Yıl: 2021 Cilt: 49 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 198 - 205 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5543/tkda.2021.58675 İndeks Tarihi: 28-01-2022

Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri

Öz:
Amaç: Kronik böbrek hastalığı (KBH) ve diabetes mellitus (DM), kalp yetersizliği (KY) hasta grubunda sık görülen komorbid durumlardır. Hiperkalemi riski KY hastalarında yüksektir ve hastaları optimal KY tedavisinden alıkoymaktadır. Bu çalışmada; gerçek yaşamdaki klinik uygulamada KBH veya DM olan KY hastalarında hiperkalemi prevalansını değerlendirmek amacıyla TREAT HF verileri analiz edildi Yöntemler: TREAT HF, çok merkezli, ulusal, gözlemsel çalışmalar yapan kayıt çalışmasıdır. Bu çalışmada kronik KY tanısı alan 1028 hastanın potasyum ve glomeruler filtrasyon hızı (eGFR) değeri analiz edildi. Potasyum >5 mEq/L olarak tanımlanan hiperkalemi KBH, DM, ilaç kullanımı ve New York Heart Association’a (NYHA) göre değerlendirildi. Bulgular: Tüm hastaların %14.3’ünde (n=147) hiperkalemi (>5 mEq/L) saptandı. eGFR<60 mL/dk/1.73 m2olan hastalarda hiperkalemi, eGFR≥60 mL/dk/1.73 m2 olanlara göre çok daha yaygındı (sırasıyla %17.7 ve %12 p=0.011). Evre-1 böbrek fonksiyonuna sahip hastaların %10.9’unda (n=23), Evre-2 hastaların %12.6’sında (n=50), Evre-3 hastaların %17.0’ında (n=52) ve Evre 4-5 böbrek fonksiyon bozukluğu olan hastaların %19.5’inde (n=22) hiperkalemi saptandı. Hiperkalemi DM’li hastalarda da anlamlı olarak daha yüksekti (%20.5’e karşı %12.3, p=0.001). Ayrıca, eGFR<60 mL/dk/1.73 m2olan diyabetik hastalarda hiperkalemi görülme oranı çok daha yüksek saptandı (%25.2). NYHA sınıfı kötüleştikçe hiperkalemi görülme oranı artmaktaydı (NYHA-I: %9.8, NYHA-II: %12.8, NYHA-III: %14.4 ve NYHA-IV: %23.4, p=0.032). Renin anjiyotensin aldosteron sistemi (RAAS) inhibitörü alan Evre 4-5 KBH olan hastalarda, RAAS inhibitörü almayanlara göre daha fazla hastada hiperkalemi saptandı (sırasıyla %23.4 ve %12.5). Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları; gerçek yaşamdaki klinik uygulamada, tüm KY olgularının %14.3’ünde, KBH olguların %17.7’sinde ve DM’li hastaların %20.5’inde hiperkalemi olduğunu göstermektedir. Hiperkalemi riski, böbrek fonksiyonu veya NYHA sınıfı kötüleştikçe artmakta ve RAAS inhibitörü tedavisi alanlarda daha yüksek bulunmaktadır.
Anahtar Kelime:

Hyperkalemia in chronic heart failure with renal dysfunction or diabetes mellitus: Results from the TREAT HF study

Öz:
Objective: Chronic kidney disease (CKD) and diabetes mellitus (DM) are common comorbidities in heart failure (HF). Patients with HF are at a high risk of hyperkalemia, and are therefore undertreated with respect to disease-modifying therapies. The Turkish Research Team-Heart Failure (TREAT HF) data were analyzed for the evaluation of hyperkalemia in real-life clinical practice in HF patients with CKD or DM. Methods: The TREAT HF is a multicenter, national, observational registry. In this study, potassium levels of 1028 patients with HF were analyzed. Hyperkalemia is defined as blood potassium levels >5 mEq/L and evaluated based on the CKD, DM, HF medications, and New York Heart Association (NYHA) classes. Results: Overall, 14.3% of patients (n=147) were found to have hyperkalemia. Hyperkalemia was more prevalent in patients with estimated glomerular filtration rate (eGFR) <60 mL/min/1.73 m2than those with eGFR ≥60 mL/min/1.73 m2 (17.7% and 12%, respectively, p=0.010). Hyperkalemia was present in 10.9% (n=23) of patients with stage 1, 12.6% (n=50) with stage 2, 17.0% (n=52) with stage 3, and 19.5% (n=22) with stage 4-5 CKD. Hyperkalemia was higher in patients with DM (20.5% vs 12.3%, p=0.001). Furthermore, hyperkalemia was much higher in patients with DM with eGFR <60 mL/min/1.73 m2(25.2%). The rate of hyperkalemia increased across NYHA categories (NYHA-I: 9.8%, NYHA-II: 12.8%, NYHA-III: 14.4%, and NYHA-IV: 23.4%, p=0.030). In patients with stage 4-5 CKD who were receiving renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS) inhibitor therapy, more patients had hyperkalemia than those not receiving RAAS inhibitor therapy (23.4% and 12.5%, respectively). Conclusion: In clinical practice, 14.3% of all patients with HF, 17.7% of all patients with CKD, and 20.5% of all patients with DM have hyperkalemia. The risk of hyperkalemia increases with advanced stages of CKD or NYHA and the risk is higher in patients receiving RAAS inhibitor therapy.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Wrenn KD, Slovis CM, Slovis BS. The ability of physicians to predict hyperkalemia from the ECG. Ann Emerg Med 1991;20:1229-32. [Crossref]
  • 2. Bianchi S, Aucella F, De Nicola L, Genovesi S, Paoletti E, Regolisti G. Management of hyperkalemia in patients with kidney disease: a position paper endorsed by the Italian Society of Nephrology. J Nephrol 2019;32:499-516. [Crossref]
  • 3. Acker CG, Johnson JP, Palevsky PM, Greenberg A. Hyperkalemia in hospitalized patients: causes, adequacy of treatment, and results of an attempt to improve physician compliance with published therapy guidelines. Arch Intern Med 1998;158:917-24. [Crossref]
  • 4. Sarafidis PA, Blacklock R, Wood E, Rumjon A, Simmonds S, Fletcher-Rogers J, et al. Prevalence and factors associated with hyperkalemia in predialysis patients followed in a low-clearance clinic. Clin J Am Soc Nephrol 2012;7:1234- 41. [Crossref]
  • 5. Jain N, Kotla S, Little BB, Weideman RA, Brilakis ES, Reilly RF, et al. Predictors of hyperkalemia and death in patients with cardiac and renal disease. Am J Cardiol 2012;109:1510- 3. [Crossref]
  • 6. Yancy C, Jessup M, Bozkurt B, Butler J, Casey Jr D, Drazner M, et al. 2013 ACCF/AHA guideline for the management of heart failure: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. Circulation 2013;128:e240.
  • 7. Desai AS. Hyperkalemia in patients with heart failure: incidence, prevalence, and management. Curr Heart Fail Rep 2009;6:272-80. [Crossref]
  • 8. Ferreira JP, Butler J, Rossignol P, Pitt B, Anker SD, Kosiborod M, et al. Abnormalities of potassium in heart failure: JACC state-of-the-art review. J Am Coll Cardiol 2020;75:2836-50. [Crossref]
  • 9. Collins AJ, Pitt B, Reaven N, Funk S, McGaughey K, Wilson D, et al. Association of serum potassium with all-cause mortality in patients with and without heart failure, chronic kidney disease, and/or diabetes. Am J Nephrol 2017;46:213- 21. [Crossref]
  • 10. Núñez J, Bayés-Genís A, Zannad F, Rossignol P, Núñez E, Bodí V, et al. Long-term potassium monitoring and dynamics in heart failure and risk of mortality. Circulation 2018;137:1320-30. [Crossref]
  • 11. De Nicola L, Di Lullo L, Paoletti E, Cupisti A, Bianchi S. Chronic hyperkalemia in non-dialysis CKD: controversial issues in nephrology practice. J Nephrol 2018;31:653-64. [Crossref]
  • 12. Damman K, Tang WW, Felker GM, Lassus J, Zannad F, Krum H, et al. Current evidence on treatment of patients with chronic systolic heart failure and renal insufficiency: practical considerations from published data. J Am Coll Cardiol 2014;63:853-71. [Crossref]
  • 13. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD Work Group. KDIGO 2012 clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease. Kidney Int Suppl 2013;3:1-150.
  • 14. Vanden Hoek TL, Morrison LJ, Shuster M, Donnino M, Sinz E, Lavonas EJ, et al. Part 12: cardiac arrest in special situations: 2010 American Heart Association guidelines for cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care. Circulation 2010;122:S829-S61. [Crossref]
  • 15. Ponikowski P, Voors A, Anker S, Bueno H, Cleland J, Coats A, et al. Authors/Task Force Members; Document Reviewers (2016) 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure: The Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC). Developed with the special contribution of the Heart Failure Association (HFA) of the ESC. Eur J Heart Fail 2016;18:891-975. [Crossref]
  • 16. Thomsen RW, Nicolaisen SK, Hasvold P, Garcia-Sanchez R, Pedersen L, Adelborg K, et al. Elevated potassium levels in patients with congestive heart failure: occurrence, risk factors, and clinical outcomes: a Danish population-based cohort study. J Am Heart Assoc 2018;7:e008912. [Crossref]
  • 17. Tromp J, ter Maaten JM, Damman K, O’Connor CM, Metra M, Dittrich HC, et al. Serum potassium levels and outcome in acute heart failure (data from the PROTECT and COACH trials). Am J Cardiol 2017;119:290-6. [Crossref]
  • 18. Kovesdy CP, Matsushita K, Sang Y, Brunskill NJ, Carrero JJ, Chodick G, et al. Serum potassium and adverse outcomes across the range of kidney function: a CKD Prognosis Consortium meta-analysis. Eur Heart J 2018;39:1535-42. [Crossref]
  • 19. Palmer BF, Clegg DJ. Hyperkalemia across the continuum of kidney function. Clin J Am Soc Nephrol 2018;13:155-7. [Crossref] 20. Muzzarelli S, Maeder MT, Toggweiler S, Rickli H, Nietlispach F, Julius B, et al. Frequency and predictors of hyperkalemia in patients ≥ 60 years of age with heart failure undergoing intense medical therapy. Am J Cardiol 2012;109:693-8. [Crossref]
  • 21. McMurray JJ, Östergren J, Swedberg K, Granger CB, Held P, Michelson EL, et al. Effects of candesartan in patients with chronic heart failure and reduced left-ventricular systolic function taking angiotensin-converting-enzyme inhibitors: the CHARM-Added trial. Lancet 2003;362:767-71. [Crossref]
  • 22. Sarwar CM, Papadimitriou L, Pitt B, Piña I, Zannad F, Anker SD, et al. Hyperkalemia in heart failure. J Am Coll Cardiol 2016;68:1575-89. [Crossref]
  • 23. Ahuja TS, Freeman Jr D, Mahnken JD, Agraharkar M, Siddiqui M, Memon A. Predictors of the development of hyperkalemia in patients using angiotensin-converting enzyme inhibitors. Am J Nephrol 2000;20:268-72. [Crossref]
  • 24. Reardon LC, Macpherson DS. Hyperkalemia in outpatients using angiotensin-converting enzyme inhibitors: how much should we worry? Arch Intern Med 1998;158:26-32. [Crossref]
  • 25. Grander C, McMurray J, Yusuf S. Effects of candesartan in patients with chronic heart failure and reduced left ventricular systolic function and intolerant to ACE inhibitors: the CHARM-Alternative trial. Lancet 2003;362:772-6. [Crossref]
  • 26. Desai AS, Swedberg K, McMurray JJ, Granger CB, Yusuf S, Young JB, et al. Incidence and predictors of hyperkalemia in patients with heart failure: an analysis of the CHARM Program. J Am Coll Cardiol 2007;50:1959-66. [Crossref]
  • 27. McMurray JJ, Krum H, Abraham WT, Dickstein K, Køber LV, Desai AS, et al. Aliskiren, enalapril, or aliskiren and enalapril in heart failure. N Engl J Med 2016;374:1521-32. [Crossref]
  • 28. Hunter RW, Bailey MA. Hyperkalemia: pathophysiology, risk factors and consequences. Nephrol Dial Transplant 2019;34:iii2-11. [Crossref]
  • 29. Schroeder EB, Adams JL, Chonchol M, Nichols GA, O’Connor PJ, Powers JD, et al. Predictors of hyperkalemia and hypokalemia in individuals with diabetes: a classification and regression tree analysis. J Gen Intern Med 2020;35:2321-8. [Crossref]
  • 30. Parving H-H, Brenner BM, McMurray JJ, De Zeeuw D, Haffner SM, Solomon SD, et al. Cardiorenal end points in a trial of aliskiren for type 2 diabetes. N Engl J Med 2012;367:2204-13. [Crossref]
  • 31. Fried LF, Emanuele N, Zhang JH, Brophy M, Conner TA, Duckworth W, et al. Combined angiotensin inhibition for the treatment of diabetic nephropathy. N Engl J Med 2013;369:1892-903. [Crossref]
  • 32. Mann JF, Schmieder RE, McQueen M, Dyal L, Schumacher H, Pogue J, et al. Renal outcomes with telmisartan, ramipril, or both, in people at high vascular risk (the ONTARGET study): a multicentre, randomised, double-blind, controlled trial. Lancet 2008;372:547-53. [Crossref]
  • 33. Vardeny O, Claggett B, Anand I, Rossignol P, Desai AS, Zannad F, et al. Incidence, predictors, and outcomes related to hypo-and hyperkalemia in patients with severe heart failure treated with a mineralocorticoid receptor antagonist. Circulation 2014;7:573-9. [Crossref]
  • 34. Pitt B, Remme W, Zannad F, Neaton J, Martinez F, Roniker B, et al. Eplerenone, a selective aldosterone blocker, in patients with left ventricular dysfunction after myocardial infarction. N Engl J Med 2003;348:1309-21. [Crossref]
  • 35. Zannad F, McMurray JJ, Krum H, van Veldhuisen DJ, Swedberg K, Shi H, et al. Eplerenone in patients with systolic heart failure and mild symptoms. N Engl J Med 2011;364:11-21. [Crossref]
  • 36. Vukadinović D, Lavall D, Vukadinović AN, Pitt B, Wagenpfeil S, Boehm M. True rate of mineralocorticoid receptor antagonists-related hyperkalemia in placebo-controlled trials: a meta-analysis. Am Heart J 2017;188:99-108. [Crossref]
  • 37. Michel A, Martín-Pérez M, Ruigómez A, García Rodríguez LA. Risk factors for hyperkalaemia in a cohort of patients with newly diagnosed heart failure: a nested case-control study in UK general practice. Eur J Heart Fail 2015;17:205- 13. [Crossref]
APA MURAT S, Kaya H, Çavuşoğlu Y, YILMAZ M (2021). Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. , 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
Chicago MURAT Selda,Kaya Hakkı,Çavuşoğlu Yüksel,YILMAZ MEHMET BIRHAN Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. (2021): 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
MLA MURAT Selda,Kaya Hakkı,Çavuşoğlu Yüksel,YILMAZ MEHMET BIRHAN Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. , 2021, ss.198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
AMA MURAT S,Kaya H,Çavuşoğlu Y,YILMAZ M Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. . 2021; 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
Vancouver MURAT S,Kaya H,Çavuşoğlu Y,YILMAZ M Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. . 2021; 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
IEEE MURAT S,Kaya H,Çavuşoğlu Y,YILMAZ M "Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri." , ss.198 - 205, 2021. 10.5543/tkda.2021.58675
ISNAD MURAT, Selda vd. "Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri". (2021), 198-205. https://doi.org/10.5543/tkda.2021.58675
APA MURAT S, Kaya H, Çavuşoğlu Y, YILMAZ M (2021). Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 49(3), 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
Chicago MURAT Selda,Kaya Hakkı,Çavuşoğlu Yüksel,YILMAZ MEHMET BIRHAN Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 49, no.3 (2021): 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
MLA MURAT Selda,Kaya Hakkı,Çavuşoğlu Yüksel,YILMAZ MEHMET BIRHAN Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, vol.49, no.3, 2021, ss.198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
AMA MURAT S,Kaya H,Çavuşoğlu Y,YILMAZ M Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2021; 49(3): 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
Vancouver MURAT S,Kaya H,Çavuşoğlu Y,YILMAZ M Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2021; 49(3): 198 - 205. 10.5543/tkda.2021.58675
IEEE MURAT S,Kaya H,Çavuşoğlu Y,YILMAZ M "Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri." Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 49, ss.198 - 205, 2021. 10.5543/tkda.2021.58675
ISNAD MURAT, Selda vd. "Böbrek işlev bozukluğu veya diyabetin eşlik ettiği kronik kalp yetersizliğinde hiperkalemi: TREAT HF gerçek yaşam verileri". Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 49/3 (2021), 198-205. https://doi.org/10.5543/tkda.2021.58675