Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz

Mutlu, Fezan; AÇIKGÖZ, AYFER; şayık, dilek

doi:10.4274/jtsm.galenos.2021.51523

Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz

Dilek ŞAYIK, (Eskişehir Şehir Hastanesi, Eğitim Birimi, Eskişehir, Türkiye)

Ayfer ACİKGOZ, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Fezan MUTLU (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Türk Uyku Tıbbı Dergisi

14 4

Yıl: 2021 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 6 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523 İndeks Tarihi: 23-01-2022

Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz

Öz:

Bu meta-analiz çalışması, Koronavirüs hastalığı-2019 (COVID-19) pandemisi döneminde sağlık personellerinin uyku kalitesi durumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Konu ile ilgili tarama Science Direct, Google Scholar, Pubmed, Clinical Key, Scopus ve Web of Science veri tabanlarında yapıldı. Taramada, “Koronavirüs, Pittsburgh uyku kalitesi, sağlık görevlisi, COVID-19” anahtar kelimeleri kullanıldı ve tarih sınırlaması yapılmadı. Tarama sonucunda 01.01.2020-14.06.2020 tarihleri arasında yayınlanan, araştırma kriterlerine uyan 4 makale çalışma kapsamına alındı. Sürekli ve Binary değişkenler için rastgele etki modeli meta-analiz yöntemi kullanıldı. Yayın yanlılığının kalitesini değerlendirmek için AXIS değerlendirme aracından yararlanıldı. Araştırmaya dahil edilen 4 çalışmanın toplam örneklem büyüklüğü 2,030’dur. Katılımcıların %77,9’u kadın, %22,1’i erkektir. COVID-19 salgını döneminde çalışan sağlık personelinin Pittsburgh Uyku Kalitesi indeksi toplam puanının meta-analiz sonucu 7,55 [(%95 güven aralığı (GA) 6,024-9,073), z=9,76, p<0,001] olarak bulunmuştur. COVID-19 tanılı hasta ile teması olan sağlık personellerinin, teması olmayan sağlık personellerine göre uyku kaliteleri 2,57 (olasılık oranı=2,57, %95 GA 1,58-4,18, z=3,82, p<0,001) kat daha kötü olduğu saptanmıştır. Çalışma sonucunda COVID-19 salgını döneminde çalışan sağlık personellerinin kötü uyku kalitesine sahip olduğu belirlendi. Özellikle COVID-19 tanılı hastaya tedavi ve bakım veren sağlık personelinin uyku kalitelerinin daha düşük olduğu görüldü. Önerimiz, COVID-19 tanılı hastaların tedavi ve bakımında görev alan sağlık personellerine psikolojik destek sağlanmasıdır.

Anahtar Kelime:

Sleep Quality of Medical Staff During the Coronavirus Pandemic: A Meta-analysis

Öz:

This meta-analysis study aimed to determine the sleep quality of medical staff during the Coronavirus disease-2019 (COVID-19) pandemic. A literature search without date limitation was conducted using databases of Science Direct, Google Scholar, PubMed, Clinical Key, Scopus and Web of Science. ‘‘Coronavirus’’, ‘‘Pittsburgh sleep quality’’, ‘‘medical staff’ and ‘‘COVID-19’’ were used as keywords. Subsequently, four articles published from 1 January 2020 to 14 June 2020 and meeting the inclusion criteria, were included in this study. The random effects model was used for meta-analysis of continuous and binary variables. The AXIS assessment tool was used for evaluating the quality of publication bias. The total sample size of the four studies was 2.030. Among the participants, 77.9% were women and 22.1% were men. The Pittsburgh Sleep Quality index total score of the medical staff working during the OVID-19 pandemic was 7.55 [(95% confidence interval (CI) 6.024- 9.073), z=9.76, p<0.001]. The sleep quality of the medical staff who were in contact with patients with COVID-19 was 2.57 (odds ratio 2.57, 95% CI 1.58-4.18, z=3.82, p<0.001) times worse than those of medical staff without patient contact. This study found that the medical staff working during the COVID-19 pandemic had poor sleep quality. Specifically, medical staff giving treatment and taking care of patients with COVID-19 had lower sleep quality. We suggest providing psychological support to medical staff in charge of the treatment and care of patients with COVID-19.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Casadevall A, Pirofski LA. The convalescent sera option for containing COVID-19. J Clin Invest 2020;130:1545-8.
2. Xiao H, Zhang Y, Kong D, Li S, Yang N. The effects of social support on sleep quality of medical staff treating patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19) in January and February 2020 in China. Med Sci Monit 2020;26:e923549. doi: 10.12659/MSM.923549.
3. Xiao H, Zhang Y, Kong D, Li S, Yang N. Social capital and sleep quality in individuals who self-isolated for 14 days during the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in January 2020 in China. Med Sci Monit 2020;26:e923921. doi: 10.12659/MSM.923921.
4. T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi Bilim Kurulu Çalışması Son Erişim Tarihi: 14.04.2020, Erişim: https:// covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf.
5. World Health Organization (WHO). Rational use of personal protective equipment for coronavirus disease (COVID-19): Interim guidance. Last Accessed Date: 27.02.2020. Avaialable from: https:// www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus.
6. Qi J, Xu J, Li B, Huang J, Yang Y, Zhang Z, Yao D, Liu Q, Jia M, Gong D, Ni X, Zhang Q, Shang F, Xiong N, Zhu C, Wang T, Zhang X. The evaluation of sleep disturbances for chinese frontline medical workers under the outbreak of COVID-19. Sleep Med Rev 2020;72:1-4.
7. Zhang R, Hou T, Kong X, Wang G, Wang H, Xu S, Xu J, He J, Xiao L, Wang Y, Du J, Huang Y, Su T, Tang Y. Effects of region, epidemic stage, and demographic characteristics on sleep quality and mental disturbances among health care workers during COVID-19 outbreak. Europe PMC 2020; doi: 10.21203/rs.3.rs-23260/v1.
8. Huang Y, Zhao N. Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 outbreak in China: A web-based cross-sectional survey. Psychiatry Res 2020;112954. doi: 10.1016/j. psychres.2020.112954. Epub 2020 Apr 12.
9. Yuan S, Liao Z, Huang H, Jiang B, Zhang X, Wang Y, Zhao M. Comparison of the ındicators of psychological stress in the population of Hubei province and non-endemic provinces in China during two weeks during the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in february 2020. Med Sci Monit 2020;26:e923767-1.
10. Tay MZ, Poh CM, Rénia L, MacAry PA, Ng LF. The trinity of COVID-19: Immunity, inflammation and intervention. Nat Rev Immunol 2020;20:363-74.
11. Engin E, Ergün G. Uyku ve uyku bozuklukları. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi; 2014:519.
12. Carlson NR. Uyku ve biyolojik ritim. çev. (Tiyekli U). İçinde: Şahin M (editör). Fizyolojik Psikoloji Davranışın Nörolojik Temelleri, 8. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2011.s.217.
13. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG. Group P. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. PLoS Med 2009;6:e1000097. doi: 10.1371/ journal.pmed.1000097.
14. Systematic reviews: CRD’s guidance for undertaking reviews in health care. University of York: Centre for Reviews and Dissemination; 2009. URL: https://www.york.ac.uk/media/crd/Systematic_Reviews.pdf.
15. Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH. The Pittsburgh sleep quality ındex: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989;28:193-213.
16. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh uyku kalitesi indeksi’nin geçerliği ve güvenirliği. Turk Psikiyatri Derg 1996;7:107-11.
17. Liu XC, Tang MQ, Hu L, Wang AY, Wu HX, Zhao GF, Gao CN, Li WS. Reliability and validity of pittsburgh sleep quality ındex. J Chin Psychiatry 1996;29:103-7.
18. Downes MJ, Brennan ML, Williams HC, Dean RS. Development of a critical appraisal tool to assess the quality of cross-sectional studies (AXIS). BMJ Open 2016;6:e011458. doi: 10.1136/ bmjopen-2016-011458.
19. Wang S, Xie L, Xu Y, Yu S, Yao B, Xiang D. Sleep disturbances among medical workers during the outbreak of COVID-2019. Occup Med (Lond) 2020;70:364-9.
20. Zeng LN, Yang Y, Wang C, Li XH, Xiang YF, Hall BJ, Ungvari GS, Li C, Chen C, Chen L, Cui X, An F, Xiang Y. Prevalence of poor sleep quality in nursing staff: a meta-analysis of observational studies. Behav Sleep Med 2020;18:746-59.
21. Casagrande M, Favieri F, Tambelli R, Forte G. The enemy who sealed the world: Effects quarantine due to the COVID-19 on sleep quality, anxiety, and psychological distress in the Italian population. Sleep Med Rev 2020;75:12-20.
22. Bai Y, Wang X, Huang Q, Wang H, Gurarie D, Ndeffo-Mbah M, Fan F, Fu P, Horn MA, Xu S, Mondal A, Jiang X, Zhao H. SARS-CoV-2 infection in health care workers: a retrospective analysis and a model study. MedRxiv 2020; doi:10.1101/2020.03.29.20047159.

APA	şayık d, AÇIKGÖZ A, Mutlu F (2021). Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. , 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
Chicago	şayık dilek,AÇIKGÖZ AYFER,Mutlu Fezan Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. (2021): 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
MLA	şayık dilek,AÇIKGÖZ AYFER,Mutlu Fezan Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. , 2021, ss.1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
AMA	şayık d,AÇIKGÖZ A,Mutlu F Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. . 2021; 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
Vancouver	şayık d,AÇIKGÖZ A,Mutlu F Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. . 2021; 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
IEEE	şayık d,AÇIKGÖZ A,Mutlu F "Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz." , ss.1 - 6, 2021. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
ISNAD	şayık, dilek vd. "Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz". (2021), 1-6. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2021.51523

APA	şayık d, AÇIKGÖZ A, Mutlu F (2021). Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 8(1), 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
Chicago	şayık dilek,AÇIKGÖZ AYFER,Mutlu Fezan Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. Türk Uyku Tıbbı Dergisi 8, no.1 (2021): 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
MLA	şayık dilek,AÇIKGÖZ AYFER,Mutlu Fezan Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, vol.8, no.1, 2021, ss.1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
AMA	şayık d,AÇIKGÖZ A,Mutlu F Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. Türk Uyku Tıbbı Dergisi. 2021; 8(1): 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
Vancouver	şayık d,AÇIKGÖZ A,Mutlu F Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz. Türk Uyku Tıbbı Dergisi. 2021; 8(1): 1 - 6. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
IEEE	şayık d,AÇIKGÖZ A,Mutlu F "Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz." Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 8, ss.1 - 6, 2021. 10.4274/jtsm.galenos.2021.51523
ISNAD	şayık, dilek vd. "Koronavirüs Pandemisinde Sağlık Personellerinin Uyku Kalitesi: Meta-analiz". Türk Uyku Tıbbı Dergisi 8/1 (2021), 1-6. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2021.51523