Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 189 - 204 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22520/tubaked2021.24.010 İndeks Tarihi: 22-05-2022

ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ

Öz:
Bu çalışmada, kültürel peyzaj kavramının alan yönetimine getirebileceği yeni açılımları incelemek amacıyla İstanbul Kara Surları ve çevresinin çok katmanlı peyzajının yönetimi, Tim Ingold’un 1993 tarihli “Peyzajın Zamansallığı (The Temporality of the Landscape)” başlıklı makalesinde geliştirdiği fenomenolojik yaklaşım yorumlanarak tartışılmaktadır. Ingold’un bu çalışmasındaki temel amacı peyzajın zamansallığını arkeoloji ve antropoloji bilim dalları arasındaki önemli farklılıkları bir yana koymak ve bu iki alanın bir bütün olacak şekilde ele alınması için bir zemin oluşturmaktır. Ingold’a göre, zamanlarından bağımsız olarak her kültür peyzaj içine yerleşmekte ve peyzaj içinde barınaklar oluşturmaktadır, bu da kültürlerin benzerlik ya da farklılıklarını ortaya koymaktadır. Ingold’un peyzaj kavramına odaklanarak geliştirdiği bütünleştirici ve fenomenolojik yaklaşım, kentsel miras ve kentsel arkeoloji gibi parçaların bütünle kopan ilişkisinin yeniden kurulması sorunsalına eğilen alanlar için ilham vericidir. Bu yazının amacı, Ingold’un “peyzajın zamansallığı” olgusunu, kentsel mimari miras, kültürel peyzaj ve alan yönetimi çalışmaları bağlamında incelemek ve kültürel peyzajları oluşturan çeşitli bileşenlerin birbirleriyle ilişkilerini yeniden kavramsallaştırarak kapsayıcı alan yönetimi için öneriler geliştirmektir. Ingold’un önerdiği kavramsal çerçeve ile yaklaşıldığında herhangi bir peyzaj öğesinin diğerinden üstünlüğü söz konusu olmadığı gibi daha eskinin daha önemli olması gibi zamansal olarak tanımlanan üstünlükler de söz konusu değildir. Bu perspektiften alan yönetimini insan odaklı değil peyzajın bütünselliği odaklı düşünmek mümkün olabilmektedir.
Anahtar Kelime:

THE MANAGEMENT OF THE MULTILAYERED CULTURAL LANDSCAPES: A LOOK AT THE ISTANBUL LAND WALLS FROM TIM INGOLD’S LANDSCAPE APPROACH

Öz:
In this study, the management of the multilayered landscape of the Istanbul Land Walls and its surroundings is discussed in order to examine the new perspectives that the concept of cultural landscape can bring to site management by interpreting the phenomenological approach developed by Tim Ingold in his 1993 article "Temporality of the Landscape." The primary purpose of Ingold's work is to establish a basis for handling the areas of archaeologyand anthropology as a whole, putting aside the essential differences between these branches. According to Ingold, regardless of their time, each culture settles in landscape and creates shelters within the landscape, which reveals the similarities or differences of the cultures. Ingold's integrative and phenomenological approach, which focuses on the concept of landscape, is inspiring for areas that focus on the problem of re-establishing the relationships between parts such as urban heritage and urban archaeology. This article aims to examine Ingold's phenomenon of "temporality of landscape" in the context of urban architectural heritage, cultural landscape, and site management studies and develop recommendations for inclusive site management by re-conceptualizing the relationships of the various components that make up cultural landscapes. When approached with the conceptual framework proposed by Ingold, there is no superiority of any landscape element over the other, nor are there temporally defined hierarchies such as the older one being more important. From this perspective, it is possible to think about site management not being human-oriented but from the point of view of the landscape's integrity.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AGNOLETTI, M. 2014. “Rural Landscape, Nature Conservation and Culture: Some Notes on Research Trends and Management Approaches From a (Southern) European Perspective,” Landscape and Urban Planning, 126, 66–73.
  • AHUNBAY, M. 1994. “Kara Surları,” Dünden Bugüne Istanbul Ansiklopedisi 7, 77-78. İstanbul: Tarih Vakfı.
  • AKSOY, A., KIVILCIM ÇORAKBAŞ, F., YILMAZ, A. ve Z. KUNT. 2019. “İstanbul’un Dünya Miras Alanlarını Çoklu Perspektiften Yorumlamak: İstanbul Kara Surları Örneği (Plural Heritages of İstanbul’s World Heritage Sites: the Case of Land Walls),” TÜBİTAK Katip Çelebi-Newton İkili İşbirliği Projesi Raporu, Proje no: 116K830-RCUK.
  • ANTROP, M. 2005. “Why landscapes of the past are important for the future?” Landscape and Urban Planning, 70, 21–34.
  • APLIN, G. 2007. “World Heritage Cultural Landscapes,” International Journal of Heritage Studies 13 (6), 427-446.
  • AYDEMİR, I. 2008. “İki Fransız Mimarı Henri Prost ve August Perret’nin İstanbul ile ilgili Çalışmaları,” Megaron 3 (1), 104-111.
  • AYKAN, B. ve İ. BAŞYURT. 2019. “Yeşil Alan’dan Geleneğe: Somut/Somut Olmayan Kültürel Miras Dikotomisi, Kültürel Peyzaj ve Yedikule Bostancılığını Dünya Mirası Olarak Korumak,” Planlama 29 (3): 271–287.
  • BAŞ BÜTÜNER, F. 2019. “Urban Fissure: The Spatial Manifestation of the Istanbul Land Walls and Mural Zone,” METU Journal of the Faculty of Architecture 36 (1): 223-250.
  • BERESFORD, M. and A. PHILLIPS. 2000. “Protected landscapes: A conservation model for the 21st century,” in The George Wright Forum 17 (1), 15-26.
  • BOHM, D. 2005 (1980). Wholeness and Implicate Order. London and Newyork: Routledge.
  • BUGGEY, S. and N. MITCHELL. 2002. “Cultural Landscape Management Challenges and Promising New Directions in the United States and Canada,” World Heritage Papers 7, Cultural Landscapes: the Challenges of Conservation. Paris: UNESCO World Heritage Centre, 92-100.
  • COMMITTEE OF MINISTERS OF THE COUNCIL OF EUROPE. 1975. “The Declaration of Amsterdam”, https://www. icomos.org/en/and/169-the-declaration-of-amsterdam, Erişim tarihi: 27.07.2020
  • DAVOUDI, S. and D. STEAD. 2003. “Urban and Rural Relationships: An Introduction and Brief History,” Built Environment Journal 28 (4), 269–277.
  • DİNÇER, İ. 2011. “The Impact of Neoliberal Policies on Historic Urban Space: Areas of Urban Renewal in Istanbul,” International Planning Studies 16 (1), 43–60.
  • DURUSOY, E. and D. CİHANGER. 2016. “Historic Landscape vs. Urban Commodity? The Case of Yedikule Urban Gardens, 11 (1) Istanbul,” Megaron, 125-136.
  • DURUSOY, E. ve M. C. CAN. 2018. “Kara Surları Dünya Miras Alanı’nı Yenileyerek Koruma (!): 5366 Sayılı Yasa’nın Mekansal Etkilerini İstanbul “Zeytinburnu Kültür Vadisi Projesi” Üzerinden Yorumlamak,” Megaron 13 (4), 505-520.
  • DURUSOY ÖZMEN, E. 2021. “Tarihsel Süreç İçerisinde Değişen ve Dönüşen Bir Mekansal Boşluk: İstanbul Kara Surları Dünya Miras Alanı,” TÜBA-KED 23, 199-221.
  • FAIRCLOUGH, G. 2009. “New heritage frontiers,” in Heritage and Beyond. Council of Europe.
  • INGOLD, T. 1983. “The Architect and the Bee: Reflections on the Work of Animals and Man,” Man New Series, Vol. 18, No. 1, 1-20.
  • INGOLD, T. 1993. “The Temporality of the Landscape,” World Archaeology, Vol. 25 No:2, 152-174.
  • INGOLD, T. 2011. Being Alive: Essays on Movement, Knowledge and Description. London: Routledge.
  • INGOLD, T. 2011. The Perception of the Environment: Essays on Livelihood, Dwelling and Skill. Abingdon: Routledge.
  • İSTANBUL 4 NUMARALI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU ARŞİVİ. 1981. 16.09.1981 Gün ve 12850 Sayılı Karar ve Eki Plan.
  • JONES, M. 1991. “The Elusive Reality of Landscape. Concepts and Approaches in Landscape Research,” Norsk Geografisk Tidsskrift - Norwegian Journal of Geography 45, Issue 4, 229-244.
  • KALDJIAN, P. J. 2019. “Istanbul’s Bostans: A Millennium of Market Gardens,” Geographical Review 94 (3), 284-304.
  • KAP YÜCEL, S. D. ve E. SALT. 2018. “Kültürel Peyzajların Tarihsel Süreç İçerisindeki Değişimlerinin Tespiti: Bursa İznik Örneği / Detection of Cultural Landscape Changes in the Historical Process: The Case of Bursa İznik,” Planlama Dergisi 28(1), 40– 55.
  • KAYIN, E. 2012. “Bir Kültürel Manzara-Kültürel Peyzaj Öğesi Olarak Kırsal Yerleşimlerin Korunmasına Yönelik Kavramsal ve Yasal İrdelemeler,” Mimarlık 367, 46-49.
  • KIRAN, A. İ. 2019. “İstanbul Kara Surları Dünya Miras Alanındaki Tarihi Bostanların Kültürel Peyzaj Kapsamında Değerlendirilmesi,” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • KIVILCIM ÇORAKBAŞ, F., A. AKSOY and A. RICCI. 2014. “A Report of Concern on the Conservation Issues of the Istanbul Land Walls World Heritage Site with a Special Focus on the Historic Yedikule Vegetable Gardens,” UNESCO Dünya Miras Komitesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Dünya Miras Alanları Şube Müdürlüğü’ne teslim edilmek üzere hazırlanmış rapor, https:// oxfordbyzantinesociety.files.wordpress.com/2014/02/ report_land_walls_whs.pdf
  • KIVILCIM ÇORAKBAŞ, F., AVDAN, U., ÇABUK, A., SARI, S. ve S. ORHAN. 2018. “Somut Olmayan Kültürel Niteliklerin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Aracılığıyla Alan Yönetimi Sürecinde Değerlendirilmesi, Örnekleme: İstanbul Kara Surları Dünya Miras Alanı,” TÜBİTAK 3001 Bilimsel Araştırma Projesi Raporu, Proje no: 115K225.
  • LENNON, J. 2002. “Values as the Basis for Management of World Heritage Cultural Landscapes,” World Heritage Papers 7, Cultural Landscapes: the Challenges of Conservation. Paris: UNESCO World Heritage Centre, 120-126.
  • MADRAN, E. ve N. ÖZGÖNÜL. 1999. International Documents Regarding the Preservation of Cultural and Natural Heritage. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
  • MANGO, C. 1986. The Development of Constantinople as an Urban Centre,” The Seventeenth International Byzantine Congress, Main Papers, N.Y: New Rochelle, 117-136.
  • MÜLLER WIENER, W. 2016 [1977]. İstanbul’un Tarihsel Topoğrafyası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • PANAHI, S. M. 2015. “Interrelationships Between Urban and Rural Areas and Their Effect on Rural Development in Ilam Province.” Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences 5 (S3), 752–758.
  • PROST, H. 1938. “İstanbul Nazım Planı İzah Eden Rapor,” İstanbul.
  • RICCI, A. 2018. “A Resilient Landscape: The Land Walls of Constantinople and Their Surroundings,” The Deltion of the Christian Archaeological Society, Series 4 Vol. 39 (2018), 125-137.
  • RÖSSLER, M. 2006. “World Heritage Cultural Landscapes: a UNESCO Flagship Programme 1992–2006,” Landscape Research 31(4), 333-353.,
  • RURITAGE. “Ruritage: Heritage For Rural Generation.” https:// www.ruritage.eu/project/vision. Erişim tarihi: 20 Mart 2019.
  • SMITH, L. 2006. Uses of Heritage. London: Routledge.
  • SPENCER, A. and T. INGOLD. 2020. “Ecocriticism and ‘Thinking with Writing’: An Interview with Tim Ingold,” Ecozona 11 No.2, 208-215.
  • TAYLOR, K. and J. LENNON. 2011. “Cultural landscapes: a bridge between culture and nature?,” International Journal of Heritage Studies 17 (6), 537-554.
  • TIESKENS, K. F., SCHULP, C.J.E., LEVERS, C., LIESKOVSKY, J., KUEMMERLE, T., PLIENINGER, T., and P. H. VERBURG. 2017. “Characterizing European Cultural Landscapes: Accounting for Structure, Management Intensity and Value of Agricultural and Forest Landscapes,” Land Use Policy 62, 29-39.
  • UNESCO. 2003. “Cultural Landscapes: The Challenges of Conservation.” Paris: UNESCO World Heritage Centre.
  • UNESCO. “Cultural Landscapes.” https://whc.unesco.org/en/ culturallandscape/. Erişim tarihi: 23 Mart 2019.
APA Kivilcim Corakbas F (2021). ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. , 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
Chicago Kivilcim Corakbas Figen ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. (2021): 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
MLA Kivilcim Corakbas Figen ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. , 2021, ss.189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
AMA Kivilcim Corakbas F ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. . 2021; 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
Vancouver Kivilcim Corakbas F ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. . 2021; 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
IEEE Kivilcim Corakbas F "ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ." , ss.189 - 204, 2021. 10.22520/tubaked2021.24.010
ISNAD Kivilcim Corakbas, Figen. "ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ". (2021), 189-204. https://doi.org/10.22520/tubaked2021.24.010
APA Kivilcim Corakbas F (2021). ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 0(24), 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
Chicago Kivilcim Corakbas Figen ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 0, no.24 (2021): 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
MLA Kivilcim Corakbas Figen ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, vol.0, no.24, 2021, ss.189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
AMA Kivilcim Corakbas F ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 2021; 0(24): 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
Vancouver Kivilcim Corakbas F ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 2021; 0(24): 189 - 204. 10.22520/tubaked2021.24.010
IEEE Kivilcim Corakbas F "ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ." TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 0, ss.189 - 204, 2021. 10.22520/tubaked2021.24.010
ISNAD Kivilcim Corakbas, Figen. "ÇOK-KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ YÖNETİMİ: TIM INGOLD’UN PEYZAJ YAKLAŞIMINDAN İSTANBUL KARA SURLARI’NA BİR BAKIŞ". TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 24 (2021), 189-204. https://doi.org/10.22520/tubaked2021.24.010