Yıl: 2020 Cilt: 22 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 805 - 826 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 28-04-2022

İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi

Öz:
Türk kamu yönetimi eğitimi gündeme geldiğinde aslında eski Türk devletlerinden, özellikle Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluklarından bahsetmek gereklidir. Selçuklu İmparatorluğunda Nizamiye Medresesi adıyla anılan ve yöneticilerin eğitildiği okullar var olmuştur. Diğer bir örnek ise Osmanlı üst düzey yöneticilerinin eğitildiği, özel bir kamu yönetimi okulu olan ve Sarayın içerisinde yer alan Enderun’dur. Dünya tarihinde önemli yerler almış pek çok medeniyete ve devlete ev sahipliği yapmış, çok-kültürlü bu toprakların bir ürünü olan Enderun, dünyanın sayılı yönetim okullarından birisidir. Enderun, Türk idare tarihi açısından yalnızca tarihi bir kurum değildir. Özellikle kamu yönetimi eğitimi açısından üzerinde titizlikle durulması gereken bir yapıdır. Kamu yönetimi eğitiminde model arayışları devam ederken Enderun okullarından çıkarılacak dersler vardır. Çalışmada bu kapsamda ilk olarak Osmanlı İmparatorluğu kamu yönetimi eğitiminin tarihsel ve kurumsal gelişimi özetlenmiştir. Bu amaçla çalışmada Enderun okullarının iç işleyişi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Okulun yapısı, verilen eğitimin niteliği ve unsurları bu kapsamda incelenmiştir. Son olarak Enderun’un ve yönetici eğitiminin dönüşümü incelenerek, günümüze dair çıkarımlarda bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Institutionalization of Administrative and Military Knowledge: Executive Education in Enderun School

Öz:
When Turkish public administration education is wanted to be explained, it is essential to mention the old Turkish states, especially the Seljuk and Ottoman Empires. There were public administration schools in Selcuks Empire, which was called Nizamiye madrasa and administrators were trained in that schools. Another example is the professional executive class in the Ottoman Empire, and they were educated in Enderun, a special public administration school in Sultan's Palace. Enderun, which is a product of these multicultural lands that has hosted many civilizations and states that have taken important places in the world history, was one of the world's leading administration schools in the world. Enderun is not only a historic institution in terms of Turkish administrative history. It is an important organization that needs to be meticulously emphasized, especially in terms of public administration education. There are lessons to be learned from Enderun schools while questioning models in public administration education continues. Within this framework, the article first aims to summarize the historical development of the public administration education in Ottoman Empire, together with institutional development. For this purpose, the internal functioning of Enderun schools has been tried to be revealed. The structure of the school, the nature and elements of the education provided are examined in this context. Finally, the transformation of Enderun and executive education has been examined and inferences have been made.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akkutay, Ü. (1984). Enderûn Mektebi. No: 38, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
  • Ali Seydi Bey (t.y.). Teşrifatımız ve Teşkilatımız, (haz.) Niyazi Ahmet Banoğlu, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul.
  • Ali Ufki Bey (Albertus Bobovius) (2013). Saray-Enderun (Topkapı Sarayında Yaşam). (Çev. Türkis Noyan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Baykal, İ. H. (1953). Enderun Mektebi Tarihi (Kuran: Fatih Sultan Mehmed). 1. Cilt, Halk Basımevi, İstanbul: İstanbul Fethi Derneği Neşriyatı,
  • Binark, İsmet (1970). Osmanlı İmparatorluk Sarayının Enderun-ı Hümayun Teşkilatı. Önasya Dergisi, 5 (53-54), ss. 1-30.
  • Enç, M. (2004). Enderun. Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı, 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi, (Haz.) M. R. Şirin, İstanbul, ss. 37-84.
  • Ergin, O. (1939). Türkiye Maarif Tarihi. (Cilt 1), İstanbul: Osmanbey Matbaası.
  • Günay, Ö. F. (2004). Üst Düzey Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Hafız Hızır İlyas Ağa (1987). Tarih-i Enderun Letaif-i Enderun (1812-1830). (Yay. Hz. Cahit Kayra), İstanbul: Güneş Yayınları.
  • İnalcık, H. (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Kurban, S. (2016). Tanzimat Sonrası Dönemden Günümüze Üst Düzey Yönetici Eğitimi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 1, ss. 71-81.
  • Kılıç, C. (2010). Enderun Mektebi Örnekleminde Günümüz Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Kılıç, M. (2016). Soysuzlar Mektebi Enderun ve Türklerin Kaderi. 4. Baskı, İstanbul: İrfan Yayıncılık,
  • Koçi Bey (1972) Risaleler. (Yay. Haz. Zuhuri Danışman). Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Köktaş, A. (2000). Osmanlı Devleti’nde Saray Teşkilatı: Enderun Mektebi. Yeni Türkiye Dergisi, 32 (701) (Osmanlı Özel Sayısı II, Ekonomi ve Toplum), ss. 717-721.
  • Mardin, Ş. (1991). Geleneksel Seçkin Eğitiminin Yeniden Kurulamaması. Türk Modernleşmesi: Makaleler 4, (1. Baskı), İstanbul: İletişim Yayınları, s.278-284.
  • Nazif, N. 1943). Enderun. Yedigün Dergisi, 27 Eylül, 22 (551), ss. 8-11.
  • Öztaş, N. (2013). "Enderun: Osmanlı Yüksek İdare Mektebi", Der. Y. Bulut, V. Eren, S. Karakaya, A. Aydın, Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, (ss. 885-889). Ankara: Pegem.
  • Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi. (1. Baskı), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Serin, N. (1988). Mekteb-i Mülkiye’den Siyasal Bilgiler Fakültesine 125. Yıl. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 43 (1-2), (ss. 9-17). http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/449/5048.pdf, Erişim Tarihi: 12.08.2019.
  • Simavi, L. (2004). Son Osmanlı Sarayında Gördüklerim. (2. Baskı), [Çev. S. Kara, N. Uğurlu], İstanbul: Örgün Yayınevi.
  • Simit, M. E. (2019). Kapatılış Sürecinde Enderun-ı Hümayun ve Enderun Mektebi. VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 4 (1), ss. 318-359.
  • Tavernier, J. B. (2014). 17. Yüzyılda Topkapı Sarayı (4. Baskı), [Çev. Teoman Tunçdoğan], İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Turan, Ş. (2018). Enderun Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sisteminde Uygulanabilirliği Üzerine. Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Türkyılmaz, M. (2009). Osmanlı Klasik Döneminde, Enderun Mektebindeki Üst Düzey Yönetici Eğitimi İle Günümüzdeki Üst Düzey Yönetici Eğitiminin Karşılaştırılması.
  • Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Uşaklıgil, H. Z. (2012). Saray ve Ötesi (2. Baskı). [Yay. Haz. Nur Özmel Akın], İstanbul: Özgür Yayınları,
  • Uzunçarşılı, İ. H. (2014). Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı (4.baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Yavuzyiğit, M. H. (1999). Mülkiye Tarihi (1859-1999). Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayını.
  • 703 Sayı ve 9 Temmuz 2018 tarihli “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
  • http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180709M3.pdf, Erişim Tarihi: 17.05.2019
APA AVANER T, Babaoglu C (2020). İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. , 805 - 826.
Chicago AVANER TEKIN,Babaoglu Cenay İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. (2020): 805 - 826.
MLA AVANER TEKIN,Babaoglu Cenay İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. , 2020, ss.805 - 826.
AMA AVANER T,Babaoglu C İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. . 2020; 805 - 826.
Vancouver AVANER T,Babaoglu C İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. . 2020; 805 - 826.
IEEE AVANER T,Babaoglu C "İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi." , ss.805 - 826, 2020.
ISNAD AVANER, TEKIN - Babaoglu, Cenay. "İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi". (2020), 805-826.
APA AVANER T, Babaoglu C (2020). İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online), 22(3), 805 - 826.
Chicago AVANER TEKIN,Babaoglu Cenay İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) 22, no.3 (2020): 805 - 826.
MLA AVANER TEKIN,Babaoglu Cenay İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online), vol.22, no.3, 2020, ss.805 - 826.
AMA AVANER T,Babaoglu C İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online). 2020; 22(3): 805 - 826.
Vancouver AVANER T,Babaoglu C İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online). 2020; 22(3): 805 - 826.
IEEE AVANER T,Babaoglu C "İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi." Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online), 22, ss.805 - 826, 2020.
ISNAD AVANER, TEKIN - Babaoglu, Cenay. "İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi". Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) 22/3 (2020), 805-826.