TY  - JOUR
TI  - UZAKTAN EĞİTİMDE ÖĞRETMEN ADAYLARININ SİBER AYLAKLIK DAVRANIŞLARI VE SEBEPLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ
AB  - 2019 yılında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi ile birlikte hem dünyada hem de ülkemizde bütün kademelerde eğitimler online yapılmaya başlamıştır. Online eğitim, eğitimin sürdürülebilmesi ve öğrenme kayıplarının engellenmesi yönüyle iyi bir imkân olmakla beraber bazı sorunları da beraberinde getirmiştir. Bu yeni eğitim durumları, öğrencilerin arkadaş ortamlarından uzak ve uzun süre ekran başında kalmasına neden olmuştur. Bunun sonucunda internet bağımlılığı ve derslerde internetin ders dışı amaçlarla kullanılması (siber aylaklık) eğitim ortamlarında internet kullanımının olumsuz etkileri arasında gösterilmektedir. Siber aylaklık, ders saatleri içerisinde, öğrencilerin interneti ders ile ilgisi olmayan işler için kullanma eğilimi veya davranışı olarak tanımlanmaktadır. Akıllı telefon olarak tanımlanan cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte, yüz yüze eğitimdeki dersler esnasında telefonların amaç dışı kullanıldığı ile ilgili çok sayıda araştırma yapılmıştır. Pandemi sürecinde derslerin çoğunluğunun online yapılması, bu tür öğrenme ortamlarında siber aylaklık davranışlarının bilinmesini de gerektirmiştir. Pandemi döneminde diğer eğitimler gibi öğretmenlerin adaylık eğitimleri de uzaktan olmuştur. Bu araştırmada öğretmen adaylarının uzaktan eğitim dersleri sırasındaki siber aylaklık davranışlarının ve sebeplerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Akbulut, Dursun, Dönmez ve Şahin (2016) tarafından geliştirilen Siber Aylaklık Davranışları Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan siber aylaklık sebeplerini belirlemeye yönelik açık uçlu sorulardan oluşan bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma, tarama modelinde yapılmıştır. Katılımcılar, derslerin uzaktan eğitimle yapıldığı 2020-2021 öğretim yılında, bir devlet üniversitesinin Din eğitimiöğretmeni yetiştiren İslami İlimler Fakültesininde öğrenim görmekte olan, farklı cinsiyet, başarı durumu ve sınıf düzeyindeki 187 öğrenciden oluşmaktadır. Anket uygulaması yapılmadan önce Siber Aylaklık Ölçeğini geliştiren akademisyenlerden ve anket uygulamasının yapılacağı üniversitenin etik kurulundan gerekli izinler alınmıştır. 10 öğrenci ile anketin ön uygulaması yapılmış ve alınan dönütlere göre açık uçlu sorularda gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Pandemi şartlarından dolayı öğrencilere anket uygulaması elektronik ortamda yapılmıştır. 200 öğrenciden veri alınmış ancak yapılan elemeler sonunda, bazı sorulara cevap vermeyen 13 öğrenci değerlendirme dışı bırakılmış ve değerlendirmeye alınan katılımcı öğrenci sayısı 187 olarak belirlenmiştir. Verilerin analizi SPSS 25. programıyla yapılmıştır. Ayrıca siber aylaklık sebeplerini belirlemeye yönelik sorulan, açık uçlu soruların cevaplarından elde edilen verilerin analizinde, içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi sonucunda oluşturulan kod ve kategoriler, bir alan uzmanı araştırmacı ile karşılaştırmalı olarak belirlenmiştir. Araştırmanın geçerliğini sağlamak için, toplanan veriler ayrıntılı olarak raporlanmış ve sonuçlara nasıl ulaşıldığı bütün aşamaları ile açıklanmıştır. Ayrıca sonuçlar bu konuda daha önce yapılan benzer araştırma sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmen adaylarının Siber Aylaklık Ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamalarının çok düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Siber Aylaklık Ölçeği alt boyutlarındaki puan ortalamalarına bakıldığında ise Paylaşım alt boyutunun düşük ve sırasıyla Durum güncelleme, İçerik erişimi, Alışveriş ve Oyun/Bahis alt boyutlarının çok düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının siber aylaklık toplam puanlarında cinsiyet, not ortalaması, mezun olunan okul türü ve sınıf düzeyi değişkenleri açısından anlamlı bir fark olmadığı sonucuna varılmıştır. Öğrencilerin açık uçlu sorulara verdikleri cevaplar içerik analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonunda siber aylaklık sebeplerinin; öğrenciden, öğreticiden, uzaktan eğitim uygulamasından ve dış faktörlerden kaynaklanan sebepler olarak dört kategori altında toplandığı tespit edilmiştir. Öğrenciden kaynaklanan siber aylaklık davranışlarının, can sıkıntısı, merak, dersi sevmeme, motivasyon eksikliği, eğlenme isteği, internet bağımlılığı ve iki işi birden yapacağına inanma gibi sebeplerle yapıldığı belirlenmiştir. Öğrencilerin dersten verim alamaması, öğretmenin öğretim yöntemi ve öğrencileri aktif olarak derse katamaması gibi sebeplerin öğrencilerin dersten sıkılmasına ve ders dışı internet ortamlarına yönelmelerine sebep olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin uzaktan eğitime girdikleri internet sitesinde yaşanan bazı teknik sorunlar, ders esnasında internete bağlı oldukları için arkadaşlarından gelen bildirimler ve öğretmenin kendilerini yüz yüze eğitimde olduğu gibi görmemesinin siber aylaklık davranışı yapmalarında etkili olduğu anlaşılmaktadır.
AU  - Güngör, Ali
DO  - 10.46353/k7auifd.995427
PY  - 2021
JO  - Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
VL  - 8
IS  - 2
SN  - 2148-7634
SP  - 517
EP  - 548
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/502902
ER  -