Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 97 Sayfa Aralığı: 151 - 164 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.34189/hbv.97.009 İndeks Tarihi: 23-03-2022

KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ

Öz:
Bu çalışmada, Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun 1973 yılında yayımlanan Konak romanındaki iki nesneden hareketle Ahiliğin izleri araştırılacaktır. Bu nesnelerden biri, bir Ahi başlığı olarak da bilinen börktür. Diğeri ise yine Ahilerin de kullandığı ve kuşandığı bir silah olan kılıçtır. Araştırma, Sepetçioğlu’nun sadece bu romanını kapsamaktadır. Araştırmanın amacı ise Ahilikle ilişkili olan börk ve kılıçtan hareketle, romanda pek de ön plana çıkartılmamış olan Ahilik müessesesinin izlerini sürmektir. Araştırma sırasında, bahsi geçen romandaki kişilerin bu iki nesneyi kullanımları üzerinde durulmuştur. Bu nesnelerden börk, sadece kişilerin başlarında görülürken kılıç ise romanda tartışma konusu olan ve sözü edilen bir nesne konumundadır. Börkü, romanda hangi kişilerin giydiği araştırma için önem arz ederken elbette ki bu börkün rengi de önemli hâle gelmektedir. Araştırma sonucunda Konak romanında Ahilik müessesesinin doğrudan ve apaçık anlatılmadığı, bunun yerine özellikle börk ve kılıç nesneleri etrafında bu kuruma değinildiği görülmüştür. Roman kişileri arasında zanaatkârların da yer alıyor olması, Ahilikle ilgili bu tasavvurları kuvvetlendirmektedir.
Anahtar Kelime:

Traces of Ahi Community around the Cap and Sword in the Konak Novel

Öz:
In this study, the traces of Ahi (brotherhood; Turkish-Islamic guild) community will be investigated based on two objects in the novel Konak published by Mustafa Necati Sepetçioğlu in 1973. One of these objects is börk known as an Ahi cap. The other one is sword; a weapon used and equipped by Ahis. This study is limited with Sepetçioğlu’s novel. The research aims to follow the traces of the Ahi organization, which is hidden between lines of the novel, with börk and sword associated with the Ahi brotherhood. During the research, the use of these two objects in the novel in question was emphasized. While börk is seen only on people’s heads, the sword is an object of discussion in the novel. Knowing the colour of the hat is as significant as knowing who wears it. As a result of the research, it was seen that the Ahi establishment was described around the objects of börk and sword, rather than being directly and explicitly described in the novel Konak. The presence of artisans among the characters strengthens this argument on Ahis.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adilov, Marlen. (2019). “Dîvânu Lugati’t-Türk’teki Atasözlerinin Kazakça Atasözleriyle Karşılaştırmalı İncelenmesi”. Uluslararası Türkçe Tarihî Metin Araştırmaları Sempozyumu (Metin Yayımı, Kataloglama, Dijitalleştirme) Bildirileri, Editörler Vakur Sümer, Osman Kabadayı, Omirbek Hanayi, Almatı.
  • Arslan, Hüseyin. (2015). “Ahîlik Teşkilatı’nın Sosyo -İktisadî Yapısı ve Örneklik Değeri”. Akademik Bakış Dergisi 49, 248-271.
  • Avcı, Ali Haydar. (2004). Zeybeklik ve Zeybekler Tarihi, İstanbul: e Yayınları.
  • Bayram, Mikail. (2001). “Türkiye Selçukluları Döneminde Bilimsel Ortam ve Ahiliğin Doğuşuna Etkisi”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 10, 1-11.
  • Bayram, Selahattin. (2012). “Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21, 81-115.
  • Begiç, Hacer Nurgül. (2014). “Gelenekteki Değişim ve Keçecilik Sanatı”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çakmak, Turgut. (2011). “Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Romanlarında Tasavvuf”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
  • Çeri, Bünyamin. (2014). “Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Konak Romanında Mekân Unsuru”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2 / 4, 308-321.
  • Çolak, Mihrican. (2018). “Türkçenin Söz Varlığında ‘Kılıç’. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 7(4), 2154-2188.
  • Ecer, Ahmet Vehbi. (2001). “Ahmed Yesevi Dervişi Ahi Evren ve Kayseri’de Ahilik”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/11, 47-64.
  • Döğüş, Selahattin. (2015). “Osmanlı Beyliği Topraklarında Ahi Zaviyeleri ve Şeyh Ede Balı Meselesi”. OTAM 37, 61-86.
  • Durmuş, Eda. (2020). “Eski Türklerde Askerî Yapı”. Asya Araştırmaları Dergisi 1/4, 87-101.
  • Erkmen, Serkan Emir. (2019). “Erken Dönem Osmanlı Süvari Tipinin Bir Menşei Olarak Alplık/Bahadırlık/Gazilik Geleneği”. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 4 /2, 174-203.
  • Eröz, Mehmet. (1973). “ Türk Kültüründe ‘Börk’ ‘Papak’ ve ‘Keçe Külâh’”. Töre 23, 3-6.
  • Esin, Emel. (1992). “Börk”, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 6, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 327-328.
  • Genç, Reşat. (1997). “Türk İnanışları ile Millî Geleneklerinde Renkler ve Sarı - Kırmızı – Yeşil”. Erdem 9 / 27, 1075-1110.
  • Gündüz, Ahmet. (2005). “Beylikler ve Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunda Ahilerin Siyasi ve Askeri Rolü”, I. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler C. 1, Haz. M. Fatih Köksal, Kırşehir: Gazi Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayınları.
  • Hacıgökmen, Mehmet Ali. (2013). “Ahilerin Genel Görünüşleri Üzerine Bir Çalışma”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 67, 103-119.
  • Halıcı, Feyzi. (1986). “Ahilik ve Mevlevilik”. Türk Kültürü ve Ahilik XXI. Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri, Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • Halikarnas Balıkçısı. (2001). Hey Koca Yurt. Haz. Şadan Gökovalı. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Halikarnas Balıkçısı. (2002). Düşün Yazıları. Haz. Azra Erhat. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Kılıçkaya, Derya. (2010). “Halikarnas Balıkçısı ve Ahilik”. Folklor Edebiyat 63, 71-90.
  • Kılıçkaya, Derya. (2015). “Zileli Yazar Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Hikâyelerinde Halk Kültürü Unsurları ve Değişim”. Zile Kültür Sanat Dergisi 7/8, 287-296.
  • Kırpık, Güray. (2004). “Tarihi Gelişim İçinde Ahilik ve Lonca Müessesesi”, Gazi Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Ahilik Araştırma Dergisi 11, 79- 92.
  • Küçük, Salim. (2010). “Eski Türk Kültüründe Renk Kavramı”. Bilig 54, 185-210.
  • Öger, Adem (2019). Uygur Türklerinde Fütüvvet Kültürü, Fütüvvet-Nâmeler ve Ahilik Teşkilatına Etkileri, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi 13, 1-11.
  • Öz, Baki. (2001). Bir Alevilik Yolu Ahilik. İstanbul: Can Yayınları (Adil Ali Atalay). Sarıkaya, M. Saffet.(2003). “Ahilik Kültürünün Aleviliğe Yansıyan Boyutları”. Yol Dergisi XXV, 98-112.
  • Sepetçioğlu, Mustafa Necati. (1998). Konak. İstanbul: İrfan Yayınevi.
  • Tanrıbuyurdu, Gülçin. (2012). “Klasik Türk Şiirinde Kılıç Duası”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 9, 139-166.
  • Temel, Hilal. (2007). “Ahilik Teşkilatının Halkın Eğitim ve Öğretimindeki Rolü”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Türk, Emine Bilgehan.(2018). “Millî Bir İmge Olarak Türk Romanında Kalpak”. Gazi Türkiyat 22, 167-180.
  • Uslu, Mustafa. (1982). “Ahi Birlikleri ve Loncalar”. Millî Eğitim ve Kültür 4 14, 28-45.
  • Yesevi, Çağla Gül. (2019). “Türkistan’dan Göç ve Köklerle Bağ Kurmak”, USOBAK IV. Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi 11-13 Eylül 2019. Ed. Yusuf İnal, Hasan Kara, Turhan Çetin, 317-325.
  • Yetiş, Kâzım. (2007). “Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Romanlarında Türk Tarihinin Yorumu”. Erdem 49, 1-6.
  • Yüksel, Mücahit. (2018) “Siyaset ve İktidar Zemininde Yesevîlik”. Kastamonu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi VI. Uluslararası Şeyh Şa’ban-ı Velî Sempozyumu –Yesevîlik- Bildirileri 23-25 Kasım 2018, 55-66.
APA Kılıçkaya D (2021). KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. , 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
Chicago Kılıçkaya Derya KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. (2021): 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
MLA Kılıçkaya Derya KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. , 2021, ss.151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
AMA Kılıçkaya D KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. . 2021; 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
Vancouver Kılıçkaya D KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. . 2021; 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
IEEE Kılıçkaya D "KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ." , ss.151 - 164, 2021. 10.34189/hbv.97.009
ISNAD Kılıçkaya, Derya. "KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ". (2021), 151-164. https://doi.org/10.34189/hbv.97.009
APA Kılıçkaya D (2021). KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 0(97), 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
Chicago Kılıçkaya Derya KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 0, no.97 (2021): 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
MLA Kılıçkaya Derya KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, vol.0, no.97, 2021, ss.151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
AMA Kılıçkaya D KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 2021; 0(97): 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
Vancouver Kılıçkaya D KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 2021; 0(97): 151 - 164. 10.34189/hbv.97.009
IEEE Kılıçkaya D "KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ." Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 0, ss.151 - 164, 2021. 10.34189/hbv.97.009
ISNAD Kılıçkaya, Derya. "KONAK ROMANINDAKİ BÖRK VE KILIÇ ETRAFINDA AHİLİĞİN İZLERİ". Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 97 (2021), 151-164. https://doi.org/10.34189/hbv.97.009