Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015)

Ali Yasin KALABAK, (Yalova Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Yalova, Türkiye)
Reha ASLAN (Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yalova, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
3 0
Yıl: 2021 Cilt: 39 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 85 - 102 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17065/huniibf.695851 İndeks Tarihi: 18-01-2022

Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015)

Öz:
İnsanlar için hayati önem taşıyan tarım sektörünün korunması adına devletler alan bazlı destekler vermektedir. Bu çalışma alan bazlı desteklerden mazot-gübre desteği ile toprak analizi desteğinin buğday üretimi üzerindeki etkisini,2009-2015 yılları arasında Balıkesir ilçeleri özelinde, panel veri analizi yöntemiyle incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada uygulanan ampirik testler sırasıyla; birinci nesil birim kök testleri, Pedroni panel eşbütünleşme testi, Kao panel eşbütünleşme testi, panel FMOLS yöntemi ve Granger nedensellik testidir. Hem mazot-gübre desteği hem de toprak analizi desteği buğday üretimini olumlu etkilese de bu etkinin oldukça sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Buğday üretiminin artırılabilmesi ve tarımsal desteklerin verimliliğinin sağlanabilmesi için daha çok kurumsal çerçevede politika önerilerinde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

The Effect of Some Area-Based Agricultural Supports on Wheat Production: A Case of Balıkesir (2009-2015)

Öz:
States provide area-based supports to protect the agricultural sector, which is vital for humanity. This study aims to examine the effect of diesel-fertilizer support and soil analysis support on wheat production in Balıkesir districts between 2009 and 2015 by panel data analysis method. The empirical tests applied in this research are respectively first-generation unit root tests, Pedroni panel cointegration test, Kao panel cointegration test, panel FMOLS method, and Granger causality test. Although both diesel-fertilizer support and soil analysis support positively affect wheat production, it has been determined that this effect is pretty limited. In order to increase wheat production and to ensure the efficiency of agricultural supports, policy recommendations have been made within the institutional framework.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ağca, M. (2010), Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Destekleme Politikalarındaki Gelişmeler, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
  • Asteriou, D., S. G. Hall (2007), Applied Econometrics: A Modern Approach, New York: Palgrave Macmillan.
  • Atış, E., B. Miran, Z. Kenanoğlu Bektaş, M. Cankurt (2016), ‘’Farklı Pazarlama ve Tarım Politikası Seçeneklerinin Konvansiyonel ve Organik Kuru Üzüm Arzı Üzerine Etkileri’’, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(3), 345-352.
  • Baltagi, B. H. (2013), Econometric Analysis of Panel Data, Chichester, West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
  • Bayraktar, Y., E. Bulut (2016), ‘’Tarımsal Desteklerin Değişen Yapısı ve Yüksek Tarımsal Desteklerin Nedenleri: Türkiye İçin Karşılaştırmalı Bir Analiz’’, İktisat Fakültesi Mecmuası, 66(1), 45-66.
  • Belke, M., İ. Al (2019), ‘’Türkiye’de Bölgesel Enflasyon Yakınsaması: Panel Birim Kök Testlerinden Kanıtlar’’, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(2), 301-323.
  • Çavuş, V. (2009), Türkiye’de Tarımda Doğrudan Gelir Desteği Uygulaması ve Ab Sürecinde Destekleme Politikaları, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Choi, I. (2001), ‘’Unit Root Tests for Panel Data’’, Journal of International Money and Finance, 20(2), 249-272.
  • Clark, P. K., D. E. Sichel (1993), ‘’Tax Incentives and Equipment Investment’’, Brookings Papers on Economic Activity, 1, 317-347.
  • Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (1963), Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1963-1967, Ankara: DPT Yayınları.
  • Dünya Bankası, Dünya Kalkınma Göstergeleri, https://data.worldbank.org/indicator/NV.AGR.TOTL.KD?locations=TR , E.T.: 27.07.2020.
  • Engle, R. F., C. W. J. Granger (1987), ‘’Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing’’, Econometrica, 55(2), 251-276.
  • Erdal, G., H. Erdal, M. Gürkan (2013), ‘’Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Desteklerin Üretici Açısından Değerlendirilmesi (Kahramanmaraş İli Örneği)’’, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi (IJSES), 3(2), 92-98.
  • Erdoğan, C. M. (2018), ‘’Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk İktisat Düşüncesinde Tarım ve Kalkınma’’, Türkiye'de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyumu, 12-14 Nisan, Şanlıurfa.
  • Ertem, B. (2009), ‘’Türkiye-ABD İlişkilerinde Truman Doktrini ve Marshall Planı’’, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 377-397.
  • Eşiyok, B. A. (2004), ‘’Kalkınma Sürecinde Tarım Sektörü: Gelişmeler, Sorunlar, Tespitler ve Tarımsal Politika Önerileri’’, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Genel Araştırmalar, 2, 1-17.
  • Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2015), 2015 Faaliyet Raporu, https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2015%20YILI% 20BAKANLIK%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf , E.T.: 12.08.2020
  • Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2016), Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ, Tebliğ No: 2016/29, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160804-10.htm , E. T.: 06.08.2020.
  • Granger, C. W. J. (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37(3), 424-438.
  • Granger, C. W. J. (1988), ‘’Causality, Cointegration, and Control’’, Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 551-559.
  • Güriş, S. (2015), Panel Veri ve Panel Veri Modelleri, Stata ile Panel Veri Modelleri, İstanbul: Der Yayınları.
  • Güvenek, B., V. Alptekin (2010), ‘’Enerji Tüketimi ve Büyüme İlişkisi: OECD Ülkelerine İlişkin Bir Panel Veri Analizi’’, Enerji, Piyasa ve Düzenleme, 1(2), 172-193.
  • Hadri, K. (2000), “Testing for Stationarity in Heterogeneous Panel Data”, Econometrics Journal, 3(2), 148-161.
  • Kalkınma Bakanlığı (2014), Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Tarımsal Yapıda Etkinlik ve Gıda Güvenliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/10_TarimsalYapi.pdf , E.T.: 03.08.2020.
  • Kama, Ö. (2011), ‘’Yeni Kurumsal İktisat Okulunun Temelleri’’, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 183-204.
  • Kandemir, O. (2011), ‘’Tarımsal Destekleme Politikalarının Kırsal Kalkınmaya Etkisi’’, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(1), 103-113.
  • Kao, C. (1999), ‘’Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data’’, Journal of Econometrics, 90(1), 1- 44.
  • Kazgan, G. (2003), Tarım ve Gelişme, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Koç G., A. Uzmay (2015), ‘’Gıda Güvencesi ve Gıda Güvenliği: Kavramsal Çerçeve, Gelişmeler ve Türkiye’’, Tarım Ekonomisi Dergisi, 21(1), 39-48.
  • Koçak, E., N. Uzay (2018), ‘’Demokrasi, Ekonomik Özgürlükler ve Ekonomik Büyüme: Kurumların Rolü Üzerine Bir Araştırma’’, Sosyoekonomi, 26(36), 81-102.
  • Kök, R., N. Şimşek (2006), “Endüstri-İçi Dış Ticaret, Patentler ve Uluslararası Teknolojik Yayılma”, Türkiye Ekonomi Kurumu Uluslararası Ekonomi Konferansı, 11-13. http://debis.deu.edu.tr/userweb/recep.kok/endustriici_patent.pdf E.T.: 27.01.2020.
  • Konyalı, S., B. Başaran, Y. Oraman (2018), ‘’Support Policies for Organic Farming in Turkey’’, New Knowledge Journal of Science, 7(2), 55-62.
  • Kwiatkowski, D., P. C. B. Phillips, P. Schmidt, Y. Shin (1992), “Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root: How Sure Are We That the Economic Time Series Have a Unit Root?”, Journal of Econometrics, 54, 159 178.
  • Levin, A., C. Lin, C. S. J. Chu (2002), ‘’Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties’’, Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
  • Maddala, G.S., S. Wu (1999), “A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and A New Simple Test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61(S1), 631‐652.
  • Menek, M., H. Kızılaslan (2008), ‘’Doğrudan Gelir Desteğinin Üreticiler Üzerine Etkisi (Tokat İli Merkez İlçe Örneği)’’, GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1), 53-62.
  • Narin, M. (2008), ‘’Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Destekleme Politikalarında Değişim’’, Ekonomik Yaklaşım, 19(Özel Sayı), 183-225.
  • Oude Lansink, A., J. Peerlings (1996), ‘’Modelling the New EU Cereals Regime in The Netherlands’’, European Review of Agricultural Economics, 23, 161-178.
  • Öztürk, F., M. Narin (2004), “Türk Tarım Politikaları ve Doğrudan Gelir Desteği”, Türkiye İktisat Kongresi, 5-9 Mayıs, İzmir.
  • Pedroni, P. (1999), ‘’Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors’’, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 653-670.
  • Pedroni, P. (2000), ‘’Fully Modified OLS for Heterogeneous Cointegrated Panels’’, Advances in Econometrics, 15, 93- 130.
  • Petrea, S.-M., D. S. Cristea, M. M. T. Rahoveanu, C. G. Zamfir, A. T. Rahoveanu, G. A. Zugravu, D. Nancu (2020), ‘’Perspectives of the Moldavian Agricultural Sector by Using a Custom-Developed Analytical Framework’’, Sustainability, MDPI, Open Access Journal, 12(11), 1-40.
  • Rad Tüzün, S., J. Aslan (2018), ‘’2002-2017 Yılları Arasında Türkiye’de Tarım Politikaları ve Uygulamaları’’, Social Sciences Studies Journal, 4(21), 3271-3278.
  • Rao B. B., S. Kumar (2009), ‘’A Panel Data Approach to the Demand for Money and the Effects of Financial Reforms in the Asian Countries’’, Economic Modelling, 26(5), 1012-1017.
  • Ricker-Gilbert, J., T.S. Jayne (2010), “What are the Dynamic Effects of Fertilizer Subsidies on House- hold Wellbeing? Evidence from Malawi”, Contributed paper presented at the 3rd African Association of Agricultural Economists (AAAE) and 48th Agricultural Economists Association of South Africa (AEASA) Conference, September 19-23, Cape Town, South Africa.
  • Şaşmaz, M. Ü., Ö. Özel (2019), ‘’Tarım Sektörüne Sağlanan Mali Teşviklerin Tarım Sektörü Gelişimi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği’’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, 50-65.
  • Seck, A. (2016), ‘’Fertilizer Subsidy and Agricultural Productivity in Senegal’’, AGRODEP Working Paper 0024, Washington DC: International Food Policy Research Institute.
  • Semerci, A., Y. Kaya, İ. Şahin, N. Çıtak (2012), ‘’Türkiye’de Yağlı Tohumlar Üretiminde Uygulanan Destekleme Politikalarının Ayçiçeği Ekim Alanları ve Üretici Refahı Üzerine Etkisi’’, Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(2), 55-62.
  • Singh, T. (2013), ‘’International Mobility of Capital in the OECD Countries: A Robust Evidence from Panel Data Estimators’’, Applied Economic Letters, 20(7), 692-696.
  • Soydan, H. (2018), ‘’Hititlerde İktisadi Hayatın Temelini Tarım Oluşturuyordu’’, Tarım ve Orman Dergisi, http://www.turktarim.gov.tr/Haber/187/hititlerde-iktisadi-hayatin-temelini-tarim-olusturuyordu , E.T.: 30.12.2019
  • Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Tarım ve Gıda Göstergeleri, http://www.sbb.gov.tr/tarim-ve-gida-gostergeleri/ , E.T.: 26.07.2020
  • Susam, N., U. Bakkal (2008), ‘’Türkiye’de Tarım Politikalarındaki Dönüşümün Kamu Bütçesi ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri’’, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 327-357.
  • Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı (2008), 2008 Yılı Faaliyet Raporu, https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2008_Yili.pdf , E.T.: 03.08.2020.
  • Tatoğlu Yerdelen, F. (2012), Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı, İstanbul: Beta Yayınları.
  • TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (2012). ‘’ZMO Tarım Köşesi – Buğdayın Gübrelenmesi – Anadolu Manşet’’, https://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=18866&tipi=24&sube=15 , E.T.: 12.08.2020.
  • TÜİK, Bitkisel Üretim İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 , E.T.: 26.07.2020
  • TÜİKb, İşgücü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007 , E.T.: 26.07.2020
  • TÜİKc, Dış Ticaret İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 , E.T.: 26.07.2020
  • Ünsal, A. (2011), Ölmez Ağacın Peşinde-Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Vozarova, I. K., R. Kotulic (2016), ‘’Quantification of the Effect of Subsidies on the Production Performance of the Slovak Agriculture’’, Procedia Economics and Finance, 39, 298-304.
  • Yiğitbaş Bakır, Ş. (2015), ‘’Türkiye’de Özel Sektör İşletme Kredilerinin Belirleyicileri’’, Akademik Bakış Dergisi, 47, 287-29.
APA KALABAK A, ASLAN R (2021). Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). , 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
Chicago KALABAK ALI YASIN,ASLAN REHA Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). (2021): 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
MLA KALABAK ALI YASIN,ASLAN REHA Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). , 2021, ss.85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
AMA KALABAK A,ASLAN R Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). . 2021; 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
Vancouver KALABAK A,ASLAN R Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). . 2021; 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
IEEE KALABAK A,ASLAN R "Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015)." , ss.85 - 102, 2021. 10.17065/huniibf.695851
ISNAD KALABAK, ALI YASIN - ASLAN, REHA. "Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015)". (2021), 85-102. https://doi.org/10.17065/huniibf.695851
APA KALABAK A, ASLAN R (2021). Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
Chicago KALABAK ALI YASIN,ASLAN REHA Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 39, no.1 (2021): 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
MLA KALABAK ALI YASIN,ASLAN REHA Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.39, no.1, 2021, ss.85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
AMA KALABAK A,ASLAN R Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 39(1): 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
Vancouver KALABAK A,ASLAN R Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 39(1): 85 - 102. 10.17065/huniibf.695851
IEEE KALABAK A,ASLAN R "Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015)." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39, ss.85 - 102, 2021. 10.17065/huniibf.695851
ISNAD KALABAK, ALI YASIN - ASLAN, REHA. "Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015)". Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 39/1 (2021), 85-102. https://doi.org/10.17065/huniibf.695851
Sayfa Oluşturulma Tarihi
16-05-2024 12:27

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları