
Chicago	uslu uğur,Küçükyağlıoğlu Abdullah,SENLIK BAYRAM Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. (2021): 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
MLA	uslu uğur,Küçükyağlıoğlu Abdullah,SENLIK BAYRAM Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. , 2021, ss.28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
AMA	uslu u,Küçükyağlıoğlu A,SENLIK B Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. . 2021; 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
Vancouver	uslu u,Küçükyağlıoğlu A,SENLIK B Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. . 2021; 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
IEEE	uslu u,Küçükyağlıoğlu A,SENLIK B "Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi." , ss.28 - 33, 2021. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
ISNAD	uslu, uğur vd. "Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi". (2021), 28-33. https://doi.org/10.4274/tpd.galenos.2020.6883

APA	uslu u, Küçükyağlıoğlu A, SENLIK B (2021). Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 45(1), 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
Chicago	uslu uğur,Küçükyağlıoğlu Abdullah,SENLIK BAYRAM Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 45, no.1 (2021): 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
MLA	uslu uğur,Küçükyağlıoğlu Abdullah,SENLIK BAYRAM Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, vol.45, no.1, 2021, ss.28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
AMA	uslu u,Küçükyağlıoğlu A,SENLIK B Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2021; 45(1): 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
Vancouver	uslu u,Küçükyağlıoğlu A,SENLIK B Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2021; 45(1): 28 - 33. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
IEEE	uslu u,Küçükyağlıoğlu A,SENLIK B "Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi." Türkiye Parazitoloji Dergisi, 45, ss.28 - 33, 2021. 10.4274/tpd.galenos.2020.6883
ISNAD	uslu, uğur vd. "Konya’da Özel Bir Mezbahada Kesilen Koyunlarda Karaciğer Hidatidozunun Yaygınlığı ve Ekonomik Önemi". Türkiye Parazitoloji Dergisi 45/1 (2021), 28-33. https://doi.org/10.4274/tpd.galenos.2020.6883