Yıl: 2021 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 790 - 815 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.53376/ap.2021.27 İndeks Tarihi: 15-02-2022

LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK

Öz:
Leni Riefenstahl, Nazi dönemi sinemacıları arasında entartışmalı isimlerin başında gelir. Nazi Partisi iktidarı boyuncaçektiği filmler, kimi çevrelerce Nazi iktidarıyla işbirliğininbelgesi, kimileri için de salt sanattır. II. Dünya Savaşı sonrasıüretimi üzerine yapılan değerlendirmeler ise kimi zaman faşistestetiğin izlerini takip eder, kimi zamansa filmleriniideolojiden azade imgelere indirger. Yaşamı boyuncafilmlerinin ideolojik değerini reddeden ve kendisini uyumun vegüzelliğin yönetmeni olarak savunmaya çabalayanRiefenstahl’in sineması, bu makalede sürdürülen bu ikikutuplu tartışma ekseninde ele alınmaktadır. Riefenstahl’inadı sıkça Nazi dönemi propaganda sinemasına damgasınıvuracak olan İradenin Zaferi (1935) ve Olympia I. ve II. Bölüm (1938) filmleriyle anılır. 1970’lerden itibaren ise bir Afrikakabilesi olan Nubaların fotoğraflarını ve sonraki yıllardasualtını gösteren çekimlerle yeniden gündem olur. Aynı yıllarRiefenstahl için geçmişinin rehabilite edildiği, kendisinin debir tür Rönesans yaşadığı yeni bir dönemin başlangıcı olur.Riefenstahl’in Nazi dönemi ile bu dönemin öncesi ve sonrasıürettiği estetiği ve imgeleri arasında bir izleğin mevcudiyetineinanan Susan Sontag, bu rehabilitasyon sürecine karşı çıkar.“Sanat sanat içindir” fikri ile göstermenin ve görmenin etiğikarşı karşıya gelir. Makale Riefenstahl’in filmlerini, yaşamöyküsünü, söylemlerini ve Sontag’ın müdahalesini esasalarak sinema aracılığıyla faşist propagandanın yapısını veliberal toplumda etkisini sürdürebildiği çeperi ortaya koymakve tartışmak niyeti taşımaktadır.
Anahtar Kelime:

DISCUSSING THE CINEMA OF LENI RIEFENSTAHL

Öz:
Leni Riefenstahl is one of the most controversial figures amongthe filmmakers of the Nazi era. The films she made during therule of the NSDAP are a document of collaboration with theNazi government for some groups and for others pure art.Reviews of her production after the World War II sometimesfollow in the footsteps of fascist aesthetics and sometimesreduce her films to images free of ideology. The cinema ofRiefenstahl, who all her life rejected the ideological value ofher films and tried to defend herself as a director of harmonyand beauty, is discussed in this article on the axis of this bipolardiscussion. Riefenstahl's name is often remembered with herfilms Triumph of the Will (1935) and Olympia Parts I and II (1938). From the 1970s on, she was back on the agenda withthe photos of the Nuba, an African tribe, and the underwaterphotos in the following years. The same years marked thebeginning of a new era for Riefenstahl in which her past wasrehabilitated and she herself experienced a kind ofRenaissance. Susan Sontag, who believes in the existence of aconnection between Riefenstahl’s aesthetics and images thatshe created during the Nazi era and before and after this period,is against this rehabilitation process. The idea of “art for art’ssake” and the ethics of showing and seeing come face to face.The article aims to uncover and discuss the structure of fascistpropaganda and the periphery it can maintain in liberal societythrough cinema on the basis of Riefenstahl's films, biography,statements and Sontag's intervention.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Albrecht, Gerd (1969), Nationalsozialistische Filmpolitik. Eine soziologische Untersuchung über die Spielfilme des Dritten Reiches (Stuttgart: F. Enke).
  • Andrews, Rena (1974), “Hitler’s Favorite Filmmaker Honored At Colorado Festival”, https://www.nytimes.com/1974/09/15/archives/hitlers-favoritefilmmaker-honored-at-colorado-festival-hitlers.html (21.04.2021).
  • Baker, Ulus (t.y.), “Nazi Sinemasının Sinegözü”, Körotonomedya Yazıları. BArch Bild 183-R78303,o.Ang.
  • BBC (2019, 25 Kasım), “The 100 greatest films directided by women”, https://www.bbc.com/culture/article/20191125-the-100-greatest-films-directedby-women-poll (06.05.2021).
  • Benjamin, Walter (2011), “Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Yapıtı”, Ali Artun (Der.), Sanat/Siyaset. Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Mustafa Tüzel): 69-91.
  • Brockmann, Stephen (2010), A Critical History of German Film (Rochester, New York: Camden House).
  • Bölükbaşı, Mustafa (2012), Faşist Estetik: Leni Riefenstahl Filmleri Üzerine Bir İnceleme (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Burckhardt, Jakob (1898), Griechische Kulturgeschichte, Erster Band (Berlin & Stuttgart: Verlag von W. Spemann).
  • Der Spiegel (2002, 18 Kasım), “Nazibauten Gestern Heute. Brutalität in Stein”, https://www.spiegel.de/sptv/special/a-223328.html (05.05.2021).
  • Der Spiegel (2003, 9 Eylül), “Zitate von Leni Riefenstahl”, https://www.spiegel.de/kultur/kino/zitate-von-leni-riefenstahl-ich-bedaure-zu100-prozent-hitler-kennengelernt-zu-haben-a-264954.html (11.05.2021).
  • “Essential Cinema”, Anthology Film Archives, http://anthologyfilmarchives.org/about/essential-cinema (10.05.2021).
  • Fehervary, Helen, Claudia Lenssen ve Judith Mayne (1981-1982), “From Hitler to Hepburn: A Discussion of Women’s Film Production and Reception”, New German Critique, 24/25: 172-185.
  • Film Culture (1973), “In This Issue: Independent Film Award to Robert Breer and Tribute to Leni Riefenstahl”, No. 56-57, Spring 1973.
  • Flusser, Vilém (1993), Lob der Oberflächligkeit. Für eine Phänomenologie der Medien (Bensheim & Düsseldorf: Bollmann Verlag).
  • Flusser, Vilém (1997), Nachgeschichte. Eine korrigierte Geschichtsschreibung (Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag).
  • Gladitz, Nina (2020), Leni Riefenstahl: Karriere einer Täterin (Zürich: Orell Füssli Verlag).
  • Glasenapp, Jörn (2009), “Apothesen der Reinheit oder: Riefenstahl ReRevisited”, Riefenstahl Revisited (München: Wilhelm Fink Verlag): 179-184.
  • Goebbels, Joseph (2003), Tagebücher 1924-1945, Ralph Georg Reuth (Der.) (München: Piper Verlag).
  • Heberle, Helge (1977), “Notizen zur Riefenstahl Rezeption”, Frauen und Film, 14: 29-35.
  • Kracauer, Siegfried (2011), Caligari’den Hitler’e. Alman Sinemasının Psikolojik Tarihi (Ankara: DeKi) (Çev. Ertan Yılmaz).
  • Kracht, Christian (1995), Faserland (Köln: Verlag Kiepenheuer & Witsch). “Leni Riefenstahl”, http://www.leni-riefenstahl.de (26.04.2021).
  • Loiperdinger, Martin (1987), Der Parteitagsfilm “Triumph des Willens” von Leni Riefenstahl. Rituale der Mobilmachung (Opladen: Leske + Budrich).
  • Morgan, Ben (2006), “Music in Nazi Film: How different is Triumph of the Will ?”, Studies in European Cinema, 3 (1): 37-53.
  • Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (1934), Der Kongreβ zu Nürnberg vom 5. bis 10. September 1934. Offizieller Bericht über den Verlauf des Reichsparteitages mit sämtlichen Reden (München: Zentralverlag der N.S.D.A.P., Eher).
  • Oberwinter, Kristina (2007), “Bewegende Bilder”, Repräsentation und Produktion von Emotionen in Leni Riefenstahls “Triumph des Willens” (München, Berlin: Deutscher Kunstverlag).
  • Oswald, Bernd (2009), “Aufarbeitung der NS-Vergangenheit. Braunes Erbe vor Gericht”, Süddeutsche Zeitung, https://www.sueddeutsche.de/politik/aufarbeitung-der-ns-vergangenheitbraunes-erbe-vor-gericht-1.408162 (21.04.2021).
  • Puig, Manuel (1986), Örümcek Kadının Öpücüğü (İstanbul: Öykü Yayınları) (Çev. Nihal Yeğinobalı).
  • Rich, Adrienne ve Susan, Sontag (1977), “Feminismus und Faschismus. Eine Auseinandersetzung Zwischen Adrienne Rich und Susan Sontag”, Frauen und Film, 14: 22-27.
  • Riefenstahl, Leni (1935), Hinter den Kulissen des Reichsparteitag-Films (München: Zentralverlag der NSDAP).
  • Riefenstahl, Leni (1940/41), “Über Wesen und Gestaltung des Dokumentarischen Films”, Der Deutsche Film. Zeitschrift für Filmkunst und Filmwirtschaft, Sonderausgabe: 146-147.
  • Riefenstahl, Leni (1992), Memoiren, 1945-1987 (Frankfurt am Main/Berlin: Ullstein).
  • Riefenstahl, Leni (1994), Memoiren, 1902-1945 (Frankfurt am Main/Berlin: Ullstein).
  • Rother, Rainer (2002), Leni Riefenstahl: The Seduction of Genius (London, New York: Continuum) (Çev. Martin H. Bott).
  • Rother, Rainer (2004), “Leni Riefenstahl und der ‘absolute Film’”, Segeberg Harro (Der.), Mediale Mobilmachung I. Das Dritte Reich und der Film. Mediengeschichte des Films. Bd. 4. (Paderborn: Wilhelm Fink Verlag): 129-151.
  • Rouch, Jean (2003), Ciné-Ethnography (London/Minneapolis: University of Minnesota Press) (Der. ve Çev. Steven Feld).
  • Rupnow, Dirk (2011), Judenforschung im Dritten Reich: Wissenschaft zwischen Politik, Propaganda und Ideologie (Baden Baden: Nomos).
  • Sanders-Brahms, Helma (1992), “Tyrannenmord: Tiefland von Leni Riefenstahl”, Norbert Grob (Der.), Das Dunkle zwischen den Bildern: Essays, Porträts, Kritiken (Frankfurt am Main: Verlag der Autoren): 245-251.
  • Sarris, Andrew (1969), Interview with Film Directors (U.S.A: Discus Book).
  • Schwarzer, Alice (1999), “Propagandistin oder Künstlerin?”, Emma.
  • Seesslen, Georg (2002), “Triumph des Unwillens”, taz. Die Tageszeitung, https://taz.de/!1092950/ (26.04.2021).
  • Siemens, Daniel (2017), Stormtroopers: A New History of Hitlers Brownshirts (New Haven/London: Yale University Press).
  • Sontag, Susan (2008), “Büyüleyen Faşizm”, Sinema, İdeoloji, Politika, Sinemasal Yazılar 1 (Ankara: Orient Yayıncılık) (Çev. Ertan Yılmaz): 205-223.
  • Stiasny, Philip (2010), “Vom Himmel hoch. Adolf Hitler und die ‘Volksgemeinschaft’ in ‘Triumph des Willens’ ”, Hans-Ulrich Thamer, Simone Erpel (Ed.), Hitler und die Deutschen. Volksgemeinschaft und Verbrechen (Dresden: Sandstein Verlag): 82-88.
  • Strötgen, Stefan (2008), “‘I compose the Party Rally…’: The Role of Music in Leni Riefenstahl’s Triumph of the Will “, Music & Politics, 2 (Çev. Anita Ip): 1-14.
  • Trimborn, Jürgen (2002), Riefenstahl. Eine deutsche Karriere. Biographie (Berlin:Aufbau Verlag).
  • Walter, Michael (1990), “Die Musik des Olympiafilms von 1938”, Acta Musicologica : 82-113.
  • Coppola, Francis Ford (1979), Apocalypse Now, [Film].
  • Gibson, Mel (2006), Apocalypto, [Film].
  • Gladitz, Nina (1982), Zeit des Schweigens und der Dunkelheit, [Film].
  • Monath, Jens (2015), Leni Riefenstahl – Der Preis des Ruhms, [Film].
  • Müller, Ray (1993), Die Macht der Bilder: Leni Riefenstahl, [Film].
  • Panitz, Hans-Jürgen (2002), Die Masslosigkeit die in mir ist. Sandra Maischberger trifft Leni Riefenstahl, [Film].
  • Riefenstahl, Leni (1935), Triumph des Willens, [Film].
  • Riefenstahl, Leni (1938), Olympia 1.Teil: Fest der Völker, [Film].
  • Riefenstahl, Leni (1938), Olympia 2.Teil: Fest der Schönheit, [Film].
  • Syberberg, Hans-Jürgen (1977), Hitler, ein Film aus Deutschland, [Film].
APA Kasap Ortaklan O (2021). LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. , 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
Chicago Kasap Ortaklan Oya LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. (2021): 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
MLA Kasap Ortaklan Oya LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. , 2021, ss.790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
AMA Kasap Ortaklan O LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. . 2021; 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
Vancouver Kasap Ortaklan O LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. . 2021; 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
IEEE Kasap Ortaklan O "LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK." , ss.790 - 815, 2021. 10.53376/ap.2021.27
ISNAD Kasap Ortaklan, Oya. "LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK". (2021), 790-815. https://doi.org/10.53376/ap.2021.27
APA Kasap Ortaklan O (2021). LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. Alternatif Politika, 13(3), 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
Chicago Kasap Ortaklan Oya LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. Alternatif Politika 13, no.3 (2021): 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
MLA Kasap Ortaklan Oya LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. Alternatif Politika, vol.13, no.3, 2021, ss.790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
AMA Kasap Ortaklan O LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. Alternatif Politika. 2021; 13(3): 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
Vancouver Kasap Ortaklan O LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK. Alternatif Politika. 2021; 13(3): 790 - 815. 10.53376/ap.2021.27
IEEE Kasap Ortaklan O "LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK." Alternatif Politika, 13, ss.790 - 815, 2021. 10.53376/ap.2021.27
ISNAD Kasap Ortaklan, Oya. "LENI RIEFENSTAHL SİNEMASINI TARTIŞMAK". Alternatif Politika 13/3 (2021), 790-815. https://doi.org/10.53376/ap.2021.27