Yıl: 2020 Cilt: 3 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 20 - 30 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35341/afet.623766 İndeks Tarihi: 08-02-2022

Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi

Öz:
Günümüzde Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) silahlar genellikle terör ve paniğe sebep olmak amacı ile kullanıldıkları gibi kitlesel yok etme veya kapasiteyi bozma amacıyla da kullanılmaktadır. KBRN silahlarının kolay elde edilebilir olması, güçsüz devletlerin elinde kontrolsüz bir güç kaynağı olmasına neden olmuştur. Kimyasal silahların üretimi, depolanması ve kullanımını önleyici uluslararası kararlara, anlaşmalara ve baskılara rağmen, halen kontrolsüz bir şekilde kullanılmasının önüne geçilememektedir. Bazı kimyasalların çift kullanım özelliklerinin olması da ticari izinlerinde ve gümrük geçişlerinde kolaylık sağlamaktadır. Sınır ile gümrüklerden geçişlerde kimyasalların tespitlerinin zorluğu ve erken uyarı sistemlerinin yaygın olmaması tehlikeyi daha da artırmaktadır. İnsanların ve diğer canlıların sağlığını korumaktan sorumlu olan kurum ve kuruluşların konuya önem vermemeleri ise durumu daha da tehlikeli hale getirmektedir. Afet tıbbına göre kimyasal savaş ajanlarıyla yaralanma ve yaralı yönetimi multidisipliner bir yaklaşımı, çalışmayı ve koordinasyonu gerektirmektedir. Özellikle kimyasal silahlarla yaralanma durumunda, yaralıya ilk temas anından itibaren sunulacak olan kurtarma ve sağlık hizmetlerine dair standart uygulamalar ile algoritmalar hususunda akademik çalışmalar ülkemizde ne yazık ki yok denecek kadar sınırlı sayıdadır. Bu belirsizliğin ortadan kaldırılması ve mevcut eksikliğin giderilmesi amacıyla; bilim insanları, adli tıp uzmanları, sağlıkçılar, kimyacılar, mühendisler, arama ve kurtarmacılar, itfaiyeciler, yönetim disiplini mensupları, hukukçular, lojistik uzmanları, güvenlikle ilgili uzmanların ivedilikle ortak çalışmalar yaparak gerekli standart önleme ve müdahale algoritmalarını belirlemeleri gerekmektedir. Bu çalışmada; örnek bir süreç yönetimi olarak Suriye iç savaşında kimyasal silah olarak kullanılan klor gazı yaralılarının ülkemizdeki tıbbi bakım süreçleri afet tıbbı açısından değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime:

Management of Chemical Weapons Victims in Terms of Disaster Medicine

Öz:
Today, as Chemical, Biological, Radiological and Nuclear (CBRN) weapons are generally used to cause terror and havoc, they are also used to bring about mass destruction and breach of the capacity. Since CBRN weapons are easily procurable, they became an untrammeled power supply in the hands of weak states. Despite all international judgments, treaties and pressures preventing production, storage and usage of chemical weapons, uncontrolled usage still has not been averted. Dual-use feature of some chemicals provides convenience in their trading permissions and their passing through customs. Because chemical detections are difficult and early warning systems are not prevalent in border crossings and customs entries, there is an increasing danger. Disregard of the agencies and institutions meant to be responsible from protecting human health and health of other species, jeopardizes the situation more. In terms of disaster medicine, management of injuries with chemical warfare agents and injured peoples require a multi-disciplinary approach, study and coordination. Unfortunately, academic studies regarding standard procedures and algorithms of rescue and health services provided to the injured peoples as from the initial contact, - especially in the case of injuries with chemical weapons- have a very limited availability. On the purpose of removing this uncertainty and remedying the current deficiency; scientists, forensic science experts, health care providers, chemists, engineers, search and rescue experts, firefighters, members of the managerial disciplines, legists, logistics specialists and experts related to the security field urgently need to determine required standard algorithms of prevention and response. In this study; the medical care processes of chlorine gas as chemical weapons wounded in Syria due to Syrian civil war are evaluated in terms of disaster medicine
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Das R, B. P. (1993, Mayıs-Haziran). Clorin Gas Exposure and The Lung: A Review. Texicology and Industrial Health, 3(9), 439-455. doi:10.1177/074823379300900304
  • Hatay İl Sağlık Müdürlüğü. (2014). HataKamu Hastaneleri Kurumu Başkanlığı Hastane Bilgi Sistemleri Veri Tabanı. Hatay, Cilvegözü.
  • Hatay İl Sağlık Müdürlüğü. (2014). Kamu Hastaneleri Kurumu Hatay Devlet Hastanesi Hastane Bilgi Sistemi. Hatay, Reyhanlı.
  • Hatay İl Sağlık Müdürlüğü Acil Sağlık Hizmetleri Başkanlığı. (2017). Acil Sağlık Hizmetleri Bilgi Sistemi. Hatay, Cilvegözü.
  • Öztürk, D. İ. (2011). Kimyasal Silahlar ve Tedavi Rehberi (1. Baskı b.). Ankara: Poyraz Ofset Büyük San. Cd. No: 99/88.
  • Patocka, Jiri. (2016, Mart). Syria Conflict and Chemical Weapons: What is The Reality? Mil. Med. Sci. Lett. (Voj. Zdrav. Listy)(85), 1-5. doi:10.31482/mmsl.2016.006
  • Türköz, Ş. (2016, Nisan). Küresel Terörizm Sorununa Güvenlik Persfektifli Bir Yaklaşım. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(9), 153-162.
  • URL 1, The Violation Documentation Center in Syria. The Violation Documentation Center in Syria (2018, 04 07), https://vdc-sy.net/en/ Son erişim tarihi: 26.11.2019)
APA ozturk i, Guneren E, mayadaglı a, erdoğan ö (2020). Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. , 20 - 30. 10.35341/afet.623766
Chicago ozturk ilhan,Guneren Ethem,mayadaglı alpaslan,erdoğan özcan Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. (2020): 20 - 30. 10.35341/afet.623766
MLA ozturk ilhan,Guneren Ethem,mayadaglı alpaslan,erdoğan özcan Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. , 2020, ss.20 - 30. 10.35341/afet.623766
AMA ozturk i,Guneren E,mayadaglı a,erdoğan ö Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. . 2020; 20 - 30. 10.35341/afet.623766
Vancouver ozturk i,Guneren E,mayadaglı a,erdoğan ö Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. . 2020; 20 - 30. 10.35341/afet.623766
IEEE ozturk i,Guneren E,mayadaglı a,erdoğan ö "Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi." , ss.20 - 30, 2020. 10.35341/afet.623766
ISNAD ozturk, ilhan vd. "Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi". (2020), 20-30. https://doi.org/10.35341/afet.623766
APA ozturk i, Guneren E, mayadaglı a, erdoğan ö (2020). Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. Afet ve Risk Dergisi, 3(1), 20 - 30. 10.35341/afet.623766
Chicago ozturk ilhan,Guneren Ethem,mayadaglı alpaslan,erdoğan özcan Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. Afet ve Risk Dergisi 3, no.1 (2020): 20 - 30. 10.35341/afet.623766
MLA ozturk ilhan,Guneren Ethem,mayadaglı alpaslan,erdoğan özcan Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. Afet ve Risk Dergisi, vol.3, no.1, 2020, ss.20 - 30. 10.35341/afet.623766
AMA ozturk i,Guneren E,mayadaglı a,erdoğan ö Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. Afet ve Risk Dergisi. 2020; 3(1): 20 - 30. 10.35341/afet.623766
Vancouver ozturk i,Guneren E,mayadaglı a,erdoğan ö Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi. Afet ve Risk Dergisi. 2020; 3(1): 20 - 30. 10.35341/afet.623766
IEEE ozturk i,Guneren E,mayadaglı a,erdoğan ö "Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi." Afet ve Risk Dergisi, 3, ss.20 - 30, 2020. 10.35341/afet.623766
ISNAD ozturk, ilhan vd. "Afet Tıbbı Açısından Kimyasal Silah Yaralılarının Yönetimi". Afet ve Risk Dergisi 3/1 (2020), 20-30. https://doi.org/10.35341/afet.623766