İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ

Zümral GÜLTEKİN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Alaçam Meslek Yüksekokulu, Samsun, Türkiye)
Sema POLATCI (Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Tokat, Türkiye)
Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi
14 2
Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 19 - 36 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18092/ulikidince.948051 İndeks Tarihi: 29-07-2022

İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ

Öz:
Bu çalışma, işgörenlerin algıladıkları iş güvencesizliğinin psikolojik iyi oluş düzeylerine ve performanslarına etkisinde meslekî bağlılığın aracı bir rol oynayıp oynamadığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Samsun ve Tokat’ta görev yapan 623 postacı üzerinde yürütülmüştür. Postacılar İdari Hizmet Sözleşmeli (İHS’li), 399 sayılı KHK ile istihdam edilenler (399’lu) ve Alt İşveren (Taşeron) olmak üzere 3 ayrı istihdam şekli ile görev yapmaktadırlar. Bu farklı istihdam şekillerinde çalışan postacıların algıladıkları iş güvencesizliği de farklılık göstermektedir. Postacıların farklı istihdam şekilleri ile istihdam ediliyor olmaları örneklem olarak postacıların seçilmesindeki en önemli etkendir. Çalışmanın sonucunda bağımsız değişken algılanan iş güvencesizliğinin bağımlı değişkenler olan psikolojik iyi oluşu ve performansı etkilemediği tespit edilmiştir. Algılanan iş güvencesizliğinin aracı değişken meslekî bağlılığı etkilediği, ayrıca meslekî bağlılığın da hem psikolojik iyi oluşu hem de performansı etkilediği tespit edilmiştir. Ancak bağımsız değişken ile bağımlı değişkenler arasında bir etkileşim olmadığından Baron ve Kenny aracılık modeline göre meslekî bağlılığın aracılık rolü tespit edilememiştir.
Anahtar Kelime: iş güvencesizliği mesleki bağlılık performans psikolojik iyi oluş

THE MEDIATION ROLE OF OCCUPATIONAL COMMITMENT IN THE EFFECT OF JOB INSECURITY ON PSYCHOLOGICAL WELL-BEING AND PERFORMANCE

Öz:
This study was conducted in order to determine whether occupational commitment played a role in the effect of employees' perceived job insecurity on their psychological well-being levels and performance. The study was conducted on 623 postmen working in Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Samsun and Tokat. Postmen are employed with 3 different types of employment: employed by administrative service contract, employed by KHK (No. 399) and Sub-Employees. The job insecurity that postmen perceive as these different forms of employment also varies. The fact that postmen employment with different forms of employment is the most important factor in choosing letter carriers as a sample. As a result of the study, it was determined that job insecurity does not affect psychological well-being and performance. It has been found that the perceived job insecurity instrument influences variable occupational commitment, and that occupational commitment also affects both psychological well-being and performance. However, there is no interaction between the independent variable and the dependent variable, the mediating role of occupational commitment cannot be determined according to Baron and Kenny’s mediation model.
Anahtar Kelime: professional commitment

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986). The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal Of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173.
  • Bernhard-Oettel, C., De Cuyper, N., Schreurs, B. ve De Witte, H. (2011). Linking Job Insecurity to Well-Being and Organizational Attitudes in Belgian Workers: The Role of Security Expectations and Fairness. The International Journal of Human Resource Management, 22(9), 1866–1886.
  • Burke, R. J. (1997). Correlates of Job Insecurity Among Recent Business School Graduates. Employee Relations, 20 (1), 92–98.
  • Chang, H. T., Chi, N. W. ve Miao, M. C. (2007). Testing The Relationship Between ThreeComponent Organizational/Occupational Commitment and Organizational/Occupational Turnover Intention Using A Non-Recursive Model. Journal of Vocational Behavior, 70(2), 352–368.
  • Conde-Vieitez, J., Torre-Carcıâ, A. ve Rodrıâ- Guez, M. T.(2001). Perception of Job Security in a Process of Technological Change: Its Influence On Psychological Well-Being. Behaviour and Information Technology,20 (3), 213- 223.
  • De Cuyper, N., De Witte, H., Vander Elst, T. ve Handaja, Y. (2010). Objective Threat Of Unemployment and Situational Uncertainty During A Restructuring: Associations with Perceived Job İnsecurity And Strain. Journal of Business and Psychology, 25(1), 75-85.
  • De Cuyper, N., Notelaers, G. ve De Witte, H. (2009). Job Insecurity And Employability in FixedTerm Contractors, Agency Workers, and Permanent Workers: Associations with Job Satisfaction and Affective Organizational Commitment. Journal of Occupational Health Psychology, 14(2), 193-205.
  • De Witte, H. (1999). Job Insecurity and Psychological Well-Being: Review of The Literature and Exploration of Some Unresolved Issues. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8 (2), 155–177.
  • Doğan, T., Eryılmaz, A. ve Ercan, L. (2014). İşe Bağlılığın Öznel İyi Oluş Üzerindeki Yordayıcı Rolü: Akademisyenler Üzerine Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 48–57.
  • Emberland, J. S. ve Rundmo, T. (2010). Implications of Job Insecurity Perceptions and Job Insecurity Responses For Psychological Well-Being, Turnover Intentions and Reported Risk Behavior. Safety Science, 48, 452–459.
  • Goldsmith, A., Veum, J. ve Darity, W. (2000). Working Hard for The Money? Efficiency Wages and Worker Effort. Journal of Economic Psychology, 21, 351–385.
  • Goodman, S. A. ve Svyantek, D. J. (1999). Person–Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter. Journal of Vocational Behavior, 55, 254–275.
  • Greenhalgh, L. ve Rosenblatt, Z. (1984). Job Insecurity: Toward Conceptual Clarity. Academy of Management Review, 9(3), 438–448.
  • Greenhalgh, L. ve Sutton, R. (1991). Job Insecurity and Organizational Effectiveness. In: Hartley, J., Jacobson, D., Klandermans, B. and Van Vuren, T. (Eds.). Job Insecurity: Coping with Jobs at Risk, London: Sage.
  • Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (2.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Harari, M. B., Reaves A. C. ve Viswesvaran, C. (2016). Creative and Innovative Performance: A Meta-Analysis Of Relationships With Task, Citizenship, And Counterproductive Job Performance Dimensions. European Journal of Work and Organizational Psychology, 25 (4), 495–511.
  • Hellgren, J., Sverke, M. ve Isaksson, K. (1999). A Two-dimensional Approach to Job Insecurity: Consequences for Employee Attitudes and Well-Being. European Journal Of Work And Organizational Psychology, 8 (2), 179–195.
  • Hefferon, K. ve Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikoloji Kuram Araştırma ve Uygulamalar. Çev. Tayfun Doğan. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Houben, M., Noortgate, W. V. D. ve Kuppens, P. (2015). The Relation Between Short-Term Emotion Dynamics and Psychological Well-Being: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin. American Psychological Association, 141(4), 901–930.
  • Irving, P. G., Coleman, D. F. ve Cooper, C. L. (1997). Further Asessments of A Three-Component Model of Occupational Commitment: Generalizability and Differences Across Occupations. Journal of Applied Psychology, 82, 444–452.
  • Jawahar, I., M. ve Carr, D. (2007). Conscientiousness and Contextual Performance: The Compensatory Effects Of Perceived Organizational Support And Leader-Member Exchange. Journal of Managerial Psychology. 22 (4): 330–349.
  • Kraimer, M. L., Wayne, S. J., Liden, R. C. ve Sparrowe, R. T. (2005). The Role of Job Security in Understanding The Relationship Between Employees' Perceptions of Temporary Workers and Employees' Performance. Journal of Applied Psychology, 90, 389–398.
  • Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991). A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61–89.
  • Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to Organizations And Occupations: Extension And Test of A Three-Component Conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538–551.
  • Motowidlo, S.J., Borman, W.C. ve Schmit, M.J. (1997). A Theory of Individual Difference in Task and Contextual Performance. Human Performance, 10 (2), 71-83.
  • Nägele, C. ve Neuenschwander, M. P. (2014). Adjustment Processesand Fit Perceptions As Predictors of Organizational Commitment and Occupational Commitment of Young Workers. Journal of Vocational Behavior, 85(3), 385–393.
  • Nogueras, D.J. (2006). Occupational Commitment, Education, and Experience As A Predictor of Intent to Leave The Nursing Profession. Nursing Economics, 24(2), 86–93.
  • Otto, K., ve Dalbert, C. (2013). Are Insecure Jobs As Bad For Mental Health and Occupational Commitment As Unemployment? Equal Threat or Downward Spiral. Horizons of Psychology, 22. 27–38.
  • Otto, K., Mohr, G., Kottwitz, M. U. ve Korek, S. (2014). The Joint Impact of Microeconomic Parameters and Job Insecurity Perceptions on Commitment Towards One’s Job, Occupation And Career: A Multilevel Approach. Economic and Industrial Democracy, 37: 43–71.
  • Panaccio, A. ve Vandenberghe, C. (2009). Perceived Organizational Support, Organizational Commitment and Psychological Well-Being: A Longitudinal Study. Journal of Vocational Behavior, 75, 224−236.
  • Polatcı, S. (2011). Psikolojik Sermayenin Performans Üzerine Etkisinde İş Aile Yayılımı ve Psikolojik İyi Oluşun Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
  • Rosenblatt, Z. ve Ruvio, A. (1996). A Test of a Multidimensional Model of Job Insecurity: The Case of Israeli Teachers. Journal of Organizational Behavior, 17, 587–605.
  • Roskies, E. ve Louis-Guerin, C. (1990). Job Insecurity in Managers: Antecedents and Consequences. Journal of Organizational Behavior, 11(5), 345–359.
  • Rotundo, M. ve Sackett, P.R. (2002).TheRelativeImportance of Task, Citizenship, and Counter productive Performance to Global Ratings of Job Performance: A Policy-Capturing Approach. Journal of Applied Psychology, 87(1), 66–80.
  • Ryff, C. D. (1989). Happiness is Everythingor is It? Explorations on The Meaning of Psychological Well-Being. Journal of Personalityand Social Psychology, 57, 1069–1081.
  • Ryff, C. D. (2014). Psychological Well-Being Revisited: Advances in the Science and Practice of Eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83, 10–28.
  • Ryff, C. D. ve Keyes, C. L. M. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), 719–727.
  • Ryff, C. D. ve Singer, B. H. (2008). Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Happiness Studies, 9, 13–39.
  • Snape, E., Lo, C.W. ve Redman, T. (2008). The Three Commitment Model of Occupational Commitment: A Comparative Study of Chinese and British Accountants. Journal Of CrossCultural Psychology, 39(6),765–781.
  • Seçer, B. (2011). İş Güvencesizliğinin İçsel İşten Ayrılma ve Yaşam Doyumuna Etkisi. İş, Güç: The Journal of Industrial Relations & Human Resources, 13(4), 43–60.
  • Sennett, R. (2017). Karakter Aşınması (11.Baskı). Çev. Barış Yıldırım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Silla, I., De Cuyper, N., Gracia, F. J., Peiró, J. M. ve De Witte, H. (2009). Job Insecurity and WellBeing: Moderation By Employability. Journal of Happiness Studies,10(6), 739–751.
  • Staufenbiel, T. ve König, J. (2010). A Model For The Effects Of Job Insecurity on Performance, Turnover Intention, and Absenteeism. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83, 101–117.
  • Tak, B. M. ve Çiftçioğlu, B. A. ( 2009). Üç Boyutlu Meslekî Bağlılık Ölçeğinin Türkçe’de Güvenirlik ve Geçerliliğinin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. İşletme Fakültesi Dergisi, 10 (1), 35–54.
  • Tang, T. L. P., Cunningham, P. H., Frauman, E., Ivy, M. I. ve Perry, T. L. (2012). Attitudesand: Differences Between Baby Boomersand Gen-Xers. Public Personnel Management, 41(2), 327–360.
  • Tutar, H. (2013). İşletme ve Yönetim Terimleri Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Uysal, Ş. (2015). Performans Yönetimi Sisteminin Tanımı, Tarihçesi, Amaç ve Temel Unsurlarına Genel Bir Bakış. Electronic Journal of Vocational Colleges, 5 (2), 32–39.
  • Viswesvaran, C. ve Ones, D. S. (2000). Perspectives on Models of Job Performance. International Journal of Selection and Assessment. 6: 216–226.
  • Yellen, J. L. (1984). Efficiency Wage Models of Unemployment. U.S.A: University of Cambridge Press.
  • Yousef, D. A. (1998). Satisfaction with Job Security as A Predictor of Organizational Commitment and Job Performance in A Multicultural Environment. International Journal of Manpower, 19 (3),184–194.
APA Gültekin Z, POLATCI S (2022). İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. , 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
Chicago Gültekin Zümral,POLATCI SEMA İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. (2022): 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
MLA Gültekin Zümral,POLATCI SEMA İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. , 2022, ss.19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
AMA Gültekin Z,POLATCI S İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. . 2022; 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
Vancouver Gültekin Z,POLATCI S İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. . 2022; 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
IEEE Gültekin Z,POLATCI S "İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ." , ss.19 - 36, 2022. 10.18092/ulikidince.948051
ISNAD Gültekin, Zümral - POLATCI, SEMA. "İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ". (2022), 19-36. https://doi.org/10.18092/ulikidince.948051
APA Gültekin Z, POLATCI S (2022). İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0(34), 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
Chicago Gültekin Zümral,POLATCI SEMA İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 0, no.34 (2022): 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
MLA Gültekin Zümral,POLATCI SEMA İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, vol.0, no.34, 2022, ss.19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
AMA Gültekin Z,POLATCI S İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2022; 0(34): 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
Vancouver Gültekin Z,POLATCI S İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2022; 0(34): 19 - 36. 10.18092/ulikidince.948051
IEEE Gültekin Z,POLATCI S "İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ." Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0, ss.19 - 36, 2022. 10.18092/ulikidince.948051
ISNAD Gültekin, Zümral - POLATCI, SEMA. "İŞ GÜVENCESİZLİĞİNİN PSİKOLOJİK İYİ OLUŞA VE PERFORMANSAETKİSİNDE MESLEKÎ BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ". Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 34 (2022), 19-36. https://doi.org/10.18092/ulikidince.948051
Sayfa Oluşturulma Tarihi
02-05-2024 12:0

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları