Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 475 - 488 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35826/ijoess.2924 İndeks Tarihi: 10-02-2022

TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ

Öz:
Şiddet, doğuştan gelen bir davranış olmasının yanı sıra sonradan öğrenilen davranışları da kapsar.Kişinin yetiştiği, sürekli iletişimde olduğu aile, arkadaş çevresinden ve kitle iletişim araçlarındangörerek öğrendiği, kimi zaman uyguladığı, zaman içinde yayılması muhtemel toplumsal birsorundur. Sadece fiziksel olmayıp, psikolojik, bireysel, kültürel, toplumsal ve cinsel boyutları ileele alınması gereken bir olgudur. Kültürün devamlılığını sağlayan halk türküleri incelendiğindeşiddetin farklı boyutlarını içeren sözlerin varlığı dikkati çeker. Bu çalışma, toplumun duygularınındışavurumuna ilişkin önemli ipuçları veren ve nesiller aracılığı ile aktarılan türkülerin, gelenekselunsurların yanı sıra şiddetin de farkına varmaksızın gelecek nesillere aktarılması ve şiddete ilişkinunsurların zaman içinde kanıksanmasına aracı olduğu düşüncesinden yola çıkılarak yapılandırıldı.Bu çalışmanın tüm verileri, TRT nota arşivinden elde edilen TRT halk müziği repertuvarında yeralan 6517 türküden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında TRT halk müziği repertuvarında yer alantoplam 6517 türkü doküman analizi yöntemi ve belgesel tarama modeli kullanılarak incelendi,şiddet içeren kelime yoğunluğuna göre bölgeler saptandı. Bu çalışma, TRT halk müziğirepertuvarına kayıtlı toplam 1440 türkü –İç Anadolu Bölgesi kapsamındaki yörelere ait içinde 203halk türküsü ile en çok şiddet içeren kelimenin tespit edildiği İç Anadolu Bölgesi ile sınırlandırıldı.Bölge içinde türkü sözlerinde en fazla şiddet unsuru içeren türkülerin yüzde 21 ile Sivas, yüzde 12ile Kayseri en az ise yüzde 1 türkü ile Aksaray, yüzde 1 türkü ile Karaman ili olduğu tespit edildi.Türkü sayısı oranına bakıldığında ise yüzde 25,8 ile Niğde, yüzde 25,4 ile Çankırı yöresine en azoranın ise yüzde 12,8 ile Yozgat ve yüzde 8’ lik oran ile Sivas yöresine şiddet unsuru içerentürkülerin kayıtlı olduğu tespit edildi. Türkü sözlerinin şiddet türü, şiddet boyutu yönüyle analizisonucunda yüzde 32 ile en fazla psikolojik boyutun, yüzde 7’ lik oran ile de en az cinsel boyutunvarlığı tespit edildi. Şiddet içeren türkülere ilişkin ayrıntılı veriler çalışmada grafiksel olaraksunulmaktadır.
Anahtar Kelime:

EXPRESSIONS OF VIOLENCE IN TURKISH FOLK SONGS: CENTRAL ANATOLIAN EXAMPLE

Öz:
In addition to being an innate behavior, violence also includes learned behaviors. It is a socialproblem that a person grows up to and learns from his family, friends and mass media that he isconstantly communicating with, sometimes he applies, and that is likely to spread over time. Notjust physical, psychological, individual, cultural, is a phenomenon that needs to be addressedwith social and gender dimensions. When the folk songs that ensure the continuity of the cultureare examined, the presence of words containing different dimensions of violence drawsattention. This study is structured on the basis of the idea that folk songs, which give importantclues about the expression of the feelings of the society and are transmitted throughgenerations, are passed on to future generations without being aware of violence as well astraditional elements, and that it is a means for the elements related to violence to becomefamiliar over time. All the data of this study consists of 6517 folk songs in the TRT folk musicrepertoire obtained from the TRT music archive. Located in TRT repertoire of folk music, folksongs scope of the research were analyzed using total 6517 document analysis documentaryscreening model method was determined by the intensity of the word violence. This study waslimited to the Central Anatolian Region, where the most violent words were identified, with 203folk songs among a total of 1440 folk songs belonging to the regions within the Central AnatoliaRegion - recorded in the TRT folk music repertoire. In the region, it was determined that the folksongs that contain the most violent element in their lyrics are Sivas with 21 percent Kayseri with12 percent, Aksaray with at least 1 percent folk songs, and Karaman with 1 percent folk songs.When the ratio of the number of folk songs was examined, it was determined that the folk songswith an element of violence were recorded in Niğde with 25.8 percent, Çankırı with 25.4 percent,Yozgat at the lowest rate with 12.8 percent and Sivas with 8 percent. As a result of the analysis offolk songs in terms of the type of violence and the dimension of violence, it was determined thatthere was the highest psychological dimension with 32 percent and the least sexual dimensionwith the rate of 7 percent. Detailed data on folk songs containing violence are presentedgraphically in the study.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altınölçek, H. (2004). Tedavide müzik ve antik dönem'de uygulanması. Müzik ve Bilim Dergisi. Sayı:1 Mart.
  • Bilican Gökkaya, V. (2011). Kadına yönelik ekonomik şiddet: Sivas ili örneği (Cumhuriyet Üniversitesi) örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken. 3 (3). 129- 145.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal. 9(2), 27-40. s.27.
  • Can, Y. (2013). Kadına yönelik şiddetin toplumsal cinsiyet temelleri: Niğde örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks. 5 (1). 203- 216.
  • Colombe, C. (2006). Müziğin insan ve hayvanlara etkisi. Ötüken yay.
  • Çelik, G. (2014). Eşlerarası Şidette Tipolojik Yaklaşımlar: Şiddet Uygulayan Erkeklerin Genel Özellikleri. V. Işıkhan içinde, Prof. Dr. Gönül Erkan’a Armağan Sosyal Hizmet ve Mülakat (s. 247-264). Ankara: Sosyal Hizmet Araştırma, Uygulama ve Geliştirme Derneği.
  • Düzgün, D. (2009). Erzurumlu Kami Hakkın Da Yapılan Çalışmalar Yeni Belgeler Ve Bilgiler. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi.
  • Ersan, A. (2012). "Şiirde Coğrafi Yapı: Çarşamba Örneği (Samsun)", Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi.
  • İçağasıoğlu Çoban, A. (2014). Kadına Yönelik Şiddetin Önemli Bir Bileşeni Olarak Toplumsal Cinsiyet. V. Işıkhan içinde, Prof. Dr. Gönül Erkan’a Armağan Sosyal.
  • İstanbullu, S. (2014) Kültür ve Müzik Eğitimi Ögesi Olan Türkülerde Kadın Temasının Analizi. T.C. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Eğitimi Bilim Dalı, Doktora Tezi.
  • Genç, N, H. (2007). Kadın, Şiddet ve Bazı Türkülerdeki Yansımaları, Kadın Çalışmaları ile ilgili Etkinlikler, Notlar ve Raporlar/ Activities, Notes, and Reports on Women’s Studies, Şırnak Üniversitesi, 2007.
  • Gürbüz, M. (2018). TRT THM Repertuvarındaki Curcuna Usûlü ile Ölçülmüş Kerkük Türküleri Üzerine Bir İnceleme. İstem / 32 December.
  • Gül, M. E. Sepetci, T. (2018). Sinemada Şiddetin Estetize Edilmesi: Zincirsiz ve Birkaç Dolar İçin Filmlerinin Metinlerarası Karşılaştırması, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi.
  • Güven, M. (2005). Türkiye Sahasındaki Hikâyeli Türküler Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
  • Karasar N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi (16. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
  • Kemaloğlu, Ö. G. (2008). TRT televizyonlarında yayınlanan çocuk programlarının müzik eğitimi açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kılıç, E. (2017). Hekimbaşı Edvarının Sistematik Müzikoloji Açısından İncelenmesi, Rast Müzikoloji Dergisi Uluslararası Müzikoloji Dergisi.
  • Kırlıoğlu, Kalaycı, H, İ. Kırlıoğlu, Mehmet. Akpınar, B. Şenel, D. Demirel, R. (2016), Şarkılarda Kadına Yönelik Şiddetin İzleri: Niteliksel Bir Çalışma. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 4, Sayı 8, Bahar 2016.
  • Kılıç, A. Gürkan, Can, Ö. (2021) Gebelik, Doğum ve Doğum Sonrası Dönemde Müzik Terapinin Kanıt Temelli Kullanımı. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.
  • Kirk-Duggan, C. (2014). Sacred and Secular in African American Music, The Oxford Handbook of Religion and the Arts. Oxford University Press. Erişim linki: https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780195176674.001.0001/oxfo rdhb-9780195176674-e-036?print=pdf
  • Kocacık, F. (2001). Şiddet Olgusu Üzerine. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2 (1). 1- 7.
  • Kreutzer, J. N. (1991). The Limbic System and Its Role in Affective Response to Music, https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/875512339101000105, (erişim tarihi: 11.04.2021).
  • Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık.
  • Levendoğlu, N. (2020). Geleneğe Bağlı Yenilikçi Tavrın Kült Bestecisi Cinuçen Tanrıkorur ve Bir Temsili Eser. Erdem, 0 (78), 151-188. DOI: 10.32704/erdem.749154.
  • Mavili Aktaş, A. (2006). Aile içi şiddet kadının ve çocuğun korunması kişisel gelişim serisi 11. Elma Yayınevi.
  • Mavili, A. (2014). Aile içi şiddet. Elma Yayınevi.
  • Sağır, A. ve İnci, Ü. H. (2012). Bir facebook grubunda kadına şiddet haberlerinin değerlendirilme biçimi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi. 1 (3), 200- 238.
  • Schoen-Nazzaro, M. B. (1978). Plato and Aristotle on the Ends of Music. Laval théologique et philosophique. Volume 34, numéro 3.
  • Şenel, O. (2014). Problem Müzik Kavramı ve Bir Problem Müzik Türü Olarak Arabesk, The Journal of Academic Social Science.
  • Taşal, B. Vural, F. (2011) Şarkı Sözlerinde Şiddet Öğesi: Aksaray İli İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileriyle Yapılan Bir Çalışma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. T.R.T Nota Arşivi.
  • Uslu, M. (2007). Çocuklarda ve gençlerde müzik eğitiminin önemi üzerine bir değerlendirme, Müzik ve Bilim Dergisi. Sayı:7, Mart
  • Uslu, R. (2020). Güfte Mecmualarında Bu Müzik Eseri Kimin Problemi ve Müzikolojik Bir Metot Önerisi. Yegah Musiki Dergisi, 3 (2), 137-153.
  • Uluçay, T. (2018) Lise Öğrencilerinin Dinledikleri Müzik Türlerinin Şiddet Eğilimlerine Etkisi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi.
  • Vural, Göher, F. İstanbullu, S. “Cinsel Çağrışımlı Türkü Sözlerinin Bölgelere Göre Dağılımı, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/18 Fall 2016.
  • Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis, erişim linki: https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%201%093 %20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4 , erişim tarihi: 13.04.2021.
  • Yetim, D. ve Şahin, E. M. (2008). Aile hekimliğinde kadına yönelik şiddete yaklaşım. Aile Hekimliği Dergisi. 2 (2), 48-53.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yüksel, G. Baydan, T. (2018). Trt Repertuarına Kayıtlı Bergama Türkülerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, İdil Sanat ve Dil Dergisi.
APA BAYBURTLU A, Ulusoy Yılmaz D, Keklik Kal F (2021). TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. , 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
Chicago BAYBURTLU Ahmet Selçuk,Ulusoy Yılmaz Duygu,Keklik Kal Funda TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. (2021): 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
MLA BAYBURTLU Ahmet Selçuk,Ulusoy Yılmaz Duygu,Keklik Kal Funda TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. , 2021, ss.475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
AMA BAYBURTLU A,Ulusoy Yılmaz D,Keklik Kal F TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. . 2021; 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
Vancouver BAYBURTLU A,Ulusoy Yılmaz D,Keklik Kal F TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. . 2021; 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
IEEE BAYBURTLU A,Ulusoy Yılmaz D,Keklik Kal F "TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ." , ss.475 - 488, 2021. 10.35826/ijoess.2924
ISNAD BAYBURTLU, Ahmet Selçuk vd. "TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ". (2021), 475-488. https://doi.org/10.35826/ijoess.2924
APA BAYBURTLU A, Ulusoy Yılmaz D, Keklik Kal F (2021). TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
Chicago BAYBURTLU Ahmet Selçuk,Ulusoy Yılmaz Duygu,Keklik Kal Funda TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 12, no.45 (2021): 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
MLA BAYBURTLU Ahmet Selçuk,Ulusoy Yılmaz Duygu,Keklik Kal Funda TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, vol.12, no.45, 2021, ss.475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
AMA BAYBURTLU A,Ulusoy Yılmaz D,Keklik Kal F TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 12(45): 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
Vancouver BAYBURTLU A,Ulusoy Yılmaz D,Keklik Kal F TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 12(45): 475 - 488. 10.35826/ijoess.2924
IEEE BAYBURTLU A,Ulusoy Yılmaz D,Keklik Kal F "TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ." Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 12, ss.475 - 488, 2021. 10.35826/ijoess.2924
ISNAD BAYBURTLU, Ahmet Selçuk vd. "TÜRKÜ SÖZLERİNDE ŞİDDET ÇAĞRIŞTIRAN İFADELER: İÇ ANADOLU BÖLGESİ ÖRNEĞİ". Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 12/45 (2021), 475-488. https://doi.org/10.35826/ijoess.2924