Yıl: 2005 Cilt: 15 Sayı: 57 Sayfa Aralığı: 7 - 16 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi

Öz:
Bu çalışmada, zengin bir akarsu kapasitesine sahip Doğu Karadeniz Bölgesinde Trabzon ve Rize illerine sınır olan İyidere'nin su kalitesi araştırılmıştır. Çalışma Kasım 2003-Mayıs 2004 tarihleri arasında yapılmıştır. İyidere'nin denize döküldüğü nehir ağzından 30 km iç kısımlara doğru 263 m yükseltiye kadar 10 km aralıklarla seçilmiş 4 farklı istasyondan su örnekleri alınmıştır. Su numunelerinde pH, bikarbonat $(HCO_3)$ , karbondioksit $(CO_2)$ , biyokimyasal oksijen ihtiyacı $(BOI_5)$ , kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), toplam sertlik, nitrit $(NO_2)$ , amonyum (NH4), fosfat $(PO_4)$ , askıda katı madde ve alkalinite gibi kimyasal ölçümler yapılmıştır. Diğer taraftan akış hızı, su sıcaklığı, suda çözünmüş oksijen, suda çözünmüş oksijen doygunluğu, elektriksel iletkenlik ve tuzluluk gibi suyun bazı fiziksel özellikleri de ölçülmüştür. İyidere'de yapılan 7 aylık ölçümlerde ortalama su sıcaklığı 7,20°C, $BOI_5$ 2,40 mg $O_2$ /L, pH 7,50, elektriksel iletkenlik 57,60 $mu$ S/cm, çözünmüş oksijen 11,10 mg/L ve akış hızı ise 2,10 m/s olarak tespit edilmiştir. İyidere sularının fiziksel ve kimyasal tüm özellikleri, Su kirliliği mevzuatında bildirilen kıta içi su kalite standartlarına göre incelendiğinde (Sınıf 1) yüksek kaliteli su standartındadır. Dolayısıyla İyidere sularının; sadece dezenfeksiyon ile içme suyu temini, rekreasyonel amaçlar, hayvan üretimi, çiftlik ihtiyacı ve diğer amaçlar için kullanılabilir bir su kaynağı özelliğinde olduğu söylenebilir. Ancak, genelde iyi bir su kalitesine sahip olan ve herhangi bir kirlilik problemi olmayan İyidere'nin su analiz sonuçları balık yetiştiriciliği açısından değerlendirildiğinde bazı mineral tuzlar bakımından yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelime: Trabzon biyokimyasal oksijen ihtiyacı Doğu Karadeniz Bölgesi tatlı su akarsular fizikokimyasal özellikler su kirliliği mevsimsel değişimler su kalitesi

Konular: Biyoloji Su Kaynakları Yeşil, Sürdürülebilir Bilim ve Teknoloji Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Çevre Mühendisliği

Determination of water quality in terms of physico-chemical structure of the river İyidere (Trabzon)

Öz:
In this paper, water quality of the river iyidere in between the cities of Rize and Trabzon as a border, in Eastern Black Sea Region which has a rich freshwater capacity was investigated. The study was carried out between November, 2003 and May, 2004. Water samples were taken from the four different stations with 10 km intervals between each other, up to 30 km inwards from the river mouth and up to 263 m altitude from the sea level. Some chemical measurings such as pH, $HCO_3 CO_2, BOI_5$ , Ca, Mg, total hardness, nitrite, ammonium, phosphate, suspended matter and alkalinity were performed with the water samples. Moreover, the flowing speed, water temperature, dissolved oxygen in water, saturation of dissolved oxygen in water, conductivity and salinity were also determined. As a result of seven-month sampling, the following characteristics were determined; the average water temperature 7.20°C, $BOI_5$ 2.40 mg/L, pH 7.50, electrical conductivity 57.60 $mu$ S/cm, dissolved oxygen 11.10 mg/L and the flow speed 2.10 m/s. From the all physical and chemical characteristics points of view, based on the inland water quality standards declared in water pollution law, it is obvious that the river has a high water quality standard (Class 1). Thus, it can be said that iyidere water can be used not only for drinking purpose by disinfecting it, but also for recreational aims, animal production and other aims. When the results of water analysis is compared with the water quality for aquaculture, it was identified that iyidere has a good quality without a serious pollution problem, but some nutrients are insufficient for aquaculture in iyidere.
Anahtar Kelime: physicochemical properties water pollution seasonal variation water quality Trabzon biochemical oxygen demand East Black Sea Region fresh water streams

Konular: Biyoloji Su Kaynakları Yeşil, Sürdürülebilir Bilim ve Teknoloji Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Çevre Mühendisliği
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anonymous (1994) Standard Statistical Classification of Surface Freshwater Quality for the Maintenance of Aquatic Life. In: Readings in International Environment Statistics, (UNECE) United Nations Economic Commission for Europe, United Nations, New York and Geneva.
  • Anonymous (1996) 1992 Su Yılı Akım Değerleri. Elektrik İşleri Etüd İdaresi, Ankara.
  • Anonymous (1998) Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. APHA, AWWA, WEF, Washington DC.
  • Anonymous (2004a) Rize Meteoroloji İstasyonu Aylık Meteorolojik Ölçüm Değerleri, Rize.
  • Anonymous (2004b) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. Resmi Gazete 25684, T.C. Başbakanlık, Ankara.
  • Anonymous (2005) İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete 25730, T.C. Başbakanlık, Ankara.
  • Aras MS, Bircan R, Araş NM (1995) Genel Su Ürünleri ve Balık Üretim Esasları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Erzurum.
  • Aydın H, Yandı İ (2002) Karadeniz Alası (Salmo trutta labrax Pallas 1811)'ın Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Yumurtlama Alanlarının Durumu. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 19, 3-4, 501-506.
  • Boran M, Sivri N (2001) Trabzon (Türkiye) İl Sınırları İçerisinde Bulunan Solaklı ve Sürmene Derelerinde Nutrient ve Askıda Katı Madde Yüklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 18, 3-4, 343-348.
  • Boyd EC, Lichtkopper F (1980) Water Quality Management in Pond Fish Culture. Dep. of Fisheries and Allied Aquacultures, Auburn University, Alabama.
  • Çelikkale MS, Düzgüneş E, Okumuş İ (1999) Türkiye Su Ürünleri Sektörü, Potansiyeli, Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
  • Çelikkale MS (1994) İçsu Balıkları Yetiştiriciliği. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Bilimleri Fakültesi Yayınları, Trabzon.
  • Egemen Ö, Sunlu U (1999) Su Kalitesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, İzmir.
  • Erençin Z, Koksal G (1981) İçsular Temel Bilimleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları, Ankara.
  • Goldman C, Horn AC (1983) Limnology. Me Graw International Book Company, Tokyo.
  • Göksu ZL (2003) Su Kirliliği. Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, Adana.
  • Kara C, Çömlekçioğlu U (2004) Karaçay (Kahramanmaraş)'m Kirliliğinin Biyolojik ve Fiziko-Kimyasal Parametrelerle İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi 7, 1, 1-7.
  • Soylak M, Doğan M (2000) Su Kimyası. Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri.
  • Tanyolaç J (1993) Limnoloji (Tatlısu Bilimi). Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
  • Turan D, Verep B, Çelikkale MS, İmamoğlu HO, Şahin C (2003) A Taxonomic Study on Fresh Water Fish Species Living in İyidere Stream. In: Oray IK, Çelikkale MS, Özdemir G (eds), International Symposium of Fisheries and Zoology, 23-26 October 2003, Istanbul, 171-179.
  • Yılmaz F (2004) Mumcular Barajı (Muğla-Bodrum)'nm Fiziko-Kimyasal Özellikleri. Ekoloji 50, 10-17.
APA Verep B, SERDAR O, turan d, ŞAHİN C (2005). İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. , 7 - 16.
Chicago Verep Bülent,SERDAR Osman,turan davut,ŞAHİN Cemalettin İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. (2005): 7 - 16.
MLA Verep Bülent,SERDAR Osman,turan davut,ŞAHİN Cemalettin İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. , 2005, ss.7 - 16.
AMA Verep B,SERDAR O,turan d,ŞAHİN C İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. . 2005; 7 - 16.
Vancouver Verep B,SERDAR O,turan d,ŞAHİN C İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. . 2005; 7 - 16.
IEEE Verep B,SERDAR O,turan d,ŞAHİN C "İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi." , ss.7 - 16, 2005.
ISNAD Verep, Bülent vd. "İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi". (2005), 7-16.
APA Verep B, SERDAR O, turan d, ŞAHİN C (2005). İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji, 15(57), 7 - 16.
Chicago Verep Bülent,SERDAR Osman,turan davut,ŞAHİN Cemalettin İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji 15, no.57 (2005): 7 - 16.
MLA Verep Bülent,SERDAR Osman,turan davut,ŞAHİN Cemalettin İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji, vol.15, no.57, 2005, ss.7 - 16.
AMA Verep B,SERDAR O,turan d,ŞAHİN C İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji. 2005; 15(57): 7 - 16.
Vancouver Verep B,SERDAR O,turan d,ŞAHİN C İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji. 2005; 15(57): 7 - 16.
IEEE Verep B,SERDAR O,turan d,ŞAHİN C "İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi." Ekoloji, 15, ss.7 - 16, 2005.
ISNAD Verep, Bülent vd. "İyidere (Trabzon)' nin fiziko-kimyasal açıdan su kalitesinin belirlenmesi". Ekoloji 15/57 (2005), 7-16.