Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği
Yıl: 2021 Cilt: 26 Sayı: 104 Sayfa Aralığı: 51 - 72 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.36484/liberal.987208 İndeks Tarihi: 01-02-2022
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği
Öz: Bir aktör ve fenomen olarak Türk aydını Osmanlı’nın Batılılaşma sürecinde ortaya çık- mıştır. Osmanlı’daki Batılılaşma çabalarının en önemli amacı da hiç şüphesiz devleti kurtarmaktır. Devleti kurtarmak misyonu Batılılaşma sürecinin bir ürünü olan Türk ay- dınının en önemli fikrî ve siyasî gündemi olmuştur. Kendine biçtiği bu misyon yüzünden Türk aydını idealist ve fakat fikrî yönden zayıf bir profil çizmiştir. Türk aydını devletin modernleşme ve batılılaşma sürecindeki temel sorunlarına etraflı programlar üretmek yerine daha çok günlük ve kısa vadeli çözüm arayışında olmuştur. Bu misyon ve ide- alin şekillendirdiği fikrî ve siyasî bir ortamda politik bilinçlenmesini yaşayan Şevket Süreyya Aydemir de fikrî ve siyasî çizgisiyle bu trendin müşahhas bir örneğidir. Ancak Aydemir Cumhuriyet’in ilanından sonra, Türk aydının fikrî ve programatik yönden za- yıflığının farkına varan ve buna itiraz edilmesi gerektiğini söyleyen bir aydındır. Bu ya- zıda Osmanlı’dan Cumhuriyet’e intikal eden bu aydın mirası içerisinde Şevket Süreyya Aydemir’in konumu ve bu mirasa ilişkin itirazları ele alınacaktır.
Anahtar Kelime: An Objection Attempt to the Intellectual Legacy of the Ottoman Transferred to the Republic: Şevket Süreyya Aydemir Case
Öz: As an actor and phenomenon, the Turkish intellectual emerged in the Westernization process of the Ottoman Empire. The most important aim of the Westernization efforts in the Ottoman Empire is undoubtedly to save the state. The mission of saving the state has been the most important intellectual and political agenda of the Turkish intellectual, who is a product of the Westernization process. Because of this mission that he has set for himself, the Turkish intellectual has drawn an idealistic but intellectually weak profile. Instead of producing comprehensive programs for the basic problems of the state in the process of modernization and westernization, Turkish intellectuals sought more daily and short-term solutions. Şevket Süreyya Aydemir, who has become politically conscious in an intellectual and political environment shaped by this mission and ideal, is a concrete example of this trend with his intellectual and political line. However, Aydemir is an intellectual who became aware of the intellectual and programmatic weakness of the Turkish intellectual after the proclamation of the Republic and said that it should be objected to. In this article, the position of Şevket Süreyya Aydemir in this intellectual legacy that was transferred from the Ottoman Empire to the Republic and his objections to this legacy will be discussed.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahmad, F. (2014). İttihatçılıktan Kemalizme. (Çev. Fatmagül Berktay (Baltalı)) İstanbul: Kay- nak Yayınları
- Aksun, Z., N. (2010). Dündar Taşer’in Büyük Türkiyesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Yücel, A. (1990). İkinci Meşrutiyet Dönemi Öğrenci Olayları (1908-1918). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Atalay, O. (2019), Türk’e Tapmak: Seküler Din ve İki Savaş Arası Kemalizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Aydemir, Ş., S. (1932). “Yarı Münevverler Kulübü”, Kadro Dergisi, Sayı 8, ss. 40-43.
- Aydemir, Ş., S. (1933). “Darülfünun- İnkılap Hassasiyeti ve Cavit Bey İktisatçılığı”, Kadro Dergisi, Sayı 14, ss. 5-11.
- Aydemir, Ş., S. (1979). Tek Adam Mustafa Kemal, 1. Cilt. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Aydemir, Ş., S. (1990). İnkılâp ve Kadro. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Aydemir, Ş., S. (2019). Suyu Arayan Adam. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Baykal, Ö. (2019). Resmi Bir İdeoloji Olarak Kemalizm. Ömer Baykal (Ed.) Cumhuriyet Döne- minde Siyasî Düşünce içinde (s. 3-76): Ankara: A Kitap.
- Belge, M. (2002). Batılılaşma: Türkiye ve Rusya. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Modernleşme ve Batıcılık Cilt 3 içinde (s. 43-55). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Belge, Murat (2002), Mustafa Kemal ve Kemalizm. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Kemalizm Cilt 2 içinde (s. 29-43). (Ed.) Tanıl Bora-Murat Gültekingil, İstanbul: İletişim Yayınları . Berkes, N. (1959). Turkish Nationalism and Western Civilization: Selected Essays of Ziya Gö- kalp. Translated and Edited with an Introduction by Niyazi Berkes, New York: Columbia University Press.
- Beyatlı, Y., K. (2020). Çocukluğum, Gençliğim, Siyasî ve Edebî Hatıralarım. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
- Cengiz, H., E. (Yay. Haz.) (2017). Enver Paşa’nın Anıları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Eryılmaz, B. (2006). Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret Yayınları.
- Findley, C. (2011). Modern Türkiye Tarihi. (Çev. Güneş Ayas). İstanbul: Timaş Yayınları.
- Hale, W. (1996). Türkiye’de Ordu ve Siyaset. (Çev. Ahmet Fethi). İstanbul: Hil Yayınları.
- Kadri, H., K. (1991), Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Hatıralarım. Haz. İsmail Kara, İstanbul: İleti- şim Yayınları.
- Kadro. (1932). “Kadro”, S. 1, Ankara, 3-5.
- Kahraman, H., B. (2002), Bir Zihniyet, Kurum Kimlik Kurucusu Olarak Batılılaşma. Uygur Ko- cabaşoğlu (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Modernleşme ve Batıcılık Cilt 3 içinde (s.125-140). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kaliber, Alper (2002). Türk Modernleşmesini Sorunsallaştıran Üç Ana Paradigma Üzerine. Uygur Kocabaşoğlu (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Modernleşme ve Batıcılık Cilt 3 içinde (s.107-124). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Karal, E., Z. (2011). Osmanlı Tarihi, Cilt: VIII. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Karpat, K. (2014). Osmanlı Modernleşmesi. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Karpat, K. (2017). Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Kayalı, K. (2019). Türk Düşünce Dünyasının Bunalımı. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Keyder, Ç. (1989), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. (Çev. Sabri Tekay). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Lewis, B. (1993). Modern Türkiye’nin Doğuşu. (Çev. Metin Kıratlı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Mannheim, K. (2016). İdeoloji ve Ütopya. (Çev. Mehmet Okyayuz). Ankara: Nika Yayınevi.
- Mardin, Ş. (1990). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Mardin, Ş. (2002). Yeni Osmanlı Düşüncesi. Tanıl Bora-Murat Gültekingil (Ed.) Modern Türki- ye’de Siyasi Düşünce, Modernleşme ve Batıcılık Cilt 1 içinde (s. 42-54), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Mardin, Ş. (2012). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Mardin, Ş. (2016). Siyasal ve Sosyal Bilimler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ortaylı, İ. (2006). Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Önder, T. (2017). Şevket Süreyya Aydemir Üzerinden Düşünce-Devlet İlişkisine Dair Bir De- ğerlendirme. Türkiye Günlüğü Dergisi, 131, Yaz, 29-37.
- Ülken, H. Z. (2019). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Parla, T. (2020). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm. İstanbul: Metis Yayınları.
- Tekeli, İ. ve İlkin, S. (1984) Türkiye’de Bir Aydın Hareketi: Kadro. Toplum ve Bilim Dergisi, 24, Kış, 35-67.
- Ünüvar, K. (2006). İttihatçılıktan Kemalizme İhya’dan İnşa’ya. Tanıl Bora-Murat Gültekingil (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi Cilt 1 içinde (s.129-142). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Yıldız, A. (2017), Şevket Süreyya Aydemir: Bir Cumhuriyet Aydınının Portresi. Öner Buçukcu (Ed.) Cumhuriyet Dönemi Türk Düşüncesi içinde (s. 1-14). Ankara: Bibliyotek Yayınları.
- Zürcher, E. J. (1995). Millî Mücadelede İttihatçılık. (Çev. Nüzhet Salihoğlu). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
| APA | Çelik F, ŞAHBAZ Y (2021). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. , 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| Chicago | Çelik Fikret,ŞAHBAZ Yunus Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. (2021): 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| MLA | Çelik Fikret,ŞAHBAZ Yunus Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. , 2021, ss.51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| AMA | Çelik F,ŞAHBAZ Y Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. . 2021; 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| Vancouver | Çelik F,ŞAHBAZ Y Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. . 2021; 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| IEEE | Çelik F,ŞAHBAZ Y "Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği." , ss.51 - 72, 2021. 10.36484/liberal.987208 |
| ISNAD | Çelik, Fikret - ŞAHBAZ, Yunus. "Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği". (2021), 51-72. https://doi.org/10.36484/liberal.987208 |
| APA | Çelik F, ŞAHBAZ Y (2021). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. Liberal Düşünce, 26(104), 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| Chicago | Çelik Fikret,ŞAHBAZ Yunus Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. Liberal Düşünce 26, no.104 (2021): 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| MLA | Çelik Fikret,ŞAHBAZ Yunus Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. Liberal Düşünce, vol.26, no.104, 2021, ss.51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| AMA | Çelik F,ŞAHBAZ Y Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. Liberal Düşünce. 2021; 26(104): 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| Vancouver | Çelik F,ŞAHBAZ Y Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği. Liberal Düşünce. 2021; 26(104): 51 - 72. 10.36484/liberal.987208 |
| IEEE | Çelik F,ŞAHBAZ Y "Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği." Liberal Düşünce, 26, ss.51 - 72, 2021. 10.36484/liberal.987208 |
| ISNAD | Çelik, Fikret - ŞAHBAZ, Yunus. "Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İntikal Eden Aydın Mirasına Bir İtiraz Denemesi: Şevket Süreyya Aydemir Örneği". Liberal Düşünce 26/104 (2021), 51-72. https://doi.org/10.36484/liberal.987208 |
