İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 506 - 525 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33418/ataunikkefd.884931 İndeks Tarihi: 29-07-2022
İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Öz: Çizgi filmler çocukların bilişsel, duygusal ve fiziksel gelişimleri açısından önemli bir medya ürünüdür. Çocukların ekranın “sihirli bir pencere” olmadığını zamanla kavradıkları ifade edilmektedir. Araştırmalar çocukların gerçek ve kurgu arasında ayrım yapmalarının planlı bir sürecin sonunda olmadığını, gelişimsel bir sürecin sonunda gerçekleştiğini göstermektedir. Bunun yanında alanyazın incelendiğinde ise çizgi filmlerin çocuklar üzerinde bıraktığı etkileri ortaya koyan çalışmaların sınırlı olduğu görülmektedir. Özellikle geçerliği ve güvenirliği ispatlanmış ölçek çalışmaları sınırlı sayıdadır. Bu eksikliğin giderilmesi bağlamında, araştırmanın amacı; çizgi filmlerin çocuklar üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlayan bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Erzincan ili ilkokullarında öğrenim görmekte olan 473 öğrenci oluşturmaktadır. Ölçek geliştirme sürecinde madde geçerliliğini sağlamak için madde korelasyon analizleri yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirlemek için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Güvenirlik ölçümleri amacıyla Cronbach Alpha testi uygulanmış, ölçeğin her bir faktöründe ve ölçeğin tamamında güvenilirlik katsayılarının (0.60 ile 0.80 aralığında) yeterli olduğu ispatlanmıştır. Araştırma sonucunda 6 faktörden (şiddet eğilimi, gerçeklikten uzaklaşma, doğa üstü inanç oluşturma, heyecan, eğlendirme, olumsuz duygu) ve 23 maddeden oluşan ölçekten elde edilen verilerin geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğin benzer evren ve örneklem gruplarında da geçerli ve güvenilir sonuçlar vermesi beklenmektedir. Ölçeğe “Çocuklar İçin Çizgi Film Etki Ölçeği” ismi verilmiştir.
Anahtar Kelime: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF THE CARTOON EFFECT SCALE RELATED TO PRIMARY SCHOOL STUDENTS
Öz: Cartoons are an important media product for children's cognitive, emotional and physical development. It is stated that children have realized over time that the screen is not a "magic window". Research shows that children's distinction between fact and fiction is not at the end of a planned process, but at the end of a developmental process. The studies that reveal the effects of cartoons on children were noticed to be limited in the Especially the studies on scales proven in terms of validity and reliability were limited. To overcome this deficiency, the purpose of the research was to develop a scale aiming to determine the effects of cartoons on children. The study group of the research included 473 students studying in primary schools in Erzincan province. Item correlation analyses were performed to ensure item validity during the scale development process. Exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were performed to determine the construct validity of the scale. The Cronbach Alpha test was performed for reliability measurements, and it was proved that the reliability coefficients were sufficient for each factor of the scale and for the whole scale. As result of the research, it was concluded that the data obtained from the scale including 6 factors and 23 items were valid and reliable. The scale was expected to reveal valid and reliable results in similar population and sample groups. The scale was given the “Cartoon Impact Scale for Children”
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adak Özdemir. A., & Ramazan, O. (2012). Oyuncağa çocuk, anne ve öğretmen bakış açısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
- Akça, F., & Çilekçiler, N. K. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların en çok etkilendiği çizgi film karakterleri ve bu karakterlerle özdeşleşmelerinin yol açabileceği dijital tehlikeler. Addicta: The Turkish Journal On Addictions, 6(2), 403-433.
- Erdoğan Tosun, G., & Kurt, H. (2009). Kamusal alanda çocuk hakları ve haber değeri: Türk yazılı basını üzerine bir değerlendirme. Çocuk ve Medya (pp.83-106), Nobel.
- American Academy of Pediatrics (2016). Council on communications and media. Media use in school-aged children and adolescents. Pediatrics, 138(5), e20162592. DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2016-2592.
- Aral, N., & Doğan Keskin, A. (2018). Ebeveyn bakış açısıyla 0-6 yaş döneminde teknolojik alet kullanımının incelenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 317-348.
- Arıkan, A., & Taraf, H. U. (2010). Contextualizing young learners’ English lessons with cartoons: Focus on grammar and vocabulary. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5212-5215.
- Aşçı, E. (2006). Televizyondaki çizgi ve animasyon karakterlerin farklı yerleşim yerlerinde yaşayan çocukların tüketici davranışlarına etkisinin incelenmesi (Tez No: 180806), [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara] Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Bahar, M. A., & Peçenek, D. (2019). İkinci dil edinimi sürecinde çizgi filmlerin rolü: eleştirel bir bakış. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 245-266.
- Buckingham, D. (2013). After the death of childhood. John Wiley&Sons.
- Büyükbaykal, G. (2007). Televizyonun çocuklar üzerindeki etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (28), 31-44.
- Büyüköztürk, Ş. (2002). Veri analizi el kitabı. Pegem A.
- Bryman, A., & Cramer, D. (1999). Quantitative data analysis with SPSS release 8 for Windows: a guide for social scientists. Taylor & Francis US.
- Calvert, S. L., & Kotler, J. A. (2003). Lessons from children's television: The impact of the children's television act on children's learning. Journal of Applied Developmental Psychology, 24(3), 275-335.
- Cesur, S., & Paker, O. (2007). Televizyon ve çocuk: Çocukların TV programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 106-125.
- Çaplı, B. (2002). Medya ve etik, İmge Kitabevi.
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
- Doğan, A., & Göker, G. (2012). Tematik televizyon ve çocuk: ilköğretim öğrencilerinin televizyon izleme alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 5-30.
- Ersoy, Ö., Avcı, N., & Turla, A. (2007). Çocuklar için erken uyarıcı çevre oyuncak televizyon bilgisayar ve kitap. Morpa Yayınları.
- Eşitti, Ş. (2016). Çizgi filmlerde küresel ve yerel kültürün inşası: Caillou ve Pepee örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (32), 125-144.
- Feshbach, S., & Singer, R. D. (1971). Television and aggression. JosseyBass.
- Friedrich, L. K., & Stein, A. H. (1973). Aggressive and prosocial television programs and the natural behavior of preschool children. Monographs of the Society for Research in Child Development, 1-64.
- Ghilzai, S. A., Alam, R., Ahmad, Z., Shaukat, A., & Noor, S. S. (2017). Impact of cartoon programs on children’s language and behavior. Insights in Language Society Culture (2), 104-126.
- Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2005). Multivariate analysis of data. Bookman.
- Huesmann, L. R., Moise, J., Podolski, C. P., & Eron, L. D. (2003). Longitudinal relations between childhood exposure to media violence and adult aggression and violence: 1977-1992. Developmental Psychology, 39(2), 201-221.
- İlhan, V., & Çetinkaya, F. Ç. (2013). İlkokul öğrencilerinin tematik çocuk kanallarındaki çizgi filmleri izleme alışkanlıkları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 34(1), 317-326.
- İşliyen, M., (2020). Çocuk, televizyon ve cinsellik: çizgi filmler üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 443-477.
- Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
- Kaşka, O., & Erem, N. H. Ö. (2018). Çizgi filmlerde aile kurumu üzerinden verilen iletilerin değerlendirilmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 1(1), 59-80.
- Kline, P. (1994). A general description of factoranalysis. An Easy Guide to Factor Analysis. Routledge.
- Kline, T. J. (2005). Psychological testing: A practical approach to design and evaluation. Sage: United States.
- Koçak, Ö. (2016). Üç boyutlu çizgi filmlerin okul öncesi öğrencilerin mekânda konum ile ilgili kavramları öğrenmelerine etkisi. (Tez No: 446361), [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Koçak, Ö., & Göktaş, Y. (2018). Televizyon ve çizgi film: Okul öncesi çocukların ve ebeveynlerinin izleme alışkanlıkları. 27. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya. Erişim adresi: https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/ICES-UEBK- TamMetin. pdf.
- Lemish, D. (2015). Children and media: A global perspective. USA: John Wiley & Sons.
- Linebarger, D. L., & Walker, D. (2005). Infants’ and toddlers’ television viewing and language outcomes. American behavioral scientist, 48(5), 624-645.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu. MEB Yayınları.
- Myers, S. S., & Pianta, R. C. (2008). Developmental commentary: Individual and contextual influences on student–teacher relationships and children's early problem behaviors. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37(3), 600-608.
- Mukherjee, S. B., Gupta, Y., & Aneja, S. (2014). Study of television viewing habits in children. The Indian Journal of Pediatrics, 81(11), 1221-1224.
- Öçal, I. (1997). Televizyonda çocuk programları (Tez No:89979). [D oktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul] Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Özdamar, K. (1999). SPSS ile biyoistatistik: Tıp, biyoloji, eczacılık ve diş hekimliği öğrencileri için. Kaan Yayınları.
- Özen, Ö. (2015). Televizyondaki şiddetin çizgi filmler yolu ile okul öncesi çocuklara etkisi (Tez No: 413930), [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir], Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Öztürk, A., Sezer, T., & Tezel, A. (2018). İlkokul öğrencilerinin uyku ve televizyon izleme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Journal of Turkish Sleep Medicine, 5, 73-80.
- Özsevgeç, L. C., & Arzu, S. (2016). Çocukların izledikleri çizgi filmler ve bu tercihlerinin karakterleri ile ilişkisi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi 3(2), 725-734.
- Parke, R. D., Berkowitz, L., Leyens, J., West, S., & Sebastian, R. (1972). The effects of repeated exposure to movie violence on aggressive behavior in juvenile delinquent boys: A Field Experimental Approach. Upublished manuscript. University of Wisconsin.
- Pedhazur, E. J., & Schmelkin, L. P. (1991). Measurement, design, and analysis: An integrated approach. Taylor & Francis.
- Pembecioğlu, N. (2006). İletişim ve çocuk, Ebabil Yayınları.
- Postman, N. (1994). Televizyon öldüren eğlence. Ayrıntı Yayınları.
- Rai, S., Waskel, B., Sakalle, S., Dixit, S., & Mahore, R. (2017). Effects of cartoon programs on behavioural, habitual and communicative changes in children. International Journal of Community Medicine and Public Health, 3(6), 1375-1378.
- Wartella, E., Rideout, V. J., & Vandewater, E. A. (2003). Zero to Six: Electronic Media in the Lives of Infants, Toddlers and Preschoolers. Kaiser Family Foundation. Senemoğlu, N. (2020). Gelişim, öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Anı Yayıncılık.
- Singer, D. G., & Singer, J. L. (1998). Developingcriticalviewingskillsandmedialiteracy in children. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 557(1), 164-179.
- Sultana, S. (2014). Role of cartoon: A briefdiscussion on how cartoon put an impact on children. ENH Community Journal, 1(1), 73-80.
- Sümer, N. (2000). Yapisal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar [Structural Equation Modeling: Basic Concepts and Applications]. Türk Psikoloji Yazilari, 3(6), 49–74.
- Şengönül, T. (2017). Negative effects of media on children and youth’socialization process: A study on violent and aggressive behaviors. Cukurova University Faculty of Education Journal, 46(2), 368-398.
- Şirin, M. R. (2006). Gösteri çağı çocukları. İz Yayınları.
- Radyo Televizyon Üst Kurulu. (2006). Televizyon izleme eğilimleri araştırması raporu. Ankara.
- Radyo Televizyon Üst Kurulu. (2013). Türkiye’de çocukların medya kullanma alışkanlığı araştırması. Ankara.
- Tripathi, P., Singh, A., & Singh, A. (2016). The effect of cartoon on children. Asian J. Home Sci., 11(2), 400-403.
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics, Pearson.
- Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). 06-15 Yaş grubu çocuklarda bilişim teknolojileri kullanımı ve medya, 17 Temmuz 2020 tarihinde https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866 adresinden erişilmiştir.
- Treske, L. G. (2006). Medya okur-yazarlığı: Neden gerekli. I. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı Bildirileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
- Uysal, İ., & Sarıça, S. (2018). Çizgi filmlerin ilkokul öğrencilerinin duyuşsal özelliklerine etkisine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Elementary Education Online, 17(3), 1302-1316.
- Yaşar, Ekici, F. (2015). Çizgi filmlerin çocuklar üzerindeki etkilerine ilişkin çok boyutlu bir değerlendirme. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2(5),70- 84.
- Yavuzer, H. (1998). Çocuk ve suç. Remzi Kitabevi.
- Yetim, G., & Sarıçam, H. (2016). Çizgi film programlarının çocuklara etkisi konusunda ailelerin bilgi ve farkındalık düzeylerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 341-364.
- Yazıcı, E. (2011). Televizyon yayınlarının olumsuz etkilerinden çocukların korunmasına yönelik düzenlemeler. Radyo Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi, Ankara.
- Yazıcı, E., Baydar, I. Y., & Kandır, A. Çizgi film ve çocuk: Ebeveyn görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 10-19.
- Yılmaz, O. ve Özdemir Erem, N. H. (2018). Çizgi filmler ne anlatır? Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 542-552.
- Wells, W. D. (1973). Television and aggression: Replication of an experimental fieldstudy. Unpublished manuscript, Graduate School of Business, University of Chicago.
- Wood, W., Wong, F. Y., & Chachere, J. G. (1991). Effects of media violence on viewers' aggression in unconstrained social interaction. Psychological bulletin, 109(3), 371.
| APA | KAŞKAYA A, ÜNLÜ I, Cavusoglu F (2021). İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. , 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| Chicago | KAŞKAYA Alper,ÜNLÜ IHSAN,Cavusoglu Feyza İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. (2021): 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| MLA | KAŞKAYA Alper,ÜNLÜ IHSAN,Cavusoglu Feyza İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. , 2021, ss.506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| AMA | KAŞKAYA A,ÜNLÜ I,Cavusoglu F İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. . 2021; 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| Vancouver | KAŞKAYA A,ÜNLÜ I,Cavusoglu F İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. . 2021; 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| IEEE | KAŞKAYA A,ÜNLÜ I,Cavusoglu F "İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI." , ss.506 - 525, 2021. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| ISNAD | KAŞKAYA, Alper vd. "İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI". (2021), 506-525. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.884931 |
| APA | KAŞKAYA A, ÜNLÜ I, Cavusoglu F (2021). İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(43), 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| Chicago | KAŞKAYA Alper,ÜNLÜ IHSAN,Cavusoglu Feyza İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 0, no.43 (2021): 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| MLA | KAŞKAYA Alper,ÜNLÜ IHSAN,Cavusoglu Feyza İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.0, no.43, 2021, ss.506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| AMA | KAŞKAYA A,ÜNLÜ I,Cavusoglu F İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 0(43): 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| Vancouver | KAŞKAYA A,ÜNLÜ I,Cavusoglu F İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 0(43): 506 - 525. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| IEEE | KAŞKAYA A,ÜNLÜ I,Cavusoglu F "İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI." Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0, ss.506 - 525, 2021. 10.33418/ataunikkefd.884931 |
| ISNAD | KAŞKAYA, Alper vd. "İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ÇİZGİ FİLM ETKİ ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI". Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 43 (2021), 506-525. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.884931 |
