Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi
Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 23 - 47 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/jas.2020.46338 İndeks Tarihi: 04-02-2022
Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi
Öz: Sulak alanlar, doğallık, bilimsellik, sosyal, kültürel ve ekonomik değerleriyle korunması gereken hassas ekosistemler arasındadır.Bu araştırma Ankara kent merkezinde, “Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB)’’ içinde bulunan Mogan-Eymir göllerininkente sunduğu ekosistem hizmetlerinin belirlenmesi amacıyla ele alınmıştır. Mogan ve Eymir göllerinin kente sunduğu ekosistemhizmetleri belirlenirken Ankara kentsel gelişiminin, göllerin sahip olduğu ekosistem hizmetlerini etkilediği tespit edilmiştir.Bu sebeple araştırmanın konusu; Mogan ve Eymir göllerinin Ankara kentine sunduğu ekosistem hizmetlerinin belirlenmesive bu ekosistem hizmetlerinin kentsel gelişimden etkilenme durumları olmak üzere iki temel bileşen üzerinde genişletilmiştir.Araştırma hedeflerine ulaşmak için çalışmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında, kenti temsil edeceknitelikteki bir örneklem grubuna anket uygulanarak veriler elde edilmiştir. Bu araştırma bulgularını sınamak amacıyla araştırmasahasında katılımcı gözlem de gerçekleştirilmiştir. Ankara kentsel gelişimini daha net görebilmek için ArcGIS 10.1 yazılımındaharitalar oluşturulmuştur. Bununla birlikte araştırma kapsamında; araştırma sahasıyla ilgili, paydaşlarla derinlemesine görüşmelerde yapılmıştır. Elde edilen veriler Maxqda 2020 yazılımı aracılığıyla kategori ve alt temalara ayrılarak değerlendirilmiştir. Budeğerlendirme sonucunda; göllerin özellikle Ankara kentinde yaşayanlara sunduğu üretim hizmetleri, düzenleme hizmetleri vekültürel hizmetlerin neler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada göllerin kentlilere sunduğu ekosistem hizmetlerine karşılıkgöl çevresindeki kent gelişiminin alan üzerindeki olası etkileri analiz edilerek elde edilen tüm bilgiler topluca değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime: Assessment of the Importance of the Ecosystem Services of Gölbaşı Special Environmental Protection Zone for the City of Ankara
Öz: Owing to their natural, scientific, social, cultural and economic values, wetlands are sensitive ecosystems that need to be protected.This research aims to identify ecosystem services that the Mogan-Eymir Lakes wetland ecosystem, located in the “Gölbaşı SpecialEnvironmental Protection Zone (ÖÇKB)’ in the city center of Ankara, offers to the locals. Urban development in Ankara was seento have made an impact on the ecosystem services of Mogan and Eymir Lakes. The research, therefore, has two main objectives:identification of the ecosystem services that the Mogan and Eymir lakes provide to Ankara, and the impact that urban development has had on these services. A mixed research methodology was applied to reach the aims of this research. Data was obtained bycarrying out a survey with a representative sample group. Maps were created using the software ArcGIS 10.1 to understand the urbandevelopment of Ankara in detail. Participants were observed at the research site to test the research findings. In-depth interviews wereconducted with stakeholders related to the research field. The data obtained was divided into categories and sub-themes through thesoftware Maxqda 2020. The research revealed the various provisioning, regulating and cultural services offered by the lakes especiallyto those living in the city of Ankara. Finally, the information collected during the research has been comprehensively analysed bytaking into consideration the possible impacts of urban development in the vicinity of the lakes.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2006). 2023 Başkent Nazım İmar Planı. Ankara: İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı. http://www.ankara.bel.tr/ankara-buyuksehir-belediyesinazim-plan/ adresinden erişildi.
- Avrupa Çevre Ajansı. (2018). Biyolojik çeşitlilik ekosistemler. https://www.eea.europa.eu/tr/themes/biodiversity/ intro#tab-haberler-ve-makaleler adresinden erişildi.
- Australian Government. (2013). Department of agriculture, water and the environment, planning and management of urban and peri-urban wetlands in Australia. https://www. environment.gov.au/system/files/resources/f480bf40- b8e7-452c-a555-58082138d592/files/urban-wetlandsfactsheet.pdf adresinden erişildi.
- Aydın, H. (2018). Eymir Gölü fotoğrafları. https://cekergezer. com/hakan-aydin-fotograflari/ankara/eymir-golufotograflari/ adresinden erişildi.
- Beklioğlu, M. (2000a). Göller, besin zinciri yıkımı ve biyomanipulasyon: Eymir ve Mogan Gölleri. Bilim ve Teknik Dergisi, 394, 72-76.
- Beklioğlu, M. (2000b). Mogan ve Eymir Gölleri. Türkiye Mühendislik Haberleri, 409, 22-23.
- Beklioğlu, M. (2017). Eymir Gölü ekosistem yapısının bozulumu ve restorasyonu: 20 yıllık izleme sonuçları. Eymir: Araştırmalar, Proje ve Planlama Çalışmaları bildiri kitabı içinde (ss. 205-230). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Berkes, F., ve Kışlalıoğlu M. (2003). Ekoloji ve çevre bilimleri. Ankara: Remzi Kitabevi.
- Bilgin, A. (2013). Sulak alanların ekonomik açıdan değerlendirilmesi. Sulak Alanlar içinde (ss. 147-158). Ankara: Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı.
- Boşgelmez, A. (2005). Ankara-Gölbaşı Sevgi Çiçeği. Ankara: Gölbaşı Belediyesi Yayınları.
- Cowardin, L. M., Carter, V., Golet, F.C. ve Laroe, E.T. (1979). Classification of wetlands and deepwater habitats of the United States. Washington: U.S. Department of Interior Fish and Wildlife Service.
- Cücüloğlu, G. ve Keskinok, Ç. (2017). Eymir Gölü planlama süreci. Eymir: araştırmalar, proje ve planlama çalışmaları bildiri kitabı içinde (ss. 101-125). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Çağırankaya, S. ve Köylüoğlu, F. (2013). Sulak alan kavramı, sulak alan nedir? Sulak alan sınıflandırması. Sulak Alanlar içinde (ss. 3-7). Orman ve Su İşleri Bakanlığı-Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı.
- Çakıroğlu, A.İ., Tavşanoğlu, Ü. N., Bezirci, G., Levi, E.E., Erdoğan, Ş. ve Beklioğlu, M. (2017). Paleolimnoloji Eymir ve Mogan Gölleri 150 yıllık değişimlerin tanımlanması. Eymir: araştırmalar, proje ve planlama çalışmaları bildiri kitabı içinde (ss. 231-250). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Çamur, C.K. (1995). Mogan ve Eymir Gölleri Çevresinin Planlama Sorunlarının Belirlenmesi ve Yaklaşım Önerileri, Planlama Dergisi, 1-2.
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2010). Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi Habitat ve Tür Koruma izleme Projesi. https://tvk.csb.gov.tr/golbasi-ozel-cevre-koruma-bolgesitur-ile-habitat-koruma-ve-izleme-projesi-proje adresinden erişildi.
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2015). Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, 2015-2019 Gölbaşı ÖÇKB Yönetim Planı Raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/ db/tabiat/editordosya/golbasi_yonetim_plani(1).pdf adresinden erişildi.
- Dugan, P. J. (1990). Sulak alanların korunması- güncel konular ve gerekli çalışmalar üzerine bir çalışma. İstanbul: Doğal Hayatı Koruma Derneği.
- Erdem, O. (2007). Sulak alanlar neden önemlidir? Sulak alan yönetim planlaması rehberi içinde (ss. 73-80). Ankara: Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü, Kuş Araştırmaları Derneği.
- Erdem, O. (2013). Sulak alanların önemi, işlev ve değerleri. Sulak alanlar içinde (ss. 67-81). Ankara: Orman ve Su İşleri Bakanlığı-Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı.
- Gölbaşı Belediyesi. (2019). Gölbaşı turizm rehberi, kuş cenneti Gölbaşı. https://www.ankaragolbasi.bel.tr/turizmrehberi/ dogalhayat.html adresinden erişildi.
- Gölbaşı Kaymakamlığı. (2017). Brifing raporu, 2017 yılı faaliyetleri, arazi varlığı ve dağılımı, genel arazi varlığı ve dağılımı. Ankara: Gölbaşı İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü.
- Gül, A., Benzer, S., Saylar, Ö., Gül, G. ve Yılmaz, M. (2017). Mogan Gölü balık faunası. BAUN Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(1), 91-103.
- Günay, B. (2017). Eymir nedir? Kimindir?, Eymir:araştırmalar, proje ve planlama çalışmaları bildiri kitabı içinde (ss. 13). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Kapan, C. (2011). Mogan Gölü (Ankara) kirlilik incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Anabilim Dalı, Konya.
- Karakoç, G., Erkoç, F.Ü. ve Katırcıoğlu, H. (2003). Water quality and impacts of pollution sources for Eymir and Mogan Lakes (Turkey). Environment InternationalJournal, 29(1),21-22.
- Korkanç, S.Y. (2004). Sulak alanların havza sistemi içindeki yeri. ZKÜ Bartın Orman Fakütesi Dergisi, 6(6), 117-118.
- Keleş, R. (2017). Çevre hukuku ve çevre etiği açısından Eymir. Eymir: araştırmalar, proje ve planlama çalışmaları bildiri kitabı içinde (ss. 41-48). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Okuşluk, Ö. (2008). Mogan Gölündeki olası kirlenmenin sazan balıklarında (cyprinus carpio l.) comet testi kullanılarak araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Sağlık bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
- Özkurt, Ş. (1996). Mogan Gölü’nün güneyinde bulunan step alandaki erozyonun biyolojik kalıntıları. Mogan ve Eymir Gölleri 2. Çevre Kurultayı içinde (ss. 276). Ankara: Gölbaşı Belediyesi.
- Öztürk, Ö. (2009). Mogan Gölü ve gölü besleyen su kaynaklarında organoklorlu pestisit kirliliğinin araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ramsar Convention Secretariat. (2014). Wetlands ecosystem services an introduction. https://www.ramsar.org/ sites/default/files/documents/library/services_00_e. pdf adresinden erişildi.Ramsar Handbook (2016 An introduction to the Ramsar convention on wetlands. “What are wetlandas?” https://www.ramsar.org/sites/ default/files/documents/library/handbook1_5ed_ introductiontoconvention_e.pdf adresinden erişildi.
- Ramsar Convention on Wetlands. (2019). The global wetland outlook. https://www.globalwetland-outlook.ramsar.org/ adresinden erişildi.
- Sarıemir, İ. (2009). Ankara-Gölbaşı Mogan Parkı’nın Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi’ne etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
- Seçmen, Ö. ve Leblebici, E. (1997). Türkiye sulak alan bitkileri ve bitki örtüsü. İstanbul: Ege Üniversitesi Yayınları.
- Tanyolaç, J. ve Karabatak, M. (1974). Mogan Gölü’nün biyolojik ve hidrolojik özelliklerinin tespiti. Ankara: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Yayınları.
- TMMOB Çevre Mühendisleri Odası. (2009). Ankara çevre durum raporu, yer üstü ve altı suları’nda kirlilik, Mogan ve Eymir Gölleri. http://www.cmo.org.tr/resimler/ ekler/11c1b89c6d18cdc_ek.pdf adresinden erişildi.
- TEMA. (2020). Mavi gezegen, sulak alan ekosistemleri. https:// sutema.org/mavi-gezegen/sulak-alan-ekosistemleri.39.aspx adresinden erişildi.
- The Wetlands Initiative. (2015). What is a wetlands? Defining wetlands. http://www.wetlands-initiative.org/what-is-awetland adresinden erişildi.
- WWT. (2018). Good practices handbook for integrating urban development and wetland conservation. Slimbridge, United Kingdom: Nanjing University Ecological Research Institute of Changshu or Department of Wetlands Management.
- World Health Organization. (WHO). (2018). 9 out of 10 people worldwide breathe polluted air, but more countries are taking action. https://www.who.int/news-room/detail/02- 05-2018-9-out-of-10-people-worldwide-breathe-pollutedair-but-more-countries-are-taking-action adresinden erişildi.
- Yılmaz, M. (2010). Özel çevre koruma bölgeleri yönetimi ve sürdürülebilir çevre koruma anlayışının oluşumuna etkisi: Datça-Bozburun örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
| APA | Uğurlu Ö (2020). Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. , 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| Chicago | Uğurlu Özlem Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. (2020): 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| MLA | Uğurlu Özlem Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. , 2020, ss.23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| AMA | Uğurlu Ö Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. . 2020; 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| Vancouver | Uğurlu Ö Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. . 2020; 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| IEEE | Uğurlu Ö "Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi." , ss.23 - 47, 2020. 10.5505/jas.2020.46338 |
| ISNAD | Uğurlu, Özlem. "Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi". (2020), 23-47. https://doi.org/10.5505/jas.2020.46338 |
| APA | Uğurlu Ö (2020). Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi, 8(1), 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| Chicago | Uğurlu Özlem Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi 8, no.1 (2020): 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| MLA | Uğurlu Özlem Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi, vol.8, no.1, 2020, ss.23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| AMA | Uğurlu Ö Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi. 2020; 8(1): 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| Vancouver | Uğurlu Ö Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi. 2020; 8(1): 23 - 47. 10.5505/jas.2020.46338 |
| IEEE | Uğurlu Ö "Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi." Ankara Araştırmaları Dergisi, 8, ss.23 - 47, 2020. 10.5505/jas.2020.46338 |
| ISNAD | Uğurlu, Özlem. "Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi EkosistemHizmetlerinin Ankara Kenti İçin ÖnemininDeğerlendirilmesi". Ankara Araştırmaları Dergisi 8/1 (2020), 23-47. https://doi.org/10.5505/jas.2020.46338 |
