TY  - JOUR
TI  - Otizm Spektrum Bozukluklarında Endokrin Bozucu Kimyasal Maddelerin Olası Rolleri: Sistematik Derleme
AB  - Otizm spektrum bozukluğu (OSB), tekrar eden davranışlar ve sınırlı dikkatin yanı sıra sosyal fonksiyon eksiklikleri ve iletişim alanlarında bozulmayla karakterize kompleks nörogelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır. OSB’nin ortaya çıkmasında, çok sayıda mekanizma rol oynamaktadır. Bunlar arasında en önemlileri; oksidatif stres, mitokondriyal disfonksiyon, serotonerjik sistemde anomaliler, beyaz cevher yapısında anormal değişiklikler, anormal sitokin düzeyleri, immün sistem disregülasyonu, beyin dokusuna karşı oluşan fetalmaternal antikorlar ve mikroglial aktivasyondur. Bu bozukluğa sebep olan başlıca etmenler; genetik faktörler, çevresel etkenler ve prenatal faktörlerdir. Erken dönemde çevresel maruziyetler, genetik yatkınlıklarla birlikte otizmin ortaya çıkmasında etkili olabilir. Bireylerin genetik yatkınlığı ve toplumun geneline göre daha duyarlı olmaları da bu çevresel etkenlerin, otizm ve benzeri nörogelişimsel bozuklukları oluşturma riskini artırabilir. Prenatal maruziyet, otizmin ortaya çıkmasının en önemli olası nedeni olarak kabul edilebilir. Ayrıca farklı çevresel maruziyetler ve kalıtsal özellikler arasındaki etkileşimin, otizm fenotipinde gözlemlenen heterojenliği de açıklayabileceği varsayılmaktadır. Endokrin bozucu kimyasal maddeler (EDC) endokrin sistemin işleyişini değiştirerek, organizmada ve doğacak nesillerde olumsuz sağlık etkilerine neden olan ekzojen madde veya madde karışımları olarak tanımlanır. EDC’lere maruziyet sonucu, otizm ve diğer nörogelişimsel hastalıkların riskinin arttığı düşünülmektedir. Bu derleme kapsamında; OSB, belirtileri, ortaya çıkmasında etkili olan faktörler ve çevresel faktörlerden EDC’lerin (ftalatlar, poliklorlu bifeniller, perflorokimyasallar, organoklorlu pestisitler, bisfenol A, ağır metaller) OSB ile olası ilişkisi hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
AU  - Yirün, Anıl
AU  - ERKEKOGLU, PİNAR
AU  - Erdemli Kose, Selinay Basak
AU  - Mercan, Nigar
DO  - 10.5336/pharmsci.2020-79267
PY  - 2021
JO  - Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi
VL  - 10
IS  - 3
SN  - 2146-944X
SP  - 308
EP  - 321
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/491436
ER  -