Yıl: 2021 Cilt: 36 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2287 - 2300 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.879849 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması

Öz:
Urfa taşı estetik görünümü, kolay işlenebilmesi, ısı yalıtımı ve dayanıklılığı nedeniyle Şanlıurfa’da antik çağlardan günümüze kadar önemli bir yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Günümüz teknolojisinde betonun çok fazla kullanılmasıyla Urfa taşı önemini yitirmiştir. Çalışmada literatürdeki çalışmalardan farklı olarak kolay işlenebilme kabiliyetinden dolayı Şanlııurfa yöresi taş ocaklarından alınan Urfa taşının elde ve CNC’de işlenerek kent mobilyalarında bir tasarım elemanı olarak kullanılabileceği incelenmiştir. Mineralojik ve petrografik özellikler ve kimyasal, fiziko-mekanik ve petrofiziksel özellikleri ile ilgili yapı taşı örneklerinde bir dizi mühendislik özelliklerinin testi ve analizi yapılmıştır. Urfa taşı kristalize formdadır ve% 55.31 CaO ve% 0.24 SiO2 içeren sparit bir dokuya sahiptir. Porozite oranı %16.50, özgül ağırlığı 2450 kg/m3, su emmesi 9.15 %, basınç dayanımları 19.70 MPa, eğilme dayanımları 5.21 MPa ve çarpma dayanımı 4.05 kPa’dir. Petrofiziksel özelliklerde Δ (özelliklerin yüzde olarak değişmesi) değerleri% 1.63 ile 16.14 arasında, tuz kristalizasyon testi sonrası Δ değerleri ise% 3.27 ile 24.57 arasında bulunmuştur. Bu özellik değişikliğine göre (Δ%) kalsiyum karbonat kaynaklı diğer doğal taşlara göre bozulmaya karşı daha dayanıklıdır. Urfa taşının kent mobilyalarında kullanım performansının, mühendislik özellikleri testlerine göre iyi olduğu kanıtlanmıştır. Çalışmanın sonucunda CNC makinesi kullanılarak kolayca işlenebilen Urfa taşı ile yeni ürün tasarımı yapılarak, kent mobilyalarında kullanılabileceği belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: üretim kent mobilyası Urfa taşı tasarım işlenebilirlik

Investigation of usability of Urfa stone in urban furniture design

Öz:
Urfa stone has been used as an important building material in Şanlıurfa since ancient times due to its aesthetic appearance, easy processing, thermal insulation and durability properties. With the widespread use of concrete today, Urfa stone has lost its importance. In this research, it was investigated whether Urfa stone obtained from Şanlıurfa quarries, processed by hand and CNC machine, can be used as a design element in urban furniture. For this purpose , related to mineralogical and petrographic properties and chemical, physico-mechanical and petrophysical properties, a range of testing and analysis of engineering properties were carried out on building block samples. Urfa stone is in crystalline form and has a sparite texture containing 55.31% CaO and 0.24% SiO2. Porosity ratio is 16.50%, specific gravity is 2450 kg / m3, water absorption amount is 9.15%, compressive strength is 19.70 MPa, bending strength is 5.21 MPa and impact strength is 4.05 kPa. In petrophysical properties, Δ (percentage change in properties) values after freze-thaw test were found between 1.63% and 16.14%, and Δ values after salt crystallization test were found between 3.27% and 24.57%. According to this property change (%), it is more resistant to deterioration than other natural stones originating from calcium carbonate. The usage performance of Urfa stone in urban furniture has been proven to be good according to the tests of engineering properties. As a result of the study, it was determined that the designed urban furniture can be produced with Urfa stone which can be easily processed by hand or CNC machine.
Anahtar Kelime: workability

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Agan C., Şanlıurfa kireçtaşlarının geleneksel bir yapı malzemesi olarak koruma ve parlatma performansı üzerine bir ön çalışma. Bull Eng Geol Environ, 75, 13– 25, 2016.
  • 2. Turgut P., Yesilnacar M.I., Bulut H., Physico-thermal and mechanical properties of Şanlıurfa limestone, Turkey. Bull Eng Geol Environ, 67, 485–490, 2008.
  • 3. Aksu V., Kent Mobilyalarının Yer Aldıkları Mekânlara Etkileri Üzerine-Trabzon Kenti Örneği-Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 1998.
  • 4. Güner E., Kent Kimliği İlişkisi Bağlamında Kent Mobilyaları: Sultan Ahmet Meydanı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2015.
  • 5. Güremen L., Kent Kimliği ve Estetiği Yönüyle Kentsel Donatı Elemanlarının Amasya Kenti Özelinde Araştırılması, Journal of New World Sciences Academy, 6 (2), 254-291, 2011.
  • 6. Kürkçüoğlu A.C., Şanlıurfa İslam mimarisinde taş süsleme, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2, 1998.
  • 7. Sağlık A., Sağlık E., & Kelkit A., Kentsel Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Kent Merkezi Örneği, 1. Uluslararası Kentsel Planlama-Mimarlık-Tasarım Kongresi, KocaeliTürkiye, 1023-1035, 2014.
  • 8. Sarıışık G., Özkan E., Bilgisayar Kontrollü Makine (CNC) ile Mermerlerin İşlenebilirliğinde Kesme Kuvveti ve Spesifik Enerjinin Belirlenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16 (2), 420-430, 2016.
  • 9. Topçu İ. B., İstel Ç., Kent Mobilyaları Betonlarının Özellikleri, 4. Kentsel Altyapı Ulusal Sempozyumu , Eskişehir-Türkiye, 457-464, 2005.
  • 10. Şişman E.E. ve Yetim L., Tekirdağ Kentinde Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi, Trakya University Science and Technology Journal, 5 (1), 43-51, 2004.
  • 11. Seyrek H., Bir Kent Mobilyasını Biçimlendiren Faktörler, Design Journal, 2 (27), 120-123, 1992.
  • 12. Topçu İ.B., Işıkdağ B., Beton kent mobilyalarının özelikleri, Structure Journal, 318, 144, 2008.
  • 13. Gupta N. & Bhatti V., Importance of Street Furniture in Urban Landscape, International Journal of Latest Trends in Engineering and Technology (IJLTET), 5 (3), 2015.
  • 14. Allahdadi M., Explaining the Criteria of Designing Urban Furniture and Landscape, with a Cultural-social Design Approach. Journal of History Culture and Art Research, 6 (4), 165-175, 2017.
  • 15. Ertaş, D. G., & Bayazıt, N., Strüktür ve Malzeme Özelliklerinin Endüstriyel Ürün Tasarımına Etkisi, 2. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi, TMMOB Mimarlar Odası Organizasyonu, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul-Türkiye, 2004.
  • 16. Yang Y., Penghu W., Liming L., & Ziyin X., Existing Problems and Countermeasures of Furniture Design, J Forest Engineering, 3, 2011.
  • 17. Sarıışık G. ve Özkan E., Mermerlerin CNC Makinesi ile İşlenmesinde Kesme Kuvvetleri ve Spesifik Kesme Enerjisinin İstatistiksel Analizi, Journal of Science and Engineering, 19 (55), 2017.
  • 18. Sarıışık G., Research on engineering properties of heattreated volcanic rocks, Arabian Journal of Geosciences, 14 (1), 1-14, 2021.
  • 19. Sarıışık A., Sarıışık G., Investigation of engineering characteristics of Mardin Stone used in eco-building. Cogent Engineering, 3, 1–13, 2016.
  • 20. Korkanç M., Characterization of building stones from the ancient Tyana aqueducts, Central Anatolia, Turkey: implications on the factors of deterioration processes, Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 77, 237–252, 2018.
  • 21. Relea E., Weiss L., Wegener K., Experimental study on the geometrical and dimensional stability of natural stone sorts for precision machinery, Procedia CIRP, 80, 89–94, 2019.
  • 22. Sirdesai N.N., Mahanta B., Ranjith P.G., Singh T.N., Effects of thermal treatment on physico-morphological properties of Indian fine-grained sandstone, Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 78, 883– 897, 2019.
  • 23. Park J., Hyun C.U., Park H.D., Changes in microstructure and physical properties of rocks caused by artificial freeze–thaw action, Bull Eng Geol Environ, 74, 555–565, 2015.
  • 24. Gökçe M.V., İnce İ., Fener M., Taşkıran T., Kayabali K., The effects of freeze–thaw (F–T) cycles on the Gödene travertine used in historical structures in Konya (Turkey), Cold Reg Sci Technol, 127, 65–75, 2016.
  • 25. Tel H.Ö., & Sarıışık G., Research on some effective properties in nomination of Urfa Limestone to the “Global Heritage Stone Resource” designation, Arabian Journal of Geosciences, 13 (18), 1-15, 2020.
  • 26. Sarıışık G., Investigation of the effect of the environmental interaction characteristics of volcanic rocks on several properties before and after heating processing, Fresenius Environ Bull, 29, 7367–7378, 2020.
  • 27. Sarıışık G., Sarıışık A., Senturk A., Andezit Artıklarının Yeni Ürün Tasarımıyla Çevredeki Toplu Kullanım Mekânları ve Kent Mobilyalarında Değerlendirilmesi, 4. Madencilik ve Çevre Sempozyumu, İzmir-Türkiye, 249-260, 2-3 Haziran, 2011.
  • 28. Sanchez-Roldan Z., Martin-Morales M., ValverdeEspinosa I., & Zamorano M., Technical feasibility of using recycled aggregates to produce eco-friendly urban furniture, Construction and Building Materials, 250, 118890, 2020.
  • 29. Faneca Llesera G., Ikumi Montserrat T., Torrents Dolz J. M., Aguado de Cea, A., & Segura Pérez, I., Conductive concrete made from recycled carbon fibres for self-heating and de-icing applications in urban furniture, Materiales de construcción (Madrid), 70 (339), e223-1, 2020.
  • 30. Liu X., & Zhang Z. F., Study on the design of outdoor furniture made of recombinant bamboo, In Applied Mechanics and Materials, Trans Tech Publications Ltd, Switzerland, 397, 907-910, 2013.
  • 31. Güner Elif., Kent kimliği ilişkisi bağlamında kent mobilyaları: Sultan Ahmet Meydanı örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015.
  • 32. Sağlık A., Sağlık E., Kelkit A., Kentsel Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Kent Merkezi Örneği, 1. Uluslararası Kentsel Planlama-Mimarlık-Tasarım Kongresi, Kocaeli, Türkiye, 1023-1035, 8-11 Mayıs, 2014.
  • 33. Ghorab, P., Kent Mobilyalarının Temel Tasarım İlkelerine Göre Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), İstanbul Aydın Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2015.
  • 34. Çoban, E., Demir, Z., Kent mobilyalarının bulundukları mekânlara etkileri: Düzce örneği, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2 (1), 128-140, 2014.
  • 35. Bayraktar A.N., Tekel A., Yalçıner Ercoşkun Ö., An Evaluation and Classification of Urban Furniture on Ankara Atatürk Boulevard and Relation with Urban Identity, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 23 (1), 105-118, 2008.
  • 36. Yücel G.F., Kamusal açık mekânlarda donatı elemanlarının kullanımı, Ege Mimarlık, 4, 26-29, 2006.
  • 37. Sarıışık A., Sarıışık G., Senturk A., Characterization of physical and mechanical properties of natural stones affected by ground water under different ambient conditions, Ekoloji, 19 (77), 88–96, 2010.
  • 38. Sarıışık G., Investigation of the effect of the environmental interaction characteristics of volcanic rocks on several properties before and after heating processing, Fresenius Environ Bull, 29, 7367–7378, 2020.
  • 39. Sarıışık G., Özkan E., Effects of natural rock properties on cutting forces, specific energy and specific cutting energy by four-axis machine, Arabian Journal of Geosciences, 11 (5), 84, 2018.
  • 40. Turgut P., Yeşilnacar, M., & Bulut, H., Yapı Malzemesi Olarak Urfa Taşının Mekanik, Fiziksel ve Teknolojik Özelliklerinin Tespiti, Şanlıurfa, TÜBİTAK. 2006.
APA OZTÜRK TEL H, Sariisik G, Kuloglu Yuksel F (2021). Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. , 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
Chicago OZTÜRK TEL HÜLYA,Sariisik Gencay,Kuloglu Yuksel Fatma Sebnem Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. (2021): 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
MLA OZTÜRK TEL HÜLYA,Sariisik Gencay,Kuloglu Yuksel Fatma Sebnem Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. , 2021, ss.2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
AMA OZTÜRK TEL H,Sariisik G,Kuloglu Yuksel F Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. . 2021; 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
Vancouver OZTÜRK TEL H,Sariisik G,Kuloglu Yuksel F Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. . 2021; 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
IEEE OZTÜRK TEL H,Sariisik G,Kuloglu Yuksel F "Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması." , ss.2287 - 2300, 2021. 10.17341/gazimmfd.879849
ISNAD OZTÜRK TEL, HÜLYA vd. "Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması". (2021), 2287-2300. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.879849
APA OZTÜRK TEL H, Sariisik G, Kuloglu Yuksel F (2021). Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36(4), 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
Chicago OZTÜRK TEL HÜLYA,Sariisik Gencay,Kuloglu Yuksel Fatma Sebnem Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 36, no.4 (2021): 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
MLA OZTÜRK TEL HÜLYA,Sariisik Gencay,Kuloglu Yuksel Fatma Sebnem Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.36, no.4, 2021, ss.2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
AMA OZTÜRK TEL H,Sariisik G,Kuloglu Yuksel F Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2021; 36(4): 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
Vancouver OZTÜRK TEL H,Sariisik G,Kuloglu Yuksel F Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2021; 36(4): 2287 - 2300. 10.17341/gazimmfd.879849
IEEE OZTÜRK TEL H,Sariisik G,Kuloglu Yuksel F "Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36, ss.2287 - 2300, 2021. 10.17341/gazimmfd.879849
ISNAD OZTÜRK TEL, HÜLYA vd. "Urfa taşının kent mobilyası tasarımında kullanılabilirliğinin araştırılması". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 36/4 (2021), 2287-2300. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.879849