PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ

PIRGAIP, BURAK; Gur, Elif; Can, Selim

PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ

Burak PİRGAİP, (Hacettepe Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Ankara, Tükiye)

Elif GÜR, (Analitik Bilim ve Teknoloji Uzmanı, Novartis Sağlık Gıda ve Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş)

Selim CAN (Sermaye Piyasası Müşaviri, Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş)

Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi

13 7

Yıl: 2021 Cilt: 24 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 941 - 958 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-05-2022

PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ

Öz:

Tüm dünyayı kuşatan COVID-19 pandemisi sadece insan sağlığının değil bir bütün olarak ülkelerin sağlık sistemlerinin de ne kadar kırılgan olduğunu göstermiştir. Bu kırılganlık, mevcut sağlık sistemlerinde, özellikle araştırma-geliştirme (AR-GE) safhalarındaki girişimlerin, finansman olanaklarından yeterince istifade edememelerinden kaynaklanabilmektedir. Bu çalışmada, çağdaş ve yenilikçi bir finansman yöntemi olarak “paya dayalı kitle fonlaması” modeli konuya ilişkin literatür ve uluslararası uygulama örnekleri çerçevesinde incelenmekte ve Türkiye’de yakın zamanda hayata geçirilen paya dayalı kitle fonlamasına yönelik sermaye piyasası mevzuatı değerlendirilmektedir. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler ile uygulamada karşılaşılabilecek tereddütlerin zamanında giderilebilmesine yönelik öneriler doğrultusunda, Türkiye’de ilaç AR-GE harcamalarının paya dayalı kitle fonlaması modeliyle finansmanının erken aşama ilaç girişimleri için son derece önemli bir fırsat oluşturduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelime:

THE POTENTIAL ROLE AND SIGNIFICANCE OF EQUITY CROWDFUNDING FOR FINANCING R&D EXPENDITURES IN TURKISH PHARMACEUTICAL INDUSTRY

Öz:

COVID-19 pandemic, which has surrounded the world, has already proven the fragility of not only the health of human but also the health systems of countries as a whole. This fragility may have been arising from the fact that business ventures at the research and development (R&D) phase in particular have not been able to benefit from financing opportunities at all in current health systems. In this study, we examine the “equity crowdfunding” model as a contemporary and innovative means of finance with respect to the extant literature and international practices and we evaluate the new capital market regulations on equity crowdfunding in Turkey. In line with our examinations and evaluations as well as our policy recommendations to take timely actions against potential practical problems, equity crowdfunding model stands out as a great opportunity for pharmaceutical start-ups and ventures to finance their R&D expenditures in Turkey

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Acticor (2015, 26 Ocak). Acticor biotech bets on crowdfunding for health and successfully raises ıts first seed round https://acticor-biotech.com/acticor-biotech-bets-on-crowdfunding-for-health- and-successfully-raises-its-first-seed-round/
Adams, L., & Constantine, D. E. (2015, 29 Haziran ). Mintz. Crowdfunding and IP in health and biotech start-ups (Part 3): Potential dangers https://www.mintz.com/insights-center/viewpoints/2015- 06-29-crowdfunding-and-ip-health-and-biotech-start-ups-part-3
Agrawal, A., Catalini, C., & Goldfarb, A. (2014). Some simple economics of crowdfunding. Innovation Policy and The Economy, 14(1), 63-97.
Azar, S., & Mackey, T. (2015). Crowdfunding: A new untapped opportunity for biotechnology start- ups? Journal of Commercial Biotechnology, 21(4), 15-28.
Bagna, S. (2019). Complementarity of signals in early-stage equity investment decisions: Evidence from a randomized field experiment. Management Science, 65(2), 933-952.
Bakanlar Kurulu (2017). “7061 Sayılı “Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 5 Aralık 2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazete. (17.06.2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171205-12.htm.
Battaglia, F., Busato, F., & Manganiello, M. (2020). Equity crowdfunding: Brave market or safe haven for the crowd during the COVID-19 crisis? http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3666021.
Belleflamme, P., Omrani, N., & Peitz, M. (2015). The economics of crowdfunding platforms. Information Economics and Policy, 33, 11-28.
BioSpace (2015, 03 Şubat). Crowdfunding: EyeBrain raises €1.3 million ($1.47 million) on Anaxago https://www.biospace.com/article/releases/crowdfunding-b-eyebrain-b-raises-1-3-million-1-47- million-on-b-anaxago-b-/
CCAF (2020). The global alternative finance market benchmarking report. Cambridge Centre for Alternative Finance, Cambridge.
15 “1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu” 08.01.1943 tarih ve 5299 sayılı Resmi Gazete’de; “Beşerî Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik” 03.07.2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazete’de (Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu, 2015); “Tıbbi Cihaz Satış, Reklam ve Tanıtım Yönetmeliği” ise 15.05.2014 tarih ve 29001 sayılı Resmi Gazete’de (Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu, 2014) yayımlanmıştır.
Chakradhar, S. (2015). In new crowdfunding trend, donors decide fate of clinical trials. Nature Medicine, 21(2), 101-102.
Cumhurbaşkanlığı (2018). “Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar İle Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, 15 Temmuz 2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete. (10.06.2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180715-1.pdf.
Global Innovation Index (2020). The Global Innovation Index 2020: Who will finance innovation?. WIPO, Geneva.
Crowdcube (2017, 12 Nisan). More financial returns for Crowdcube investors as Celixir delivers 2.7x return https://www.crowdcube.com/explore/blog/investing/more-financial-returns-for- crowdcube-investors-as-celixir-delivers-2-7x-return
Crowdfund Insider (2017, 28 Mart). Capital cell celebrates bionure’s recordbreaking Spanish biotech crowdfunding campaign, plans UK launch https://www.crowdfundinsider.com/2017/03/97888- capital-cell-celebrates-bionures-recordbreaking-spanish-biotech-crowdfunding-campaign-plans- uk-launch/
Crowdfund Investor (2015, 21 Mayıs). Catalan BioTech ZeClinics Secures record funding on capital cell, 2015’s largest Spanish biotech crowdfunded investment https://www.crowdfundinsider.com/2015/05/68154-catalan-biotech-zeclinics-secures-record- funding-on-capital-cell-2015s-largest-spanish-biotech-crowdfunded-investment/
Crowdlending (2012, 05 Kasım). First successful exit for equity crowdfunding http://crowdlanding.com/wp/?p=39
Crunchbase (2017, 01 Ağustos). Equity crowdfunding - Rodos bioTarget https://www.crunchbase.com/funding_round/rodos-biotarget-equity-crowdfunding--5cc71eaa
Çubukçu, C. (2017). Kitlesel fonlama: Türkiye’deki kitlesel fonlama platformları üzerinden bir değerlendirme. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 6(2), 155-172.
Dayan, C., & Toçuoğlu, İ. (2020, 03 Ocak). Medium. Alternative finance: Crowdfunding https://medium.com/imeceplatformu/alternative-finance-crowdfunding-2a7b844c93ae
Dietrich, A., Amrein, S., von der Heyde, F., & Rüdisühli, M. (2019). Crowdlending survey 2019. Luzern, PWC.
E. C. (2016). Crowdfunding in the EU capital markets union. European Commission, Brüksel.
EFPIA (2016). Pharmaceutical industry research and development in Europe https://www.efpia.eu/publications/data-center/the-pharma-industry-in-figures-rd/rd-in-europe/
Farhoud, M., Shah, S., Stenholm, P., Kibler, E., Renko, M., & Terjesen, S. (2021). Social enterprise crowdfunding in an acute crisis. Journal of Business Venturing Insights, 15, e00211. Fonbulucu (2021, Şubat ). Hakkımızda https://invest.fonbulucu.com/sayfa/Hakkimizda-5?b=0 Gabison, G. A. (2015). Understanding crowdfunding and its regulations. European Commission Joint Research Centre Institute for Prospective Technological Studies, Lüksemburg.
Gago, U., & Gökler Zeytinler, E. (2020, 04 Ocak). GSG hukuk. Borçlanmaya Dayalı kitle fonlaması https://www.gsghukuk.com/tr/bultenler-yayinlar/makale-yazilar/borclanmaya-dayali-kitle- fonlamasi.html
Godar, M. (2015, 11 Mayıs). Labiotech.eu. Ecrins Therapeutics’ first fundraising entirely crowdfunded by WiSEED https://www.labiotech.eu/archive/ecrins-therapeutics-fisrt-fundraising-successful- crowdfunding-campaign-carried-out-by-the-platform-wiseed/
Grassano, N., Hernandez Guevara, H., Tuebke, A., Dosso, M., Georgakaki, A., & Pasimeni, F. (2020). The 2020 EU industrial R&D investment scoreboard. Publications Office of the European Union, Lüksemburg.
Hazine Müsteşarlığı (2014). “Üst Fonlara Kaynak Aktarımına İlişkin Karar”, 04 Mart 2014 tarih ve 28941 sayılı Resmi Gazete. (14.04.2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/03/20140314-7-1.pdf.
Hemmadi, M. (2015, 05 Aralık). NCFA. Equity crowdfunding will soon be legal in Canada. Should you jump in? https://ncfacanada.org/equity-crowdfunding-will-soon-be-legal-in-canada-should-you- jump-in/
Kalkınma Bakanlığı (2017). On birinci kalkınma planı (2019 - 2023) (05.05.2021). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMA- PLANI_2019-2023.pdf.
Kings, A. (2018, 22 Mart). Born2Invest. BIOTECHCrowdfunding: Key to success of biotech startups https://born2invest.com/articles/crowdfunding-success-biotech-startups/ Kirby, E., & Worner, S. (2014). Crowd-funding: An infant industry growing fast. IOSCO, Madrid. KPMG (2018). R&D 2030: Reinvent innovation and become an R&D front-runner by 2030. KPMG International.
Küçükgüngör, M. (2019, 17 Mayıs). Equity crowdfunding regulatory space and Turkish draft communique on equity crowdfunding https://www.pwc.com.tr/tr/Etkinlik/sunumlar/equity- rrowdfunding-regulatory-space-and-turkish-draft-communique-on-equity-crowdfunding.pdf
Loucks, D. (2013). Will crowdfunding and general solicitation spur orphan drug development for biotechs? Formulary, 48(10), 343.
Mochkabadi, K., & Volkmann, C. (2020). Equity crowdfunding: A systematic review of the literature. Small Business Economics, 54, 75-118.
Moran, N. (2017). Biotech startups woo increasing numbers of crowdfunders. Nature Biotechnology, 35(4), 299-300.
OECD. (2019). Health at a glance 2019 : OECD indicators. OECD Publishing, Paris. OECD. (2021). Main science and technology indicators. OECD Publishing, Paris. Orelli, B. (2012). Biotech crowdfunding paves way for angels. Nature Biotechnology, 30(11), 1020- 1021.
Perlstein, E. O. (2013). Anatomy of the Crowd4Discovery crowdfunding campaign. SpringerPlus, 2(1), 1-3.
Philippidis, A. (2019, 21 Ekim). Genetic engineering & biotechnology news. Top 10 Asia biopharma clusters 2019 https://www.genengnews.com/a-lists/top-10-asia-biopharma-clusters-2019/
Renwick, M., & Mossialos, E. (2017). Crowdfunding our health: economic risks and benefits. Social Science & Medicine, 191, 48-56.
Robock, Z. (2014). The risk of money laundering through crowdfunding: A funding portal's guide to compliance and crime fighting. Michigan Business & Entrepreneurial Law Review , 4(1), 113- 130.
Schuhmacher, A., & Kuss, M. (2020). The impact of crowdsourcing in modern drug discovery. Expert Opinion on Drug Discovery, 15(8), 865-867.
Sermaye Piyasası Kurulu (2020a). Paya Dayalı Kitle Fonlaması Bilgi Formu, (21.05.2021). https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Index/12/6/1.
Sermaye Piyasası Kurulu (2020b). Sermaye Piyasası Kurulu Bülteni, 31.12.2020 tarih ve 2020/78 sayılı Bülten (10.03.2021). https://www.spk.gov.tr/Bulten/Goster?year=2020&no=78.
Sermaye Piyasası Kurulu (2021a). Kitle Fonlaması Tebliğ Taslağı (27.10.2021). https://spk.gov.tr/Duyuru/Goster/20210826/0.
Sermaye Piyasası Kurulu (2021b). Sermaye Piyasası Kurulu Bülteni, 01.04.2021 tarih ve 2021/17 sayılı ve 08.04.2021 tarih ve 2021/19 sayılı Bültenler (22.04.2021). https://www.spk.gov.tr/Bulten/Goster?year=2021&no=17 ve https://www.spk.gov.tr/Bulten/Goster?year=2021&no=19.
Smith, A. (2016, 19 Mayıs). Pew research center. shared, collaborative and on demand: The new digital economy https://www.pewresearch.org/internet/2016/05/19/the-new-digital-economy/
Statista (2020, 26 Nisan). Leading European countries based on market volume in equity-based crowdfunding in 2018 https://www.statista.com/statistics/625666/leading-european-countries-in- equity-based-crowdfunding/ Statista (2021) Crowdfunding - statistics & facts: Syndicateroom. (2020). Apta Biosciences: https://www.syndicateroom.com/our-portfolio/apta-biosciences adresinden 03.02.2021 tarihinden erişilmiştir.
Takasbank (2021, 24 Haziran). Paya Dayalı Kitle Fonlaması Başladı. https://www.takasbank.com.tr/tr/duyurular/duyuru-detay/paya-dayali-kitle-fonlamasi-basladi
Taylor Vinters (2018, 20 Şubat). Why biotechs should consider crowdfunding?: https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=7161e35a-9ad5-4bde-808a-9eaa949c3232
Terry, M. (2018, 22 Mayıs). BioSpace. Crowdsource funding to launch a biotech: Is it as crazy as it sounds? https://www.biospace.com/article/crowdsource-funding-to-launch-a-biotech-is-it-as- crazy-as-it-sounds-/
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu (2014). “Tıbbi Cihaz Satış, Reklam ve Tanıtım Yönetmeliği”, 15 Mayıs 2014 tarih ve 29001 sayılı Resmi Gazete. (10.05.2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140515-4.htm.
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu (2015). “Beşerî Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik”, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazete. (02.06.2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150703-2.htm.
Yaşar, B. (2021). The new investment landscape: Equity crowdfunding. Central Bank Review. doi:/10.1016/j.cbrev.2021.01.001

APA	PIRGAIP B, Gur E, Can S (2021). PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. , 941 - 958.
Chicago	PIRGAIP BURAK,Gur Elif,Can Selim PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. (2021): 941 - 958.
MLA	PIRGAIP BURAK,Gur Elif,Can Selim PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. , 2021, ss.941 - 958.
AMA	PIRGAIP B,Gur E,Can S PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. . 2021; 941 - 958.
Vancouver	PIRGAIP B,Gur E,Can S PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. . 2021; 941 - 958.
IEEE	PIRGAIP B,Gur E,Can S "PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ." , ss.941 - 958, 2021.
ISNAD	PIRGAIP, BURAK vd. "PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ". (2021), 941-958.

APA	PIRGAIP B, Gur E, Can S (2021). PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(4), 941 - 958.
Chicago	PIRGAIP BURAK,Gur Elif,Can Selim PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 24, no.4 (2021): 941 - 958.
MLA	PIRGAIP BURAK,Gur Elif,Can Selim PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, vol.24, no.4, 2021, ss.941 - 958.
AMA	PIRGAIP B,Gur E,Can S PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2021; 24(4): 941 - 958.
Vancouver	PIRGAIP B,Gur E,Can S PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2021; 24(4): 941 - 958.
IEEE	PIRGAIP B,Gur E,Can S "PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ." Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24, ss.941 - 958, 2021.
ISNAD	PIRGAIP, BURAK vd. "PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE AR-GE HARCAMALARININ FİNANSMANINDAKİ ROLÜ VE ÖNEMİ". Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 24/4 (2021), 941-958.