Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları

Hande ÖZKARAGÖZ, (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Yeşim ÜZÜMCÜOĞLU (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Nesne Dergisi
10 4
Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 604 - 618 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7816/nesne-09-21-08 İndeks Tarihi: 20-05-2022

Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları

Öz:
Trafik kazaları dünyada yaralanmaya bağlı ölümlerin nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Trafik kazaları sürücü odaklı değerlendirildiğinde, profesyonel sürücülerin karıştıkları trafik kazalarının genel nedenleri üzerine literatürde kısıtlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada profesyonel sürücü grubuna ait olan otobüs şoförlerinin trafik kazalarına ve kaza nedenlerine yönelik tutumları incelenmiştir. 20 otobüs sürücüsü ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bulgular yedi temada toplanmıştır: Kazalara Yönelik Değerlendirmeler, Cinsiyet Farklılıkları, Meslektaşlar ile İlgili Pozitif Tutumlar, İhlaller, Yaş, Kurumsal Faktörler, Dışsal Faktörler. Çalışma sonuçları, profesyonel sürücü grubuna ait olan otobüs sürücülerinin trafikte kendilerini sürüş becerisi olarak daha olumlu değerlendirdiklerine ve trafik kazalarında sorumlu kişiyi karşı taraf olarak gördüklerine işaret etmektedir. Ayrıca, eğer kazaya karışan karşı taraf kadın sürücü ise zaman zaman sorumluluğun kadın sürücülere atfedildiği görülse de genellikle daha hoşgörülü davranmaya çalıştıkları bulunmuştur. Çalışmanın sonuçları birey, kurum, ülke ve sosyo-politik seviyelerde değerlendirilmiştir. Böylelikle trafik kazalarında rol oynayan birçok etken olduğunu görmek adına alana katkılı sağlayan bir çalışma olmuştur. Elde edilen bu bulgular doğrultusunda profesyonel sürücülere trafik kazaları ve trafik kazalarına neden olabilecek faktörler ile ilgili eğitimlerin düzenlenmesi kişileri daha bilinçli hale dönüştürecektir.
Anahtar Kelime:

A Group of Professional Drivers in Traffic: Attitudes of Male Bus Drivers Towards Traffic Accidents

Öz:
Traffic accidents are among the leading causes of injury-related fatalities among the world. Considering driver-oriented studies, there are limited number of research in the literature about the general causes of traffic accidents involving professional drivers. In the current study, professional drivers' attitudes towards traffic accidents and the causes of accidents were examined. Semi-structured interviews were conducted with 20 bus drivers. The findings were categorized under seven themes: Evaluations of Accidents, Gender Differences, Positive Attitudes towards Colleagues, Violations, Age, Organizational Factors, External Factors. The results of the study indicate that the bus drivers, who are a subgrop of professional drivers, evaluate themselves more positively regarding their driving skills and see the responsible person as the opposite party in traffic accidents. In addition, if the other party involved in the accident was a female driver, even they attribute the responsibility to female drivers, they generally tried to be more tolerant. The results were discussed based on individual, organizational, national and socio-political levels. In order to see that there are many factors that play a role in traffic accidents, it has been a strong study that contributes to the field. In line with these findings, developing trainings for professional drivers about traffic accidents and factors that may cause traffic accidents might make people more conscious.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • af Wåhlberg, A., Dorn, L. ve Kline, T. (2011). The Manchester Driver Behaviour Questionnaire as a predictor of road traffic accidents. Theoretical Issues in Ergonomics Science, 12(1), 66–86.
  • Alonso, F., Autukeviciute, R., Cendales, B., Serge, A. ve Useche, S. (2017). Burnout, job strain and road accidents in the field of public transportation: The case of city bus drivers. Journal of Environmental and Occupational Science, 6(1), 1-7.
  • Baker, S. P., Wong, J. W. ve Baron, R. D. (1976). Professional drivers: Protection needed for a high-risk occupation. American Journal of Public Health, 66(7), 649–654.
  • Bektaş, S. ve Hınıs, M. (2008). Şehir içi trafik kazalarına etki eden faktörlerin lojistik regresyon modeli ile incelenmesi: Aksaray örneği. Selçuk Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8(3), 26-34.
  • Bocarejo, J., Cendales, B., Useche, S. ve Gómez, V. (2018). Relationships of working conditions, health problems and vehicle accidents in bus rapid transit (BRT) drivers. American Journal of Industrial Medicine. 61(4), 336–343.
  • Borowsky, A., Oron-Gilad, T. ve Parmet, Y. (2010). The role of driving experience in hazard perception and categorization: A traffic-scene paradigm. World Academy of Science, Engineering and Technology, 66, 305-309.
  • Bourbonnais R., Brisson C. ve Vézina, M. (2011). Long-term effects of an intervention on psychosocial work factors among healthcare professionals in a hospital setting. Occupational and Environmental Medicine, 68(7), 479–486.
  • Brewer, M. B. (1979). In-group bias in the minimal intergroup situation: A cognitive motivational analysis. Psychological Bulletin, 86(2), 307-324.
  • Caird, K. J. ve Kline, T. J. (2004). The relationships between organizational and individual variables to on-the-job driver accidents and accident-free kilometers. Ergonomics, 47(15), 1598–1613.
  • Carskadon M.A. ve Dement W.C. (1981). Cumulative effects of sleep restriction on daytime sleepiness. Psychophysiology, 18(2), 107-113.
  • Cunha, L., Nogueira, S. ve Lacomblez, M. (2012). Thinking about gender, thinking about a common space of observation and discussion of the work activity of the other: The case of bus drivers. Work, 41(1), 4297 – 4301.
  • De Winter, J. C. F. ve Dodou, D. (2010). The Driver Behaviour Questionnaire as a predictor of accidents: A meta-analysis. Journal of Safety Research, 41(6), 463-470.
  • Delice, M. (2012a). Hız, alkol ve genel trafik denetimlerinin trafik kazaları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 27-44.
  • Delice, M. (2012b). Kadın sürücülerin trafik kazaları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(49), 63-87.
  • Dewar, R. E. (2008). The role of human factors in road safety audits. Proceedings of the 18th Canadian Multidisciplinary Road Safety Conference içinde. British Columbia: Whistler.
  • Devlet Planlama Teşlikatı. (2017). 9. Kalkınma Planı Karayolu Ulaşımı Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Erişim adresi: http://plan9.dpt.gov.tr/oik33_karayolu/karayol.pdf
  • Duman, R. N. ve Tuzgöl, K. (2019). Toplu taşıma şoförlerinin dikkat, tepki hızı ve muhakeme düzeyleri ile kişilik özellikleri, yaş, eğitim durumu arasındaki ilişki. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 3(2), 48-67.
  • Elander, J., West, R. ve French, D. (1993). Behavioral correlates of individual differences in road traffic crash risk: an examination of methods and findings. Psychological Bulletin, 113, 279–294.
  • Elvebakk, B., Nævestad, T. ve Phillips, R. (2015). Traffic accidents triggered by drivers at work – a survey and analysis of contributing factor. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 34, 94-107.
  • Evans, L. (1991). Traffic safety and the driver. New York: Van Nostrand Reinhold.
  • Fındık, G., Lajunen, T. ve Özkan, T. (2018). Profesyonel sürücülerde mesleki stres ve sapkın sürücü davranışları ilişkisinde tükenmişlik seviyesinin aracı rolü. Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-13.
  • ILO (International Labour Office) (2012). Stress prevention at work checkpoints. Practical improvements for stress prevention in the workplace. International Labor Office.
  • Landsbergis, P. A. (2009). Interventions to reduce job stress and improve work organization and worker health. P. Schnall, M. Dobson, E. Rosskam, D. Gordon, P. A. Landsbergis ve D. Baker (Ed.), Unhealthy work: Causes, consequences, cures amityville (s. 193-209) içinde. NY: Baywood Publishing
  • Martinussen, L. M., Møller, M. ve Prato, C. G. (2017). Accuracy of young male drivers’ self- assessment of driving skill. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 46, 228–235.
  • Öz, B., Özkan, T. ve Lajunen, T. (2013). An investigation of professional drivers: Organizational safety climate, driver behaviours and performance. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 16, 81–91.
  • Özkan, T. ve Lajunen, T. (2011). Person and environment: Traffic culture. B. Porter (Ed.), Handbook of Traffic Psychology (s. 179–192) içinde. USA: Academic Press
  • Sullman, M. J., Meadows, M. L. ve Pajo, K. B. (2002). Aberrant driving behaviours amongst New Zealand truck drivers. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 5(3), 217–232.
  • Sümer, N., Özkan, T. ve Lajunen, T. (2006). Asymmetric relationship between driving and safety skills. Accident Analysis and Prevention, 38, 703–711.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2019. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=qnv6fz7dqmKJfjkCyC4LWv8WnDRzKn M9WGd35qm1nY4PFJl38phv!-1752877382?id=33628
  • Ulutaş, B., Sapaz, D. ve Dumanlı, D. (2015). Ulaşım sektöründe kadın emeği: Ankara’da çalışan kadın sürücü ve makinistler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 141-164.
  • Varmazyar, S., Mortazavi, S., Hajizadeh, E. ve Arghami, S. (2013). The relationship between driving aberrant behavior and self-reported accidents involvement amongst professional bus drivers in the public transportation company. Health Scope, 2(2), 110-115.
  • Wright, W.F. ve Bower, G. H. (1992) Mood effects on subjective probability assessment. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 52(2), 276-291.
  • Yılmaz, Ş., Öz, B. ve Özkan, T. (2019). Profesyonel sürücülükte sürücü davranışlarına yönelik nitel bir çalışma. Türkiye Ulaşım ve Araştırmaları Dergisi, 2(1), 51-65.
  • Zhang, T. ve Chan, A. (2014). Sleepiness and the risk of road accidents for Professional drivers: A systematic review and meta-analysis of retrospective studies. Safety Science, 70, 180-188.
APA Özkaragöz H, ÜZÜMCÜOĞLU Y (2021). Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. , 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
Chicago Özkaragöz Hande,ÜZÜMCÜOĞLU Yeşim Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. (2021): 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
MLA Özkaragöz Hande,ÜZÜMCÜOĞLU Yeşim Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. , 2021, ss.604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
AMA Özkaragöz H,ÜZÜMCÜOĞLU Y Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. . 2021; 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
Vancouver Özkaragöz H,ÜZÜMCÜOĞLU Y Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. . 2021; 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
IEEE Özkaragöz H,ÜZÜMCÜOĞLU Y "Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları." , ss.604 - 618, 2021. 10.7816/nesne-09-21-08
ISNAD Özkaragöz, Hande - ÜZÜMCÜOĞLU, Yeşim. "Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları". (2021), 604-618. https://doi.org/10.7816/nesne-09-21-08
APA Özkaragöz H, ÜZÜMCÜOĞLU Y (2021). Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. Nesne Dergisi, 9(21), 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
Chicago Özkaragöz Hande,ÜZÜMCÜOĞLU Yeşim Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. Nesne Dergisi 9, no.21 (2021): 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
MLA Özkaragöz Hande,ÜZÜMCÜOĞLU Yeşim Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. Nesne Dergisi, vol.9, no.21, 2021, ss.604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
AMA Özkaragöz H,ÜZÜMCÜOĞLU Y Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. Nesne Dergisi. 2021; 9(21): 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
Vancouver Özkaragöz H,ÜZÜMCÜOĞLU Y Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları. Nesne Dergisi. 2021; 9(21): 604 - 618. 10.7816/nesne-09-21-08
IEEE Özkaragöz H,ÜZÜMCÜOĞLU Y "Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları." Nesne Dergisi, 9, ss.604 - 618, 2021. 10.7816/nesne-09-21-08
ISNAD Özkaragöz, Hande - ÜZÜMCÜOĞLU, Yeşim. "Trafikte Bir Profesyonel Sürücü Grubu: Erkek Otobüs Sürücülerinin Trafik Kazalarına Yönelik Tutumları". Nesne Dergisi 9/21 (2021), 604-618. https://doi.org/10.7816/nesne-09-21-08
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 22:21

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları