Yıl: 2021 Cilt: 17 Sayı: 60 Sayfa Aralığı: 34 - 58 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-04-2022

SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ

Öz:
Çok partili hayatın tesis edilmesi ile canlanan politik alan, 1960 sonrasında ideolojik çeşitliliğin artmasına, kentleşme olgusunun yükselmesine bağlı olarak yeni partiler ile tanıştı. Bunlardan en dikkat çekeni, liderliğini Necmettin Erbakan’ın yaptığı İslâmcı Milli Görüş hareketiydi. Türk siyasetinde var olan güçlü merkezci refleksler karşısında kendisini sistem karşısında, üçüncü bir yol olarak tanımlayan Milli Görüş hareketi, doksanlı yıllara gelindiğinde geliştirdiği yeni söylemi ve uhdesine kattığı toplumsal odaklar sayesinde iktidar odaklarını ele geçirmeyi başardı. Refah Partisi ile ülke siyasetinde söz sahibi olan Milli Görüş hareketi, 28 Şubat askeri darbesinde aldığı yaranın etkisiyle önce zayıflama daha sonra parçalanma ile karşı kaşıya kaldı. Milli Görüş, her ne kadar siyasi olarak kendisini merkez ve onunla dirsek temasında olan partilerin karşısında konumlandırsa da söylem boyutunda ya da reel politik düzlemde sağ siyaset ile önemli benzerlikler göstermiştir. Bu bağlamda, çalışmada, merkez kavramı ve Türk sağını oluşturan milliyetçi ve muhafazakâr unsurlar ortaya konulduktan sonra, lider merkezlilik, demokrasi, din algısı, pragmatizm, parti mobilizasyonu, entelektüel söylem, devlet ve ekonomi anlayışı üzerinden Milli Görüş hareketinin özgünlüğü tartışılacaktır.
Anahtar Kelime:

NATIONAL VISION AS A RIGHT-WING POLITICAL MOVEMENT

Öz:
The political field, which was revived with the establishment of multi-party life, met with new parties in the wake of 1960 due to the increase in ideological diversity and the rise of urbanization. The most notable of these parties was the Islamist National Vision Movement led by Necmettin Erbakan. The National Vision Movement, which defines itself as a third way in the face of the system and in the face of strong centrist reflexes in Turkish politics, succeeded in seizing the political power center thanks to the new discourse it developed in the nineties and the social focuses it attributed importance to. The National Vision Movement, which gained a say in politics with the Welfare Party, faced with the challenge of losing ground and then fragmentation due to the military coup on February 28. Although the National Vision positions itself politically against the central parties, it has shown significant similarities with right-wing politics in terms of discourse or real political level. In this context, as the concept of center and the nationalist and conservative elements that constitute the Turkish right wing are put forward in the study, the originality of the National Vision movement will be discussed through leadership centeredness, democracy, perception of religion, pragmatism, party mobilization, intellectual discourse, state and economy understanding.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alkan, A.T. (1998). “Türkiye’de Yerlilik: Yerlilik ve Sol İlişkisine Dair Bir Dış Bakış”. Birikim, S.111-112. 76-80.
  • Atacan, F. (2005). “Explaining Religious Politics at the Crossroad: AKP-SP”. Religion and Politics in Turkey in (45-59). London: Routledge Curzon. 2005.
  • Atay, T. (2004). “Gelenekçilikle Karşı-Gelenekçiliğin Gelgitinde Türk “Gelenek-çi” Muhafazakârlığı”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık içinde (154-178). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Başkaya, F. (2018). “Türkiye’de Sol Hareketin İdeolojik Geri Planı Üzerine Bazı Gözlemler”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol içinde (73-85). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Baykal Ö. (2019). “Resmi Bir İdeoloji Olarak Kemalizm”. Cumhuriyet Döneminde Siyasî Düşünce İçinde (3-76). Ankara: A Kitap
  • Baykal, Ö. (2019). “Türkiye’de Siyasetin Konsolidasyonu: Turgut Özal Dönemi”. Akademik Hassasiyetler, S.12. 143-179.
  • Bobbio, N. (1999). Sağ ve Sol Bir Politik Ayrımın Anlamı. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Bora, T. (2004). Türk Sağının Üç Hali. İstanbul: Birikim Yayınları.
  • Bora, T. (2004). “Milliyetçi-Muhafazakâr ve İslâmcı Düşünüşte Negatif Batı İmgesi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Modernleşme ve Batıcılık içinde (251-268). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Ceylan, H. H. (1991). Prof. Dr. Necmettin Erbakan Türkiye’nin Meseleleri. Ankara: Rehber Yayınları.
  • Çaha, Ö. (2000). Aşkın Devletten Sivil Topluma. İstanbul: Gendaş Kültür.
  • Çakır, R. (1995). Ayet ve Slogan. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Çakır, R. (1994). Ne Şeriat Ne Demokrasi Refah Partisini Anlamak. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Çakır, R. (2003). “Politik “Alevilik” İle Politik “Sünnilik”: Benzerlikler ve Zıtlıklar”. Alevi Kimliği içinde (79-83). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Çakır, R. (2014). “Milli Görüş Hareketi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslâmcılık içinde (544- 575). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Çakır, R. Çalmuk, F. (2001). Recep Tayyip Erdoğan Bir Dönüşüm Öyküsü. İstanbul: Metis Yayınları. Çalmuk, F. (2001). Erbakan’ın Kürtleri. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Çiğdem, A. (1997). “Muhafazakârlık Üzerine”. Toplum ve Bilim. S.74. 32-50.
  • Dağı, İ. (1998). Kimlik, Söylem ve Siyaset. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Demirel, A. (2005). “Milli Mücadele Döneminde Birinci Meclis’teki Liberal Fikirler ve Tartışmalar”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm içinde (ss.168-184). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Demirel, A. (2014). Tek Partinin İktidarı. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Dinç, C. (2018). Debating Islamism, Modernity and The West in Turkey: The Role of Welfare (Refah) Party. Ankara: Savaş Yayınevi.
  • Eisentadt, S.N. (1997). “The Kemalist revolution in comparative perspective”. Atatürk: Founder of Modern State. London: Hurst
  • Emre, S. A. (1990). Siyasette 35 Yıl-1 . İstanbul: Akabe Yayınları.
  • Emrence, C. (2014). 99 Günlük Muhalefet Serbest Cumhuriyet Fırkası. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Erbakan, N. (1971). Prof. Dr. Necmettin Erbakan Birinci Büyük Kongrede. İstanbul: MNP İstanbul Gençlik Teşkilatı Yayını.
  • Erbakan, N. (1975). Milli Görüş. İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Erbakan, N. (2014). Prof. Dr. Necmettin Erbakan Külliyatı I. Cilt. Ankara: MGV Yayınları.
  • Erdoğan, M. (1997). Rejim Sorunu. Ankara: Vadi Yayınları.
  • Esposito, J.L. (2002). İslâm Tehdidi Efsanesi. Çev. Ali Köse, Ömer Baldık, Talip Küçükcan. İstanbul: Ufuk Kitapları.
  • Göle, N. (1991). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Heper, M. (1980). “Osmanlı Siyasal Hayatında Merkez-Kenar İlişkisi”. Toplum ve Bilim. S.9-10. 3-35.
  • Heper, M. (2006). Türkiye Sözlüğü. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • İrem, N. (2004). Bir Değişim Siyaseti Olarak Türkiye’de Cumhuriyetçi Muhafazakârlık: Temel Kavramlar Üzerine Değerlendirmeler”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık içinde (105-117). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Kara, İ. (1995, 14 Ekim). “Refah Hareketi ve Cemaatler”. Yeni Şafak. s.3.
  • Kara, İ. (2001). Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi Temel Metinler. y.y.: Gerçek Hayat Artı Reklam.
  • Kara, İ. (2013). “Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi Üzerine Birkaç Not”. Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi içinde (15-43). İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Keyder, Ç. (2005). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Köktaş, M.E. (2006). “Türkiye’de Din ve Siyaset: Demokratikleşme Sürecinin Bir problem Alanı”. Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı içinde (259-280). Ankara: Nova Basın Yayın.
  • Landau, J.M. (1976). “The National Salvation Party in Turkey”. Asian and African Studies, S.2. 1-57.
  • Mahçupyan, E. (1998). Türkiye’de Merkeziyetçi Zihniyet, Devlet ve Din. İstanbul: Yol Yayınları.
  • Mahçupyan, E. (2000). Osmanlı’dan Postmodernite’ye. İstanbul: Yol Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2000). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2004). “Yeni Osmanlı Düşüncesi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi içinde (42-53). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2005). Türkiye’de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2005). Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mert, N. (1999). “Sağdan Yükselen Muhalefet: Yerlilik”. Cogito, S.21. 173-178.
  • Mert, N. (2014). “Türkiye İslâmcılığına Tarihsel Bakış”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslâmcılık içinde (411-419). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Öğün, S.S. (2004). “Türk Muhafazakârlığının Kültürel Politik Kökleri”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık içinde (539-582). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Öniş, Z. (1997). “The Political Economy of Islamic Resurgence in Turkey: The Rise of the Welfare Party in Perspective”. Third World Quarterly, C.18 (4), 743-766.
  • Özbudun, E. Hale, W. (2010). Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm AKP Olayı. Çev. E. Özbudun, K. Göksel. İstanbul: Doğan Kitap.
  • Özkan, N. (2014). Seçim Kazandıran Kampanyalar. İstanbul: Mediacat Kitapları.
  • Parla, T. Davison, A. (2004). Corporatist Ideology in Turkey. NY: Syracuse University Press
  • Refah Partisi (1992). Refah Partisi ve Gerçekler.
  • Refah Partisi (1993). 4. Büyük Kongre Genel Başkan Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın Açış Konuşması.
  • Sabuncu, Y. Şeker, M. (1996). “Seçimler”. Yüzyıl Biterken Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. İstanbul: İletişim Yayınları. C.14. s.1142-1168.
  • Sarıbay, A.Y. (1985). Türkiye’de Modernleşme Din ve Parti Politikası “MSP Örnek Olayı”. İstanbul: Alan Yayıncılık.
  • Sarıbay, A.Y. (1985). “Türkiye’de Siyasal Modernleşme ve İslâm”. Toplum ve Bilim. S.29-30. 45-64.
  • Sayarı, S. (1975). “Some Notes On the Beginnings of Mass Political Participation in Turkey”. Political Participation in Turkey. Boğaziçi University Publications.
  • Saybaşılı, K. (1998). On Bir Aylık Saltanat. İstanbul: Boyut Kitapları.
  • Selim, Y. (2002). Yol Ayrımı. Ankara: Hiler Yayınları.
  • Sever, M. Duran, B. (1994, 22-28 Mayıs). “Erbakan’ın Veliahtları”. Nokta. s.20.
  • Şen, S. (2004). AKP Milli Görüşçü Mü?. İstanbul: Nokta Kitap.
  • Tekdal, A. (2017). Yüz yüze görüşme. Ankara. 12.4.2017.
  • Tekin, Y. Akgün, B. (2014). “İslâmcılar-Demokrasi İlişkisinin Tarihi Seyri”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslâmcılık içinde (652-663). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Toprak, B. (1981). Islam and Political Development in Turkey. Leiden: E.J. Brill.
  • Tuğal, C. (2010). Pasif Devrim İslâmî Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Tuncay, S. (1996). Parti İçi Demokrasi ve Türkiye. Ankara: Gündoğan Yayınları.
  • Yaşar, M.E. (2014). “İskenderpaşa Cemaati”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslâmcılık içinde (323-340). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yavuz, H. (2005). Modernleşen Müslümanlar. Çev. Ahmet Yıldız. İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Yavuz, M.H. (2014). “Milli Görüş Hareketi: Muhalif ve Modernist Gelenek”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslâmcılık içinde (591-603). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldırım, E. (1999). “FP: Sağcılaşma ve Meşruiyet”. Birikim. S.122. 50-52.
  • Yıldız, A. (2003). “Politico-Religious Discurse of Political Islam in Turkey: The Parties of National Outlook”. The Muslim World. S. 93(2). 187-209.
  • Yıldız, A. (2008). “Problematizing the Intellectual and Political Vestiges From “Welfare”to “Justice and Development”. Seculer and Islamic Politics in Turkey içinde (41-61). London and New York: Routlage.
  • Yılmaz, M. (2017). “Yüz yüze görüşme”. Ankara. 12.01.2017.
  • Zürcher, E J. (2004). “Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Siyasal Muhafazakârlık”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık içinde (40-53). İstanbul: İletişim Yayınları.
APA Baykal Ö (2021). SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. , 34 - 58.
Chicago Baykal Ömer SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. (2021): 34 - 58.
MLA Baykal Ömer SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. , 2021, ss.34 - 58.
AMA Baykal Ö SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. . 2021; 34 - 58.
Vancouver Baykal Ö SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. . 2021; 34 - 58.
IEEE Baykal Ö "SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ." , ss.34 - 58, 2021.
ISNAD Baykal, Ömer. "SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ". (2021), 34-58.
APA Baykal Ö (2021). SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 17(60), 34 - 58.
Chicago Baykal Ömer SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi 17, no.60 (2021): 34 - 58.
MLA Baykal Ömer SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi, vol.17, no.60, 2021, ss.34 - 58.
AMA Baykal Ö SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 2021; 17(60): 34 - 58.
Vancouver Baykal Ö SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 2021; 17(60): 34 - 58.
IEEE Baykal Ö "SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ." Muhafazakar Düşünce Dergisi, 17, ss.34 - 58, 2021.
ISNAD Baykal, Ömer. "SAĞ BİR SİYASET OLARAK MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ". Muhafazakar Düşünce Dergisi 17/60 (2021), 34-58.