AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 559 - 613 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-05-2022
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)
Öz: Bu çalışmanın konusunu, sermaye piyasası suçları arasında yer alan piyasa dolandırıcılığı fiilinin (manipülasyon) Avrupa Birliği (AB) hukukundaki düzenleme şeklinin incelenmesi oluşturmaktadır. Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, arz ve talebine manipülatif işlemler aracılığıyla dışarıdan müdahale edilmesi, yatırımcıların piyasaya karşı güvenini kaybetmelerine ve piyasanın işleyiş mekanizmasının bozulmasına yol açmaktadır. Bu çerçevede, ekonomik suç niteliğini haiz piyasa dolandırıcılığı, gerek ülkemizde gerek karşılaştırmalı hukukta yasal düzenlemeler ile yasaklanmıştır. Bu çalışmada AB mevzuatı kapsamında, piyasa dolandırıcılığı (manipülasyon) fiili, hukuka uygunluk nedenleri, bu fiili işleyen kişiler hakkında öngörülen idari ve cezai yaptırımlar, piyasa dolandırıcılığı fiiline ilişkin yaptırımları uygulayan yetkili otoritelerin rolü ve son olarak Türk Hukuku’nda düzenlenmeyen ancak piyasa dolandırıcılığı suçunun tespitini önemli ölçüde kolaylaştıran bir müessese olan muhbirlik (whistleblowing) sistemi incelenecektir. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun (SPKn) piyasa dolandırıcılığı suçuna ilişkin 107’nci maddesinin düzenlenmesinde AB’nin 2003/6/EC sayılı Piyasanın Kötüye Kullanılması Direktifi esas alındığından bu çalışmanın Türk Hukuku’nda piyasa dolandırıcılığı fiiline ilişkin yasal düzenlemelere de farklı bir bakış açısı sağlayacağı kanaatindeyiz.
Anahtar Kelime: MARKET FRAUD (MANIPULATION) IN EUROPEAN UNION LAW
Öz: The subject of this study is the examination of the type of regulation of the act of market fraud (manipulation), being one of the capital market crimes in the European Union (EU) law. Extraordinary intervention to the prices, supply and, demand for capital market instruments through manipulating transactions causes investors to lose their confidence in the market and to deteriorate the functioning mechanism of the market. Within this scope, market fraud, which possesses the characteristics of an economic crime, is prohibited by legal regulations both in our country and in comparative law. In this study, the act of market fraud (manipulation), justification, the administrative and criminal sanctions stipulated against the persons committing this act, the role of the competent authorities imposing sanctions on the act of manipulation within the scope of EU acquis communautaire and lastly, the whistleblowing system, an organization which is not regulated in Turkish Law but which significantly eases the detection of the crime of manipulation will be examined. Since the Directive 2003/6/EC on Market Abuse of EU is taken as basis in the regulation of article 107 of Capital Market Law (CML) numbered 6362 on the crime of market fraud, we believe that this study will provide a different perspective to the legal regulations regarding the act of market fraud in Turkish Law.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKSOY Zeki, Türk Sermaye Piyasası Hukukunda İçerden Öğrenenlerin Ticareti Suçu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2018.
- AVGOULEAS Emilios, The Mechanics and Regulation of Market Abuse: A legal and Economic Analysis, Oxford University Press, 2005.
- AYDIN Zeynep, Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyonlara İlişkin Müeyyideler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- BAGOT Sebastian, “A new European framework: MAR and CSMAD”, Securities Markets DG Financial Stability, Financial Services and Capital Markets Union Brussels, 2016, s.1-18, https://ec.europa.eu/assets/agri/marketsectors/ cereals/commodity-expert-group/2016-11-09/dgfisma-bagot-overviewnew- eu-legal-framework.pdf (Erişim tarihi 19.9.2019).
- BATTEN Jonathan A. / LONCARSKI Igor / SZILAGYI Peter G., “Financial Market Manipulation, Whistle Blowing and the Common Good: Evidence from the LIBOR Scandal”, SSRN Electronic Journal, Ocak 2017, s.1-31, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2964917 (Erişim tarihi 6.10.2020).
- BAYSAL İbrahim Onur, Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
- CUMMING, Douglas / GROH Alexander Peter / JOHAN Sofia, “Same Rules, Different Enforcement: Market Abuse in Europe”, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money Forthcoming, Haziran 2017, s.1-56, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3047340 (Erişim tarihi 16.8.2020).
- ÇETİN Nusret, “Market Abuse Regime in Turkey”, Journal of Banking Regulation, Vol. 12, 2011, s.227-235.
- ÇOŞKUN, Seçil, Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu (6362 Sayılı SPKn Md.107), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
- DÖNMEZER Sulhi, “Ön Tasarı Hakkında Genel Bilgi”, Ekonomik Suçlar ve Ceza Kanunu Ön Tasarısı Sempozyumu, 17-18 Nisan 1987.
- DURSUN Selman, Sermaye Piyasasından Gerçeğe Aykırılıktan Doğan Suçlar, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2010.
- EVİK Ali Hakan, Sermaye Piyasası Araçlarının Değerini Etkileyebilecek Aldatıcı Hareketler Yapma (Manipülasyon) Suçları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2004.
- FAURE Michael G. / LEGER Claire, “The Directive on Criminal Sanctions for Market Abuse: A Move Towards Harmonizing Insıder Trading Criminal Law at the EU Level?”, Brooklyn Journal of Corporate, Financial & Commercial Law, Vol: 9, Issue: 2, 2015, s.387-427, https://pdfs.semanticscholar.org /2324/5ef8a0bc43ae9195d79b92912394cfdd04fa.pdf?_ga=2.182787814.111090 4421.1570618620-1037214612.1570618620 (Erişim tarihi 9.10.2019).
- FLEISCHER Holger / SCHMOLKE Klaus Ulrich, “Financial Incentives for Whistleblowers in European Capital Markets Law? Legal Policy Considerations on the Reform of the Market Abuse Regime”, European Company Law, Vol. 9, No. 5, 2012, s.250-259, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract _id=2124678&download=yes (Erişim tarihi 27.10.2020).
- FLETCHER Gina-Gail S., “Benchmark Manipulation”, Indiana Legal Studies Research Paper, No. 344, 2016, s.1929-1982.
- GIGUASHVILI Giorgi, “Legal Instruments for the Development of Capital Market”, Journal of Finance, Accounting & Management, Vol. 8, Issue 1, 2017, s.66-82. HAFIZOĞULLARI Zeki / ÖZEN Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Topluma Karşı Suçlar, Ankara, 2012.
- HONDU ACAR Esra, Sermaye Piyasası Kanunu Bakımından Kazanç Müsaderesi, SPK Yeterlik Etüdü, Ankara, 2005, http://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin /YayinGoster/380 (Erişim Tarihi 18.12.2020).
- KAMIŞLI Melik, İşlem Bazlı Manipülasyonun Finansal Oranlarla Belirlenmesi İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında İstatistiksel Sınıflandırma Analizleriyle Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
- KARABACAK Serkan, Açığa Satış İşlemleri, Sermaye Piyasası Kurulu Yeterlik Etüdü, İstanbul, 2002, http://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/429 (Erişim tarihi: 20.1.2020).
- KARACAN Ali İhsan, Sermaye Piyasası Hukuku Yazılar, C. I, Legal Yayınları, İstanbul, 2017.
- KLEPITSKIJ Ivan, “Market Manipulation in Russia and in Europe: The Criminal Law Dimension”, Russion Law Journal, Vol. IV, Issue 3, 2016, s.120-125, https://www.russianlawjournal.org/jour/article/view/181# (Erişim tarihi 9.10.2019).
- LIN Tom C. W., “The New Market Manipulation”, Emory Law Journal, Vol. 66, 2017, s.1253-1314.
- MANAVGAT Çağlar, “Sermaye Piyasasında Güncel Sorunlara Hukuki Çözüm Önerileri”, II. Sermaye Piyasaları Arenası, Avrupa Birliğine Doğru Türk Sermaye Piyasasında Sorunlar ve Çözümler, 2004, s.159-181.
- MANAVGAT Çağlar, Sermaye Piyasasında İşleme Dayalı Manipülasyon ve Özel Hukuk Bakımından Sonuçları (İşleme Dayalı Manipülasyon), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2008.
- MOLONEY Niamh / FERRAN Eilís / PAYNE Jennifer, The Oxford Handbook of Financial Regulation, 2015.
- MOLONEY Niamh, EU Securities and Financial Markets Regulation, Oxford University Press, 2016.
- ÖZÇOMAK Suphi / GÜNDÜZ Murat, “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirketlerin Kapanış Fiyatları ile İşlem Miktarları Arasındaki İlişkinin Fonksiyonel Kanonik Korelasyon ile Analizi”, International Journal of Economic and Administrative Studies, Yıl.7, No.13, 2014, s. 233-252.
- SANCAR Türkan, “Ekonomik Suç Gerçekliği Karşısında “Ekonomik Suç ve Ceza” Söylemi”, Çekler Hakkındaki 3167 Sayılı Kanunla İlgili Adalet Bakanlığı Taslağı ve Karşıt Görüşler Sempozyumu, Ankara, 2002, s. 1-19.
- ŞENSOY Deniz, “Manipülasyon: Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Uygulanacak Tedbirler ve Yaptırımlar”, Ankara Barosu Dergisi, Sa.3, 2013, s. 371-399.
- The LIBOR Scandal, Review of Banking&Financial Law, Boston University School of Law, Vol.32, s.2-6, https://www.bu.edu/rbfl/files/2013/09/The- LIBOR-Scandal.pdf (Erişim tarihi 7.3.2020).
- TİRYAKİ Tercan / GÜRSOY Türker, “Ekonomik Suç Kavramı ve Sigortacılık Suçlarının Bu Açıdan Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, Ekim-Aralık 2004, S: 55, S. 53-69.
- TURANBOY Asuman, “6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’a Tabi Halka Açık Bankalar Bakımından Piyasa Dolandırıcılığı ve Bilgi Suistimali Suçları”, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 60. Yıl Sempozyumu, Aralık, 2015, s. 197-216.
- VEIL Redüger, European Capital Markets Law, Second Edition, Oxford and Portland, Oregon, 2017.
- VERSTEIN Andrew, “Benchmark Manipulation”, Boston College Law Review, Volume: 56, Issue: 1, 2016, s.215-272.
- WILDE, Jaron H., “The Deterrent Effect of Employee dblowing on Firms’ Financial Misreporting and Tax Aggressiveness”, The Accounting Review, Eylül 2017, Vol. 92, No. 5, s.247-280.
- YÜCE Aydın Alber, “Sermaye Piyasasında Manipülasyon”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sa. 98, 2012, s.363-388.
- İnternet Kaynakları
- https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21227.pdf (Erişim tarihi 12.2.2020).
- https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/2015/11/99_096l.pdf (Erişim tarihi 8.11.2020).
- https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/
- EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32003L0006&from=en (Erişim tarihi 6.8.2020).
- https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/
- EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32003L0124&from=EN (Erişim tarihi: 6.8.2020).
- https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/ EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014R0596&from=EN (Erişim tarihi 26.8.2019).
- https://www.esma.europa.eu/regulation/trading/market-abuse (Erişim tarihi 26.8.2019).
- https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/ EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016R0522&from=EN (Erişim tarihi 29.8.2020).
- https://www.handbook.fca.org.uk/handbook/MAR/1.pdf (Erişim tarihi 27.2.2020). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32016R0908 (Erişim tarihi 2.9.2019).
- https://www.techtimes.com/articles/142193/20160318/court-acquits-formerporsche- executives-in-volkswagen-share-market-manipulation-case.htm (Erişim tarihi 9.9.2019).
- https://www.nytimes.com/2012/12/20/business/global/2-former-porscheexecutives- charged-with-market-manipulation.html (Erişim tarihi 10.9.2019).
- https://www.stoxx.com/document/Bookmarks/CurrentFactsheets/MDAX.pdf (Erişim tarihi 10.9.2019).
- https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/ EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016R1052&from=EN (Erişim tarihi 16.9.2020).
- https://www.bafin.de/SharedDocs/Veroeffentlichungen/EN/Aufsichtsrecht/Gesetz/ WpHG_en.html;jsessionid=D2E32D32FB9C13464D754CED1455DDA2.1_cid 383?nn=8379954#doc7856864bodyText137 (Erişim tarihi 28.2.2020). https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/
- EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L1937&from=en (Erişim tarihi: 30.10.2020).
- BaFin Annual Report, 2014, https://www.bafin.de/SharedDocs/Downloads/EN/Jahresbericht/dl_jb_2014_en.htm l (Erişim tarihi 13.9.2020).
- ESMA, Actual Use of Sanctioning Powers Under MAD Report, Nisan 2012, https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/2015/11/2012-270.pdf (Erişim tarihi 16.8.2020).
- Lamfalussy Report, https://www.sma.europa.eu/document/lamfalussy-report (Erişim tarihi 6.8.2020).
- The High Level Group on Financial Supervision in EU, Chaired By Jacques De Larosière, 2009, https://ec.europa.eu/economy_finance/publications/pages/publi cation14527_en.pdf, (Erişim tarihi 26.8.2019).
- The Wheatley Review of LIBOR: Initial Discussion Paper (The Weathley Initial Discussion Paper), Ağustos 2012,
- https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attach ment_data/file/191763/condoc_wheatley_review.pdf (Erişim tarihi 8.3.2020).
| APA | ÇOŞKUN S (2021). AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). , 559 - 613. |
| Chicago | ÇOŞKUN SEÇİL AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). (2021): 559 - 613. |
| MLA | ÇOŞKUN SEÇİL AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). , 2021, ss.559 - 613. |
| AMA | ÇOŞKUN S AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). . 2021; 559 - 613. |
| Vancouver | ÇOŞKUN S AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). . 2021; 559 - 613. |
| IEEE | ÇOŞKUN S "AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)." , ss.559 - 613, 2021. |
| ISNAD | ÇOŞKUN, SEÇİL. "AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)". (2021), 559-613. |
| APA | ÇOŞKUN S (2021). AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 0(1), 559 - 613. |
| Chicago | ÇOŞKUN SEÇİL AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 0, no.1 (2021): 559 - 613. |
| MLA | ÇOŞKUN SEÇİL AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.0, no.1, 2021, ss.559 - 613. |
| AMA | ÇOŞKUN S AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021; 0(1): 559 - 613. |
| Vancouver | ÇOŞKUN S AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021; 0(1): 559 - 613. |
| IEEE | ÇOŞKUN S "AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)." Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 0, ss.559 - 613, 2021. |
| ISNAD | ÇOŞKUN, SEÇİL. "AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI (MANİPÜLASYON)". Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1 (2021), 559-613. |
