Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları

İsmail BAYKARA, (Gaziantep Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Gaziantep, Türkiye)
Ece EREN KURAL, (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Ayşen AÇIKKOL YILDIRIM, (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Sivas, Türkiye)
Mustafa Kenan AGRAS (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Van, Türkiye)
Anadolu Araştırmaları
9 3
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 1 - 31 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/anar.2021.24.972358 İndeks Tarihi: 31-01-2022

Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları

Öz:
Üçağızlı II Mağarası Hatay İli’nin Akdeniz kıyısında yer alan Orta Paleolitik Dönem’e ait bir yerleşim alanıdır. Mağara, kısmen yıkılmıştır ve uranyum serisi yöntemi ile 75,000 ile 42,000 yıl öncesine tarihlendirilmiştir. Bu çalışmada, Üçağızlı II Mağarası 2020 yılı kazı çalışmalarında Büst tabakasından elde edilen faunal kalıntılar ve yontmataş endüstrisi incelenmiştir. Büst tabakasında Akdeniz’in tipik faunal kalıntıları saptanmış, yumuşakça örneklerinde ise ilk defa süslenme kalıntıları tespit edilmiştir. Yontmataş buluntular ise Levallois endüstrisiyle karakterizedir ve yonga ağırlıklı bir üretim belirlenmiştir. Yontmataş endüstri grubunda tek kutuplu Levallois çekirdekler, Mousterian ve Levallois uçlar ile kenar kazıyıcılar belirgindir. Bu özellikler Büst tabakasından elde edilen yontmataş endüstrisinin Levant Orta Paleolitik kültürü içerisinde yer aldığını ve bu kültürün “Tabun C tip” endüstrisine benzediğini göstermektedir. Bu durum Üst Pleistosen Dönem'de Levant’ın kuzeyine doğru bir yayılımı göstermektedir.
Anahtar Kelime:

A Middle Paleolithic Settlement from the Northern Levant: The Finds of Üçağızlı II Cave

Öz:
Üçağızlı II Cave, a Middle Paleolithic site on the Mediterranean coast of Hatay Province, Turkey, is partly collapsed and, based on uranium series dates, is dated between 75,000 and 42,000 BP. This paper examined faunal remains and lithic assemblages from layer Bu (B-upper), obtained during the 2020 excavation season. In layer Bu, typical faunal remains of the Mediterranean have been identified, and for the first time, ornamentation samples have been found in mollusk remains. Lithic assemblages are characterized by Levallois industry, and flake-based production has been determined. Additionally, unipolar Levallois core, Mousterian, and Levallois points and sidescrapers dominate the lithic assemblages. These features indicate that stone tools from layer Bu belong to the Levantine Middle Paleolithic culture and resemble “Tabun C type” industry. This situation shows human dispersal to the northern Levant during the Upper Pleistocene.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Açıkkol Yıldırım, A., Güleç, E. (2018). The Ornamental Shell Collection and Possible Shell Tool in Üçağızlı Cave. 21st Congress of the European Anthropological Association (22-25 August, 2018), p.15, Odense Denmark.
  • Adler D. S., Tushabramishvili N. (2004). Middle Palaeolithic Patterns of Settlement and Subsistence in the Southern Caucasus. Nicholas J. Conard (Ed.), Settlement Dynamics of the Middle Paleolithic and Middle Stone Age içinde (s. 91–132). Tübingen: Kerns Verlag.
  • Bar-Yosef, O., Vandermeersch, B., Arensburg, B., Belfer-Cohen, A., Goldberg, P., Laville, H., Meingen, L., Rak, Y., Speth, J.D., Tchernov, E., Tillier, A-M., Weiner, S., Clar, G.A., Garrard, A., Henry, D.O., Hole, F., Roe, D., Rosenberg, K.R., Schepartz, L.A., Shea, J.J., Smith, F.H., Trinkaus, E., Whalen, N.M., Wilson, L. (1992). The Excavations in Kebara Cave, Mt. Carmel [and Comments and Replies]. Current Anthropology, 33 (5), 497-550.
  • Bar-Yosef, O. (1998). The Chronology of the Middle Paleolithic of the Levant. Takeru Akazawa, Kenichi Aoki, Ofer Bar-Yosef (Ed.), Neanderthals and Modern Humans in Western Asia içinde (s. 39-56). New York: Kluwer Academic Publishers.
  • Bar-Yosef, O. (2000). The Middle and Early Upper Paleolithic in Southwest Asia and Neighboring Regions. Ofer Bar-Yosef, David Pilbeam (Ed.), The Geography of Neanderthals and Modern Humans in Europe and the Greater Mediterranean içinde (s. 130-156). Cambridge: Peabody Museum of Archaeology and Ethnology, Harvard University.
  • Bar-Yosef, O., Meignen, L. (2001). The Chronology of the Levantine Middle Palaeolithic Period in Retrospect. Bulletins et mémoires de la Société d’Anthropologie de Paris, 13 (3-4), 269-289.
  • Bar-Yosef Mayer, D.E., Vandermeersch, B., Bar-Yosef, O. (2009). Shells and Ochre in Middle Paleolithic Qafzeh Cave, Israel: Indications for modern behavior. Journal of Human Evolution, 56 (3), 307-314.
  • Baumler, M., Speth, J.D. (1993). A Middle Paleolithic Assemblage from Kunji Cave, Iran. Harold L. Dibble, Deborah I. Olszewski (Ed), The Paleolithic Prehistory of The Zagros-Taurus içinde (s. 1-75), Philadelphia: The University Museum, University of Pennsylvania.
  • Baykara, İ. (2013). Hatay Orta Paleolitik Dönem Endüstrilerinde Hammadde Kullanımı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 19-33.
  • Baykara, İ., Mentzer, S., Stiner, M., Asmerom, Y., Güleç, E., Kuhn, S. (2015). The Middle Paleolithic occupations of Üçağızlı II Cave (Hatay, Turkey): Geoarcheological and archeological perspectives. Journal of Archaeological Science: Reports, 4, 409-426.
  • Baykara, İ., Kuhn, S., Baykara, D.S. (2016). Mousterian Lithic Assemblages Of Merdivenli Cave. Mediterranean Archaeology & Archaeometry, 16 (1), 101-115.
  • Bordes, F. (1961). Typologie du Paléolithique ancien et moyen. Paris.
  • Cohen, V. Y., Stepanchuck, V. N. (1999). Late Middle and Early Upper Paleolithicevidence from the East European Plain and Caucasus: a new look at variability, interactions, and transitions. Journal of World Prehistory, 13, 265-319.
  • Cochard, D., Brugal, J.-P., Morin, E., Meignen, L. (2012). Evidence of Small Fast Game Exploitation in the Middle Paleolithic of Les Canalettes Aveyron, France. Quaternary International, 264, 32-51.
  • Copeland, L. (1998). The Middle Paleolithic Flint Industry of Ras El-Kelb. Lorraine Copeland, Norah Moloney (Ed.), The Mousterian Site of Ras el-Kelb, Lebanon içinde (s. 73-176), Oxford: BAR International Series 706, British Archaeological Reports.
  • d’Errico, F., Vanhaeren, M., Barton, D., Bouzouggar, A., Mienis, H., Richter, D., Hublin, J.J., McPherron, S.P., Lozouet, P. (2009). Additional Evidence on the Use of Personal Ornaments in the Middle Paleolithic of North Africa. PNAS, 106 (38), 16051-16056.
  • Dibble, H.L. (1984). The Mousterian Industry from Bisitun Cave (Iran). Paléorient, 10, (2), 23-34.
  • Dibble, H.L. (1991). Mousterian Assemblage Variability on an Interregional Scale. Journal of Anthropological Research, 47, (2), 239-257.
  • Dibble, H.L., Holdaway, J.S. (1993). The Middle Paleolithic Industries of Warwasi. Harold L. Dibble, Deborah I. Olszewski (Ed), The Paleolithic Prehistory of The Zagros-Taurus içinde (s. 75-101), Philadelphia: The University Museum, University of Pennsylvania.
  • Dogandžić, T., Đuričić, L. (2017). Lithic Production Strategies in the Middle Paleolithic of the Southern Balkans. Quaternary International, 450, 68-102.
  • Douka, K. (2011). An Upper Palaeolithic shell scraper from Ksar Akil (Lebanon). Journal of Archaeological Science, 38, 429-437.
  • Fleisch, S.J. (1970). Les habitats du Paleolithique moyen a Naame, (Liban). Bulletin du Musee de Beyroutj, 23, 25-98.
  • Glauberman, P., Gasparyan, B., Sherriff, J., Wilkinson, K., Li, B., Knul, M., Brittingham, A., Hren, M. T., Arakelyan, D., Nahapetyan, S., Raczynski-Henk, Y., Haydosyan, H., & Adler, D. S. (2020). Barozh 12: Formation processes of a late Middle Paleolithic open-air site in western Armenia. Quaternary Science Reviews, 236, 106276.
  • Glauberman, P., Gasparyan, B., Wilkinson, K., Frahm, E., Nahapetyan, S., Arakelyan, D., RaczynskiHenk, Y., Haydosyan, H., & Adler, D. S. (2020). Late Middle Paleolithic Technological Organization and Behavior at the Open-Air Site of Barozh 12 (Armenia). Journal of Paleolithic Archaeology, 3(4), 1095-1148.
  • Golovanova, L.V., Doronichev, V. B. (2003). The Middle Paleolithic of the Caucasus. Journal of World Prehistory, 17 (1), 71-140.
  • Henry, D.O. (1995). Prehistoric Cultural Ecology and Evolution. Plenum Press: New York.
  • Henry, D.O. (1998). Intrasite Spatial Patterns and Behavioral Modernity: Indıcations from the Late Levantine Mousterian Rockshelter of Tor Faraj, Southern Jordan. Takeru Akazawa, Kenichi Aoki, Ofer Bar-Yosef (Ed.), Neanderthals and Modern Humans in Western Asia içinde (s.127-142). New York: Kluwer Academic Publishers.
  • Hovers, E. (1998). The Lithic Assemblages of Amud Cave: Implications for Understanding the End of the Mousterian in the Levant. Takeru Akazawa, Kenichi Aoki, Ofer Bar-Yosef (Ed.), Neanderthals and Modern Humans in Western Asia içinde (s. 143-163). New York: Kluwer Academic Publishers.
  • Hovers, E. (2009). The Lithic Assemblages of Qafzeh Cave. Oxford: Oxford University Press.
  • Inizan, M.L., Reduron-Ballenger, M., Roche, H., Tixier, J. (1999). Technology and Terminology Of Knapped Stone. Nanterre: CREP.
  • Ivy-Ochs, S., Kerschner, H., Reuther, A., Preusser, F., Heine, K., Maisch, M., Kubik, P.W., Schlüchter, C. (2008). Chronology of the Last Glacial Cycle in the European Alps. Journal of Quaternary Science, 23 (6-7), 559-573.
  • KozŁowski, J. (1992). The Balkans in the Middle and Upper Palaeolithic: The Gate to Europe or a Cul-desac? Proceedings of the Prehistoric Society, 58 (1), 1-20.
  • Kuhn, S.L. (2004). Upper Paleolithic Raw Material Economies at Üçağızlı Cave, Turkey. Journal of Anthropological Archaeology, 23, 431-448.
  • Kuhn, S.L., Balkan-Atlı, N., Dinçer, B. (2009). Excavations at Kaletepe Deresi 3. Anatolia Antiqua, 17, 291-299.
  • Kuhn, S. L., Stiner, M. C., Güleç, E., Özer, İ., Yılmaz, H., Baykara, İ., Açıkkol, A., Goldberg, P., Molina, K. M., Ünay, E., & Suata-Alpaslan, F. (2009). The early Upper Paleolithic occupations at Üçağızlı Cave (Hatay, Turkey). Journal of Human Evolution, 56 (2), 87-113.
  • Laroulandie, V., Faivre, J.-P., Gerbe, M., Mourre, V. (2016). Who Brought the Bird Remains to the Middle Paleolithic Site of Les Fieux (Southwestern, France)? Direct Evidence of a Complex Taphonomic Story. Quaternary International, 421, 116-133.
  • Marks, A.E., Volkman, P. (1986). The Mousterian of Ksar Akil: Levels XXVIA through XXVIIIB. Paléorient, 12 (1), 5-20.
  • Marks, A. E., Monigal, K. (1995). Modeling the production of elongated blanks from the Early Levantine Mousterian at Rosh Ein Mor. Harold L. Dibble, Ofer Bar-Yosef (Ed.), The Definition and Interpretation of Levallois Technology içinde (s. 267–78). Madison: Prehistory Press.
  • Meignen, L. (1995). Levallois Lithic Production Systems in the Middle Paleolithic of the Near East: the case of the unidirectional method. Harold L. Dibble, Ofer Bar-Yosef (Ed.), The Definition and Interpretation of Levallois Technology içinde (s. 361-380). Madison: Prehistory Press.
  • Meignen, L. (1998). Hayonim Cave Lithic Assemblages in the contex of the Near Eastern Middle Paleolithic Takeru Akazawa, Kenichi Aoki, Ofer Bar-Yosef (Ed.), Neanderthals and Modern Humans in Western Asia içinde (s. 165-180). New York: Kluwer Academic Publishers.
  • Mihailović, D., Milošević, S., Radović, P. (2014). New Data about the Lower and Middle Paleolithic in the Western Morava Valley. Dušan Mihailović (Ed.), Paleolithic and Mesolithic Research in the Central Balkans içinde (s.57-67). Belgrade: Serbian Archaeological Society.
  • Minzoni-Deroche, A. (1993). Middle and Upper Paleolithic in the Taurus-Zagros Region. Harold L. Dibble, Deborah I. Olszewski (Ed), The Paleolithic Prehistory of the Zagros-Taurus içinde (s. 147-155). Philadelphia: The University Museum, University of Pennsylvania.
  • Nicholson, S.L., Hosfield, R., Groucutt, H.S., Pike, A.W., Fleitmann, D. (2021). Beyond Arrows on a Map: the dynamics of homo sapiens dispersal and occupation of arabia during marine ısotope stage 5. Journal of Anthropological Archaeology, 62, 101269.
  • Otte, M., Yalçınkaya, I., Taşkıran, H., Kozlowski, J. K., Bar-Yosef, O., Noiret, P. (1995). The Anatolian Middle Paleolithic: New Research at Karain Cave. Journal of Anthropological Research 51 (4), 287-299.
  • Otte, M., Yalçınkaya, I., Kozlowski, J. K., Bar-Yosef, O., Bayon, I. L., Taşkıran, H. (1998). Long-term Technical Evolution and Human Remains in the Anatolian Palaeolithic. Journal of Human Evolution, 34, 413-431.
  • Slimak, L., Kuhn ,S. L., Roche, H., Mouralis, D., Buitenhuis, H., Balkan-Atlı, N., Binder, D., Kuzucuoğlu, C., Guillou, H. (2008). Kaletepe Deresi 3 (Turkey): Archaeological evidence for early human settlement in Central Anatolia. Journal of Human Evolution, 54, 99-111.
  • Solecki, R. L., Solecki, R. S. (1995). The Mousterian industries of Yabrud Shelter I: a reconsideration. Harold L. Dibble, Ofer Bar-Yosef (Ed.), The Definition and Interpretation of Levallois Technology içinde (s. 381-398). Madison: Prehistory Press.
  • Steele, T.E., Álvarez-Fernández, E., Hallett-Desguez, E. (2019). Special Issue: Personal Ornaments in Early Prehistory. A Review of Shells as Personal Ornamentation During the African Middle Stone Age. PaleoAnthropology, 24-51. http://www.paleoanthro.org/journal/volumes /2019/.
  • Stiner, M.C., Munro, N.D., Surovell, T.A. (2000). The Tortoise and the Hare. Small-Game Use, the BroadSpectrum Revolution, and Paleolithic Demography. Current Anthropology, 41 (1), 39-79.
  • Stiner, M. (2001). Thirty Years on the “Broad Spectrum Revolution” and Paleolithic Demography. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 98 (13), 6993-6996.
  • Şenyürek, M. (1959). Tıkalı Mağarasının Paleolitik Endüstrisine Dair Bir Not. Belleten. 23 (89), 9-58.
  • Taşkıran, H., Aydın, Y., Özçelik, K., Erbil, E. (2021). A New Discovery of Neanderthal Settlements in Turkey: Sürmecik Open-Air Campsite in Western Anatolia. L,anthropologie, 125 (1), 102838.
  • Tourloukis, V., Harvati, K., (2017). The Palaeolithic record of Greece: A synthesis of the evidence and a research agenda for the future. Quaternary International, 466, 48-65.
  • Vanhaeren, M., d’Errico, F., Stringer, C., James, S.L., Todd, J.A., Mienis, H.K. (2006). Middle Paleolithic Shell Beads in Israel and Algeria. Science, 312, 1785-1788.
  • Yalçınkaya, I., Otte, M., Bar-Yosef, O., Kozlowski, J., Leotard, J.M., Taşkıran, H. (1993). The Excavations at Karain Cave, Southwestern Turkey: an Interim Report, Harold L. Dibble, Deborah I. Olszewski (Ed), The Paleolithic Prehistory of the Zagros-Taurus içinde (s. 101-118). Philadelphia: The University Museum, University of Pennsylvania.
APA baykara i, Eren Kural E, AÇIKKOL YILDIRIM A, AGRAS M (2021). Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. , 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
Chicago baykara ismail,Eren Kural Ece,AÇIKKOL YILDIRIM AYSEN,AGRAS Mustafa Kenan Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. (2021): 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
MLA baykara ismail,Eren Kural Ece,AÇIKKOL YILDIRIM AYSEN,AGRAS Mustafa Kenan Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. , 2021, ss.1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
AMA baykara i,Eren Kural E,AÇIKKOL YILDIRIM A,AGRAS M Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. . 2021; 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
Vancouver baykara i,Eren Kural E,AÇIKKOL YILDIRIM A,AGRAS M Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. . 2021; 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
IEEE baykara i,Eren Kural E,AÇIKKOL YILDIRIM A,AGRAS M "Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları." , ss.1 - 31, 2021. 10.26650/anar.2021.24.972358
ISNAD baykara, ismail vd. "Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları". (2021), 1-31. https://doi.org/10.26650/anar.2021.24.972358
APA baykara i, Eren Kural E, AÇIKKOL YILDIRIM A, AGRAS M (2021). Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. Anadolu Araştırmaları, 0(24), 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
Chicago baykara ismail,Eren Kural Ece,AÇIKKOL YILDIRIM AYSEN,AGRAS Mustafa Kenan Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. Anadolu Araştırmaları 0, no.24 (2021): 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
MLA baykara ismail,Eren Kural Ece,AÇIKKOL YILDIRIM AYSEN,AGRAS Mustafa Kenan Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. Anadolu Araştırmaları, vol.0, no.24, 2021, ss.1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
AMA baykara i,Eren Kural E,AÇIKKOL YILDIRIM A,AGRAS M Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. Anadolu Araştırmaları. 2021; 0(24): 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
Vancouver baykara i,Eren Kural E,AÇIKKOL YILDIRIM A,AGRAS M Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları. Anadolu Araştırmaları. 2021; 0(24): 1 - 31. 10.26650/anar.2021.24.972358
IEEE baykara i,Eren Kural E,AÇIKKOL YILDIRIM A,AGRAS M "Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları." Anadolu Araştırmaları, 0, ss.1 - 31, 2021. 10.26650/anar.2021.24.972358
ISNAD baykara, ismail vd. "Kuzey Levant’tan Bir Orta Paleolitik Dönem Yerleşimi: Üçağızlı II Mağarası Buluntuları". Anadolu Araştırmaları 24 (2021), 1-31. https://doi.org/10.26650/anar.2021.24.972358
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 21:18

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları