Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu

Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık) Sayfa Aralığı: 1 - 13 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-02-2022

Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu

Öz:
Kültür araştırmalarında tarihsel süreçteki etkileşim, değişim ve dönüşümlerin oluşturduğufarklı etkinlik ve işlevlerin dikkate sunulması hedeflerden biridir. Sözlü kültür ürünlerinin üretildiğizamana bağlı olmak yanında bilinçten bilince taşınarak varlığını sürdürdüğü bir yapıdan söz etmekmümkündür. Toplumun ve onu oluşturan bireylerin zihinsel akış halindeki veya yaşanan zamandaürettiği/üretilen kültür unsurlarıyla ilişkisi, döneme ilişkin şartların etkisiyle de biçimlenir. Dönemietki altına alan “zamanın ruhu” kavramı, geleneksel bilginin toplum içindeki dolaşımını sağlayananlatıcı tipleri de etkiler. Bu bağlamda halk anlatılarını önceki nesillerden alıp kendi zamanındayaşatan ve geleceğe aktarılmasında önemli bir işlev üstlenmiş olan anlatıcı tiplerin de, zamanınruhunun etkisinde kaldığını söylemek mümkündür. Buna bağlı olarak anlatıcıların anlatılarüzerinden yansıttığı farklı kodlamalar, metinlerin değişimi-dönüşümü ve katmanlaşması yanındakahraman tiplerin değişimi-dönüşümü ve katmanlaşmasını beraberinde getirmiştir. Bu noktadazamanın ruhu ve anlatıcının tasarımı ilişkiselliği temel alınarak kahraman ve özelliklerini farklı birzemin üzerinden değerlendirmek imkânı doğar. Kahraman Köroğlu ve anlatıları da, bu bağlamdakiolgusal durumun en açık verilerine sahiptir. Bu sebeple makalede, zamanın ruhunun değişiminebağlı olarak anlatıcının zihinsel kodlamalarının değişiminden tasarımlanan Köroğlu’nun, anlatıkahramanı olarak katmanlaşan yapısı ve özellikleri ele alınmış ve değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime:

The Hero Layered from the Spirit of Time to the Narrator's Design: Köroğlu

Öz:
The aim of the study is considered the different activities and functions created by theinteraction, changes and transformations in the historical process in cultural studies. It is possible totalk about a structure in which oral cultural products continue to exist by being transferred fromconsciousness to consciousness, as well as being dependent on the time they were produced. Therelationship of the society and the individuals that make it up with the cultural elements that are inthe mental flow or that are produced in the living time are also shaped by the influence of theconditions of the period. The concept of "spirit of time", which influenced the period, also affects thetypes of narrators who ensure the circulation of traditional knowledge within the society. In thiscontext, it is possible to say that the narrator types, who took folk narratives from previous generationsand kept them alive in their own time and played an important role in transferring them to the future,were also influenced by the spirit of the time. Depending on this, the different codings that thenarrators reflect through the narratives have brought along the change-transformation andstratification of the hero types as well as the change-transformation and stratification of the texts. Atthis point, it is possible to evaluate the hero and his features on a different basis, based on the spirit ofthe time and the relationality of the narrator's design. Kahraman Köroğlu and his narratives also havethe clearest data on the factual situation in this context. For this reason, in this article, the stratifiedstructure and features of Köroğlu as a narrative hero, which is designed from the change of thenarrator's mental coding depending on the change in the spirit of time, are discussed and evaluated.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arslan, M. (1997). Köroğlu Destanının Türkmen Versiyonu Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Arslan, M. (2005). Köroğlu’nun Türkmen Versiyonuna Ait Anlatmaların Tespiti ve Bazı Problemler. Milli Folklor. S. 38. 69-73.
  • Arslan, M. (2005). Türk Destanlarında Evren Tasarımı. Gülsevin, G.-M.Arıkan (Ed.), Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı (s. 65-74). Kanyılmaz Yayınları.
  • Arslan, M. (2015). Köroğlu ve Kültürel Bellek. Dört Kıtada Folklorun İzinde: Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu Armağanı (s. 101-110). HâkimYayınları.
  • Bayat, F. (2003). Köroğlu-Şamandan Âşıka Alptan Erene. Akçağ Yayınları. Boratav, P. N. (1983). Folklor ve Edebiyat. Adam Yayınları.
  • Boratav, P. N. (1984). Köroğlu Destanı. Adam Yayınları.
  • Cassirer, E. (2005). Sembolik Formlar Felsefesi II- Mitik Düşünme. (M. Köktürk, Çev.) Hece Yayınları.
  • Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği. Akçağ Yayınları. Ekici, M. (2004). Türk Dünyasında Köroğlu. Akçağ Yayınları.
  • Ekici, M. (2005). Türk Sözlü Geleneğinde Anlatıcılar ve Anlatmalar Arasındaki İlişkiye Art Zamanlı (Diyakronik) ve Eş Zamanlı (Senkronik) Bir Bakış.
  • Gülsevin, G. ve M. Arıkan (Ed.), Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı (s. 225- 230). Kanyılmaz Yayınları.
  • Hobsbawm, E. J. (1995). Sosyal İsyancılar. (N. Doğru, Çev.). Sarmal Yayınları.
  • Jirmunskiy, (2003). Epik Gelenek. (O. S. Karaca, Çev.), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. (G. Öğüt Eker, M. Ekici, M. Ö. Oğuz, N. Özdemir, Yay. Haz.). Milli Folklor Yayınları.
  • Kafesoğlu, İ. (1994). Türk Milli Kültürü. Boğaziçi Yayınları.
  • Kaplan, M. (1985). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar-3- Tip Tahlilleri. Dergâh Yayınları.
  • Kaplan, M. (1992). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar-1. Dergâh Yayınları.
  • Karrıyev, B.A. (2007). Türk Dünyasında Köroğlu Anlatmaları (F. Türkmen-M. Duranlı-F. Rahmankul, Çev.) Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Köprülü, F. (1986). Edebiyat Araştırmaları. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Köktürk, M. (2015). Bilge Kişinin Yol Haritasında İki Durak: Dede ve Filozof. R. Kılıç (Ed.), Çağdaş Türk Düşüncesinin İnşâsı Yolunda Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay Armağanı. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Lucaks, G. (2003). Roman Kuramı (C. Soydemir, Çev.). Metis Yayınları.
  • Mollov, R. (2003). Köroğlu Destanının Sosyal ve Tarihsel Temelinin İncelenmesine Katkı” (K. Boz, Çev.). Milli Folklor. S. 57. s. 136-153.
  • Nurmemmet, A. (1996). Göroğlu Türkmen Halk Destanı. Bilig Yayınları.
  • Oğuz, M. Ö. (2000). Türk Dünyası Halk Biliminde Yöntem Sorunları. Akçağ Yayınları.
  • Ong, W. J. (1999). Sözlü ve Yazılı Kültür-Sözün Teknojileşmesi. (S. Postacıoğlu Banon, Çev.). Metis Yayınları.
  • Reichl, K. (2002). Türk Boylarının Destanları (M. Ekici, Çev.). Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Sanders, B. (2010). Öküzün A’sı- Elektronik Çağda Yazılı Kültürün Çöküşü ve Şiddetin Yükselişi (Ş. Tahir, Çev.). Ayrıntı Yayınları
APA ARSLAN M (2021). Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. , 1 - 13.
Chicago ARSLAN MUSTAFA Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. (2021): 1 - 13.
MLA ARSLAN MUSTAFA Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. , 2021, ss.1 - 13.
AMA ARSLAN M Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. . 2021; 1 - 13.
Vancouver ARSLAN M Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. . 2021; 1 - 13.
IEEE ARSLAN M "Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu." , ss.1 - 13, 2021.
ISNAD ARSLAN, MUSTAFA. "Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu". (2021), 1-13.
APA ARSLAN M (2021). Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , 5(3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık)), 1 - 13.
Chicago ARSLAN MUSTAFA Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 5, no.3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık) (2021): 1 - 13.
MLA ARSLAN MUSTAFA Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , vol.5, no.3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık), 2021, ss.1 - 13.
AMA ARSLAN M Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi . 2021; 5(3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık)): 1 - 13.
Vancouver ARSLAN M Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi . 2021; 5(3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık)): 1 - 13.
IEEE ARSLAN M "Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu." Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , 5, ss.1 - 13, 2021.
ISNAD ARSLAN, MUSTAFA. "Zamanın Ruhundan Anlatıcının Tasarımına Katmanlaşan Kahraman : Köroğlu". Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 5/3 (Yazılı, Sözlü ve Elektronik Ortamda Kahramanlık) (2021), 1-13.