Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü
Yıl: 2021 Cilt: 19 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 321 - 334 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18026/cbayarsos.1000821 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü
Öz: Üniversite dönemi kişilerin kariyerlerinde önemli bir yere sahiptir. Bu dönemde kariyerleri ile ilgili çeşitli kararlar vermek durumunda olan öğrencilerin profesyonel bir yardıma ihtiyaç duymaları kaçınılmazdır. Fakat ilgili araştırmalar çok az sayıda üniversite öğrencisinin kariyer psikolojik danışmanlığı hizmetlerinden yararlandığını ortaya koymaktadır. Mevcut araştırmada ise üniversite öğrencilerinin kariyer psikolojik danışmanlığına yönelik tutumlarının kendini damgalamanın aracı rolüyle sosyal damgalanma ve yakın çevre damgalanması tarafından ne düzeyde yordandığı incelenmektedir. Araştırmada ayrıca öğrencilerin kariyer psikolojik danışmanlığına yönelik tutumlarının cinsiyete göre değişip değişmediği de test edilmiştir. İlişkisel araştırma deseni temelinde yürütülen araştırmada 500 üniversite öğrencisinden veri toplanmıştır. Toplanan veriler üzerinde yapılan yol analizi sonucunda bağımsız değişkenlerin kariyer psikolojik danışmanlığına yönelik tutumu anlamlı şekilde yordadığı ve bu ilişkide kendini damgalamanın anlamlı bir aracılık rolü olduğu görülmüştür. Ayrıca kariyer psikolojik danışmanlığına yönelik tutumun cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı t testine göre incelenmiş ve kadınların erkeklere göre kariyer psikolojik danışmanlığına yönelik daha olumlu tutuma sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili alanyazına dayalı olarak tartışılmıştır.
Anahtar Kelime: The Mediator Role of Self-Stigma in Attitudes Towards Career Counseling
Öz: University period has an important place in people's careers. During this period, it is inevitable that students who have to make various decisions about their careers need professional help. However, relevant studies reveal that very few university students benefit from career counseling services. In the current study, it is examined to what extent university students' attitudes towards career counseling are predicted by the mediating role of self-stigma, public stigma, and stigma of close other. In the study, it was also tested whether students' attitudes towards career counseling changed according to gender. Data were collected from 500 university students in the research conducted on the basis of the relational research design. As a result of the path analysis on the collected data, it was seen that the independent variables significantly predicted the attitude towards career counseling and self-stigma played a significant mediating role in this relationship. In addition, it was examined whether the attitude towards career counseling differs according to gender, according to the t-test, and it was concluded that women had more positive attitudes towards career counseling than men. The findings were discussed based on the relevant literature.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acun-Kapıkıran, N. & Kapıkıran, Ş. (2013). Psikolojik yardım aramada kendini damgalama ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 131-141. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21460/230035 adresinden alınmıştır.
- Al-Darmaki, F. R. (2012). Relationships between career counseling attitudes and self-esteem and self-efficacy among emirati university students. Journal of Career Development, 39(2), 143-161. DOI: 10.1177/0894845310380046
- Büyükgöze-Kavas, A. (2017). Kariyer psikolojik danışmanlığına yönelik tutum ölçeğinin Türkçe formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 83- 96. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/41239/498107 adresinden alınmıştır.
- Di Fabio, A. & Bernaud, J. L. (2007). The help-seeking in career counseling. Journal of Vocational Behaviour, 72, 60-66. DOI: 10.1016/j.jvb.2007.10.006
- Çivan, K. (2019). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik yardım almaya ilişkin tutumları. (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
- Fouad, N. A., Guillen, A., Harris-Hodge, E., Henry, C., Novakovic, A., Terry, S., & Kantamneni, N. (2006). Need, awareness, and use of career services for college students. Journal of Career Assessment, 14(4), 407-420. DOI: 10.1177/1069072706288928
- Günindi-Ersöz, A. (2010). Türk atasözleri ve deyimlerinde kadına yönelik toplumsal cinsiyet rolleri. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 1(6), 167-182. https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AWCurC0YoDuH9Br_d-Zu adresinden alınmıştır.
- Gürsoy, O., & Gizir, C. A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: Sosyal damgalanma, kendini damgalama, öznel sıkıntıları açma, benlik saygısı ve cinsiyetin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 137-155. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/40627/487349 adresinden alınmıştır.
- Işık, E. (2007). Üniversite öğrencilerinin üniversitelerinde verilen kariyer danışmanlığı hizmetlerine ilişkin algı ve beklentileri. XVI. Eğitim Bilimleri Kongre Kitabı (2. Cilt). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Kalkan, M. ve Odacı, H. (2005). Cinsiyet ve cinsiyet rolünün psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 57-64.
- https://avesis.ktu.edu.tr/yayin/7e2ce7b6-bb1a-4a6f-bd9d-924c7886141f/cinsiyet-ve-cinsiyetrolunun-psikolojik-yardim-almaya-iliskin-tutumlarla-iliskisi adresinden alınmıştır.
- Kızıldağ, S., Demirtaş-Zorbaz, S., Gençtanırım, D., & Arıcı, F. (2012). Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin psikolojik danışma yardımı almaya ve bu yardımın sunulduğu birimlere ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 185-196. https://dergipark.org.tr/en/pub/mersinefd/issue/17381/181578?publisher=mersin adresinden alınmıştır.
- Kim, P. Y., Britt, T. W., Klocko, R. P., Riviere, L. A., & Adler, A. B. (2011). Stigma, negative attitudes about treatment, and utilization of mental health care among soldiers. Military Psychology, 23(1), 65-81. DOI: 10.1080/08995605.2011.534415
- Komiya, N., Good, G. E. ve Sherrod, N. B. (2000). Emotional openness as a predictor of college students' attitudes toward seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 47, 138- 143. DOI: 10.1037/0022-0167.47.1.138
- Korkut-Owen, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin kariyer gelişim ihtiyaçları. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 32(2), 28-39. https://acikerisim.iku.edu.tr/handle/11413/5455 adresinden alınmıştır.
- Lau, P. L., Anctil, T., Ee, G. T., Jaafar, J. L. S., & Kin, T. G. (2020). Self‐concept, attitudes toward career counseling, and work readiness of malaysian vocational students. The Career Development Quarterly, 68(1), 18-31. DOI: 10.1002/cdq.12210
- Leaf, P. J., Bruce, M. L., & Tischler, G. L. (1986). The differential effect of attitudes on the use of mental health services. Social Psychiatry, 21(4), 187-192. Retrieved from https://link.springer.com/article/10.1007/BF00583999
- Ludwikowski, W., Vogel, D., & Armstrong, P. I. (2009). Attitudes toward career counseling: The role of public and self-stigma. Journal of Counseling Psychology, 56(3), 408. DOI: 10.1037/a0016180
- Major, B., & O'brien, L. T. (2005). The social psychology of stigma. Annual Review Psychology, 56, 393-421. DOI: 10.1146/ 56.091103.070137
- Multon, K. D., Heppner, M. J., Gysbers, N. C., Zook, C., & Ellis‐Kalton, C. A. (2001). Client psychological distress: An important factor in career counseling. The Career Development Quarterly, 49(4), 324-335. DOI: 10.1002/j.2161-0045.2001.tb00960.x
- Rochlen, A. B., Mohr, J. J., & Hargrove, B. K. (1999). Development of the Attitudes Toward Career Counseling Scale. Journal of Counseling Psychology, 46(2), 196-206. DOI: 10.1037/0022- 0167.46.2.196
- Serim, F. & Cihangir-Çetinkaya, Z. (2015). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 177-198. DOI: 10.12984/eed.79026
- Sezer, S., & Gülleroğlu, D. (2016). Psikolojik yardım arama tutumlarını yordayan değişkenler: Kendini damgalama, özsaygı, psikolojik yardım almış olma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 75-93. DOI: 10.19171/uuefd.52149
- Sezer, S., & Kezer, F. (2013). Psikolojik yardım aramada yakın çevre damgalaması ölçeği’nin bir Türk örnekleminde geçerlik ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 181-201. DOI: 10.5350/DAJPN2013260204
- Tabachnik, B. G. ve Fidell, L. S. (2020). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Ankara: Nobel.
- Topkaya, N. (2011a). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi. (Doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir). Ege Üniversitesi, İzmir). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
- Vogel, D. L., Wade, N. G., & Ascheman, P. (2008). Measuring the public stigma associated with seeking psychological help. Unpublished manuscript.
- Vogel, D. L., Wade, N. G. ve Ascheman, P. L. (2009). Measuring perceptions of stigmatization by others for seeking psychological help: reliability and validity of a new stigma scale with college students. Journal of Counseling Psychology, 56 (2), 301–308. DOI: 10.1037/a0014903
- Vogel, D. L., Wade, N. G., & Haake, S. (2006). Measuring the self-stigma associated with seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 53, 325–337. DOI: 10.1037/0022- 0167.53.3.325
- Vogel, D. L., Wade, N. G., & Hackler, A. H. (2007). Perceived public stigma and the willingness to seek counseling: The mediating roles of self-stigma and attitudes toward counseling. Journal of Counseling Psychology, 54(1), 40-50. DOI: 10.1037/0022-0167.54.1.40
- Vogel, D. L., Wade, N. G., Wester, S. R., Larson, L., & Hackler, A. H. (2007). Seeking help from a mental health professional: The influence of one's social network. Journal of Clinical Psychology, 63(3), 233-245. DOI: 10.1002/jclp.20345
- Wasti, S. A. ve Eser-Erdil, S. (2007). Bireycilik ve toplulukçuluk değerlerinin ölçülmesi: Benlik kurgusu ve INDCOL ölçeklerinin Türkçeye geçerlemesi. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Mayıs, Sakarya.
- Whiston, S. C., & Rahardja, D. (2008). Vocational counseling process and outcome. Handbook of Counseling Psychology, 4, 444-461.
- Zeren, Ş. G., Erus, S. M., & Amanvermez, Y. (2017). University students' attitudes towards seeking psychological help and their responses related to the offer of help. International Online Journal of Educational Sciences, 9(2), 1-15. DOI: 10.15345/iojes.2017.02.011
| APA | Köse A, Kirazcı F, BARUT Y, Buyukgoze-Kavas A (2021). Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. , 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| Chicago | Köse Aida,Kirazcı Furkan,BARUT YASAR,Buyukgoze-Kavas Aysenur Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. (2021): 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| MLA | Köse Aida,Kirazcı Furkan,BARUT YASAR,Buyukgoze-Kavas Aysenur Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. , 2021, ss.321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| AMA | Köse A,Kirazcı F,BARUT Y,Buyukgoze-Kavas A Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. . 2021; 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| Vancouver | Köse A,Kirazcı F,BARUT Y,Buyukgoze-Kavas A Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. . 2021; 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| IEEE | Köse A,Kirazcı F,BARUT Y,Buyukgoze-Kavas A "Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü." , ss.321 - 334, 2021. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| ISNAD | Köse, Aida vd. "Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü". (2021), 321-334. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1000821 |
| APA | Köse A, Kirazcı F, BARUT Y, Buyukgoze-Kavas A (2021). Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| Chicago | Köse Aida,Kirazcı Furkan,BARUT YASAR,Buyukgoze-Kavas Aysenur Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.4 (2021): 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| MLA | Köse Aida,Kirazcı Furkan,BARUT YASAR,Buyukgoze-Kavas Aysenur Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.4, 2021, ss.321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| AMA | Köse A,Kirazcı F,BARUT Y,Buyukgoze-Kavas A Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 19(4): 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| Vancouver | Köse A,Kirazcı F,BARUT Y,Buyukgoze-Kavas A Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 19(4): 321 - 334. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| IEEE | Köse A,Kirazcı F,BARUT Y,Buyukgoze-Kavas A "Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.321 - 334, 2021. 10.18026/cbayarsos.1000821 |
| ISNAD | Köse, Aida vd. "Kariyer Psikolojik Danışmanlığına Yönelik Tutumda Kendini Damgalamanın Aracı Rolü". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/4 (2021), 321-334. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1000821 |
