Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme

Leba, Reyhan

Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme

Reyhan LEBA (Bursa Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Bursa, Türkiye)

Vergi Sorunları Dergisi

14 0

Yıl: 2021 Cilt: 44 Sayı: 390 Sayfa Aralığı: 78 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-05-2022

Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme

Öz:

Ülkelerin kalkınmasında sanayileşmenin önemi açıktır. Bununla birlikte, sanayileşmeye yö- nelik gerekli alt yapının gerçekleştirilmesinde ve sermaye birikiminin oluşturulmasında tarım kesi- minin rolü göz ardı edilemez. Gelişmekte olan ül- kelerde, tarım kesiminin gerek milli gelir gerekse istihdam içindeki payının yüksek olması bu kesim- de önemli bir vergi potansiyeli olduğu düşüncesini akla getirebilmektedir. Söz konusu ülkelerde tarım kesiminden vergi almanın zorunluluğuna değinilir- ken, ayrıca uygulanacak verginin bazı özel nitelik- lere sahip olması gerektiği de ifade edilmektedir. Nitekim tarım kesiminde gelir vergisi uygulama- sının ideal ve modern bir yöntem olduğu kabul edilmekle beraber, özellikle gelişimini tamamla- yamamış ülkeler açısından bazı sakıncaları barın- dırdığı bilinmektedir. Bu çalışmada, tarımsal gelirin vergilendirilmesinde arazi vergisi, tarım kesiminin ekonomik kalkınmayı finanse etmek durumunda olduğu ülkelerde çözüm olabilir mi sorusundan yola çıkılmıştır.Çalışmadan elde edilen sonuçlar, gelişmekte olan ülkelerin sermaye oluşumunu hızlandırmak için tarımsal vergilendirmenin ve özellikle de arazi vergisinin önemini ortaya koymaktadır. Bunun- la beraber, ekonomik kalkınmada vergilendirme yoluyla arzu edilen ve olası değişimlerin, yalnızca her ülkenin koşullarının yakından analiz edildiği bir durumda etkili olabileceği ifade edilmelidir.

Anahtar Kelime:

ROLE OF AGRICULTURAL LAND TAX PRACTICES IN DEVELOPMENT OF DEVELOPING COUNTRIES: AN ASSESSMENT FOR TURKEY

Öz:

It is obvious that industrialization is importantin the development of countries. However, the role of the agricultural sector in the realization of the necessary infrastructure for industrialization and in the creation of capital accumulation can- not be ignored. The high share of the agricultural sector in both national income and employment in developing countries brings to mind that there is an important tax potential in this sector. When mentioning the obligation of collecting taxes from the agricultural sector in these countries, it is also stated that the taxation to be implemented should have some special characteristics. Hence, although it is acknowledged that income tax prac- tice in the agricultural sector is an ideal and mo- dern method, it is known that it may have some drawbacks especially for countries that have not completed their development. In this study, we started from the question of whether land tax can be a solution in the taxation of agricultural income in countries where the agricultural sector has to finance economic development. The results obtained from the study present the importance of agricultural taxation, especially land tax in order to accelerate the capital forma- tion of developing countries. It should also be stated that the desired and potential changes in economic development through taxation can be effective only when the conditions of all countries are closely analyzed.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akalın, Güneri, Tarımımızın Sosyo-Ekonomik Yapısı Vergileme ve Gelişme, Ankara: Ankara Üni- versitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, No. 384, 1975.
Aksoy, Şerafettin, “Zirai Kazançların Gelir Ver- gisi İçinde Vergilendirilmesi”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Sayı 28, 1981, s. 74-96.
Alaybek, Ali, Gelir Vergisi Davamız, İstanbul: Kenan Matbaası, 1947.
Bird, Richard M., “Land Taxation and Economic Development: The Model of Meiji Japan”, The Jo- urnal of Development Studies, Vol. 13, No. 2, 1977, s. 162-174.
Boratav, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, 2.b., Ankara: Savaş Yayınevi, 1982.
Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi, 1908- 2002, 9.b., Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2005. Bulutoğlu, Kenan, Türk Vergi Sistemi, 5.b., İs- tanbul: Fakülteler Matbaası, 1976.
Çetiner, Selim, “Organik Tarım Dünyayı Bes- leyebilir mi?”, Tarlasera, Kasım 2011, s. 64-67, http://research.sabanciuniv.edu/18154/1/Orga- nik_Tar%C4%B1m_D%C3%BCnyay%C4%B1_ Besleyebilir_mi.pdf, (Erişim Tarihi: 01.12.2019).
Çomaklı, Ş. Ertan, Fatih Koç, K. Emrah Yıldırım, “Türk Vergi Hukuku Tarihinde Tartışılan Bir Vergi: Toprak Mahsulleri Vergisi”, Hukuk ve İktisat Araş- tırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2012, s. 61-70, http://www.sobiad.org/ejournals/dergi_hia/ arsiv/2012_2/s_ertan_comakli.pdf, (Erişim Tarihi: 10.01.2019).
Dinler, Zeynel, Tarım Ekonomisi, Gözden Ge- çirilmiş 6.b., Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları, 2008.
Dwivedi, D. N., “Taxation of Agriculture: Some Basic Issues: A Comment”, Economic and Political Weekly, Vol. 4, No. 16, 1969, s. 703-705.
Falay, Nihat, Maliye Tarihi, Ders Notları, İstan- bul: Filiz Kitabevi, 1989.
Görgün, Sevim, Maliye Politikası, İstanbul: Çağlayan Basımevi, 1973.
Howard, Michael, Public Sector Economics for Developing Countries, Kingston: University of the West Indies Press, 2001.
Jones, E. L., S. J. Woolf, “The Historical Role of Agrarian Change in Economic Development”, Ag- rarian Change and Economic Development in, E. L. Jones and S. J. Woolf (ed.), London: Methuen & Co. Ltd., 1969’dan aktaran Richard M. Bird, “Land Ta- xation and Economic Development: The Model of Meiji Japan”, The Journal of Development Studies, Vol. 13, No. 2, 1977, s. 162-174.
Kaldor, Nicholas, “Taxation for Economic De- velopment”, The Journal of Modern African Studi- es, Vol. 1, No. 01, 1963, s. 7-23.
Kaldor, Nicholas, “Türk Vergi Sistemi Üzerine Rapor”, (çev. İzzettin Önder), İktisat Üzerine Dü- şünceler içinde (s. 141-159), İzzettin Önder (der.), İstanbul: Yordam Kitap, 2012.
Kalkuhl, Matthias, Blanca Fernandez Milan, Gregor Schwerhoff, Michael Jakob, Maren Hah-nen, Felix Creutzig, “Can Land Taxes Foster Sus- tainable Development? An Assessment of Fiscal, Distributional and Implementation Issues”, Land Use Policy, Vol. 78, 2018, s. 338–352.
Khan, Mahmood Hasan, “Agricultural Taxation in Developing Countries: A Survey of Issues and Policy”, Agricultural Economics, Vol. 24, No. 3, 2001, s. 315-328.
Kocabaş, Süleyman, İnönü Dönemi Milli Şef Yönetimi ve Demokrasiye Geçiş 1938-1950, İstan- bul: Bayrak Yayıncılık, 2009’dan aktaran Sevilay Özer, “II. Dünya Savaşı Yıllarında Uygulamaya Ko- nulan Toprak Mahsulleri Vergisi ve Köylü Üzerin- deki Etkisi”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 3, Sayı 5, 2011, s. 215-234.
Korkmaz, Esfender, Vergi Yapısı ve Gelişimi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ya- yını, No. 2989-489, 1982.
Küçükömer, İdris, Önsöz: Japon Kalkınması ve Türkiye, Japon Kalkınması ve Türkiye içinde (s. 5-20), Mayosachi Oka and L. Perceval (çev. Fet- hi Naci-İdris Küçükömer’in Önsözüyle), İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1966.
Leba T., Reyhan, “The Evaluation of the Tur- kish Agricultural Sector in terms of Personal In- come Tax”, 2nd International Annual Meeting of Sosyoekonomi Society, 28-29 October, Amster- dam/Holland, 2016, s. 76-77.
Leba, Reyhan, “Evaluation of Agricultural Sec- tor in Turkey Within Income Tax”, Interdisciplinary Public Finance, Business and Economics Studies Volume II içinde (s. 15-25), Adil Akinci (ed.), Berlin: Peter Lang GmbH Internationaler Verlag der Wis- senschaften, 2019.
Lewis, Stephen R., “Gelişmekte Olan Bir Eko- nomide Tarımsal Vergileme”, (çev. Burhan Er- dem), Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, Cilt XII, Sayı 2, 1976, s. 240-285. Lindholm, R. W., “Land Taxation and Economic Development”, Land Economics, Vol. 41, No. 2, 1965, s. 121-130.
Nadaroğlu, Halil, Kamu Maliyesi Teorisi, İstan- bul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1985. Nadaroğlu, Halil, “Vergi Sistemimizin Etkinliği”, Türkiye II. Maliye Eğitimi Sempozyumu, Kamusal Finansman Sorunları içinde (s. 1-33), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fa- kültesi Yayınları, 1987.
Ojha, P. D., “Taxation of Agriculture: Some Im- portant Issues”, Economic and Political Weekly, Vol. 4, No. 13, 1969, s. A59,A61-A63.
Önder, İzzettin, “Cumhuriyet Döneminde Tarım Kesimine Uygulanan Vergi Politikası”, Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923–2000) içinde (s. 113-133), Şevket Pamuk ve Zafer Toprak (der.), Ankara: Yurt Yayınları, 1988.
Önder, İzzettin, “Aşarın Kaldırılması”, İktisat Üzerine Düşünceler içinde (s. 160-174), İzzettin Önder (der.), İstanbul: Yordam Kitap, 2012.
Önder, İzzettin, “Japonya’da ve Türkiye’de Vergi Sistemlerinin Gelişimi”, İktisat Üzerine Dü- şünceler içinde (s. 307-330), İzzettin Önder (der.), İstanbul: Yordam Kitap, 2012.
Raj, K. N., “Direct Taxation of Agriculture”, In- dian Economic Review, Vol. 8, No. 1, 1973, s. 1-15. Ricardo, David, Ekonomi Politiğin ve Vergi- lendirmenin İlkeleri, (çev. Tayfun Ertan), İstanbul: Belge Yayınları, 2007.
Saygılıoğlu, Nevzat, Tarımsal Kesim ve Vergile- me, Yayınlanmamış Yeterlilik Etüdü, Ankara: Ma- liye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulu, 1977’den aktaran Fazıl Aydın, Türkiye ve Avrupa Birliğinde Tarım Sektörünün Vergilendirilmesi, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., 2007.
Soydan, Halit, Levent Gençyürek, Günnur Bi- nici Altıntaş, “Tarımda Finans Yapısı, Kaynakları ve Vergilendirme Sistemi”, Türktarım Dergisi, Sayı 170, Temmuz-Ağustos 2006, s. 20-25.
Şenyüz, Doğan, Mehmet Yüce, Adnan Gerçek, Türk Vergi Sistemi, 9.b., Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2013.
Taşdelen, Aziz, “Hukuki Açıdan Zirai Kazançla- rın Vergilendirilmesi”, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, 2010, s. 137-144.
Trapido, Paul J., “Agricultural Taxation and Structural Adjustment in Argentina” Ph.D. Disser- tation, Stanford: Stanford University Food Rese- arch Institute, 1988’den aktaran Jonathan Skinner, “If Agricultural Land Taxation Is So Efficient, Why Is It So Rarely Used?”, The World Bank Economic Review, Vol. 5, No. 1, 1991, s. 113-133.
TÜİK, TÜİK Eski Web Sitesi, İstatistik Gösterge-ler, Uluslararası Seçilmiş Göstergeler. Varcan, Nezih, Tufan Çakır, Maliye Tarihi, Eski- şehir: Anadolu Üniversitesi, 2000.
Yaşa, Memduh, “Zirai Toprak ve Gelirin Ver- gilendirilmesi”, İktisadi Kalkınmanın Zirai Cephesi, Ekonomik ve Sosyal Etüdeler Konferans Heyeti (III. Konferans-1964) içinde (s. 197–216), İstanbul: Sermet Matbaası, 1965.
Yuluğ, Mustafa, Azgelişmiş Ülkelerde Tarımın Vergilendirilmesi, Ankara: Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı, No.138-1968, 1968.
Yücelik, Zühtü, “Türkiye Tarımında Vergi Re- zervi ve Kalkınmaya Etkisi”, Tarımsal Vergileme Sorunları Semineri içinde (s. 23-52), Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayını, No. 102, 1971. https://www.iktisatsozlugu.com/tr/nedir/ kaldor-un-vergi-projesi/2585, (Erişim Tarihi: 15.01. 2019).
26.4.1944 tarih ve 4553 sayılı “Toprak Mah- sulleri Vergisi Kanunu”, Resmi Gazete, Sayı 5693, 28.4.1944, http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/
KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc026/ka- nuntbmmc026/kanuntbmmc02604553.pdf, (Eri- şim Tarihi: 12.01.2019).

APA	Leba R (2021). Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. , 78 - 97.
Chicago	Leba Reyhan Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. (2021): 78 - 97.
MLA	Leba Reyhan Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. , 2021, ss.78 - 97.
AMA	Leba R Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. . 2021; 78 - 97.
Vancouver	Leba R Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. . 2021; 78 - 97.
IEEE	Leba R "Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme." , ss.78 - 97, 2021.
ISNAD	Leba, Reyhan. "Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme". (2021), 78-97.

APA	Leba R (2021). Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Vergi Sorunları Dergisi, 44(390), 78 - 97.
Chicago	Leba Reyhan Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Vergi Sorunları Dergisi 44, no.390 (2021): 78 - 97.
MLA	Leba Reyhan Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Vergi Sorunları Dergisi, vol.44, no.390, 2021, ss.78 - 97.
AMA	Leba R Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Vergi Sorunları Dergisi. 2021; 44(390): 78 - 97.
Vancouver	Leba R Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Vergi Sorunları Dergisi. 2021; 44(390): 78 - 97.
IEEE	Leba R "Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme." Vergi Sorunları Dergisi, 44, ss.78 - 97, 2021.
ISNAD	Leba, Reyhan. "Tarımda Arazi Vergisi Uygulamasının Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme". Vergi Sorunları Dergisi 44/390 (2021), 78-97.