Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak
Yıl: 2021 Cilt: 31 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 288 - 301 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14744/planlama.2021.41713 İndeks Tarihi: 13-02-2022
Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak
Öz: Doğal ve insan eliyle üretilen tehditler karşısında kentlerin korunmasızlığı giderek artmaktadır. Bulundukları coğrafyaya göre kentlerimiz deprem, çığ, heyelan gibi doğal tehlikelerin yanı sıra iklim krizinin tetiklediği aşırı yağış, kentsel taşkınlar, sıcak hava dalgaları ve uzun kuraklıklara maruz kalmaktadır. Bu durum, kentlerin geleceği için beşeri ve doğal sistemlerin bir arada ele alınmasını, ortak stratejiler geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. Ancak, Türkiye planlama pratiğinde, iklim değişikliği eylem planı ve deprem stratejisi eylem planı gibi mekânsal planlamayla doğrudan ilişkili olan stratejik belgeler, çoğunlukla birbirinden bağımsız ve planlamadan kopuk olarak üretilmektedir. Bu çalışma, deprem ve iklim konularına duyarlı bir planlama yaklaşımının birlikte kurgulanması gerekliliğini savunmakta ve bu doğrultuda bütüncül bir planlama yaklaşımı ortaya koymaktadır. Bu amaçla, çalışmada öncelikle, deprem ve iklim konularının ülkemizdeki planlamaya ilişkin kanunlarda ve ulusal eylem planlarında nasıl yer bulduğu incelenmiştir. Ardından, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’yle tanımlanan farklı ölçeklerdeki planlar için deprem ve iklim konularının birlikte girdi yapabileceği alanlar tespit edilmiştir. Buradan hareketle, bölge, kent, mahalle ve yapı ölçeklerinde deprem riski ve iklim krizine birlikte yanıt veren planlama stratejileri önerilmiştir. Farklı stratejiler arasındaki olası sinerji ve çatışma alanları tartışılmıştır. Çalışmanın, planlama alanındaki karar vericiler ve uygulayıcılar için mekânsal planlar yapım süreçleri içinde deprem ve iklim değişikliği kaynaklı afetler için bütüncül bir perspektif kazandırması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelime: Addressing Earthquake Risk and Climate Crisis together in Spatial Planning
Öz: Cities’ vulnerability to natural and man-made threats are ever increasing. Cities are under the threat of both natural disasters such as earthquakes, avalanches and landslides; and climatedriven challenges such as excessive precipitation, heatwaves and droughts. This calls for a need of handling natural and human systems together for the future of cities. However, climate and earthquake action plans which naturally present a direct link to spatial planning, are often produced separately in the Turkish planning practice. This study advocates that strategies for combating earthquake and climatic challenges should be harmonized together within the spatial planning system, and respectively, aims at presenting a holistic planning approach. For this purpose, the study first examines the ways in which disaster and climate issues are addressed in the current laws and national action plans. Then, in line with the ‘Regulation on the Preparation of Spatial Plans’, it examines the spatial planning scales with an aim of determining the potential areas in which disaster and climate issues could be planned together. Taking this as a point of departure, the paper presents a set of planning strategies responding to earthquake risk and climate crisis at regional, city, neighbourhood and building scales. It discusses synergies and conflicts among these strategies at different scales. This study targets to develop a holistic perspective for earthquake and climate change induced disasters, for the decision-makers and practitioners operating in spatial planning processes.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AİGM (1997) Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Deprem Bölgelerinin İncelenmesi, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afer İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
- Andong, R. F., and Sajor, E. (2017). Urban sprawl, public transport, and increasing CO 2 emissions: The case of Metro Manila, Philippines. Environment, Development and Sustainability, 19(1), 99-123.
- Ataöv, A. & Peker, E. (2021). Co-designing local climate action: A methodological framework from a democratic perspective. In E. Peker ve A. Ataöv. Governance of climate responsive cities: Exploring cross-scale dynamics, 147-164, Springer Nature: Switzerland.
- Balamir, M. (2018) Afetler, Risk Yönetimi ve Sakınım Planlaması: Açıklamalı Kavram ve Tehditler, ŞPO Yayınları, Berk Matbaacılık: Ankara.
- Berke, P., Beatley, T. and Wilhite, S. (1989). Influences on local adoption of planning measures for earthquake hazard mitigation. International Journal of Mass Emergencies and Disasters, 7(1), 33-56.
- Blaikie, P., Cannon, T., Davis, I., and Wisner, B. (2014). At risk: natural hazards, people's vulnerability and disasters. Routledge.
- Burby, R. J., Beatley, T., Berke, P. R., Deyle, R. E., French, S. P., Godschalk, D. R., May, P., Olshansky, R. and Paterson, R. G. (1999) Unleashing the power of planning to create disaster-resistant communities. Journal of the American Planning Association, 65(3), 247-258.
- Burby, R. J., & Dalton, L. C. (1994). Plans can matter! The role of land use plans and state planning mandates in limiting the development of hazardous areas. Public Administration Review, 54(3), 229-238.
- ÇŞB (2010) KENTGES - Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı 2010-2023, ÇŞB Yayınları: Ankara.
- Elbir, T. (2008). Estimation of engine emissions from commercial aircraft at a midsized Turkish airport. Journal of Environmental Engineering, 134(3), 210-215.
- Erdik, M. (2000). Report on 1999 Kocaeli and Düzce (Turkey) earthquakes. Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştirma Enstitüsü.
- Faisal, I. M. & Parveen, S. (2004) Food Security in the Face of Climate Change, Population Growth, and Resource Constraints: Implications for Bangladesh, Environmental Management 34, 487–498.
- French, E. L., Birchall, S. J., Landman, K., & Brown, R. D. (2019). Designing public open space to support seismic resilience: A systematic review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 34, 1-10.
- Gedikli, B. (2020) Sürdürülebilir ve İklime Duyarlı Kentler İçin Planlama ve Tasarımda Yeşil Altyapının Rolü, KBAM 7. Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, 61-91.
- Giorgi, F. & Lionello, P. (2008) Climate change projections for the Mediterranean region, Global and Planetary Change (63), 90-104.
- IBB (2000) Deprem kuvvetleri karşısında yapıların gösterdiği davranışlar, İBB KİPTAŞ yayınları: İstanbul
- IPCC (2007) Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, M.L. Parry, O.F. Canziani, J.P. Palutikof, P.J. van der Linden and C.E. Hanson, Eds., Cambridge University Press, Cambridge, UK, 976.
- Kalabalık, H. (2017) İmar Hukuku Dersleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Kesgin, U. (2006). Aircraft emissions at Turkish airports. Energy, 31(2-3), 372-384.
- Krope, J. & Goricanec, D. (2009). Energy Efficiency and Thermal Envelope, In D. M. a. M. Santamouris (Ed.), A Handbook of Sustainable Building Design and Engineering London: Earthscan Publishing.
- Lelieveld, J., Hadjinicolaou, P., Kostopoulou, E., Chenoweth, J., El Maayar, M., C. Giannakopoulos, C., Hannides, C., Lange, M. A., Tanarhte, M., Tyrlis, E. & Xoplaki, E. (2012) Climate change and impacts in the eastern mediterranean and the Middle East, Climatic Change, 114, 667-687.
- Lemonick, D. M. (2011). Epidemics after natural disasters. American Journal of Clinical Medicine, 8(3), 144-152.
- Littlefair, P. J. (2000). Environmental site layout planning: solar access, microclimate and passive cooling in urban areas. BRE publications.
- Marshall, J. D. (2008). Energy-efficient urban form, Environmental Science & Technology 42, 9, 3133-3137.
- Milne, M. & Givoni, B. (1979). Architectural Design Based on Climate In D. Watson (Ed.), Energy Conservation Through Building Design USA McGraw-Hill.
- Mitchell, G., Hargreaves, A., Namdeo, A. & Echenique, M. (2011) Land use, transport, and carbon futures: the impact of spatial form strategies in three UK urban regions, Environment and Planning A, 43, 2143-2163.
- Orhan, E. (2014). The role of lifeline losses in business continuity in the case of Adapazari, Turkey. Environmental Hazards, 13(4), 298-312.
- Orhan, E. (2016). Building community resilience: business preparedness lessons in the case of Adapazarı, Turkey. Disasters, 40(1), 45-64.
- Peker, E. (2021) Bir şehircilik problemi: Değişen iklimde termal konforu sağlamak. Planlama 2021, 31(1):108–119. 10.14744/planlama.2020.92679
- Peker, E. & Aydın, C. İ. (2019) Değişen iklimde kentler: yerel yönetimler için azaltim ve uyum politikaları, Mercator-IPM Politika Notu, İstanbul Politikalar Merkezi.
- Stone, B., Hess, J. J. & Frumkin, H. (2010) Urban Form and Extreme Heat Events: Are Sprawling Cities More Vulnerable to Climate Change Than Compact Cities? Environmental Health Perspectives 118(10), 1425–28.
- Trubka, R., Newman, P. & Bilsborough, D. (2010) The Costs of Urban Sprawl – Predicting Transport Greenhouse Gases From Urban Form Parameters, Environment Design Guide, GEN 84, 1-16.
- Turral, H., Burke, J. & Faurès, J. M. (2011) Climate change, water and food security. Water Reports No.36, 1-174.
- Vörösmarty, C. J., Green, P., Salisbury, J., & Lammers, R. B. (2000). Global water resources: vulnerability from climate change and population growth. Science, 289(5477), 284-288.
- Wisner, B. (2003). Disaster risk reduction in megacities: making the most of human and social capital. Building safer cities: The future of disaster risk, 181-96.
- Xiao, Y. & Drucker, J. (2013). Does economic diversity enhance regional disaster resilience?. Journal of the American Planning Association, 79(2), 148-160.
| APA | PEKER E, Orhan E (2021). Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. , 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| Chicago | PEKER ENDER,Orhan Ezgi Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. (2021): 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| MLA | PEKER ENDER,Orhan Ezgi Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. , 2021, ss.288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| AMA | PEKER E,Orhan E Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. . 2021; 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| Vancouver | PEKER E,Orhan E Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. . 2021; 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| IEEE | PEKER E,Orhan E "Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak." , ss.288 - 301, 2021. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| ISNAD | PEKER, ENDER - Orhan, Ezgi. "Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak". (2021), 288-301. https://doi.org/10.14744/planlama.2021.41713 |
| APA | PEKER E, Orhan E (2021). Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. PLANLAMA, 31(2), 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| Chicago | PEKER ENDER,Orhan Ezgi Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. PLANLAMA 31, no.2 (2021): 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| MLA | PEKER ENDER,Orhan Ezgi Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. PLANLAMA, vol.31, no.2, 2021, ss.288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| AMA | PEKER E,Orhan E Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. PLANLAMA. 2021; 31(2): 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| Vancouver | PEKER E,Orhan E Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak. PLANLAMA. 2021; 31(2): 288 - 301. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| IEEE | PEKER E,Orhan E "Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak." PLANLAMA, 31, ss.288 - 301, 2021. 10.14744/planlama.2021.41713 |
| ISNAD | PEKER, ENDER - Orhan, Ezgi. "Mekânsal Planlamada Deprem Riski ve İklim Krizini Birlikte Ele Almak". PLANLAMA 31/2 (2021), 288-301. https://doi.org/10.14744/planlama.2021.41713 |
