Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması

Korkmaz, Mehmet; YUMUŞAK, HANİFİ

Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması

Hanifi YUMUŞAK, (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Mehmet KORKMAZ (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi

55 8

Yıl: 2021 Cilt: 41 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1771 - 1800 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması

Öz:

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2010-2020 yılları arasında okul etkililiği konusunda yapılan tez ve makaleleri içeren çalışmalarının çok yönlü ve bütüncül bir şekilde analiz edilmesidir. İçerik analizi türlerinden betimsel içerik analizi yöntemi ve kategorik çözümleme tekniği kullanılarak yürütülen çalışmanın evrenini YÖK Ulusal Tez Merkezi, TÜBİTAK ULAKBİM Sosyal ve Beşerî Bilimler Veri Tabanı, Google Akademik, Dergipark, EBSCOhost, Web of Science, ERIC ve Scopus veri tabanlarında dizinlenen okul etkililiği ile ilgili çalışmalar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise belirlenen ölçütler kapsamında 2010-2020 yılları arasında Türkiye’de yapılan ve erişime açık olan toplam 86 (55 tez-31 makale) çalışma oluşturmaktadır. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan Okul Etkililiğine İlişkin Gerçekleştirilen Çalışmaları İnceleme Formu aracılığı ile toplanmıştır. Elde edilen veriler Excel programına aktarılmış ve özet tablolar (pivot tablo) kullanılarak analizler yapılmıştır. Elde edilen kategoriler için frekans ve yüzde gibi istatistiksel teknikler kullanılarak veriler görselleştirilmiştir. Okul etkililiğine ilişkin araştırmalar incelendiğinde; örneklem bölgelerinin Batı Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaştığı, yöntem olarak ilişkisel tarama yönteminin yoğun olarak seçildiği, basit seçkisiz ve amaçlı örnekleme yöntemlerinin çoğunlukla belirlendiği, analiz yöntemi olarak betimsel istatistik, ANOVA ve T-testinin sıklıkla kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına dayalı olarak, ileride okul etkililiği konusunda yapılacak çalışmaların araştırma metodolojilerini farklılaştırmaları, analiz birimi olarak öğrenci ve aileleri de dâhil etmeleri ve yapılan analiz yöntemlerinde çeşitleme ve farklılaştırmaya gidilmesi araştırmanın öncelikli önerisi olarak ifade edilebilir.

Anahtar Kelime: Etkili okul Okul etkililiği İçerik analizi

Analysis of School Effectiveness Theses and Articles Conducted: A Content Analysis

Öz:

The purpose of this research is to analyze the theses and articles on school effectiveness conducted from 2010 to 2020 in Turkey. In this study, one of the content analysis types which is descriptive content analysis and categorical analysis techniques were used. The population of the study is constituted of the thesis and article about school effectiveness conducted between 2010 and 2020 that are indexed in Council of Higher Education Thesis Center, TUBITAK ULAKBIM Social and Human Sciences Database, Google Scholar, Dergipark, EBSCOhost, Web of Science, ERIC and Scopus. The sample of the study is composed of sum of the 55 thesis (masters and doctoral) and 31 article that meet the criteria set of the study, conducted in Turkey and open to access. The data of the study were collected through The Form for Analyzing Studies on School Effectiveness. Data collected were upload to Excel program, pivot tables were used, analyses were completed. The data were visualized using statistical techniques such as frequency and percentage for the categories obtained. When studies on school effectiveness are examined; sampling regions are concentrated in West Anatolia, Northeast Anatolia and Southeast Anatolia regions and correlational survey model was used intensively as a method. In the study, simple random sampling was mainly preferred, descriptive analysis, Anova and T-test analysis methods were mostly used. As a result of the study It can be stated as the primary proposal of the research that future studies on school effectiveness should differentiate their research methodologies, include students and families as analysis units, and diversify and differentiate in the analysis methods.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akan, D. ve Kılıç, M. E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 23(80),123 136. doi: 10.17753/ekev1266
Akgül, Ö.S. (2014). Okul yöneticilerinin bilgi yönetimi becerilerinin örgütsel öğrenme düzeyi ve okuletkililiği ile ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep. doi:10.14520/adyusbd.496534
Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. doi: 10.15285/maruaebd.525250
Atılkan, N. (2019). Okul Müdürünün Dağıtımcı Liderlik Davranışları İle Okulların Etkililiği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük. doi: 10.17679/inuefd.526845
Balcı, A. (1992). İlköğretimde öğretimin niteliğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8,157-166.
Balcı, A. (2002). Örgütsel gelişme (3.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Balcı, A. (2016). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (Genişletilmiş 3. baskı). Ankara: Pegem Akademi. doi: 10.14527/9786053640745
Balcı, A. (2020). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balcı, A. ve Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de eğitim yönetimi araştırmalarının durumu: kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi örneği. Kuram veUygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 325-343. doi: 10.14527/kuey.2014.005
Barnard, C. I. (1938). The functions of the executive. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
Baştoklı, H. (2015). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mevlana Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. doi:10.14686/buefad.312405
Brookover, W., B., Schweitzer, J., H., Schneider, J., M., Beady, C., H., Flood, P., K., and Wisenbaker, J., M. (1978). Elementary school social climate and school achievement. American Educational Research Journal, 15(2), 301-318. doi: 10.3102/00028312015002301
Brookover, W. B., and Lezotte, L. W. (1979). Changes in school characteristics coincident with changes in student achievement. East Lansing, MI: Michigan StateUniversity, College of Education, Institute for Research on Teaching.
Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (14. basım). Ankara: Pegem Akademi doi: 10.14527/9786050370386
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 11. baskı). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9789944919289
Cheng, Y.C. (1996). The improvement of school management: Theory, reform and practice. Hong Kong: The Hong Kong Institute of Educational Research of the Chinese University of Hong Kong, Chinese.
Coleman, J.S., Campbell, E.Q., Hobson, C.J., McPartland, F., Mood, A.M., Weinfeld, G.D., and York. R.L. (1966). Equality of Educational Opportunity. Washington, DC: U.S. Government Printing Office. doi:10.3102/00028312005002260
Çiftçi, K. (2019). Ortaokul öğrencilerinin pozitif psikolojik sermaye düzeyler ile okul etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. doi: 10.46778/goputeb.762990
Çobanoğlu, F. ve Badavan, Y. (2017). Başarılı okulların anahtarı: etkili okul değişkenleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 114-134.
Dağdelen, S. (2013). Biyoloji derslerinde öğretmenlerin kişilerarası davranışı, sınıf öğrenme ortamı ve öğrenci başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. doi:10.17240/aibuefd.2020..-638602
Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37(1), 15–24.
Engin, A. O., Özen Ş. ve Bayoğlu, V. (2009). Öğrencilerin okul öğrenme başarılarını etkileyen bazı temel değişkenler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 125-156.
Ermeydan, M. (2019). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleriyle algılanan okul etkililiği arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş. doi: 10.33437/ksusbd.711270
Gökmen, Ö. F., Uysal, M., Yaşar, H., Kırksekiz, A., Güvendi, G. M. ve Horzum, M. B. (2017). Türkiye’de 2005-2014 yılları arasında yayınlanan uzaktan eğitim tezlerindeki yöntemsel eğilimler: Bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(189), 1-25.
Günkör, C. (2017). Eğitim ve kalkınma ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 3 (1), 14-32.
Harbaugh, R. J. (2005). Examining the correlates of effective schools present in an intermediate school: A case study (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Immaculate University, Pennsylvania.
Hoy, W. K., & Ferguson, J. (1985). A theoretical framework and exploration of organizational effectiveness in schools. Educational Administration Quarterly, 21, 117-134. doi:10.1177/0013161x85021002006
Kline, R. B. (2016). Methodology in the social sciences. principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press.
Koç, A. (2019). Proje okullarının etkili okul özellikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Yurtdışı Enstitü, Kıbrıs.
Korkmaz, M. ve Ada, K. (2019). Ortaokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Araştırmaları, 37. doi:10.19171/uefad.605195
Korkmaz, M., Baimukhanbetov, B., Abdillayev, A.K., Serik, Aknazarov, B., and Nyshanova, S.T. (2014). Teacher and classroom context effects on academic achievement of primary school students. Life Science Journal, 11(1), 233-240.
Koşar, D. (2018). Türkiye’deki örgütsel vatandaşlık davranışı konulu tezlerin incelenmesi: bir içerik analizi çalışması. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 38(2). doi:10.17152/gefad.382021
Kılınç, A.Ç., Koşar, D., Er, E. ve Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 29-46. doi: 10.29129/inujgse.317712
Küçük, Ö. (2020). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkide örgütsel sinizm ve psikolojik sermayenin aracılık etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. doi:10.17679/inuefd.526845
Laila, A. (2015). The effective school: The role of the leaders in school effectiveness. Educational Research and Reciews, 10(6), 695-721.
Lezotte, L. W. (1991). Correlates of effective schools: The first and second generation. (25.07.2020) http://www.effectiveschools.com/Correlates.pdf
Lezotte, L. W. (1993). Creating effective schools today and tomorrow. Journal for Quality and Participation. 16(1), 22-30.
Lunenburg F. C., & Ornstein, A. C. (2013). Educational administration educational management translation (6. Baskı). Gökhan Arastaman (Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
Marzano, R. J. (2012). Teaching self-efficacy with personal projects. Educational Leadership, 69(8), 86-87.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.). USA: SAGE.
Namlı, A. (2017). Lise müdürlerinin destekleyici liderlik davranışlarının ve kolektif güvenin okul etkililiği üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. doi: 10.14686/buefad.312405
Özdemir, S. (2000). Egitimde Örgütsel Yenilesme. (5. Baskı). Ankara: Pegem A
Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 266-282.
Özer, Y. ve Anıl, D. (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 313 -324. doi:10.17755/esosder.391299
Özgenel, M. (2020). An Organizational Factor Predicting School Effectiveness: School Climate. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(1), 38-50. doi: 10.17220/ijpes.2020.01.004
Plowden, B. (1967). Children and Their Primary Schools: A Report of the Control Advisory Council for Education (England).Vol.1:Report. London: Her Majesty's Stationery Office. Retrieved from
http://www.educationengland.org.uk/documents/ plowden/ plowden1967-1.html adresinden erişilmiştir.
Pfeffer, J., & Salancik, G. R. (1978), The External Control of Organizations: A Resource Dependence Perspective. New York: Harper & Row.
Polat, S. (2009). Akademik başarısızlığın toplumsal eşitsizlik temelinde çözümlenmesi. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 7 (25), 46-61.
Reynolds, D., Hopkins, D., & Stoll, L. (1993). Linking school effectiveness knowledge and school improvement practice: Towards a synergy. School effectiveness and school improvement, 4(1), 37-58. doi:10.1080/0924345930040103
Reid, K, Hopkins, D., & Holly, P (1987) Towards the Effective School. Oxford: Blackwell.
Sarıçan, E. (2018). Okullarda entelektüel sermaye, inovasyon ve etkililik ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale. doi:10.28979/comufbed.393122
Sergiovanni, T. J. (2006). The principalship: A reflective practice perspective (5th ed.). Boston, MA: Allyn and Bacon.
Şişman M., (2020). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar (5. Basım). Ankara: PegemA.
Şenel, T. ve Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 9(4), 1-12.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). SAS for windows workbook for Tabachnick and Fidell using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
Turhan, M., Şener, G. ve Gündüzalp, S. (2017). Türkiye’de okul etkililiği araştırmalarına genel bir bakış. Turkish Journal of Educational Studies, 4(2).
Yıldırım, İ., Akan, D. ve Yalçın, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve okul etkililiği algıları arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 69-81. doi:10.17556/erziefd.308643
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

APA	YUMUŞAK H, Korkmaz M (2021). Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. , 1771 - 1800.
Chicago	YUMUŞAK HANİFİ,Korkmaz Mehmet Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. (2021): 1771 - 1800.
MLA	YUMUŞAK HANİFİ,Korkmaz Mehmet Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. , 2021, ss.1771 - 1800.
AMA	YUMUŞAK H,Korkmaz M Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. . 2021; 1771 - 1800.
Vancouver	YUMUŞAK H,Korkmaz M Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. . 2021; 1771 - 1800.
IEEE	YUMUŞAK H,Korkmaz M "Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması." , ss.1771 - 1800, 2021.
ISNAD	YUMUŞAK, HANİFİ - Korkmaz, Mehmet. "Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması". (2021), 1771-1800.

APA	YUMUŞAK H, Korkmaz M (2021). Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1771 - 1800.
Chicago	YUMUŞAK HANİFİ,Korkmaz Mehmet Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 41, no.3 (2021): 1771 - 1800.
MLA	YUMUŞAK HANİFİ,Korkmaz Mehmet Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.41, no.3, 2021, ss.1771 - 1800.
AMA	YUMUŞAK H,Korkmaz M Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 41(3): 1771 - 1800.
Vancouver	YUMUŞAK H,Korkmaz M Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 41(3): 1771 - 1800.
IEEE	YUMUŞAK H,Korkmaz M "Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, ss.1771 - 1800, 2021.
ISNAD	YUMUŞAK, HANİFİ - Korkmaz, Mehmet. "Okul Etkililiği Konulu Tez ve Makalelerin İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 41/3 (2021), 1771-1800.