Yıl: 2021 Cilt: 27 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 383 - 389 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/tnd.2021.86422 İndeks Tarihi: 18-05-2022

Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi

Öz:
Amaç: Uykuda solunum bozukluklarından biri olan obstrüktif uyku apnesi sendromu (OUAS), solunum için çaba harcanmasına rağmen apne ve hipoapne ile karakterizedir. OUAS olan hastalarda iskemik inme hem büyük arter aterosklerozuna bağlı, hem de kardiyoembolizm gibi etiyolojiler ile meydana gelebilir. OUAS ateroskleroza neden olan risk faktörlerinden biri olarak tanımlanmakta olup OUAS’nin aterosklerozu tetikleyerek iskemik inme riskini artırdığı düşünülmektedir. Birçok çalışmada ise OUAS ile kardiyoembolik inme arasındaki ilişki gösterilmiştir. İskemik inme birçok karmaşık mekanizmanın sebep olduğu heterojen bir hastalık grubudur, ayrıca etnik ve ırksal farklılıklar da gösterebilir. Bu çalışmanın amacı kendi popülasyonumuzda OUAS tanısı konulan hasta grubunda iskemik inme etiyolojisi ve risk faktörlerinin saptanmasıdır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı uyku laboratuvarında 2015-2020 tarihleri arasında obstrüktif uyku apne tanısı konulan hastaların iskemik inme prevalansını ve iskemik inme risk faktörlerini belirlemek için 343 hasta retrospektif taranarak dahil edildi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 38 (%11) hastanın iskemik inme tanısı mevcuttu. İskemik inmesi olan ve olmayan hastalar klinik, demografik, radyolojik ve polisomnografik verilerine göre kıyaslandığında, yaş, atriyal fibrilasyon (AF), kalp yetmezliği, hipertansiyon varlığı, koroner arter hastalığı, diabetes mellitus ve sigara ve non-REM 1 ile istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptandı. Binary logistik regresyon analizi sonuçlarına göre iskemik inme ile en anlamlı ilişkisi olan değişkenin AF olduğu saptandı. OUAS şiddeti ve AF varlığı arasındaki ilişki analiz edildiğinde istatistiksel olarak anlamlı saptandı. Sonuç: OUAS kardivasküler morbiditeye neden olan tedavi edilebilir bir uyku bozukluğudur. OUAS AF gelişmesinde ve tekrarlamasında önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca OUAS tedavi edilmediğinde AF tedavisinde yetersizliğe sebep olabilir. Biz OUAS tanısı alan hastalarda iskemik inme ile ilgili en önemli değişkenin AF olduğunu ve AF’nin OUAS şiddeti ile ilişkili olduğunu bulduk. OUAS tanısı konulan hastalarda iskemik inmeyi önlemek için hastaların AF açısından değerlendirilmesini öneriyoruz. Kendi popülasyonumuzda yapılacak prospektif çalışmalarla daha kesin bilgilere ulaşılabilir.
Anahtar Kelime:

Evaluation of Ischemic Stroke and Risk Factors of Atrial Fibrillation in Patients with Obstructive Sleep Apnea Syndrome

Öz:
Objective: Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS), a sleep-related breathing disorder, is characterized by apnea and hypoapnea. In patients with OSAS, ischemic stroke may have various causes such as large-vessel atherosclerosis and cardioembolism. OSAS is one of the risk factors of atherosclerosis, and it is thought to increase the risk of ischemic stroke by triggering atherosclerosis. Many studies have shown the relationship between OSAS and cardioembolic stroke. Ischemic stroke is a heterogeneous group of diseases caused by many complex mechanisms and may show ethnic and racial differences. This study aimed to determine the etiology and risk factors of ischemic stroke in the patient group diagnosed with OSAS in our population. Materials and Methods: A total of 343 patients were retrospectively screened to determine the prevalence and risk factors of ischemic stroke in patients with obstructive sleep apnea in the sleep laboratory of the Department of Neurology, Faculty of Medicine, Uludag University, between 2015 and 2020. Results: The study included 38 (11%) patients who were diagnosed with ischemic stroke. When patients with and without ischemic stroke were compared according to clinical, demographic, radiological, and polysomnographic data, a significant relationship was found in age, atrial fibrillation (AF), heart failure, hypertension, coronary artery disease, diabetes mellitus, smoking, and non-rapid eye movement 1. According to the binary logistic regression analysis, the variable most significantly related with ischemic stroke was AF. A significant relationship was found between OSAS severity and AF. Conclusion: OSAS is a treatable sleep disorder that causes cardiovascular morbidity. OSAS is an important risk factor for the development and recurrence of AF. In this study, AF is the most important variable related to ischemic stroke in patients with OSAS, and it is associated with the severity of OSAS. Thus, patients with OSAS must be evaluated for AF to prevent ischemic stroke.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Epstein LJ, Kristo D, Strollo PJ Jr, et al. Clinical guideline for the evaluation, management and long-term care of obstructive sleep apnea in adults. J Clin Sleep Med 2009;5:263-276.
  • 2. Punjabi NM. The epidemiology of adult obstructive sleep apnea. Proc Am Thorac Soc 2008;5:136-143.
  • 3. Sarıdaş F, Demir AB, Zarifoğlu M, Bora İ. The role of obstructive sleep apnea syndrome as a cause of stroke. J Turk Sleep Med 2015;3:69-71.
  • 4. Loke YK, Brown JW, Kwok CS, Niruban A, Myint PK. Association of obstructive sleep apnea with risk of serious cardiovascular events: a systematic review and meta-analysis. Circ Cardiovasc Qual Outcomes 2012;5:720-728.
  • 5. Lévy P, Pépin JL, Arnaud C, et al. Obstructive sleep apnea and atherosclerosis. Prog Cardiovasc Dis 2009;51:400-410.
  • 6. Baranchuk A, Simpson CS, Redfearn DP, Fitzpatrick M. It’s time to wake up! Sleep apnea and cardiac arrhythmias. Europace 2008;10:666-667.
  • 7. Gami AS, Friedman PA, Chung MK, Caples SM, Somers VK. Therapy Insight: interactions between atrial fibrillation and obstructive sleep apnea. Nat Clin Pract Cardiovasc Med 2005;2:145-149.
  • 8. Dinç Y, Bakar M, Hakyemez B. Causes of ischemic stroke in patients with atrial fibrillation. Turk J Neurol 2020;26:311-315.
  • 9. Berry RB, Albertario CL, Harding SM, et al. The AASM Manual for the Scoring of Sleep and Associated Events, Rules, Terminology and Technical Specifications, Version 2,5 www.aasmnet.org, Darien, IL: American Academy of Sleep Medicine; 2018.
  • 10. Iber C, Ancoli-Israel S, Chesson AL, Quan SF. The AASM manual for the scoring of sleep and associated events: rules, terminology and technical specifications: American Academy of Sleep Medicine Westchester, IL; 2007.
  • 11. Culebras A. Cerebrovascular disease and sleep. Curr Neurol Neurosci Rep 2004;4:164-169.
  • 12. Medeiros CA, de Bruin VM, Andrade GM, et al. Obstructive sleep apnea and biomarkers of inflammation in ischemic stroke. Acta Neurol Scand 2012;126:17-22.
  • 13. Cereda C, Lavie L, Bassetti CL. Sleep disorders in neurology. New York, NY: Nova Science Publishers, 2012.
  • 14. Bassetti C, Aldrich MS, Chervin RD, Quint D. Sleep apnea in patients with transient ischemic attack and stroke: a prospective study of 59 patients. Neurology 1996;47:1167-1173.
  • 15. Bassetti C, Aldrich MS. Sleep apnea in acute cerebrovascular diseases: final report on 128 patients. Sleep 1999;22:217-223.
  • 16. Dyken ME, Somers VK, Yamada T, Ren ZY, Zimmerman MB. Investigating the relationship between stroke and obstructive sleep apnea. Stroke 1996;27:401-407.
  • 17. Phillips B. Sleep-disordered breathing and cardiovascular disease. Sleep Med Rev 2005;9:131-140.
  • 18. Parish JM, Somers VK. Obstructive sleep apnea and cardiovascular disease. Mayo Clin Proc 2004;79:1036-1046.
  • 19. Roux F, D’Ambrosio C, Mohsenin V. Sleep-related breathing disorders and cardiovascular disease. Am J Med 2000;108:396-402.
  • 20. Mohsenin V. Sleep-related breathing disorders and risk of stroke. Stroke 2001;32:1271-1278.
  • 21. Yaggi HK, Concato J, Kernan WN, et al. Obstructive sleep apnea as a risk factor for stroke and death. N Engl J Med 2005;353:2034-2041.
  • 22. Munoz R, Duran-Cantolla J, Martínez-Vila E, et al. Severe sleep apnea and risk of ischemic stroke in the elderly. Stroke 2006;37:2317-2321.
  • 23. Gami AS, Pressman G, Caples SM, et al. Association of atrial fibrillation and obstructive sleep apnea. Circulation 2004;110:364-367.
  • 24. Dhakal SS, Neupane A, Bhattarai M, Karki DB. Prevalence of Atrial Fibrillation in Obstructive Sleep Apnea Patients in a Tertiary Care Center. JNMA J Nepal Med Assoc 2020;58:80-83.
  • 25. Abumuamar AM, Mollayeva T, Sandor P, et al. Efficacy of continuous positive airway pressure treatment in patients with cardiac arrhythmia and obstructive sleep apnea: what is the evidence? Clin Med Insights Ther 2017;9:1-10.
  • 26. McGown AD, Makker H, Elwell C, et al. Measurement of changes in cytochrome oxidase redox state during obstructive sleep apnea using nearinfrared spectroscopy. Sleep 2003;26:710-716.
  • 27. Peng Y, Yuan G, Overholt JL, Kumar GK, Prabhakar NR. Systemic and cellular responses to intermittent hypoxia: evidence for oxidative stress and mitochondrial dysfunction. Adv Exp Med Biol 2003;536:559-564.
  • 28. Endothelial dysfunction in adults with obstructive sleep apnea. Adv Cardiol 2011;46:139-170.
  • 29. Faulhaber M, Gatterer H, Haider T, et al. Heart rate and blood pressure responses during hypoxic cycles of a 3-week intermittent hypoxia breathing program in patients at risk for or with mild COPD. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 2015;10:339-345.
  • 30. Prabhakar NR. Sleep apneas: an oxidative stress? Am J Respir Crit Care Med 2002;165:859-860.
  • 31. Lévy P, Pépin JL, Arnaud C, et al. Intermittent hypoxia and sleep-disordered breathing: current concepts and perspectives. Eur Respir J 2008;32:1082- 1095.
  • 32. Zipes DP, Camm AJ, Borggrefe M, et al. ACC/AHA/ESC 2006 guidelines for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death: a report of the American College of Cardiology/ American Heart Association Task Force and the European Society of Cardiology Committee for Practice Guidelines (Writing Committee to Develop Guidelines for Management of Patients With Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death). J Am Coll Cardiol 2006;48:e247-346.
  • 33. Fuster V, Rydén LE, Cannom DS, et al. ACC/AHA/ESC 2006 Guidelines for the Management of Patients with Atrial Fibrillation: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and the European Society of Cardiology Committee for Practice Guidelines (Writing Committee to Revise the 2001 Guidelines for the Management of Patients With Atrial Fibrillation): developed in collaboration with the European Heart Rhythm Association and the Heart Rhythm Society. Circulation 2006;114:e257-354.
  • 34. Kara T, Narkiewicz K, Somers VK. Chemoreflexes--physiology and clinical implications. Acta Physiol Scand 2003;177:377-384.
  • 35. Cooper VL, Pearson SB, Bowker CM, Elliott MW, Hainsworth R. Interaction of chemoreceptor and baroreceptor reflexes by hypoxia and hypercapnia - a mechanism for promoting hypertension in obstructive sleep apnoea. J Physiol 2005;568:677-687.
  • 36. Caples SM, Somers VK. Sleep-disordered breathing and atrial fibrillation. Prog Cardiovasc Dis 2009;51:411-415.
  • 37. Chen LY, Shen WK. Epidemiology of atrial fibrillation: a current perspective. Heart Rhythm 2007;4(Suppl 3):S1-6.
  • 38. Jouett NP, Watenpaugh DE, Dunlap ME, Smith ML. Interactive effects of hypoxia, hypercapnia and lung volume on sympathetic nerve activity in humans. Exp Physiol 2015;100:1018-1029.
  • 39. Chen PS, Douglas P, Lecture Z. Neural mechanisms of atrial fibrillation. Heart Rhythm 2006;3:1373-1377.
  • 40. Kanagala R, Murali NS, Friedman PA, et al. Obstructive sleep apnea and the recurrence of atrial fibrillation. Circulation 2003;107:2589-2594.
APA dinç y, Bican Demir A (2021). Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. , 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
Chicago dinç yasemin,Bican Demir Aylin Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. (2021): 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
MLA dinç yasemin,Bican Demir Aylin Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. , 2021, ss.383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
AMA dinç y,Bican Demir A Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. . 2021; 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
Vancouver dinç y,Bican Demir A Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. . 2021; 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
IEEE dinç y,Bican Demir A "Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi." , ss.383 - 389, 2021. 10.4274/tnd.2021.86422
ISNAD dinç, yasemin - Bican Demir, Aylin. "Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi". (2021), 383-389. https://doi.org/10.4274/tnd.2021.86422
APA dinç y, Bican Demir A (2021). Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Türk Nöroloji Dergisi, 27(4), 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
Chicago dinç yasemin,Bican Demir Aylin Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Türk Nöroloji Dergisi 27, no.4 (2021): 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
MLA dinç yasemin,Bican Demir Aylin Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Türk Nöroloji Dergisi, vol.27, no.4, 2021, ss.383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
AMA dinç y,Bican Demir A Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Türk Nöroloji Dergisi. 2021; 27(4): 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
Vancouver dinç y,Bican Demir A Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Türk Nöroloji Dergisi. 2021; 27(4): 383 - 389. 10.4274/tnd.2021.86422
IEEE dinç y,Bican Demir A "Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi." Türk Nöroloji Dergisi, 27, ss.383 - 389, 2021. 10.4274/tnd.2021.86422
ISNAD dinç, yasemin - Bican Demir, Aylin. "Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda İskemik İnme ve Atriyal Fibrilasyon Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi". Türk Nöroloji Dergisi 27/4 (2021), 383-389. https://doi.org/10.4274/tnd.2021.86422