Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması
Yıl: 2021 Cilt: 19 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 335 - 361 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18026/cbayarsos.1015782 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması
Öz: Günümüzde hayat şartlarındaki iyileşmeler, ülkelerin sağladıkları bakım ve sağlık hizmetlerindeki gelişmeler ve tıp alanınındaki ilerlemelerle birlikte, dünya genelinde bir yandan insan ömrü uzarken, bir yandan da toplam doğurganlık hızı düşmektedir. Bu durumun sonucu olarak hem Türkiye’de hem de dünyada yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı artış göstermektedir. Bu artış eğilimi, ülkelerin yaşlılara yönelik sosyal politikalarını geliştirmelerini gerekli kılmaktadır. Artan yaşlı nüfusla birlikte yaşlı bireylere sunulan hizmetlerin talebi artmakta ve aynı zamanda yaşlı bireylerce talep edilen ihtiyaçlar da değişmektedir. Çalışmanın amacı, Türkiye’de yaşlılara yönelik sosyal harcamaların gelişimini inceleyerek AB ülkeleri ile karşılaştırmalı bir değerlendirmesini yapmaktır. 2018 yılında sosyal harcamalarının GSYİH içindeki payı Türkiye’de %11,9 iken AB ortalaması %27,9 olmuştur. Türkiye’de yaşlılara yönelik harcamalar, toplam sosyal harcamalar içinde en büyük paya sahip olsa da, bu oran 2018 yılı için GSYİH’nın %5,9’u ile sınırlı kalmıştır. Türkiye’de yaşlılara yönelik sosyal harcamalar İrlanda dışındaki tüm AB üyesi ülkelerden daha düşük bir paya sahiptir.
Anahtar Kelime: Social Expenditures for the Elderly: A Comparison of Turkey and EU
Öz: Nowadays, with the improvements in living conditions, the developments in the care and health services provided by the countries, and the advances in the field of medicine, while the human lifespan is increasing, the total fertility rate is decreasing on the other hand. As a result of this situation, the share of the elderly population in the total population is increasing both in Turkey and around the world. This increasing trend makes it necessary for the countries to develop their social policies for the elderly. Depending on the increasing elderly population, the demand for the services provided to the elderly individuals in the society is increasing and at the same time, the needs demanded by the elderly individuals are changing. The aim of the study is to examine the development of social expenditures for the elderly in Turkey and to make a comparative evaluation with EU countries. In 2018, while the share of social expenditures in GDP was 11.9% in Turkey, the average for the EU was 27.9%. Although expenditures for the elderly have the largest share in total social expenditures in Turkey, this rate was limited to 5.9% of GDP for 2018. Social expenditures for the elderly in Turkey have a lower share than in all EU member states except Ireland.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altuğ, F. (2020). Kamu Bütçesi, İstanbul: Beta Yayınevi.
- Arısoy,İ., Ünlükaplan, İ., &Ergen, Z. (2010). Sosyal Harcamalar ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisinde 1960 – 2005 Dönemine Yönelik Bir Dinamik Analiz. Maliye Dergisi,158, 398–421.
- Cengiz, İ. (2018). Türk Sosyal Güvenlik Sistemi İçerisinde Yaşlılara Yönelik Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmetler. Journal of Social Security,8(2), 23-40.
- Doğan,A.&Kabayel,M.(2017). Sosyal Güvenlik ve Sosyal Güvenlik Harcamaları Üzerine Değerlendirmeler. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 217-240.
- Dökmen,G.,&Kaplan,Z.(2018). Sosyal Harcamaların Devlet Borçlanması Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Örneği. Maliye Araştırmaları Dergisi, 4(2), 99-113.
- EC.(2016).ESSPROS Manual and User Guidelines. Luxembourg: Publications Office of EU. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/7766647/KS-GQ-16-010- EN-N.pdf/3fe2216e-13b0-4ba1-b84f-a7d5b091235f
- EC.(2019).Manual on sources and methods for the compilation of COFOG statistics. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/10142242/KS-GQ-19-010-ENN.pdf/ed64a194-81db-112b-074b-b7a9eb946c32?t=1569418084000
- EC.(2021).Ageing Policy. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/employment_social/socprot/ageing/intro_en.htm
- Erdoğdu,M.,&Yenigün, E. (2008). Türkiye’de Sosyal Bütçe-Nasıl Yapılıyor? Nasıl İzlenir?. Ed. Ahmet Buldam, İstanbul: Tesev Yayınları.
- Eurostat.(2021). Old-age-dependency ratio. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/- /tps00198#:~:text=This%20indicator%20is%20the%20ratio,age%20(15%2D64)
- Eurostat.(2021b). Expenditure on social protection. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tps00098/default/table?lang=en
- Geyik,O.& Şeren, G. Y. (2021). Vergilerin Sosyal Harcamalar Özelinde Topluma Geri Dönüşü: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3) , 17-28. DOI: 10.52791/aksarayiibd.971658
- Geyik,O.(2020). Türkiye’de Dezavantajlı Gruplara Yönelik Yapılan Mali Yardımlar Üzerine Bir İnceleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 20(1), 52-66.
- Government Office for Science. (2016). Future of an Ageing Population. London: Crown copyright, Erişim adresi: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment _data/file/816458/future-of-an-ageing-population.pdf
- Hilal,G.(2019). Türkiye’de Kamu Sosyal Koruma Harcamaları Kapsamında Engellilere Yönelik Harcamalar: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. International Social Sciences Studies Journal, 5(36), 2855-2868.
- ILO. (2014). Social protection for older persons: Key policy trends and statistics. Geneva: ILO publications, Erişim adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--- dcomm/documents/publication/wcms_310211.pdf
- İlgün,M.F.(2015). Kamu Sosyal Harcamalarının Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkelerine Yönelik Panel Veri Analizi. DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 493-516.
- Koç,Ö.E. (2019). Sosyal Devlet ve Sosyal Bütçe Perspektifinden Türkiye'de Sosyal Harcamalar. Güncel Sosyal ve Mali Sorunlara Yönelik Seçme Yazılar içinde(s.53-76), Ankara: Siyasal Kitapevi.
- Koray,M.(2005). Sosyal Politika, Ankara: Ezgi Yayınevi.
- Musgrave, R. A. (1959). The Theory of Public Finance. New York: Macmillan.
- OECD.(2021a). Elderly population. Erişim adresi: https://data.oecd.org/pop/elderlypopulation.htm
- OECD.(2021b). Population projections. Erişim adresi: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=POPPROJ#
- OECD.(2021c). Social Spending Data. Erişim adresi: https://data.oecd.org/socialexp/socialspending.htm
- OECD.(2015). Ageing in Cities Policy Highlights. Paris:OECD Publishing. Erişim adresi: https://www.oecd.org/cfe/regionaldevelopment/Policy-Brief-Ageing-in-Cities.pdf
- Öztürk, M. (2020). Sosyal Harcama Türleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Sosyal Güvenlik, 10(1), 107-124
- SBB.(2020a). 2021 Yılı Bütçe Gerekçesi. Ankara, Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2021/02/2021_Yili_Butce_Gerekcesi.pdf
- SBB.(2020b).2021-2023 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberi. Ankara, Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/2021- 2023_ButceHaz%C4%B1rlamaRehberi.pdf
- SBB.(2021a).2021 Yılı Bütçesi Vatandaşın Bütçe Rehberi, Ankara, Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/04/2021_Vatandasin-Butce-Rehberi.pdf
- SBB.(2021b).2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı. Ankara, Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/11/2021_Yili_Cumhurbaskanligi_Yillik_Programi.pdf
- Scholz,W.,Cichon,M.,&Hagemejer, K. (2000). Social Budgeting. International Labour Organization: Geneva.
- Silverstein,M.&Giarrusso, R.(2010). Aging and family life: A decade review. Journal of Marriage and Family, 72(5), 1039-1058.
- Spicker, P. (2000). The Welfare State: A General Theory, Sage Publications, London.
- Şeker,M. (2011).Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Rehberi, İstanbul: Tesev Yayınları.
- Taşçı,F.(2010). Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya Örnekleri, Çalışma ve Toplum, 1, 177-202.
- Titmuss,R.M. (1974). ‘What is Social Policy?’, in Brian Abel-Smith and Kay Titmuss (eds), Social Policy: An Introduction içinde (s.23–32), New York, NY: Pantheon Books.
- Topuz,S.K. (2009). Türkiye’de Sosyal Devlet Harcamalarının Genel Eğilimi: 2001-2009 Yılları Arasında Yapılan Eğitim, Sağlık ve Sosyal Koruma Harcamaları, Alternatif Politika, 1(1), 115- 136.
- TÜİK.(2020).Sosyal Koruma İstatistikleri 2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Social-Protection-Statistics-2019-33668
- TÜİK.(2021a).İstatistiklerle Yaşlılar. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Elderly-Statistics-2020-37227
- UNECE-United Nations Economic Commission for Europe.(2012). Active Ageing, Policy Brief. no:13. Erişim adresi: https://unece.org/fileadmin/DAM/pau/age/Policy_briefs/ECEWG.1.17.pdf
- UNFPA-United Nations Population Fund.(2012).Ageing in the Twenty-First Century:A Celebration and A Challenge, New York:UNFPA Publication.
- WHO.(2001).Men, ageing and health: achieving health across the life span. World Health Organization. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/handle/10665/66941
- WHO.(2014).Active Ageing A Policy Framework. Erişim adresi: https://extranet.who.int/agefriendlyworld/wp-content/uploads/2014/06/WHO-ActiveAgeing-Framework.pdf
- WHO.(2021a).Ageing and Health. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/factsheets/detail/ageing-and-health
- WHO.(2021b).Health Situation Trends. Erişim adresi: http://origin.searo.who.int/entity/health_situation_trends/data/chi/elderly-population/en/
- Yentürk,N. (2018). Sosyal Yardımlardan Güvenliğe Türkiye’nin Kamu Harcamaları(2006-2017). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
| APA | Akbaş Akdoğan D (2021). Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. , 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| Chicago | Akbaş Akdoğan Dilek Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. (2021): 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| MLA | Akbaş Akdoğan Dilek Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. , 2021, ss.335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| AMA | Akbaş Akdoğan D Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. . 2021; 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| Vancouver | Akbaş Akdoğan D Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. . 2021; 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| IEEE | Akbaş Akdoğan D "Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması." , ss.335 - 361, 2021. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| ISNAD | Akbaş Akdoğan, Dilek. "Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması". (2021), 335-361. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1015782 |
| APA | Akbaş Akdoğan D (2021). Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| Chicago | Akbaş Akdoğan Dilek Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.4 (2021): 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| MLA | Akbaş Akdoğan Dilek Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.4, 2021, ss.335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| AMA | Akbaş Akdoğan D Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 19(4): 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| Vancouver | Akbaş Akdoğan D Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 19(4): 335 - 361. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| IEEE | Akbaş Akdoğan D "Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.335 - 361, 2021. 10.18026/cbayarsos.1015782 |
| ISNAD | Akbaş Akdoğan, Dilek. "Yaşlılara Yönelik Sosyal Harcamalar: Türkiye ve AB Karşılaştırması". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/4 (2021), 335-361. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1015782 |
