Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme
Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 816 - 832 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 09-02-2022
Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme
Öz: Türkiye’de Manevi Danışmanlık konusu, teoloji, psikoloji, sağlık bilimleri gibi çeşitli bilimsel alanlarda çalışılmakta ve ilgili kurumlar tarafından ele alınmaktadır. Uygulama alanında, manevi danışmanlık ile ilgili görevleri, cezaevlerine vaiz göndererek, 1950’li yıllardan itibaren resmi olarak Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) üstlenmiştir. 2019 yılında DİB’in başvurusu üzerine Mesleki Yeterlik Kurumu (MYK) tarafından “Manevi Danışmanlık” bir meslek olarak tescil edilmiştir. DİB ihtiyacı karşılamak üzere kendi personelini ilgili alanlara “Manevi Danışman” olarak görevlendirmiş ve onları çeşitli hizmet içi eğitimler yoluyla yetiştirme yoluna gitmiştir. Türkiye’de manevi danışmanlık eğitiminin hizmet öncesi bir lisans programı yoktur. Bu çalışmada, Türkiye’de manevi danışmanlık eğitimi arayışları ele alınmıştır. Bazı lisansüstü eğitim programları ve manevi danışmanlık eğitiminin uluslararası bazı standartları, DİB’in eğitim konusunda yaptığı çalışmalar ile bir arada yorumlayıcı durum yaklaşımı ile çalışılarak, manevi danışmanlık eğitimine yönelik sorular geliştirilmiş ve değerlendirmeler yapılmıştır.
Anahtar Kelime: A Study on the Spiritual Counselor Training in Turkey with a Special References to the Structure of Higher Religious Education, Employment Area, and International Standards
Öz: The issue of Spiritual Counseling in Turkey is studied in various scientific fields such as theology, psychology, health sciences and has been handled by related institutions. In the field of practice, it can be said that since the 1950s, the Presidency of Religious Affairs (PRA) has officially undertaken the duties of spiritual counseling by sending preachers to the Prisons. Spiritual Counseling was registered as a profession by the Vocational Qualifications Authority (VQA) upon the application of PRA in 2019. PRA has already assigned its own personnel as Spiritual Counselors to the relevant fields and trained them through various in-service training. Spiritual counseling training in Turkey does not have a undergraduate program. In this study, the search for spiritual counseling training in Turkey is discussed. By studying some postgraduate education programs and some international standards of spiritual counseling training together with the studies of PRA on training by way of the interpretive case study, questions about spiritual counseling education have been developed and evaluations have been made.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altaş, Nurullah, “Hastanelerde Dinî Danışmanlık Uygulamalarında Amaç Belirleme (Uygulama İçin Temel Hareket Noktaları)”, Diyanet İlmî Dergi, 2017, c.53, sy.1, ss. 11-42.
- Altıntaş, Muhammed Esat, “Hastanelerde Gerçekleştirilen Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Üzerine Nitel Bir Araştırma (Kayseri Örneği)”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, 2018, c. 6, sayı: 11, ss. 221-256.
- Baygeldi, Merve Reyhan, Türkiye’de Modern Sorunlara Dini Bir Çözüm Olarak Manevi Danışmanlık Uygulaması: Mevcut Durum ve Öneriler, 2018, sy. 234, SETA, İstanbul, ss. 7-30.
- Cebeci, Suat, “Bir Din Öğretimi Yaklaşımı Olarak Dini Danışma ve Rehberlik”, Değerler Eğitimi Dergisi, 2010, c.8, sy.19, ss.53-69.
- Doğan, Mebrure, “Hastane Örneği Üzerinden Manevî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel Bir Bakış”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 2017, c.21, sy.2, ss.1267- 1304.
- Ege, Remziye, “Dini Danışmanlık ve Rehberliğin Bir Bilim Dalı Olarak Gelişmesinin Gerekliliği Üzerine Bazı Düşünceler”, Dini Araştırmalar, 2011, c.14, sy. 39, ss. 104-114.
- Erdem, Metin - Kesgin, Bedrettin, “Manevi Destek Uygulayıcılarının Manevi Destek Hizmetlerine İlişkin Görüşleri”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2017, c.7, sy.15, ss. 124-140
- İnce, Abdullah, “Kur’an Kurslarının Danışmanlık ve Rehberlik Fonksiyonu: Öğretici Görüşlerine Dayalı Sosyo Psikolojik Bir Analiz (Sakarya İli Örneği)”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2017, c.19, sy.35, ss.121-149
- Kavas, Erkan - Kavas, Nurgül, “Manevi Destek Algısı (MDA) Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerliliği ve Güvenilirliği”, Electronic Turkish Studies, 2014, c.9, sy.2, ss.905- 915.
- Köylü, Mustafa - Altaş, Nurullah, Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ensar Yayınları, İstanbul 2014.
- Kocaman, Kasım, “Türkiye'de Din Hizmetleri Bağlamında Yüksek Din Öğretiminde Meslekî Uygulama”, Turkish Studies Journal, 2019, c.14, sy.4, ss.2525-2545.
- Kutlu, Sönmez, “İlahiyat Öğretiminin Yeniden Yapılandırılmasının Önündeki Engeller ve Çözüm Önerileri”, Bugünün İlahiyatı Nasıl Olmalıdır? (Sorunlar ve Çözümleri), (ed. Süleyman Akyürek), Ensar Neşriyat, İstanbul 2015, ss.118-139.
- Manevi Destek Hizmet içi Eğitim Programları, 2015;2017;2018;2019. (DİB’ten temin edilmiştir).
- Özdemir, Saadettin “Sosyal Hizmetlerde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri”, Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Gündüz Yayıncılık, Ankara 2012, ss.231-267.
- Özdoğan, Öznur, “Kanser Hastası ve Ailesine Manevi Bakım”, Türkiye Klinikleri Tıbbi Onkoloji-Özel Konular, 2020, c.13, sy.1, ss.52-58.
- Selçuk, Mualla, “2000’li Yıllara Girerken İrşat Anlayışımız Üzerine Bazı İlk Düşünceler”, II. Din Şurası Tebliğ Müzakereleri, DİB. Yayınları, Ankara 2003, ss. 458-467. Söylev, Ömer Faruk, “Psikolojik Yardım Hizmetleri Bağlamında Türkiye’de DinîDanışma ve Rehberlik”, Bingöl Üniversitesi SBE. Dergisi, 2018, c.8, sy.16, ss. 287-308. Tosun, Cemal - Doğan, Recai, “İlahiyat Fakültelerinin Yeniden Yapılandırılması Problemi”, Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, SDÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları, Isparta 2004, ss.487- 507.
- Tosun, Cemal, “Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde Akademik Yapılanma ve Öğretim Programları Gelişimi (1949-2019)”, Ankara Üniversitesi’nin 70. Yılı, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara 2019.
- Uğurlu, Havva Sinem, “Dinî Danışmanlık Eğitimi: AAPC Akreditasyon Kriterlerinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Manevi Danışmanlık ve Rehberlik 1, (ed. Ali Ayten - Mustafa Koç - Nuri Tınaz), Dem Yayınları İstanbul, 2016, ss. 259- 280.
- Uğurlu, Havva Sinem, Dini Danışmanlık Eğitimi: Amerika Örneği ve Türkiye Gereksinim Çözümlemesi Üzerine Nitel Bir Araştırma, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi SBE., Ankara 2017. Uğurlu, Havva Sinem, “Beceri ve Değer Temelli Bir Dini Danışmanlık Yüksek Öğretim Modelinin İmkânı”, VIth International Eurasian Educational Research Congress, 19- 22 Haziran 2019.
- Uğurlu, Havva Sinem, “Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme”, İslami Araştırmalar Dergisi, 2021, c.32, sy.2, ss.387-409.Amerikan Hıristiyan Danışmanlar Kurumu (AACC), 2020. https://www.aacc.net/ibcc-credentialtypes/ (15/07/2020) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, 2020.
- https://sbe.asbu.edu.tr/tr/tezsizprogramlar/ Manevi%20Bak%C4%B1m%20T ezsiz%20Y%C3%BCksek%20Lisans%20Pro gram%C4%B1%20(T%C3%BCrk%C3%A7e) (15/07/2020)
- Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2020. http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Bilgileri.aspx?s dgNo=860541&dno=395432&bno=1892&bot =489 (15/07/2020)
- Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yeterlikleri, 2020.
- http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Program_Yeter lilikleri_Iliskileri.aspx?bno=1892&bot=489 (15/07/2020)
- Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2020. https://atauni.edu.tr/tr/dini-danismanlik-verehberlik- programi/tarihce (15/07/2020)
- Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2020. https://obs.bozok.edu.tr/ogrenci/ebp/course.a spx?zs=1&mod=1&kultur=tr- TR&program=146&did=19068&mid=116720
- &pmid=1766 (15/07/2020) Cami Hizmetleri Daire Başkanlığı Görevleri, 2020. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/49/ (09/07/2020)
- Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2015 Yılı Din Hizmetleri Faaliyet Raporu, 2016, Ankara.
- https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Document s/2016%20Din%20Hizmetleri%20Raporu.pdf (10/08/2021)
- Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü Din Hizmetleri Faaliyet Raporları, 2016, 2017, 2018.
- https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/384 (09/08/2021) Dini Danışmanlık Manevi Rehberler Eğitim Semineri, 2018, Antalya.
- https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Detay/54/d ini-dan%C4%B1%C5%9Fmanl%C4%B1kmanevi- rehberler-e%C4%9Fitim-semineri (09/08/2021)
- Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (Değişik: 2/7/2018 – KHK/703/141 md.), 2018.
- https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?Mevzua tNo=633&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (30/07/2020)
- Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Tarihçe, 2020. https://diyanet.gov.tr/tr-
- TR/Kurumsal/Detay//1/diyanet-isleribaskanligi- kurulus-ve-tarihcesi (15/07/2020)
- Düzce Müftülüğü Manevi Danışman Görevlendirme Usul ve Esasları, 2021.
- https://duzce.diyanet.gov.tr/sayfalar/contentd etail.aspx?ContentId=1600&MenuCategory= Kurumsal (10/08/2021)Hıristiyan Danışmanlar Kurumu (ACC), 2020. https://www.acc-uk.org/ (15/07/2020)
- Huzurevlerinde Manevi Destek ve Rehberlik Hizmetleri, 2019.
- https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Detay/219/ huzurevlerinde-sunulan-manevi-destek-verehberlik- hizmetlerini-geli%C5%9Ftirme- %C3%A7al%C4%B1%C5%9Ftay%C4%B1- yap%C4%B1ld%C4%B1 (09/07/2020) İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, 2020.
- https://www.izu.edu.tr/akademik/enstituler/lis ansustu-egitim-enstitusu/programlar/sosyalbilimler/ yuksek-lisans-tezli/manevidanismanlik- ve-rehberlik (10/07/2020)
- Kanada Manevi Bakım Kurumu (CASC), 2020a. https://spiritualcare.ca/ (15/07/2020)
- Kanada Manevi Bakım Kurumu (CASC), 2020b. https://spiritualcare.ca/download/competenci es-for-certified-members-spiritual-carepractitioners- and-psycho-spiritualtherapists/? wpdmdl=10113&refresh=
- 5f32cefda59fa1597165309 (15/07/2020) Katip Çelebi Üniversitesi, 2020.
- https://ubs.ikc.edu.tr/AIS/OutcomeBasedLear ning/Home/Index?id=201 (15/07/2020)
- Klinik Manevi Eğitim Kurumu (ACPE), 2020a. https://www.acpe.edu/ACPE/Psychotherapy/ Becoming_
- A_Pastoral_Counselor/ACPE/Psychothe rapy/BecomingAPastoralCounselor.aspx?hk ey=4ce9218d-22d2-42ba-bdc5- 635f837ded77 (15/07/2020)
- Klinik Manevi Eğitim Kurumu (ACPE), 2020b. https://www.manula.com/manuals/acpe/acpe -manuals/2016/en/topic/competencies-forcertified- educator-cpe (15/07/2020)
- Klinik Manevi Eğitim Kurumu (ACPE), 2020c. https://www.manula.com/manuals/acpe/acpe -manuals/2016/en/topic/objectives-andoutcomes- for-level-i-level-iicpe? q=pastoral+formation (15/07/2020)
- Klinik Manevi Eğitim Kurumu (ACPE), 2020d. https://www.manula.com/manuals/acpe/acpe -manuals/2016/en/topic/standard-2 (15/07/2020)
- Klinik Manevi Eğitim Kurumu (ACPE), 2020e. https://www.manula.com/manuals/acpe/acpe -manuals/2016/en/topic/code-of-professionalethics- accred-manual (15/07/2020)
- Manevi Bakım/Manevi Formasyon Merkezi (CSCPF), 2020a.
- https://www.cscpf.org/resources/Documents/ Certification/Cert%20Stand%20to%20 Download/ CSCPFPastoralCounselorExcerpt.pdf (15/07/2020)
- Manevi Süpervizyon ve Psikoterapi Kurumu (CPSP), 2020a.
- https://cpsp.org/resources/Documents/Stand ards%20-%20Approved%2011-17-19.pdf (15/07/2020)
- Manevi Süpervizyon ve Psikoterapi Kurumu (CPSP), 2020b.
- https://cpsp.org/resources/Documents/CPSP%20Code%20of%20Professional%20Ethics %20and%20Principles%20for%20Processin g%20Ethical%20Complaints%20APPROVED %20030320.pdf (15/07/2020)
- Manevi Danışman Ulusal Meslek Standardı, 2019. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/ 10/20191025M1-2.htm (15/07/2020)
- MYK Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi, 2016. https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/turkiyeyeterlilikler- cercevesi (09/07/2021)
- Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2020.
- https://www.erbakan.edu.tr/sosyalbilimlerenst itusu/duyuru/9327/2017-2018-guz-donemitezsiz- yuksek-lisans-duyurusu (15/07/2020)
- On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
- https://ubs.omu.edu.tr/ogrenci/ebp/organizas yon.aspx?kultur=tr- TR&Mod=2&ustbirim=23&birim=17&altbirim= -1&program=4685&organizasyonId= 1911&mufredatTurId=932001 (01/07/2020)
- Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2020. https://ilahiyat.ogu.edu.tr/Sayfa/Index/31 (14/07/2020)
- Sağlık Bakanlığı Protokolü, 2015.
- https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Document s/Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Bakanl%C4%B 1%C4%9F%C4%B1%20Protokol%C3%BC.p df (14/07/2020)
- Sağlık Kuruluşlarında Manevi Destek Hizmetleri Yönergesi, 2017.
- https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/detay/ 147/sa%C4%9Fl%C4%B1kkurulu% C5%9Flar%C4%B1nda-manevidestek- hizmetleri-y%C3%B6nergesi (09/08/2021)
- Sakarya Üniversitesi Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı, 2021.
- https://mdr.sakarya.edu.tr/tr/icerik/19833/102 219/anabilim-dali (10/08/2021)
- Selçuk Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi, 2020. https://selcuksem.selcuk.edu.tr/egitim/manev i-rehberlik-ve-danismanlik-egitimi-sertifikaprogrami- uzaktan-egitim/4811 (14/07/2020)
- Türk Psikiyatri Derneği Açıklaması, 2019.
- https://www.psikiyatri.org.tr/2010/manevidanismanlik- meslek-standardi-taslagihakkinda- aciklama (15/07/2020)
- Ulusal Meslek Standardı Geliştirme Rehberi, 2019, s.4. file:///D:/md/UMS_Gelistirme_rehberi.pdf (16.08.2021)
- Yalova Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi, 2020. http://yusem.yalova.edu.tr/egitim-376- manevi-rehberlik-ve-degerler-egitimiegitmenligi- sertifika-programi (15/07/2020)
- Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK), 2017. 07.10.2017 tarih ve 75850160-104.01.07.01- 690 sayılı yazısı.
- Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK), 2020. https://uluslararasi.yok.gov.tr/uluslararasilas ma/bologna/temel-bilgiler/bologna-surecinedir (15/07/2020)
| APA | EGE R (2021). Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. , 816 - 832. |
| Chicago | EGE REMZIYE Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. (2021): 816 - 832. |
| MLA | EGE REMZIYE Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. , 2021, ss.816 - 832. |
| AMA | EGE R Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. . 2021; 816 - 832. |
| Vancouver | EGE R Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. . 2021; 816 - 832. |
| IEEE | EGE R "Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme." , ss.816 - 832, 2021. |
| ISNAD | EGE, REMZIYE. "Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme". (2021), 816-832. |
| APA | EGE R (2021). Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. İslami Araştırmalar, 32(3), 816 - 832. |
| Chicago | EGE REMZIYE Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. İslami Araştırmalar 32, no.3 (2021): 816 - 832. |
| MLA | EGE REMZIYE Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. İslami Araştırmalar, vol.32, no.3, 2021, ss.816 - 832. |
| AMA | EGE R Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. İslami Araştırmalar. 2021; 32(3): 816 - 832. |
| Vancouver | EGE R Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme. İslami Araştırmalar. 2021; 32(3): 816 - 832. |
| IEEE | EGE R "Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme." İslami Araştırmalar, 32, ss.816 - 832, 2021. |
| ISNAD | EGE, REMZIYE. "Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme". İslami Araştırmalar 32/3 (2021), 816-832. |
